Apendise

Dara: Makimpagayatan ken Makinkonsiensia?

ni J. Lowell Dixon, M.D.

Naulit a nayimprenta gaput’ pammalubos ti New York State Journal of Medicine, 1988; 88:​463-464, kalintegan ti Medical Society of the State of New York. (Naipatarus manipud iti orihinal.)

OBLIGADO dagiti doktor a mangipakat ti pannakaammo, kinasigo, ken kapadasanda a manglaban iti sakit ken ipapatay. Ngem, ania ngay no ti pasiente dina kayat ti nairekomenda nga agas? Mapasamak daytoy no ti pasiente ket Saksi ni Jehova ket ti iyagasda isut’ puro a dara, packed red blood cells, plasma, wenno platelets.

No maipapan iti panangusar iti dara, mabalin a kunaen ti doktor a ti pagayatan ti pasiente a di mausar ti dara isut’ manglimitar iti kinaepektibo dagiti dedikado a mangngagas. Kaskasdi, ditay koma liplipatan a dagiti pasiente a saan a Saksi ni Jehova kadarato ikeddengda a di annuroten ti rekomendasion ti doktorda. Sigun kada Appelbaum ken Roth,⁠¹ 19% kadagiti pasiente kadagiti ospital ti kolehio dida inakseptar ti maysa wenno ad-adu pay a kita ti agas wenno operasion, idinto ta 15% kadagita a panagkitakit “ket pagpeggadenna ti biagda.”

Ti sapasap a panangmatmat nga “ammo ti doktor ti kasayaatan” isut’ panggapuan dagiti pasiente nga agpannuray lattan iti kinasigo ken pannakaammo ti doktor. Ngem anian a nakaro a peggadda no ti doktor ket agtignay lattan a kunam la no pinasingkedan ti siensia daytoy a balikas sananto agasan ti pasientena a mayalubog iti dayta. Pudno, ti medikal a pannakasanay, lisensia, ken kapadasantayo itdenna kadatay ti napateg a pribilehio no iti medisina. Ngem, dagiti pasientetayo, adda kalinteganda. Ket, kas pagaammotayo, ti linteg (kasta met ti Konstitusion) dakdakkel ti panangipategna iti kalintegan.

Iti diding dagiti kaaduan nga ospital, makitayo a naipaskil ti “Patient’s Bill of Rights” (“Dagiti Kalintegan ti Pasiente”). Maysa kadagitoy isut’ nainsiriban a pammalubos (informed consent), nga ad-adda koma a siuumiso a maawagan nainsiriban a panagpili (informed choice). Kalpasan a nailawlawag iti pasiente dagiti manamnama a resulta ti nadumaduma nga agas (wenno di panagpaagas), daydiay kayatna isut’ maannurot. Idiay Albert Einstein Hospital sadi Bronx, Nueva York, kastoy ti kuna ti pagalagadan ti panangyalison ti dara ken dagiti Saksi ni Jehova: “Tunggal nataengan a pasiente a normal ti panunotna adda kalinteganna a di agpaagas uray pay agbanag a pagdaksan ti salun-atna ti inna panagkitakit.”⁠²

Nupay dagiti doktor madukotanda iti moral nga isyu wenno pannakaidarum, indagadag dagiti korte ti pannakaipangpangruna ti kayat ti pasiente.³ Imbaga ti New York Court of Appeals a “ti kalintegan ti pasiente a mangikeddeng ti bukodna a pannakaagas [isut’] kaskenan . . . [Ti] doktor di makuna a sinalungasingna dagiti legal wenno propesional a rebbengenna no padayawanna ti kalintegan ti nataengan a pasiente, a normal ti panunotna, a dina kayat ti agpaagas.”⁠⁴ Kinuna pay ti korte a “ti moral a kinatarnaw ti medikal a propesion, nupay importante dayta, saan a napatpateg ngem dagiti pundamental a kalintegan a rimsua ditoy. Dagiti kasapulan ken tarigagay ti indibidual, saan ket a dagiti reglamento ti ospital, ti kaskenan.”⁠⁵

No ti Saksi dina kayat ti dara, maaburido ti konsiensia dagiti doktor gapu ta dida maipakat ti ultimo a kabaelanda. Ti dawdawaten ti Saksi kadagiti napasnek a doktor, nupay kasta, isut’ panangipaayda ti kasayaatan a sandi nga agas a posible sigun iti sirkumstansia. Kadarato sandiantayo ti iyagastayo tapno maibagaytay kadagiti sirkumstansia, a kas koma no iti alta presion, grabe nga allergy kadagiti antibiotic, wenno gapu ta awan dagiti nanginga nga alikamen. No iti kaso ti Saksi a pasiente, makiddaw kadagiti doktor ti panangagas wenno panangoperada a maitunos iti pagayatan ken konsiensia ti pasiente, ti moral/relihiuso a desisionna nga adayuanna ti dara.

