Kalidad ti Boses

DAKKEL ti epektona kadagiti tattao ti aniaman a mangngegda ken ti wagas a pannakaibagana. No makaay-ayo, nadungngo, nainggayyeman, ken naayat ti boses ti makisarsarita kenka, saan aya a kaykayatmo a denggen ngem no awan biagna wenno nagubsang ti bosesna?

Ti panangpatanor iti makaay-ayo a boses ket saan a basta panangpapintas iti boses. Mabalin a ramanenna met ti personalidad ti maysa a tao. Bayat a rumangrang-ay ti pannakaammo ken panangyaplikar ti maysa a tao iti kinapudno a linaon ti Biblia, agbalbaliw ti panagsasaona. Maiparangarang iti bosesna dagiti galad a kas iti ayat, rag-o, ken kinamanangngaasi. (Gal. 5:22, 23) No pudpudno a maseknan kadagiti sabsabali, agbatad dayta iti bosesna. No sandian ti panagyaman ti kanayon a panagreklamo, agminar dayta kadagiti sasao ken iti tono ti boses. (Un. 3:39-42; 1 Tim. 1:12; Jud. 16) Uray no dimo matarusan ti us-usarenda a lenguahe, no ti maysa ket arogante, awan an-anusna, manangbabalaw, ken nagubsang ti panagsasaona, ngem ti sabali a tao ket napakumbaba, naanus, manangngaasi, ken naayat ti panagsasaona, nalaka a mailasinmo ti nagdumaanda.

No dadduma, ti di makaay-ayo a boses ket mabalin a maigapu iti tinawid a pisikal a depekto wenno sakit a nangperdi iti larynx ti maysa a tao. Mabalin a nakaro unay ti kakasta a kasasaad ket saan a naan-anay a makorehir dagitoy iti agdama a sistema ti bambanag. Ngem kaaduanna, mapasayaat ti boses no sursuruem nga usaren a siuumiso dagiti organo iti panagsao.

Umuna, nasken a bigbigem a nagduduma ti kalidad ti boses dagiti tattao. Ti panggepmo ket saan koma a ti panangtulad iti boses ti sabali. Imbes ketdi, usarem ti bosesmo iti wagas a mairuar dagiti nagpaiduma a kalidadna. Ania ti makatulong kenka a mangaramid iti daytoy? Adda dua a kangrunaan a banag.

Umiso a Panangkontrol iti Panaganges. Tapno mausarmo a nasayaat ti bosesmo, masapulmo ti umdas nga angin agraman ti umiso a panangkontrol iti panaganges. No awan dagitoy, mabalin a nakapsut ti bosesmo, ket narigat a maawatan ti panagpalawagmo.

Saan a ti makinngato a parte ti barukongmo ti kadakkelan a paset dagiti baram; agparang laeng a dakkel dayta gapu kadagiti tulang ti abagam. Imbes ketdi, adda laeng iti ngatuen ti diaprama (diaphragm) ti kadakkelan a paset dagiti bara. Nakadekket ti diaprama kadagiti makimbaba a paragpag. Dayta ti mamagsina iti barukong ken rusok.

No agangeska ket ti laeng makinngato a paset dagiti baram ti makargaan iti angin, mabiitka a maangsan. Awan ti puersa ti bosesmo, ken nalakaka a mabannog. Tapno umiso ti panagangesmo, masapul nga agtugaw wenno agtakderka a diretso ken iliadmo dagiti abagam. Saan laeng a ti makinngato a paset ti barukongmo ti kargaam iti angin no agangeska nga agsao. Ti makimbaba a paset dagiti baram ti umuna a punnuem iti angin. No mapunno daytoy a paset, agbennat ti agsumbangir a bakrangmo. Maigiddato iti dayta, bumaba ti diaprama, nga agin-inayad nga agsaad iti lugar ti bituka ken dagiti bagis, ket mariknam nga umilet ti sinturonmo wenno dadduma a naibarikes iti tianmo. Ngem saan a bimmaba dagiti baram; naikubongda kadagiti paragpagmo. Kas pamadasan, ikabilmo dagiti imam iti agsumbangir a paset dagiti makimbaba a paragpagmo. Ita, umangeska iti nauneg. No umiso ti panagangesmo, saan nga umpes ti tianmo ken saan a ngumato dagiti abagam. Imbes ketdi, mariknam a medio ngumato ken agruar dagiti paragpag.

