KANNAWAY

[Heb., ʼana·phahʹ].

Tumatayab a saan a rebbeng a kanen sigun iti Mosaiko a Linteg. (Le 11:13, 19; De 14:12, 18) Ibilang ti sumagmamano a ti Hebreo a nagan ket nagtaud iti sao a kaipapananna ti “umanges iti nauneg,” wenno mabalin nga, “agurok,” nalabit gapu iti unget. Sigun iti dadduma, ti nagan as-asideg ti pannakainaigna iti Hebreo a sao maipaay iti “agong” (ʼaph), nalabit kas pangiladawan iti sippit ti tumatayab. Yantangay nailanad iti Biblia ti sasao a “ti kannaway sigun iti kakikitana” (“iti nadumaduma a kakikitana,” AT), ti Hebreo a nagan mabalin la ketdi a ramanenna ti nadumaduma a klase a masarakan iti uneg ti pamilia ti kannaway (Ardeidae ti nasientipikuan a naganna), a kas iti pudpudno a kannaway, ti egret, ken ti bittern. Amin dagitoy a tumatayab ket atiddog ken natirad ti sippitda, ti sumagmamano pagaammo gapu iti karkarna nga agkikiak nga unida no masinga wenno mariribukda.

Dagiti tumatayab a kameng iti pamilia ti kannaway gagangay nga aggadangda iti danum, nga ayuyangda dagiti aluguog, lutulot, waig, ken danaw. Atiddog ken nakuttong ti tengngedda; atiddog, awanan dutdot, ken naidumduma ti kinakuttong ti saksakada; ken atitiddog ti ramayda agraman ti dakkel a kamaudi a tanganda. Nagdadakkel ti askawda iti danum bayat nga agbirokda kadagiti tukak, babassit a kappi, wenno babassit a reptilia; no saan, agtakderda a di aggunggunay, a siaanus nga urayenda nga umasideg kadakuada ti babassit nga ikan, a kalpasanna insiwet nga igunayda ti atiddog a tengngedda tapno tudokenda ti ikan babaen iti natirad a sippitda. Nainayad ken nagsayaat ti panagtayabda babaen kadagiti dadakkel a payakda, a siuunnat ti saksakada iti likud ngem mamindua nga agbalikutkot ti atiddog a tengngedda tapno makapagsaad ti uloda iti nagbaetan dagiti abagada, iti kasta naidumada iti teggaak ken iti ibis nga agtayab a siuunnat ti tengngedda kasta met ti saksakada.

Idiay Palestina adda sumagmamano a kita ti kannaway: ti kadawyan wenno maris-dapo a kannaway (Ardea cinerea), ti goliath heron (Ardea goliath), ken ti purpura a kannaway (Ardea purpurea). Dumanon ti kaatiddogda agingga iti 1.5 m (59 pul.) ken masarakan ida iti aglawlaw ti Baybay ti Galilea, kadagiti igid ti Jordan ken ti Kison, kadagiti naaluguog a rehion, ken iti igid ti baybay.

Karaman ti egret kadagiti kalanayan ken kapintasan a tumatayab iti pamilia ti kannaway, masansan a bin-ig a puraw ti dutdotda, ket 50-90 cm (20-35 pul.) ti kaatiddogda. Gagangay dagiti egret idiay Palestina. Ti cattle egret, wenno buff-backed heron (Bubulcus ibis), masansan a masarakan a kadua ti agar-arab a bakbaka, ket pagtaraonda dagiti insekto.

Ti bittern ket kita ti kannaway a naal-alimpek ken nakaykayumanggi, masarakan met dayta idiay Palestina kadagiti naaluguog a rehion. Ti Eurasian bittern (Botaurus stellaris) nga agarup 75 cm (30 pul.) ti kaatiddogna ket kadawyanna nga addaan iti dutdot a nagaritan iti nangisit, nakusnaw a kayumanggi, ken puraw; ti barukongna ket nakusnaw a kayumanggi a nagaritan iti kayumanggi, ket dumuyaw a berde dagiti sakana. Daytoy a kombinasion ti maris bumagay unay iti karuotan nga aluguog a pagnanaedanna, ket no agpeggad, agtakder a di aggunggunay bayat a situturong iti langit ti tengnged ken ulona. Gapu itoy, agraman dagiti nakatakder a garitna, agbalin a naan-anay a kamarmaris ti aglawlawna ket nakasaysayaat a panglimlimo. Ti sabali pay a kita a masarakan idiay Palestina isu ti little bittern (Ixobrychus minutus). Nalatak met dagiti bittern gapu iti nakabangbangag wenno pumpumgaak nga uni a pataudenda babaen ti panangparuarda iti angin kadagiti karabukobda, a bayat dayta, agkiwaweg unay ti ulo ken tengngedda.