Nagadun a report dagiti delikado nga operasion kadagiti Saksi a pasiente ti mamaneknek nga adu a doktor kabaelanda, a buyogen ti naimbag a konsiensia ken sibaballigi, a pagustuan ti kiddaw nga awan mausar a dara. Kas pangarigan, idi 1981, rinepaso ni Cooley ti 1,026 nga operasion iti puso, 22% kadagita ket ubbing. Inkeddengna a “ti peggad ti operasion kadagiti pasiente a Saksi ni Jehova saan a nakarkaro ngem dagiti dadduma.”⁠⁶ Inreport met ni Kambouris⁠⁷ dagiti delikado nga operasion kadagiti Saksi, a dadduma kadakuadat’ “dida dagdagus nga inopera nupay kasapulanda unay, gapu ta dida kayat ti dara.” Kunana: “Naipanamnama a nasakbay kadagiti amin a pasiente a maraem ti relihiuso a takderda, uray pay no aniat’ mapasamak inton madama ti operasion. Awan rimsua a nagdaksan daytoy a reglamento.”

No ti pasiente ket Saksi ni Jehova, konsiensia ti sumaruno a maamiris kalpasan a maikeddeng no aniat’ kayatna. Saan a mabalin a konsiensia laeng ti doktor ti mapagustuan. Daydiay konsiensia ti pasiente ngay? Dagiti Saksi ni Jehova matmatanda ti biag kas sagut ti Dios nga irepresentat’ dara. Patienda ti bilin ti Biblia a dagiti Kristiano masapul nga “adayuanda ti dara” (Aramid 15:28, 29).⁠⁸ Gapuna, no makaammo lattan ti doktor a mangsalungasing kadagiti napasnek ken datin a relihiuso a kumbiksion ti pasiente, didigrantot’ resultana. Kinuna ni Papa Juan Paulo II a ti panangpilit iti tao a mangsalungasing iti konsiensiana “isut’ kakaruan a panangdangran iti dayaw ti tao. Iti sabali a pannao, nakarkaro pay ngem ti pisikal nga ipapatay, wenno panangipusay.”⁠⁹

Nupay relihiuso ti makagapu a di kayat dagiti Saksi ni Jehova ti dara, umad-adun dagiti pasiente a di Saksi a liklikanda ti dara gapu kadagiti peggad a kas iti AIDS, non-A non-B hepatitis, ken reaksion iti resistansia. Mabalintay nga idatag kadakuada dagiti opiniontayo no dagita a peggad ket kasla menor no idilig kadagiti pagimbaganda. Ngem, kas inlawlawag ti American Medical Association, ti pasiente isu “ti ultimo a mangeddeng no kayatna nga irisgo ti bagina iti kasta nga agas wenno operasion nga inrekomenda ti doktor wenno irisgonat’ biagna a di agpapaagas. Kasta ti natural a kalintegan ti indibidual, ket bigbigen ti linteg dayta.”⁠¹⁰

Nainaig itoy, inruar ni Macklin¹¹ ti pagdaksan/pagimbagan nga isyu maipapan iti Saksi a “kinaykayatna ti agpadara ingga ken patay imbes nga agpayalison.” Kinuna ti medikal nga estudiante: “Normal idit’ pampanunotna. Aniat’ aramidentay ngay no ti relihiuso a pammatina ket kontraenna ti kakaisuna a makaagas kenkuana?” Inrason ni Macklin: “Dakkel ti pammatitayo a nagkamali daytoy a tao. Ngem mamati dagiti Saksi ni Jehova a ti panagpayalison . . . [mabalin nga] agresulta iti pannakadadael. Nasanaytayo a manganag iti pagdaksan ken pagimbagan no iti medisina ngem no tingitingenyo ti pannakadadael ken ti panagbiag ditoy daga, agbaliwen ti turong ti pananganagyo.”⁠¹¹