Sumaruno, kontrolem ti panagruar ti angin. Saanmo a bigla nga iruar, no di ket in-inutem. Saanmo a kontrolen babaen ti panangpailet iti karabukobmo, ta agresulta dayta iti agpaparaw wenno nasinggit a boses. Dagiti masel ti tian ken iti nagbabaetan dagiti paragpag ti mangiduron iti angin, ket ti diaprama ti mangkontrol iti kapardas ti iruruar ti angin.

No kasano a ti tumataray ket agsanay para iti lumba, kasta met a maparang-ay ti pumapalawag ti umiso a panangkontrol iti panaganges babaen ti panagensayona. Agtakderka a diretso ken iliadmo dagiti abagam, umangeska tapno mapno iti angin ti makimbaba a paset dagiti baram, sa in-inutem nga iruar ti angin bayat nga in-inayadem ken an-anatem ti agbilang agingga iti kangatuan a numero a kabaelam iti mammaminsan a panaganges. Kalpasanna, ensayuem ti agbasa a sipipigsa bayat nga umang-angeska iti kasta met laeng a wagas.

Irelaksmo Dagiti Nairteng a Masel. Ti maysa pay a napateg a banag tapno sumayaat ti kalidad ti boses isu daytoy​—agrelakska! Talaga a nakaskasdaaw ti magapuanam nga irarang-ay no sursuruem ti agrelaks bayat nga agsasaoka. Masapul a nakarelaks ti isip agraman ti bagim, ta nairteng dagiti masel no saan a natalinaay ti isip.

Pagkalmaem ti isip babaen ti umiso a panangmatmatmo kadagiti agdengdengngeg. No dagitoy ket isuda dagidiay makasaritam iti tay-ak ti ministerio, laglagipem nga uray sumagmamano pay laeng a bulan nga agad-adalka iti Biblia, ammom dagiti napateg a banag maipapan iti panggep ni Jehova a mabalinmo nga iranud kadakuada. Sarsarungkaram ida agsipud ta masapulda ti tulong, mabigbigda man dayta wenno saan. Iti kasumbangirna, no agpalpalawagka idiay Kingdom Hall, ad-adipen ni Jehova ti kaaduan kadagiti agdengdengngeg. Gagayyemmo ida, ket kayatda nga agballigika. Saan a kas kadagiti dadduma a tattao, regular a makasaritatayo dagiti kasta a naayat a gagayyem.

Irelaksmo dagiti masel ti karabukob babaen ti panangipamaysam iti isipmo kadagita a masel ket ikagumaam a palukayan. Laglagipem nga agbanerber dagiti kuerdas bokalesmo no lumasat ti angin kadagita. Agbaliw ti tono ti boses bayat nga umirteng wenno lumukay dagiti masel ti karabukob, kas iti panagbaliw ti tono ti kuerdas ti gitara wenno biolin no mapairutan wenno mapalukayan. No palukayam dagiti kuerdas bokales, bumangag ti tonom. Ti panangirelaks kadagiti masel ti karabukob tumulong met tapno nawaya a lumasat ti angin kadagiti abut ti agong, ket adda epekto daytoy iti kalidad ti bosesmo.

Irelaksmo ti intero a bagim​—dagiti tumengmo, imam, abagam, ti tengngedmo. Tumulong daytoy a mangpabukel iti timekmo. Natinggaw ti boses no ti intero a bagi ket agserbi a kas sounding board, ngem malapdan daytoy no nairteng ti bagi. Ti tono ti boses, nga agtaud iti larynx, ket saan laeng a kadagiti abut ti agong ti pagawenganna no di pay ket kadagiti tulang ti barukong, ngipen, iti ngadas ti ngiwat, ken kadagiti sinus. Makatulong amin dagitoy iti kinabukel ti boses. No pandagam ti kaha ti gitara, saan a natinggaw ti awengna; masapul a nawaya nga agbanerber tapno husto ti tinggawna. Kasta met kadagiti tulang ti bagitayo, a pinagkakapet dagiti masel. No nabukel ti bosesmo, mabaliwbaliwam ti kapigsa, kangato, wenno tono ti timekmo ken mayebkasmo ti nadumaduma a rikna. Adu ti makangngeg kenka uray no saanmo a puersaen ti bosesmo.