No Kasano a Nabungbunga ti Panagbasayo ti Biblia

“NAGASAT dagiti napanglaw iti pakinakemda.” Kasta dagiti panglukat a sasao ni Jesus iti nalatak a Sermonna idiay Bantay, sigun kadagiti sumagmamano nga Ingles pagsasaona a Biblia. (Mateo 5:3, Revised Standard Version, Protestante ken Katoliko nga edision) Maawatanyo kadi no ania ti pudno a kayat a sawen ni Jesus iti “napanglaw iti pakinakemda”? Tuktukoyenna kadi dagidiay a maup-upay? Wenno mabalin a tuktukoyenna dagidiay a nakapuy panagpampanunotda? Mabalin a saan a ti naud-udi ti tuktukoyenna, ngem sigurado a napateg ti panangammo.

Dagiti Saksi ni Jehova, a bigbigen uray pay dagiti kritikoda kas nalalaing nga estudiante ti Biblia, nasarakanda a ti New World Translation of the Holy Scriptures ti makasabet a naimbag kadagiti kasapulan a kinalawag ken kinaumiso. Ipatarusna dagiti sasao manipud iti Sermon idiay Bantay a: “Naragsak dagidiay a sipapanunot kadagiti naespirituan a kasapulanda.”

Dadduma a komento iti Biblia aminenda a daytoy ti kaipapanan ti “napanglaw iti pakinakemda.” Apay, ngarud, nga adu nga agdama a bersion a kas iti Katoliko a Jerusalem Bible ken ti New International Version, itultuloyda ti panangusar ti ebkas a “napanglaw iti pakinakemda”?

Daytoy nga ulidan ipakitana a tapno ti panagbasa ti maysa iti Biblia ket nabungbunga, nasken a pilienna ti maysa a patarus a matalek, nalawag, ken maawatan a naimbag.

Umiso a Kababalin

Ti nabungbunga a panagbasa ti Biblia kasapulanna met ti umiso a kababalin iti biang ti managbasa. Dagidiay met laeng a sasao iti Sermon idiay Bantay nagsayaatan ti pananggupgopna iti kababalintayo koma, kayatna a sawen: “Naragsak dagidiay a sipapanunot kadagiti naespirituan a kasapulanda.” Ti kadi panagbiagyo agkurang iti pudno a naespirituan a kasasaad? Ammoyo kadi ti kinapudno a kasapulanyo a taraonan ti isipyo ken pusoyo kadagiti naespirituan a taraon? Ti Biblia mabalin a tulongannakayo a mangpennek iti dayta a kasapulan.

Nupay kasta, mabalin a dikayto makasarak iti taraon iti isip ken puso iti Biblia no basaenyo dayta a kas iti panangbasayo iti aniaman a sabali a literatura. Masapul nga awatenyo dayta, “saan a kasla sao dagiti tattao, no di ket, kas pudno, a sao ti Dios.” (1 Tesalonica 2:13) Basaenyonto dayta, a saan a natauan a pilosopia wenno nasionalistiko a historia, no di ket kapanunotan ti Dios ken ti historia iti pannakilangenna kadagiti ad-adipenna ditoy daga. Dayta naglaon met kadagiti nakaskasdaaw a padpadto, a dadduma kadagitoy natungpaldan, ket dagiti dadduma ti matungtungpal iti imatangtayo wenno matungpaldanto pay laeng a maipaay iti kasayaatan a pagimbagan ti sangatauan.

Agsipud ta ti Biblia ket Sao ti Dios, tapno nabungbunga ti panangbasa iti dayta ti maysa a tao masapul a sapulenna Ti tulongna. Ti panagkararag iti Dios, ngarud, ket maysa nga umiso a panangrugi iti panagbasa iti Biblia. Iti simple a panagsao, a maiyebkas manipud iti puso, dawatenyo kenkuana ti panangtulongna kadakayo nga umawat iti basaenyo ken no kasano ti panangiyaplikar iti dayta iti personal a panagbiagyo. No dadduma agkurangtayo iti abilidad a mangusar iti pannakaammo a nagun-odantayo, a dayta nga abilidad isu ti kinasirib. Ti Biblia a mismo mangbalakad: “Ngem no siasinoman kadakayo agkurang iti kinasirib, agdawat koma iti Dios, isu a mangted a sikakaasi kadagiti isuamin ket saan a mangpabain; ket maitedto kenkuana. Ngem itultuloyna koma ti agdawat a babaen iti pammati, nga awan ket ti panagduadua.”​—Santiago 1:5, 6.

