Pinadakkelmi ti Walo nga Annak iti Disiplina ni Jehova
KAS INSALAYSAY NI OVERLAC MENEZES
“Dimtengda babaen ti duat’ pagtugawanna a bisikleta.” Kastoy ti panangrugi ti Jornal de Resende ti intero-panid a reportna iti pamiliami idi 1988, idi pampanawanmi ti Resende nga agturong Lages idiay abagatan ti Brazil.
INTULTULOY ti report: “Awan duadua, malaglagip pay dagiti natataengan a tattao ti pagassawaan a nakaalat’ atension ti Resende babaen iti orihinal ken karkarna a transportasionda: maysa a bisikleta a nagdakkelan ti kahana ken duat’ pagtugawanna. Iti sango, nga agmammaneho, isu ti ‘tsuper,’ a ni Overlac Menezes; iti maikadua a pagtugawan, ti asawana, a ni Maria José. Ti tawen: 1956.”
Ti autor ti artikulo ket maysa a lalaki nga agnagan Arisio Maciel, ken isu met ti direktor ti lokal nga estasion ti radio. Damo a nakitanakami idi 1956 idi siak ken ni baketko ti nagakem kadagiti paset ti linawas a programa iti radio ti Watch Tower Society, a Things People Are Thinking About. Iti artikulo, inadawnak nga agkunkuna a bayat ti panagtaengmi sadiay “amin a balbalay idiay Resende ket nabisitami, iti tunggal kalye.”
Kayatyo kadi a maammuan no apay a nagbalinkami a nalatak idiay Resende? Ken no kasano, a bayat ti kaaddami sadiay, nabalinanmi a pinadakkel dagiti walo nga annak ‘iti disiplina ni Jehova’ bayat a tumultulong a mangbisita iti amin a balbalay idiay Resende buyogen ti naimbag a damag ti Pagarian.—Efeso 6:4.
Panangsursuro iti Daldalan ni Jehova
Idi Enero 1950, ni Maria Minc, maysa kadagiti Saksi ni Jehova, nangrugi a nakipagadal iti Biblia ken ni manangko nga Adeilde idiay São Paulo. Agtawenak idi ti 16 ken nabuniaganak kas maysa a Katoliko, ngem nabayagen a diak napnapan idiay simbaan. Nupay kasta, mamatiak iti Dios ken kayatko ti agserbi kenkuana. Gapuna iti maysa a rabii, napanak idiay balay da Adeilde tapno kitaen ti baro a relihion nga ad-adalenna. Inawisnak ni Maria Minc a makiraman iti panagadal, ket iti damdamo iti biagko, nakakitaak ti Biblia. Bayat dagiti sumarsaruno a panagadal nagsidsiddaawak a makaammo manipud Biblia a ti nagan ti Dios ket Jehova, nga iti din agbayag ti daga agbalinton a paraiso, nga awan ti impierno nga apuy ken purgatorio, ken ti tao awanan di matay a kararua. Kuna kaniak dagiti kakabagiak: “Agmauyongkanto iti sobra a panagbasbasa ti Biblia!”
Rimmang-ayak iti panagad-adalko ti Biblia ken rinugiak ti tumabunon ti panaggigimong idiay Kingdom Hall ti Belém Kongregasion idiay São Paulo. Gapu ta nammnamaek a natataengan laeng dagiti tumabtabuno, nagsiddaawak a makakita iti adu nga agtutubo a katawenak. Idi Pebrero 5, 1950, damdamok ti nakiraman iti panangaskasaba, ket idi Nobiembre 4 dayta met laeng a tawen, insimbolokon ti dedikasionko ken Jehova babaen iti pannakabautisar iti danum.
Di nagbayag kalpasanna nadutokanak a pumapalawag iti publiko. Iti daydi a tiempo, kaipapanan daytoy ti panagpalawagko kadagiti lansangan ken parke baben ti panagusar kadagiti trumpa a nakakabit iti bumper ti kotse. Ti sabali pay a trabaho isut’ trabaho ti magasin. Kadagidiay nga al-aldaw agtakderkami kadagiti pagsulian ti lansangan babaen kadagiti magazine bag mi, nga agipukpukkaw: “Watchtower ken Awake! Mangibumbunannag ti Pagarian ni Jehova!” Saanak a makaipapaima ti adu a magasin, ngem naaddaanak ti tured nga agsao iti publiko.
