Panangusar iti Balabala

AGNERBIOS dagiti adu no panunotenda a balabala laeng ti usarenda nga agpalawag. Nataltalged ti riknada no nakasurat wenno inkabesada ti amin nga ibagada.

Ngem kinapudnona, inaldaw nga agsasaotayo amin nga awan ti manuskrito. Kasta no makisarsaritatayo iti pamilia ken gagayyemtayo, no mangaskasabatayo, ken no agkarkararagtayo iti naimpusuan, pribado man wenno irepresentartayo ti maysa a grupo.

Adda aya nagdumaanna no mangusarka iti manuskrito wenno balabala no agpalawagka? Nupay makatulong ti manuskrito tapno masiguradom nga umiso ti ibagbagam ken maitutop ti sasao nga usarem, adda limitasionna no maipapan iti panangdanon iti puso dagiti agdengdengngeg. No agbasaka iti adu a sentensia, masansan a ti kapartak ken kapigsa ti panagsaom ket naigidiat iti natural nga estilo ti pannakisaritam. No naipamaysa ti atensionmo iti manuskritom imbes a kadagiti agdengdengngeg, mabalin a saan unay a maipasnek dagiti adu ti agdengngeg, saan a kas no talaga a pampanunotem ida ken ibagaymo ti materialmo iti kasasaadda. Tapno pudpudno a makagutugot ti palawag, ti ekstemporaneo a panagpalawag ti kasayaatan.

Nairanta ti Teokratiko nga Eskuelaan ti Panagministro a tumulong kadatayo iti inaldaw a panagbiagtayo. No agsasaraktayo kadagiti gagayyemtayo, saantay a mangiruar iti papel ket ibasatayo kadakuada dagiti kapanunotantayo tapno masigurado a dagiti kasayaatan a sasao ti mausartayo. Iti tay-ak ti serbisio, saantay a mangitugot iti manuskrito a basaentayo iti amaktayo a malipatantayo dagiti dadduma a punto a kayattay nga iranud kadagiti tattao. No idemostram iti Teokratiko nga Eskuelaan no kasano ti mangasaba kadagita a kasasaad, ruamem ti agsao a natural aginggat’ mabalin. No nakasaganaka a naimbag, matakuatam a ti panangusar iti balabala, adda man iti isip wenno naisurat, ket masansan nga umdasen a mangipalagip kenka kadagiti kangrunaan a punto a kayatmo a salaysayen. Ngem kasano a maaddaanka iti kompiansa a mangusar iti balabala?

Organisarem ti Pampanunotmo. Tapno mausarmo ti balabala no agpalawagka, masapul nga organisarem ti pampanunotmo. Di kayat a sawen daytoy a piliem ti sasao a panggepmo nga usaren. Kaipapananna laeng nga agpanunotka sakbay nga agsaoka.

Iti inaldaw a panagbiag, adda daydiay di agpampanunot a mangyibbet lattan iti sasao a pagbabawyanna kalpasanna. Adda met daydiay agsisimparat ti sasawenna. Marisut dagitoy dua a pagannayasan no agsarimadengka ket mangbukelka iti simple a balabala iti panunotmo sakbay nga agsaoka. Umuna, tandaanam ti panggepmo, sa piliem dagiti addang a kasapulam tapno maibanagmo dayta a panggep, ket kalpasanna irugimon ti agsao.

