Binendisionan ni Jehova ti Determinasionko
KAS INSALAYSAY NI RICHARD WUTTKE
“Iti las-ud ti tallo a bulan mataykanton!” “Aniat’ kayatmo a sawen?” “Daytat’ imbaga kaniak ti doktor a nagkonsultaram idiay Assis,” insungbat ni kabsatko a William.
NGEM kayatko ti agbiag, saan a matay. Iti damo unay, nagkararagak iti Dios a maipaay iti tulongna. Makaparagsak, ta 46 a tawen kamaudiananna, maikunak a nupay di imbagbaga ti doktor no aniat’ problemak idi, di umiso ti diagnosisna. Ti panagbuteng, nupay kasta, ti namagpanunot kaniak maipapan iti panggepko iti biag ken ti pannakasapul nga agserbi iti Namarsuatayo.
Agakar-akar a Pamilia
Idi naiyanakak idi Nobiembre 11, 1921, aggigian dagiti dadakkelko idiay Grosen, maysa a bassit nga ili idiay makindaya nga Alemania. Naiyanakda idiay Russia kadagiti imigrante nga Aleman. Ngem, idi a ti rebolusion a Bolshevik inserrekna ti Komunismo idi 1917, isuda ken dadduma pay nga Aleman ti namunganayanda napagtalawda ket napukawda amin a sansanikuada. Kalpasan ti naunday a panagdaliasat iti pagkarga a tren, dagiti dadakkelko ken ti babassit nga annakda nakagtengda iti beddeng nga Aleman. Nupay kasta, saanda ida a pastreken ket masapul nga agbiaheda nga agsubli idiay Russia. Sadiay saanda ida manen a pastreken, gapuna masapul nga agsublida manen idiay Alemania. Kalpasan ti sumagmamano a bulan a panagrigatda, napalubosanda met laengen a makastrek iti pagilian.
Idi agtawenak ti sangapulo, natay ni tatangko. Dua a tawen kamaudiananna, idi 1933, nagturay ni Hitler, ket napilitanak a kumappon iti movimiento dagiti Nazi nga Agtutubo. Bayat ti panagturay ni Hitler, adda parikut dagiti Aleman a naiyanak iti sabali a pagpagilian, ket adda ebidensia nga agsagsagana ti Alemania a maipaay iti sabali pay a gubat. Gapuna naikeddengmi ti umakar idiay Brazil, ta pinaregtakami dagiti dadduma a nakaakaren sadiay. Dimtengkami idiay Santos, Brazil, idi Mayo 1936.
Kalpasan iti panagtrabaho iti sumagmamano a bulan iti plantasion ti kape, gimmatangkami ti bassit a talon idiay nataba a rehion nga asideg ti Maracaí idiay estado ti São Paulo. Bayat a bangbangonenmi ti balaymi, nakipagtaengkami iti balay ti maysa a Luterano a ministro. Pinaregtanakami a tumabuno idiay simbaanna ngem idi isu, ken kalpasanna ti simmukat kenkuana, nangrugidan nga agpalawag ti politika kadagiti sermonda, pinanawanmin ti simbaan.
Umuna a Pannakaidenna iti Kinapudno ti Biblia
Agarup iti daytoy a tiempo nga imbaga ti kabsatko ti nakabutbuteng a diagnosis ti doktor. Gapuna napanak idiay São Paulo tapno mangala ti maikadua nga opinion. Bayat ti kaaddak sadiay, ti pamilia a nakidagusak adda gayyemda a bimmisita, ni Otto Erbert. Isut’ maysa kadagiti Saksi ni Jehova, ket rinugianna ti nangaskasaba kaniak. Nupay kasta, saan nga inapresiar ti pamilia ti ibagbagana, ket saggaysa a pimmanawda iti kuarto, a siakon ti agmaymaysa a kadua ti sangailida.
Nakisarsarita kaniak ni Otto iti agarup dua nga oras kadagiti tema kas ti impierno; di ipapatay ti kararua; ti pudno a Dios, a ni Jehova; ti Pagarianna; ken ti namnama nga agbiag nga agnanayon iti paraiso a daga. Anian a naglawag a masanguanan ti inladawanna! Anian a naiduma unay iti naad-adalko idiay Iglesia Luterana! Kamaudiananna, inyimtuod ni Otto: “Patpatiem aya dagiti ulbod a sursuro ti Kakristianuan wenno ti adda iti Biblia?”
“Ti adda iti Biblia,” insungbatko.