Amin-Tiempo a Serbisio kas Kalat
Di nagbayag naallukoy ti atensionko iti pateg ti payunir a serbisio, wenno ti amin-tiempo a panangaskasaba. Ti Abril 1, 1950 a bilang Ti Pagwanawanan (Ingles) addaan artikulo a napauluan “Umad-adu a Payunir ti Naimbag a Damag.” Kuna daytoy: “Ti panangbiruk nga umuna ti Pagarian ket kaipapananna a ti maysa ket ipangpangrunana koma iti isipna iti amin a tiempo dagiti intereses ti Pagarian. Ti kasta ket birbirukenna dagiti gundaway a makapagserbi kenkuana, ket saanna nga agnanayon a birbiruken nga umuna dagiti namaterialan a kasapulanna ken ti panagurnong kadagiti nailubongan a kinabaknang a mangpatalged ti masanguananna.” Dagitoy a sasao ti nangimula ti espiritu ti panagpayunir iti pusok.
Di nagbayag, maysa a napintas a balasang nga agnagan Maria José Precerutti ti nangbalbaliw ti kasta unay ti panagbiagko. Isut’ rumangrang-ay met iti panagad-adalna ti Biblia iti maysa a pagassawaan a Saksi, da José ken Dília Paschoal. Idi Enero 2, 1954, isut’ nagbalin nga ingungotek a kasimpungalan, kadua, gayyem, ken katulongan. Ti kalatna, met gayam, ket agbalin a payunir. Gapuna, naparegta babaen iti ulidan dagiti misionero kas kada Harry Black, Edmundo Moreira, ken Richard Mucha, nagaplikarkami a sumrek iti payunir a serbisio. Agasenyo ti ragsakmi—ken danagmi—idi naawatmi ti sungbat: “Ti pannakairekomendarmo kas manangaywan ti sirkito ket naaprobaran”!
Idi naawatkon ti umuna a nakaitudingak a sirkito, nagkullayawak. Ti umuna a sirkitok ramanenna dagiti sangapulo a kongregasion idiay Rio de Janeiro, a kabisera idi ti Brazil, agraman sumagmamano nga asideg idiay Bethel. Ti pagtaengan a balay dagiti misionero ti Watchtower Bible School of Gilead ket adda iti umuna a kongregasion a naituding a bisitaek. Iti edad a 22, mariknak a nakapuyak ket kunak ken Brother Mucha, nga isu idit’ enkargado iti trabaho idiay Brazil: “Aniat’ mabalinko nga isuro kadagitoy a tattao?” Insungbatna: “Brother, basta iyaplikarmo laeng ti balakad manipud Biblia ken ti organisasion.” Pudno a nagsayaat a pammagbaga.
Iti makatawen kalpasanna, nagsikog ni Maria José, ket masapul a panawanmi ti trabaho iti sirkito. Makaparagsak, ta, nagtalinaedkami iti amin tiempo a serbisio. Kas sungbat ti dawat dagiti dua a pamilia a Finlandes, dagiti Edviks ken dagiti Leiniös, ti Sosiedad ti nangituding kadakami idiay Resende kas espesial payunirs, maysa a ngangngani kabbaro a teritoria dagiti 35,000 nga umili. Dagiti Leiniös ti nangted kadakami ti duat’ pagtugawanna a bisikleta a nadakamat idiay artikulo ti Jornal de Resende. Iti panangusar iti dayta, nabalinanmi ti nagmula ti adu a bin-i ti kinapudno iti dayta nadam-eg a teritoria, ket nagtultuloykami a nagtrabaho sadiay iti sumagmamano a bulan agingga a naiyanak ni balasangmi nga Alice idi 1956. Idi pimmanawkami, dua a kakabsat a babbai, ni Anita Ribeiro ken Marian Weiler, immayda a nagsibug iti bin-i ket ‘ti Dios ti nangpadakkel iti dayta.’ Itatta, ti Resende addaanen siam a kongregasion ken nasurok a 700 nga agibumbunannag.—1 Corinto 3:7.
Maysa kadagiti immuna a tattao a nasarakak idiay Resende isu ni Manoel Queiroz. Bayat nga agur-uray ti lugan, nakaipaimaak ti dua a libro kenkuana idiay pagtartrabahuanna. Isu, ken iti kamaudiananna ni baketna, a ni Piedade, nagsayaat irarang-ayda ket nabautisaranda a dua. Nagbalin a panglakayen iti kongregasion ni Manoel ket nagtultuloy a matalek aginggat’ ipapatayna. Nakipagadalak met ken Álvaro Soares. Iti damo a gimong nga inatendaranna, nakellaat a nakakita laeng ti innem a tattao nga immay, ngem itatta isun ti manangaywan ti siudad ti Resende a sadiay nasurok ngem sangaribo ti makigimgimongen kadagiti nagduduma a kongregasion. Idi 1978, ni Carlos nga anak ni Álvaro ti nangasawa ken Alice a balasangmi. Itatta, nasuroken a 60 iti pamilia a Soares ti Saksi.