Agsagsaganaka aya a mapan mangasaba? Saan laeng a basta isaganam ti bagmo a pangasaba no di pay ket organisarem ti pampanunotmo. No ikeddengmo nga usaren ti maysa kadagiti naisingasing a presentasion iti Ti Ministeriotayo iti Pagarian, mamin-adu a basaem dayta tapno nalawag iti panunotmo dagiti kangrunaan nga ideya. Ibagam ti kababagasna iti maysa wenno dua nga ababa a sentensia. Ibagaymo dagiti sasao iti personalidadmo ken iti kasasaad ti teritoriayo. Makatulong kenka no nabukelen iti panunotmo ti ibagam. Ania ti mabalin nga iraman iti dayta? (1) Kas introduksion, mabalinmo a dakamaten ti maysa a banag a pakaseknan ti adu a tattao iti lugaryo. Awisem ti bumalay nga agkomento. (2) Mangpanunotka iti espesipiko a banag a mabalinmo nga iraman iti dayta a topiko, agraman ti maysa wenno dua a teksto a mangipakita no ania ti kari ti Dios a mangyeg iti bang-ar. No adda gundawaymo, ipaganetgetmo nga aramidento ni Jehova daytoy babaen ti Pagarianna, ti nailangitan a gobiernona. (3) Paregtaem ti bumalay nga agtignay a maitunos iti napagsaritaanyo. Mabalinmo nga itukon ti literatura ken/wenno panagadal iti Biblia ken mangaramidka iti piho nga urnos tapno maituloy ti panagsaritayo.

Nalabit a mental a balabala laeng ti masapulmo iti kasta a presentasion. No kayatmo a kitaen ti naisurat a balabala sakbay ti damo a pannakitungtongmo, mabalin a naglaon laeng ti balabala iti sumagmamano a sasao nga usarem iti introduksionmo, maysa wenno dua a teksto, ken ababa a sasao a kayatmo nga iraman iti konklusionmo. Saan nga agkakanat ti ibagatayo no mangisagana ken mangusartayo iti kasta a balabala; tumulong dayta kadatayo a mangiranud iti nalawag a mensahe a nalaka a matandaanan.

No adda saludsod wenno isusupiat a masansan a rumsua iti teritoriayo, makatulong ti panagsukimatmo maipapan iti dayta. Kaaduanna, ti laeng kasapulam ket dua wenno tallo a napateg a punto agraman dagiti teksto a nakaibasaran dagita. Mabalin nga ipaay ti “Dagiti Topiko ti Biblia a Pagsasaritaan” wenno dagiti napuskol ti pannakaisuratda a subtitulo iti Panakirinnason Manipud Kadagiti Kasuratan ti apagisu a balabala a kasapulam. Mabalin nga adda masarakam a mayanatup a sasao a naadaw iti sabali a reperensia a kayatmo nga inayon. Mangisuratka iti ababa a balabala, iragpinmo ti kopia ti sasao a naadaw, sa idulinmo daytoy iti bag a pangasabam. No agsaludsod wenno sumupiat ti bumalay, ibagam kenkuana a maragsakanka ta adda gundawaymo a mangilawlawag iti patpatiem. (1 Ped. 3:15) Usarem ti balabala a pagibasaran iti sungbatmo.

No idauluam ti pamiliam, ti maysa a grupo iti panagadal iti libro, wenno ti kongregasion iti kararag, nasayaat met no organisarem ti pampanunotmo. Sigun iti Lucas 11:2-4, nangted ni Jesus iti simple a balabala iti nabagas a kararag. Idi naidedikar ti templo sadi Jerusalem, atiddog daydi kararag ni Solomon. Nabatad nga inutobna a nasaksakbay ti maipapan iti dayta. Impamaysana nga umuna ti atension ken ni Jehova ken ti karina ken ni David; sa iti templo; ket kalpasanna, sinaggaysa nga imbinsabinsana dagiti espesipiko a situasion ken grupo ti tattao. (1 Ar. 8:22-53) Magunggonaantayo kadagitoy nga ehemplo.

Aramidem a Simple ti Balabala ti Palawagmo. Nairanta aya ti balabalam para iti diskurso? Kasano kawadwad ti ramanenna?

