Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa
◼ Apay a Ti Pagwanawanan a Setiembre 15, 1988, impamatmatna a ti Protestantismo ket ad-adda a minulitanna ti bagina ngem ti Romano Katoliko?
Naikuna daytoy gapu ta maitunos ti padto ken dagiti kinapudno. Idiay libro ti Ezequiel kapitulo 23, ti piguratibo nga Ahola ken Aholiba ket nadeskribirda a kas imoral nga agkabsat. Ti sangapulo-tribo a pagarian ti Israel ket inladawan ni Ahola, ket ni Aholiba iladawanna ti dua-tribo a pagarian ti Juda. Iti panangisalaysay kadagitoy a simboliko a babbai, kinuna Ti Pagwanawanan a Setiembre 15, 1988, iti panid 21:
“Gapu iti panangalana iti dakdakes pay a kurso ngem ti kabsatna a babai [ni Ahola, wenno Israel], ni Aholiba (Juda) nagsagaba iti nasional a didigra iti im-ima dagiti taga Babilonia idi 607 K.K.P. Dagiti annakna napapatayda iti kampilan wenno nakautiboda, ket isut’ naibabain kadagiti nasnasion. Kas ken ni Ahola ken Aholiba, ti Kakristianuan nakikamalala iti naespirituan, maysa a basol iti imatang ti Dios a kunaenna a daydayawenna. Ti Protestantismo, agraman dagiti adu a denominasionna, minulitanna ti bagina iti komersio ken napolitikaan a pannakabalin ti lubong nga ad-adda pay ngem ti kabsatna a babai, ti Romano Katoliko. Gapuna, kitaento ni Jehova a madadaelto nga interamente ti Kakristianuan.”
Nangrugi iti Konsilio ti Nicaea idi 325 K.P. pinagtipon ni Emperador Constantino ti panagdayaw ti estado a pagano ken ti apostata a Kinakristiano ket nagbalin a pangulo iti baro nga Iglesia Katolika. Ti Iglesia Katolika Romana ngarud matuntonna ti kaaddana iti maikapat a siglo iti Kadawyan a Panawentayo. Ti Protestantismo nangrugi idi Repormasion iti maika-16 a siglo. Gapuna, no kasano a ni Ahola (Israel) ket inauna ngem ni Aholiba (Juda), maitutop ti panangawag Ti Pagwanawanan iti Romano Katolicismo a kas ti manang ti Protestantismo.
Kaskasdi, apay a naikuna a ti “Protestantismo . . . minulitanna ti bagina iti nakomersialan ken napolitikaan a pannakabalin ti lubong nga ad-adda pay ngem ti inauna a kabsatna, ti Romano Katolicismo”? Gapu kadagiti kinapudno a maitunos iti padto, a kunana: “Ket idi ni kabsatna a babai nga Aholiba nakitana daytoy, nupay kasta dakdakes iti panagaremna ngem isu, ket kadagiti kinabalangkantisna nakarkaro pay ngem ti kinabalangkantis ni kabsatna.”—Ezequiel 23:11.
Kas paspaset iti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio iti ulbod a relihion, agpadpada ti Katolicismo ken Protestantismo a nakaro ti pannakairamanda iti nakomersialan ken napolitikaan nga elemento ti lubong. (Apocalipsis 17:1-6; 18:1-19) Pudno, ti indibidual a denominasion a Protestante mabalin a basbassit ti impluensiana ngem ti nabileg nga Iglesia Katolika Romana. Ngem adu nga ig-iglesia a Protestante no agtitipon ket lab-awanna ti maymaysa nga Iglesia Katolika iti pannakabalin ken impluensia. Kas pangarigan, ti Protestantismo dakkel ti impluensiana kadagiti nalalatak nga industrial a pagpagilian, a dadduma a klero a Protestante, agraman dagiti adu a denominasionna, ti nangmulit pay iti bagina nga ad-adda ngem ti Katolicismo.
Iti sabali pay a pamay-an, nupay kasta, ti Protestantismo “dakdakes pay ti panagaremna” ket ad-adda a mapabasol ngem ti Katolicismo. Kasano a kasta? Bueno, ti Repormasion ti nangited iti Protestantismo iti namnama ken ti pananginanama iti dakdakkel a naespirituan a pannakalawlawag. Kinapudnona, dadduma a repormador ti nangaramid iti napasnek ken napateg a panagtignay maipapan iti daytoy. Ngem idi naibagan ken naaramiden dagiti isuamin, dagita a di nainkasuratan a sursuro a kas ti Trinidad, di ipapatay ti natauan a kararua, ken ti impierno nga apuy nagtultuloy a di nabalbaliwan kadagiti Protestante. Kas kadagiti Katoliko, dagitoy mapabasolda iti panagdayaw iti parsua ken iti panangsukat iti kinapudno ti Biblia kadagiti tradision ti tao.—Mateo 15:1-9; 23:9, 10.
Ti makapainteres iti daytoy a banag isu ti naibaga idiay Vindication, Libro Uno, idi tawen 1931. Iti panid 309, daytoy a publikasion ti Watch Tower (itan awanen ti stock) kinunana maipapan iti Ezequiel 23:11-13: “Ti ‘organisado a relihion’ ti Protestante nakitana no kasano a ti Romano Katolicismo minulitanna ti bagina iti nakomersialan ken napolitikaan a pannakabalin daytoy a lubong, ket adu ti maibagana a maibusor kadagiti Katoliko gapu iti dayta a rason; ngem idin ti Protestantismo tinuladna dayta, ken dakdakes pay. . . . Agpadpadada a nangala iti isu met laeng a dalan; ngem ti Protestantismo ad-adda a nalawlawagan ngem ti Romanismo, ket ngarud ad-adda a mapabasol.”
[Ladawan iti panid 30]
Intipon ni Constantino ti apostata a Kinakristiano iti pagano a panagdayaw ti estado a Romano, ket iti kasta nagbalin a pangulo ti baro nga Iglesia Katolika
[Credit Line]
Ti Metropolitan Museum of Art, Tawid ni Mrs. F. F. Thompson, 1926 (26.229)