Ti panangpanaw ti Resende kinaipapananna a ti amin-tiempo a serbisiomi ket maisukat iti sabali pay a Nakristianuan nga obligasion, ti ‘panangtaraon kadagiti kabbalay met laeng.’ (1 Timoteo 5:8) Nupay kasta, nagreggetanmi a taginayonen ti espiritu ti panagpayunir, a pinagbalinmi ti amin-tiempo a serbisio a kas kalatmi. Immawatak ti trabaho iti maysa a kompania idiay São Paulo, ket iti makatawen nagbiaheak kada ngudo ti lawas ti 300 kilometros ingganat’ Resende tapno tulongan ti grupo dagiti 15 nga agibumbunannag sadiay. Sa, idi 1960, nagsublikam met laeng idiay Resende.
Panangpadakkel kadagiti Annak—Kanayonan a Pribilehio
Dikam talaga implano a maaddaan ti nakaad-adu nga annak, ngem immayda met latta, a nagsasarunoda. Simmaruno ken Alice isu ni Léo, sa ni Márcia, Maércio, Plínio, André, ket kamaudiananna, idi 1976, dagiti singin, a ni Sônia ken Sofia. Tunggal maysa ti naakseptar kas “patawid ni Jehova.” (Salmo 127:3) Ket tunggal maysa ti napadakkel iti “panangiturong-panunot ni Jehova” babaen ti tulongna.—Efeso 6:4.
Saan a nalaka a trabaho daytoy, nupay kasta. No maminsan agsangsangitkami gapu kadagiti problema. Ngem daytat’ makagunggona. Kasanot’ inkam panangpadakkel kadakuada? Babaen iti panagadal ti pamilia, babaen ti panangkuykuyogmi kadakuada kadagiti paggigimongan ken iti tay-ak ti ministerio manipud kinamaladagada, babaen panagar-aramid kadagiti bambanag a sangsangkamaysa, babaen ti panangsigurado nga addaandat’ nasayaat a kakkakuyog, babaen panangted kadakuada ti nainget a disiplina, ken babaen ti panangipakitami kadakuada ti naimbag nga ulidan.
Sumagmamano a tawen ti napalabasen, iti programa iti maysa nga asamblea idiay Cruzeiro, São Paulo, ininterbiokami ti manangaywan ti sirkito. Kalpasan ti panangisarsaritak maipapan ti panagadal ti pamiliami, insaludsod kaniak ti manangaywan ti sirkito: “Aniat’ paset ni baketmo iti daytoy?” Malaglagipko pay a nagayus dagiti lulua iti matmatak, ken kasla nabilaokan ti karabukobko ta diak makasungbat. Apay? Gapu ta pudpudno nga apresiarek unay ti dakkel a paset ni Maria José iti panangsalimetmet ti nateokratikuan a pamiliami. No awan iti matalek a panangsuportarna, pudno a nakarigrigat koma dayta!
Manipud panagtulagmin, siak ken ni Maria José ti nagkuykuyogen a nagad-adal ti Biblia. Idi immayen dagiti ubbing, talaga a pudno a karit a pagtultuloyen a regular ti panagadal. Tapno makatulong iti daytoy, kada lawas idiay ruangan ti repriherador impakitak sadiay ti oras ti panagadal iti sumaganad a lawas ken ti material a pagadalan. Nagar-aramidak met kadagiti espesial a panangituding kas kasapulan. Kas pangarigan, maysa nga aldaw da Márcia ken Plínio agap-apada idiay lamisaan. Gapuna iti sumaganad nga aldaw, nasarakanda idiay repriherador ti naituding kadakuada a “No kasanot’ pannakitunos kadagiti kakabsatmo.” Iti sumaganad nga adal, tunggal maysa kadakuada nakapagsaoda ket naresolbar ti saanda a panagkinnaawatan.
Sabali pay a problema ket kadagiti agsapa ti Domingo inton dagiti lallaki masansan a kunaenda a masakitda unay ket saanda a makaruar iti tay-ak ti serbisio. Naglalaing da Léo ken ni Plínio nga agimbento ti sakit ti tianda ken dadduma pay nga an-anayen tapno maliklikanda ti ikukuyogda kadakami iti pangasabaan. No agduaduaak maipapan ti pudno a sakitda, kastoy ti ibagbagak: ‘No talaga a masakitkay unay a mapan agserbi, siempre diyonto met mabalinan ti agay-ayam ti football madamdama.’ Masansan, nakaskasdaaw ti kinapartak ti panagimbagda.