Laglagipem a nairanta ti balabala a tumulong kenka a mangtandaan kadagiti ideya. Mabalin a nasayaat no isuratmo ti sumagmamano a sentensia nga usarem a kas introduksion. Ngem kalpasan dayta, ipamaysam kadagiti ideya, saan nga iti sasao. No isuratmo a sentensia dagita nga ideya, ababa laeng koma dagiti sentensia. Agminar koma a sibabatad iti balabalam dagiti sumagmamano a kangrunaan a punto a kayatmo nga ilawlawag. Maaramidmo daytoy no isuratmo dagita iti dadakkel a letra, ugedam dagiti punto, wenno markaam ida iti sabali a kolor. Iti baba ti tunggal kangrunaan a punto, ilistam dagiti ideya a kayatmo nga usaren no buklemon dayta. Isuratmo dagiti teksto a panggepmo a basaen. Kadawyanna a nasaysayaat no aktual nga ibasam ti Biblia. Inotarmo dagiti ilustrasion a kayatmo nga usaren. Mabalin nga adda dagiti mayanatup ken napateg a sasao nga inadawmo iti sekular a gubuayan. Umdas koma ti kawadwad dagiti nainotarmo a naglaon kadagiti espesipiko nga impormasion a kayatmo nga idatag. Nalaklaka nga usaren ti balabala no naurnos ti pannakaaramidna.

Adda dagidiay mangusar kadagiti balabala a nakasimsimple. Mabalin a ti balabala ket naglaon iti sumagmamano a kangrunaan a sasao, teksto a naimemoria ti agpalawag, ken dagiti drowing wenno ladawan a tumulong kenkuana a manglagip kadagiti ideya. Babaen kadagitoy simple a nota, maidatag ti agpalawag ti impormasion iti lohikal nga urnosna ken iti wagas a kasla makisarsarita. Dayta ti panggep daytoy a leksion.

Iti panid 39 agingga iti 42 daytoy a libro, nasalaysay ti “Panangaramid iti Balabala.” Makatulong unay no basaem dayta a material bayat a tamtamingem daytoy a leksion, “Panangusar iti Balabala.”

No Kasano nga Usaren ti Balabala. Ngem ti kalatmo iti daytoy a punto ket saan laeng a basta panangisagana iti naibalabala a diskursom, no di ket ti panangusar a sieepektibo iti balabala.

Ti umuna nga addang iti panangusar iti balabala isu ti panangisaganam iti palawagmo. Kitaem ti tema, basaem ti tunggal kangrunaan a punto, ket dakamatem iti bagim ti pakainaigan dagita a kangrunaan a punto iti tema. Kitaem no mano a minuto ti maituding iti tunggal kangrunaan a punto. Ita, subliam ket adalem ti umuna a kangrunaan a punto. Repasuem dagiti argumento, teksto, ilustrasion, ken pagarigan a panggepmo nga usaren tapno mabukelmo dayta a punto. Mamin-adu a repasuem ti material agingga a nalawagen dayta a benneg iti panunotmo. Kasta met laeng ti aramidem kadagiti dadduma pay a kangrunaan a punto. Amirisem no ania ti mabalinmo nga ikkaten, no masapul, tapno apagisu ti orasmo. Kalpasanna, repasuem ti intero a palawag. Ipamaysam kadagiti ideya, saan a kadagiti sasao. Dimo ikabesa ti palawag.

No agdiskursokan, kumitaka kadagiti agdengdengngeg. Kalpasan a maibasam ti maysa a teksto, irasonam dayta babaen ti panangusarmo iti Biblia ngem dimo sublianan a kitaen dagiti notam. Kasta met, no agusarka iti ilustrasion, isalaysaymo a kasla makisarsaritaka kadagiti gagayyemmo imbes a basbasaem ti notam. Bayat nga agpalpalawagka, saanmo a sangkakita ti tunggal sentensia iti notam. Agsaoka manipud iti puso, ket madanonmo ti puso dagidiay umim-imdeng kenka.

No nairuammon ti arte ti panagpalawag manipud iti balabala, naragpatmon ti nakapatpateg nga addang iti panagbalin nga epektibo a pumapalawag iti publiko.