Panangbasa iti Kasuratan Buyogen ti Maitutop a Panangipaganetget

NO KASARITAM ti dadduma maipapan kadagiti panggep ti Dios, pribado man wenno iti plataporma, masapul a ti salsalaysayem ket naipamaysa iti Sao ti Dios. Masansan a ramanen daytoy ti panangbasa kadagiti kasuratan iti Biblia, a rumbeng a nasayaat ti pannakaibasana.

Ti Maitutop a Panangipaganetget Ramanenna ti Rikna. Rumbeng nga ibasa ti kasuratan nga addaan rikna. Amirisem ti sumagmamano a pagarigan. No ibasam iti napigsa ti Salmo 37:11, agminar koma iti timekmo ti naragsak a panangsegga iti talna a naikari sadiay. No ibasam ti Apocalipsis 21:4 maipapan iti panagpatingga ti panagsagaba ken ipapatay, masapul nga ipasimudaag ti timekmo ti nabara a panangapresiar iti nakaskasdaaw a bang-ar a naipadto. Rumbeng a maibasa nga addaan naganat a tono ti Apocalipsis 18:2, 4, 5, a mangidagdagadag iti iruruar iti napnuan basol a “Babilonia a Dakkel.” Siempre, mayebkas koma ti rikna a naimpusuan ngem saan nga aglablabes. Ti maitutop a pannakayebkas ti emosion ket agpannuray iti teksto a mismo ken iti wagas a pannakausarna.

Ipaganetget Dagiti Umiso a Sasao. No dagiti komentom iti maysa a bersikulo ket naisentro iti maysa la a paset, itampokmo dayta a paset no ibasam ti teksto. Kas pagarigan, no ibasbasam ti Mateo 6:33, saan a “ti kinalintegna” wenno “amin dagitoy sabali pay a bambanag” ti kangrunaan nga igunamgunammo no panggepmo nga ilawlawag ti kaipapanan ti “sapulen nga umuna ti pagarian.”

No agpalawagka iti Gimong ti Serbisio, mabalin a panggepmo nga ibasa ti Mateo 28:19. Aniada a sasao ti masapul nga ipaganetgetmo? No kayatmo nga iparegta ti kinasaet iti panangirugi kadagiti panagadal iti Biblia, “mangaramidkayo iti ad-adalan” ti igunamgunammo. Iti sabali a bangir, no panggepmo a salaysayen ti maipapan iti responsabilidad dagiti Kristiano a mangiranud iti kinapudno a masarakan iti Biblia kadagiti tattao a taga sabali a pagilian wenno kayatmo a paregtaen dagiti dadduma nga agibumbunannag nga agserbi iti lugar a dakdakkel ti pakasapulan, “tattao iti amin a nasion” ti igunamgunammo.

Masansan a mausar ti maysa a teksto a kas sungbat iti maysa a saludsod wenno kas pangsuporta iti argumento a kontrobersial kadagiti dadduma. No agpapada ti pannakaipaganetget ti amin a kapanunotan a nayebkas iti dayta a teksto, mabalin a saan a makita dagiti agdengdengngeg no ania ti pakainaigan ti teksto iti punto. Mabalin a nabatad kenka ti punto ngem saan kadakuada.

Kas pagarigan, no ibasam ti Salmo 83:18 iti Biblia a naglaon iti nagan ti Dios, mabalin a saan a maawatan ti bumalay ti nakabatbatad a kinapudno nga adda personal a nagan ti Dios no ti laeng sasao a “ti Kangatuan” ti ipaganetgetmo. Masapul nga igunamgunammo ti nagan a “Jehova.” Ngem no dayta met la a teksto ti usarem a mangilawlawag iti kinasoberano ni Jehova, ti sasao a “ti Kangatuan” ti kangrunaan nga ipaganetgetmo. Kasta met, no usarem ti Santiago 2:24 a mangipakita a masapul a mapakuyogan ti pammati iti aramid, mabalin a saan a maala dagiti dadduma nga agdengdengngeg ti punto no “maideklara a nalinteg” ti nangnangruna nga ipaganetgetmo imbes a “kadagiti aramid.”