Sagpaminsan, kasapulan ti inkam panangtaming a siaannad kadagiti situasion. Idi agtawen 11 ni Léo, isut’ kimmuyog a nakipiknik kadagiti pada a Saksi, ket uray awan palubos isut’ gimmatang ti maysa kilo a hamon a sidaen. Kalpasanna, idi napasangpetmin ti panagsingir ti utang, ni Maria José sinaludsodanna ni Léo: “Nalipatam aya a ginatangmo ti hamon?” “Saan,” ti siinosente nga insungbatna. “Saanko a ginatang dayta.” “Bueno,” kuna ti inana, “inta ngarud kasarita ti makinkua ti tiendaan.” Idiay dalan, limmawag ti pananglilipat ni Léo. “Ay itan malagipkon,” impudnona, “Awan umanay a kuartak, isu nga inutangko ket nalipatak a binayadan dayta.” Binayadak a mismo ti utang ket indawatko iti makinkukua a pagtrabahuenna ni Léo, agingga a makaurnong ti umdas a kuarta a pangbayad kaniak. Isu daytat’ dusana. Kada alas kuatro iti agsapa, ni Léo ti umun-una a sumangpet iti trabaho, ket iti maysa bulan nabayadannan kaniak a naan-anay ti kantidad.
Ti balaymi kanayon a mapumpunno kadagiti payunir, agdaldaliasat a manangaywan, misionero, ken dagiti Bethelites. Kaaduanna a tiempo awanankami ti telebision idiay balay, ket daytoy ti nakatulong kadakami a nakabukel ti nagsayaat nga ugali ti panagadal ken Nakristianuan a kababalin. Iti kastoy nga atmospera a pinadakkelmi dagiti annakmi. Dadduma kadagiti sursuratda kadakami kalpasan ti panagdakkeldan ti mangpatalged a daytat’ pudno a kimmurri a naimbag.—Kitaenyo ti kahon iti panid 30.
Panagpayunir Manen!
Idi dimmakkelen ti kaaduan kadagiti annakmi, malaglagipko ti maysa nga artikulo idiay Marso 1, 1955, a bilang Ti Pagwanawanan (Ingles) a napauluan “Ti Kadi Amin-Tiempo a Ministerio ti Para Kadakayo?” Kuna daytoy iti pasetna: “Mabalin a dadduma matmatanda ti amin-tiempo a ministerio kas naidumduma. Ngem iti daytoy nagbiddutda, ta babaen iti karina ti dedikasion tunggal Kristiano ket obligado nga agserbi iti amin a tiempo malaksid no dagiti sirkumstansia a dina makontrol ti mamagbalin nga imposible iti dayta.”
Maysa a rabii nagkararagak ken Jehova a lukatanna koma manen ti ruangan tapno makastrekak iti amin-tiempo a serbisio. Nakitunos ti pamiliak, ken pinaregtadak dagiti gagayyemko. Iti pannakakellaatko unay, ti direktor ti kompania a pagtartrabahuakon iti 26 años immanamong nga agtrabahoak ti paset-tiempo tapno makapagserbiak a regular payunir. Gapuna siraragsak nga innalak ti trabaho a masapul a panawak adu a tawenen sakbayna. Ken tallo kadagiti ubbing ti simmurot iti ulidanko.
Nagserbikam iti dua a tawen idiay Itatiaia, a nagserbiakon kas panglakayen iti 15 a tawtawen, kalpasanna naikeddengmi ti umakar nga agserbi idiay dakdakkel ti pakasapulan. Kinaipapanan daytoy ti panagbiagmi iti bassit a pensionko, a katupag ti agarup kakapat iti nasayaat a sueldo. Nupay kasta, babaen ti panagtalek iti kari ni Jesus idiay Mateo 6:33, nagsuratkami iti Sosiedad maipapan iti planomi. Maysa lawas kamaudiananna, ngangngani nakalagtokam pay iti ragsak nga immawat iti sungbat: “Kasla rasonable kadakami nga isingasing ti iyaakarmo idiay siudad ti Lages. Agpapanpay iti populasionna a nasurok a 200,000 adda laeng 100 nga agibumbunannag sadiay kadagiti tallo a babassit a kongregasion. Agbalinkanto a dakkel a tulong iti dayta a teritoria.”