Panagbasa Babaen ti Pammati

Mabalin a kunaenyo: ‘Kasano ti panagkararagko a buyogen iti pammati ken basaen dayta babaen iti pammati no agkurangak iti pammati?’ Bueno, no basaenyo ti Biblia a ‘sipapanunot kadagiti naespirituan a kasapulanyo,’ umadu ti pammatiyo bayat ti pananggun-odyo iti pannakaammo ken Jehova a Dios ken kadagiti nakaskasdaaw a pangpanggepna a naisentro ken Kristo. Ti pudno a pammati saan koma a mapagsinnukat iti bulsek a panamati. Ti Biblia depinarenna a mismo ti pammati kas “ti punganay ti panangnamnama kadagiti bambanag nga ur-urayen, maysa a panagtalged kadagiti bambanag a di pay nakita.”​—Hebreo 11:1.

Ti pudno a pammati kasapulanna ti umiso a pakaibatayan ti pannakaammo, ket ti kasta a pannakaammo ti mamagbalin kadagiti bambanag nga inkari ti Dios a pudpudno a kasla dagitoy ti nakitan. Ti pammati, ngarud, ket maysa a banag a mabalin a gun-oden. Daytat’ agtaud iti panagbasa ken panangdengngeg kadagiti bambanag a mainaig iti Dios ken kadagiti nakaskasdaaw a pangpanggepna a maipaan iti sangatauan. Kas kunaen ni apostol Pablo, “Ti pammati agtaud iti panagdengngeg. Ket ti panagdengngeg agtaud gapu iti sao ni Kristo.”​—Roma 10:17.a

Bayat a rumang-ay ti pammatiyo, ti panagbasayo ti Biblia agbalinto a nabungbunga pay. Apay? Agsipud ta ti “panangnamnama[yo] kadagiti bambanag nga ur-urayen” agbalindanto a ‘nataltalged.’ Daytoy ti mabalin nga iyilustrar iti maysa a kabbaro a pannakigayyemyo iti sabali a tao. Bayat ti panaglabas ti tiempo ket ad-adda a maam-ammoyo ti tao, rumang-ay met ti panagtalekyo. Kamaudiananna, kalpasan ti panagbiagyo kadagiti adu a kasasaad a ti gayyemyo saannakayo a pulos a pinaay, mabalin nga ipaayyon ti naan-anay a panagtalekyo iti dayta a tao. No isut’ agsurat kadakayo, maawatanyo ti kababagas ti kayatna a sawen. No saan a nalawag ti maysa a grupo dagiti sasao, ammoyo a naimbag ti tao ta saankay a marigatan a mangawat iti kapanunotanna. Basaenyo ti surat dayta a gayyemyo a buyogen iti panagtalek a saan a buyogen iti panagsuspetsa.

Kasta met, no ad-adda pay a maam-ammoyo ti Biblia ken ti autor, ni Jehova a Dios, ad-adda pay nga agtalekkayo agpada iti Dios ken iti Saona. Uray pay dagiti paspasamak iti historia iti Biblia a kasla narigatyo a maawatan saanna a gunggonen dayta a panagtalek. Kas pangarigan, uray pay no ti rason ti naranggas a panagtignay ti Dios a maibusor kadagiti dadduma a tattao wenno nasion ket saan a dagdagus a nalawag a maawatan, agtalekkayo a dayta ket nasken. Mabalin a kastoy ti kunaenyo iti maysa a taltalken a gayyem: ‘Bueno, no inaramidna dayta, mabalin nga adda naimbag a rason.’

Siempre, ti pammatiyo iti Dios ti mapabileg no makasarakkayo ti rason no apay a nagtignay iti kasta a pamay-an wenno apay a no dadduma agparang nga itantanna ti panagtignayna a maibusor kadagiti nadangkes. Ngem mabalin a kasapulanyo ti tulong. Dayta ti mangiyeg kadatayo iti sabali pay a napateg a paset iti nabungbunga a panagbasa iti Biblia.

Ti Pannakasapul iti Tulong

Maysa a nagsayaatan a banag ti panangbasa iti intero a Biblia. Iti kapartak a maysa a kapitulo iti maysa nga aldaw, alaenakayonto iti nasurok a tallo a tawen a makaleppas agpada iti Hebreo ken Griego a Kasuratan. No basaenyo ti tallo wenno uppat a kapitulo iti inaldaw, alaenna ti agarup makatawen a panangbasa iti dayta. Nupay kasta, tapno magun-odanyo iti pangkaaduan a kapanunotan maipapan iti linaon iti Biblia, mabalin a rugianyo iti Salmo ken Proverbio. Kalpasanna agsublikayo iti Genesis, Exodo, ken Umuna a Samuel sakbay nga agtuloykayo a mangbasa iti panawen Kristiano, iti Mateo, Aramid, ken sumagmamano a sursurat nga insurat dagiti immuna a Kristiano, kas iti Filipos, Santiago, ken Umuna wenno Maikadua a Pedro.