Masarakan iti Roma 15:7-13 ti sabali pay a makatulong a pagarigan. Paset daytoy ti surat ni apostol Pablo iti kongregasion a buklen dagiti Gentil ken natural a Judio. Inlawlawag ditoy ti apostol a saan laeng a dagiti nakugit a Judio ti mabenepisiaran iti ministerio ni Kristo no di pay ket dagiti tattao iti nasnasion tapno “dagiti nasion maidaydayawda ti Dios gapu iti asina.” Kalpasanna, nagadaw ni Pablo iti uppat a kasuratan, nga inturongna ti atension iti dayta a gundaway nga agpaay kadagiti nasion. Kasano ti panangbasam kadagita a naadaw a teksto tapno maipaganetgetmo ti punto a pampanunoten ni Pablo? No markaam dagiti sasao nga igunamgunammo, mabalinmo nga itampok “dagiti nasion” iti bersikulo 9, “dakayo a nasnasion” iti bersikulo 10, “dakayo amin a nasion” ken “dagiti amin nga ili” iti bersikulo 11, ken “dagiti nasion” iti bersikulo 12. Padasem a basaen ti Roma 15:7-13 a buyogen ti kasta a panangipaganetget. No aramidem dayta, nalawlawag ken nalaklaka a matarusan ti intero nga argumento ni Pablo.

Dagiti Pamay-an ti Panangipaganetget. Mabalin nga ipaganetget iti nadumaduma a wagas dagiti mangiruar iti ideya a sasao a kayatmo a pagminaren. Dagiti pamay-an nga usarem ket mayataday koma iti kasuratan ken iti eksena ti palawagmo. Adda sumagmamano a maisingasing ditoy.

Panangigunamgunam babaen ti timek. Ramanen daytoy ti panagbaliwbaliw iti timek a mamagminar kadagiti mangiruar iti ideya a sasao tapno maiduma kadagiti sabali a paset ti sentensia. Mabalin a maipaganetget ti maysa a punto no baliwam ti kapigsa ti timek​—pigsaam wenno pakapsutem. Iti adu a lenguahe, ad-adda a maipaganetget ti punto no mabaliwan ti kangato ti timek. Ngem iti dadduma a lenguahe, mabalin a baliwanna a mamimpinsan ti kaipapananna. No maibambannayat dagiti kangrunaan a sasao, ad-adda ti pannakaigunamgunam dagita. Kadagiti lenguahe a dida palubosan ti panangigunamgunam babaen ti timek a kas pamay-an ti panangipaganetget kadagiti sasao, nasken nga usaren ti aniaman a kadawyan iti dayta a lenguahe tapno maibanag ti matarigagayan a resulta.

Panagsarimadeng. Mabalin nga aramiden daytoy sakbay wenno kalpasan ti panangbasa iti kangrunaan a paset ti kasuratan​—wenno agpada. Ti panagsarimadeng sakbay la unay nga ibasam ti kangrunaan a kapanunotan parnuayenna ti panagsegga; ti panagsarimadeng kalpasanna ipasagepsepna daydiay naigunamgunam. Nupay kasta, no adu unay ti panagsarimadeng, awan ti maitampok.

Panangulit. Maipaganetgetmo ti maysa a punto babaen ti panagsardengmo, sa ulitem nga ibasa ti sao wenno grupo ti sasao. Ti pamay-an a masansan a maus-usar isu ti aglaylayon a panangibasa iti teksto ket kalpasanna uliten ti kangrunaan a sasao.

Panagkompas. Masansan a ti panaggaraw ti bagi agraman ti ekspresion ti rupa nayonanna iti emosion ti maysa a sao wenno grupo ti sasao.

Tono ti timek. Iti dadduma a lenguahe, no dadduma maibasa dagiti sao iti tono a mangimpluensia iti kaipapananda ken mangilasin kadagita. Uray ditoy, masapul ti panagannad, nangnangruna no mausar a panglais.

No Sabali ti Mangibasa Kadagiti Teksto. No ti bumalay ti mangibasa iti kasuratan, mabalin a sabali a sasao wenno awan pay ketdi a pulos ti maigunamgunamna. Ania ngarud ti mabalin nga aramidem? Kaaduanna, nasaysayaat no pagminarem ti kaipapananna babaen ti panangyaplikarmo kadagiti teksto. Kalpasan a mailawlawagmo ti aplikasionna, mabalinmo a direkta nga ipamaysa ti atensionna kadagiti mangiruar iti ideya a sasao iti Biblia.