Da Vercillo ken Duprey⁠¹² sigun itoy nga isyu ti Journal tinukoyda ti In re Osborne tapno itampokda ti pannakaasikasot’ kasapulan dagiti maulila, ngem kasano a narisut dayta a kaso? Daytoy ket maipapan iti grabet’ pannakaaksidentena nga ama nga adda dua a menor nga annakna. Inkeddeng ti korte a no matay ti ama, dagiti kabagian ti mangasikaso iti material ken naespirituan a kasapulan dagiti ubbing. Gapuna, kas met la kadagiti kaso a di pay nabayag,⁠¹³ nabigbig ti korte nga awan rason ti gobierno tapno pilitenna ti pasiente [nga agpayalison]; di nainkalintegan no ti korte ket makibiang tapno ipilitna ti kitat’ panangagas a sipapasnek a di akseptaren [ti pasiente].⁠¹⁴ Idi naikkan ti sandi nga agas nakaungar ti pasiente ket intuloyna a sinuportaran ti pamiliana.

Saan kadi a kaaduan a kaso a tinaming dagiti doktor, wenno indanto tamingen, ket di kasapulan ti dara? Dagiti inadaltayo ken dagiti banag a kabisadotay unay ket nainaigda kadagiti medikal a problema, ngem dagiti pasiente ket taoda met ket di mabalin a laksiden dagiti indibidual a prinsipio ken kalatda. Kabisadoda unay dagiti banag a nasken kadakuada, ti moralidad ken ti konsiensiada, a dagitat’ mamagbalin iti biagda nga adda kapapayanna.

No raementay ti relihiuso a konsiensia dagiti pasiente a Saksi masubok ti laingtayo. Ngem bayat a sanguentay daytoy a subok, mabigbigtay dagiti wayawaya nga ing-ingungotentay amin. Kas maikanatad nga insurat ni John Stuart Mill: “Ti sosiedad a dina raemen dagitoy a wayawaya, no iti sapasap, saan a naluk-atan, uray pay no ania a porma ti gobiernona . . . Tunggal tao isut’ maitutop a mangeddeng iti bukodna a salun-at, pisikal man, wenno mental ken espiritual. Ad-adut’ paglaingan ti sangatauan no palugodanna ti tunggal maysa nga agbiag sigun iti ammona a pagimbaganna, imbes ket a pilitem nga agbiag a maitunos iti ipapan dagiti dadduma a pagimbaganna.”⁠¹⁵

[DAGITI REPERENSIA]

1. Appelbaum PS, Roth LH: Patients who refuse treatment in medical hospitals. JAMA 1983; 250:1296-1301.

2. Macklin R: The inner workings of an ethics committee: Latest battle over Jehovah’s Witnesses. Hastings Cent Rep 1988; 18(1):15-20.

3. Bouvia v Superior Court, 179 Cal App 3d 1127, 225 Cal Rptr 297 (1986); In re Brown, 478 So 2d 1033 (Miss 1985).

4. In re Storar, 438 NYS 2d 266, 273, 420 NE 2d 64, 71 (NY 1981).

5. Rivers v Katz, 504 NYS 2d 74, 80 n 6, 495 NE 2d 337, 343 n 6 (NY 1986).

6. Dixon JL, Smalley MG: Jehovah’s Witnesses. The surgical/ethical challenge. JAMA 1981; 246:2471-2472.

7. Kambouris AA: Major abdominal operations on Jehovah’s Witnesses. Am Surg 1987; 53:350-356.

8. Jehovah’s Witnesses and the Question of Blood. Brooklyn, NY, Watchtower Bible and Tract Society, 1977, pp 1-64.

9. Pope denounces Polish crackdown. NY Times, January 11, 1982, p A9.

10. Office of the General Counsel: Medicolegal Forms with Legal Analysis. Chicago, American Medical Association, 1973, p 24.

11. Kleiman D: Hospital philosopher confronts decisions of life. NY Times, January 23, 1984, pp B1, B3.

12. Vercillo AP, Duprey SV: Jehovah’s Witnesses and the transfusion of blood products. NY State J Med 1988; 88:493-494.

13. Wons v Public Health Trust, 500 So 2d 679 (Fla Dist Ct App) (1987); Randolph v City of New York, 117 AD 2d 44, 501 NYS 2d 837 (1986); Taft v Taft, 383 Mass 331, 446 NE 2d 395 (1983).

14. In re Osborne, 294 A 2d 372 (DC Ct App 1972).

15. Mill JS: On liberty, in Adler MJ (ed): Great Books of the Western World. Chicago, Encyclopaedia Britannica, Inc, 1952, vol 43, p 273.