Immakarkami idi Pebrero 1988. Ket agingga ita addakam pay laeng ditoy, nasurok a 1,000 kilometros manipud kadagiti annakmi ken gagayyemmi. Kalaslasatmi pay laeng iti kadadaksan a kalam-ekna iti 20 a tawen. Sisiak ti panglakayen ti kongregasionmi, isu a nagadu ti trabaho. Kaskasdi, mabembendisionankam unay. Nangnangruna a makaparagsak isut’ teritoriami. No tumuktokkami kadagiti ruruanganda, kunaen dagiti tattao: “Umunegkayo!” Naglaka nga irugi dagiti panangyadal ti Biblia. Inakseptarmi dagiti nagduduma a bambanag kas donasion no nakisir ti kuarta, ket nagaw-awidkami nga addaan sabon, bangbanglo, pagbarbas, kawes ti ubing (para kadagiti appokomi), bagas, natnateng, prutas, yogurt, arak, ken uray pay sorbetes. Naminsan inakseptarmi ti sumagmamano a bankito a kayo!
Bunga a Mangyeg Nababaknang a Gunggona
Itatta, iti 56 a tawenkon, maragsakanak no pampanunotek ti pamiliami. Dagiti ubbing saanda a “naiyanak iti kinapudno.” Naiyanakda iti Nakristianuan a pagtaengan, ket ti kinapudno masapul a maipasagepsep iti naganos nga isip ken pusoda. Dagidiay nakiasawa nangasawada “iti Apo.” (1 Corinto 7:39; Deuteronomio 6:6, 7) Pudno, nagkamkamalikami ken nagbidbiddutkami met kadagiti pangngeddengmi. No maminsan nakaaramidkami met kadagiti kinaulpit. Sagpaminsan, napaayak a mangted ti kasayaatan nga ulidan wenno naliwayak ti responsabilidadko kas ama ken asawa. No mabigbigkon ti naaramidak, dawatek ti pammakawan ni Jehova ken ni baketko wenno dagiti annakko, ket pagreggetak a korehiren ti nagbiddutak.
Agpapan pay kadagiti kinaimperpektomi, iti pamilia—nga immadu itan babaen kadagiti manugang a lallaki, manugang a babbai, ken appoko—innemen ti adda iti amin-tiempo a ministerio, uppat a panglakayen, ken maysa a ministerial nga adipen. Amin malaksid kadagiti appoko ket nabautisarandan. Dagiti tallo a menor nga annak nga adda pay laeng iti podermi agpalplanoda iti amin-tiempo a serbisio kas karerada. Ania pay a dakdakkel a gunggona ti namnamaen ti maysa? Agyamanak ken Jehova gaput’ panangiwanwanna kadakami a nangpadakkel kadagiti annakmi iti disiplinana. Maragsakankami a makakita kadakuada a kaskasdi a sumursurotda kadagiti sursurona. Ket ikarkararagko a sapay koma, ta dakami, agraman met kadakuada, dikamto pulos sumiasi manipud dalan ti biag.
[Kahon iti panid 30]
Kalpasan ti idadakkelda, dagiti annakmi no maminsan iyebkasdat’ panangapresiar babaen iti sursurat iti wagas a panangpadakkelmi kadakuada. Adtoy ti sumagmamano kadagiti komentoda:
“Dad, namnamaenyo a dakayo ken Nanang inaramidyo ti kasasayaatan unay kadakami, uray no nagkamkamalikayo met—banag a mapaspasamak met kadakami ita ken ni Carlos a mangtamtaming iti baromi a ni Fabrício.”
Anak nga Alice, 33, ina ti dua a lallaki.
“Admitirenmi a nagreggetanyo a dua ti panangpadakkel kadakami iti panangiturong-panunot ni Jehova. Ken anian a nagdakkelan ti nagunggonami manipud iti dayta itan!”
Anak a Márcia, 27, ken ni lakayna, nga adda iti trabaho ti sirkito.
“Mabigbigkon a ti pribilehio nga adda kaniak ita saan koma a posible no awan ti tulong nga impaayyo a dua kaniak tapno mangipasdek iti natibker a naespirituan a pundasion ken panagayat ken Jehova ken ti serbisiona.”
Anak a Maeŕcio, 23, espesial payunir.
“André, gundawayam a naan-anay ti pannakikadkadua ken kapadasan ni Dad. Dika pulos supsupringen ti balakadna. Mabalinyo ti makapagtinnulong iti maysa ken maysa. Ad-adda a nakaragragsakak itatta.”
Anak a Plínio, 20, idiay Bethel.
[Picture Credit Line iti panid 26]
Foto: MOURA
[Picture Credit Line iti panid 27]
Foto: CALINO