Bayat ti panangaramidyo iti daytoy, mabigbigyonto a tapno maaddaankayo iti praktikal ken naespirituan a gunggona manipud iti Biblia, nasayaat no ammuenyo no ania ti kunaenna maipapan iti naituding a tema. Dagiti sasao a mainaig iti maysa a tema ti mabalin a naiwaraswaras. Mabalin a mariknayonto ti pannakasapul kadagiti katulongan iti Biblia a mangtulong kadakayo a mangammo no ania ti kunaen ti Kasuratan, iti tunggal topiko. Kasta met, agsipud ta dagiti liblibro ti Biblia saanda a naurnos a siinget iti tiempo ti pannakapasamakda, dagiti kakasta a katulongan ti mabalin a mangtulong kadakayo a mangawat ti panagsasaganad dagiti tiempo. Ti geograpiko ken historikal a nalikudan ti material ti mabalin a makatulong met unay iti panangawat iti Kasuratan.

Sadino ti pakasarakan iti kasta a katulongan iti Biblia? Kadagiti kallabes a tawtawen dagiti autor a Katoliko nangipablaakda kadagiti adu a liblibro a nalawag a nairanta a mangtulong kadagiti Katoliko iti panangbasada iti Biblia. Ngem dagiti kakasta nga autor nasarakanda ti bagbagida iti sidong ti panagpangpangadua. No dagiti kakasta nga autor pudno a tulonganda dagiti Katoliko nga umawat iti Biblia, dagiti Katoliko dagus a maammuanda nga adu kadagiti sursuro a Katoliko ti saan a masarakan iti dayta. Iti kasumbangirna, no dagiti autor ikalinteganda ti sursuro ti Katoliko, pakapuyenda ti panagtalek ti managbasa iti Biblia agsipud ta pagbalinenda a nababbaba ti Kasuratan ngem ti tradision iti iglesia.​—Idiligyo ti Marcos 7:13.

Umad-adu dagiti napasnek a Katoliko nga umaw-awat iti tulong manipud kadagiti Saksi ni Jehova. Kadagiti adu a dagdaga, rinibo a Katoliko ti mangikagkagumaan a mangbasa iti Biblia a buyogen iti pannakaawat ngem umaw-awatda laeng ti bassit a tulong wenno awan pay ketdi manipud iti lokal a padida. Dagitoy iladawanda ti opisial nga Etiope nga agbasbasa iti libro ni Isaias. Idi a ti ebanghelisador a ni Felipe inimtuodna no pudno a naawatanna ti basbasaenna, ti Etiope sipapakumbaba a simmungbat: “Kasano ti pannakabalinko no awan ti mangisuronto kaniak?” (Aramid 8:31, RS, edision a Katoliko) Ni Felipe ti nangtulong kenkuana, ket sumagmamano a kanito kalpasanna daytoy a napasnek a tao nagbalin a nabautisaran a Kristiano. Umasping iti dayta, bayat ti ipapanda kadagiti ruruangan dagiti Saksi ni Jehova makasabetda kadagiti Katoliko, ket no dagitoy kunaenda nga addaanda iti Biblia kadagiti pagtaenganda, ti Saksi imtuodenna no tarigagayanda ti tulong a mangaramid a pudno a nabungbunga ti panagbasada iti Biblia.

Panagbasa a Mangpataud ti Bungbunga

Iti trabahoda a panangisuro iti Biblia, dagiti Saksi ni Jehova usarenda dagiti adu a katulongan iti panagadal iti Biblia, kas iti Ti Librok dagiti Estoria ti Biblia (116 a salaysay iti Biblia a naiparang iti simple a pagsasao iti panagsasagadsad ti pannakapasamakda), ti Pudno Aya a ti Biblia ket Sao ti Dios? (maipaay iti sientipiko ken historikal a pammaneknek iti kinapudno ti Biblia), ti “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial” (maysa a sumario ti tunggal libro iti linaon ti Biblia, nga addaan ti impormasion maipapan iti geograpiko ken historikal a nalikudan), ken ti Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga (a nanggupgop kadagiti kasuratan maipapan kadagiti 30 a napapateg a tema, agraman ti nakaskasdaaw a namnama nga insaad ti sao ti Dios iti sanguanan dagiti napasnek a managbasa iti Biblia ita).

Dagitoy a katulongan iti panagadal iti Biblia, agraman ti personal a tulong a siraragsakto nga itukon dagiti Saksi ni Jehova kadakayo nga awan baybayadna, ti mamagbalinto iti panagbasayo iti Biblia a nakaragragsak ken nabungbunga. Makasarakkayto iti pannakaiwanwan a maipaay iti inaldaw-aldaw a panagbiag ken ti nakaskasdaaw a namnama maipaay iti biag idiay naikari a Baro nga Urnos ti Dios, a sadiay, kamaudiananna ti pagayatan ti Dios

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 7]

Ti Etiope nabigbigna ti kasapulan tapno maawatan ti Biblia