“Ngarud daytat’ adalem!” inggunamgunamna, sana innayon: “No kayatmo ti makangngeg ti adu pay maipapan iti dayta, kitaennakto.” Gapu ta nagustuak ti nangngegak, nangnangruna maipapan iti panagbiag nga agnanayon ditoy rabaw ti daga, isut’ binisitak iti sumaganad nga aldaw. Dayta maikadua a panagsasarita ti nangkumbinsir kaniak a nasarakakon ti ‘kinapudno a mangluk-at ti tao.’ (Juan 8:32) Nagawidak nga addaan polieto a, Health and Life, ken maysa nga imbitasion iti panagadal ti Biblia iti Aleman.
Panangtungpal ti Napasnek a Tarigagayko
Kabayatanna, naaddaanak ti umiso a pannakapaagas ket nakasubliakon iti pagtaenganmi. Inkuyogko ni Otto Erbet nga agbakasion. Maragsakan ni Nanang nga agad-adalak ti Biblia, ti libro a kanayon adda iti lamisaanmi ngem di met pulos mabasbasa. Kalpasan ti panagsubli ni Otto idiay São Paulo, naaddaanak ti panagadal ti Biblia a kadua ti pamiliami iti ngangngani rinabii, aginggat’ kabaelak. Maragsakanak unay idi ni nanangko, ni kabsatko a Robert, ken ti kabsatko a babai a ni Olga inawatda amin ti mensahe ti kinapudno. Ti pagtaenganmi kanayon a sentro ti pagraragsakan, ngem kalpasan ti agarup dua a bulan a panangaskasabami, daytat’ ngangngani nalangalang. Maysa kadagidiay dati nga um-umay iti balaymi ti nagkuna: “No itultuloymo daytoy, agtungpalkanto idiay balay dagiti agmauyong!”
Nupay kasta, ti tarigagayko nga agserbi ken Jehova nagtultuloy a dumakkel. Nangalaak ti ad-adu pay a publikasion a basaen. Agbasbasaak agingga iti rabrabiin. Ngem amin dagiti literatura naisuratda iti Aleman, ket nailasinko a no siak ti mangisuronto kadagiti dadduma, masapul nga agadalak ti Portugues. Gapu itoy, idi 1945, immakarak idiay São Paulo tapno agadal ti Portugues. Nakipaggianak kada Otto Erbert, nga iti kamaudianan nagbalin nga asawa ni kabsatko nga Olga.
Kadua dagiti agarup 50 a sabsabali, nangrugiak a makigimong iti kakaisuna a Kingdom Hall idiay São Paulo. Dayta maymaysa a kongregasion dimmakkelen iti nasursurok ngem 510 a kongregasion iti dakdakkel a São Paulo, nga addaan nasurok a 50,000 nga agibumbunannag ti Pagarian. Idi Enero 6, 1945, nabautisaranak kas simbolo ti dedikasionko a mangaramid ti pagayatan ti Dios. Iti dayta met laeng a tawen timmabunoak iti “Glad Nations” Theocratic Assembly idiay São Paulo, ti immuna a dakkel nga asambleak. Anian a ragsak ti pannakakita ti 1,700 a tattao a presente iti Domingo! Iti daytoy a kumbension nagam-ammokami ken Otto Estelmann, a nangparegta kaniak, a kunkunana: “Richard, ubingka pay; nasalun-atka; gapuna agpayunirkan.”
Pinampanunotkon ti amin-tiempo a ministerio idi, ngem ita ad-adda a seriosoak. Agraman iti dua a sabsabali, inkeddengko ti mangrugi kalpasan ti innem a bulan. Idi dimtengen ti panawen, insaludsodko: “Nakasaganakayon aya a mapan?” Awan kadakuada ti nakasagana. Gapuna kunak kadakuada a mangrugiakon. “Agproblemakanto,” impakdaarda. Ngem pinetpetak ti desisionko. Idi Mayo 24, 1947, inawatkon ti pakaitudingak kas regular payunir.
Nanglukat dagiti Baro a Ruangan ti Serbisio
Ti teritoriak ket nakalawlawa, agraman dagiti residensia ken seksion ti negosio ti São Paulo. Ginasgasut a libro ken polieto ti maipapaimak kada bulan. Maysa a bigat simrekak iti nagdakkel a kuarto a pagtartrabahuan ti sumagmamano a lallaki. Immasidegak iti umuna a lalaki ket intukonko ti libro a “The Truth Shall Make You Free.”
“Mano a libro ti adda iti maletam?” insaludsodna.
“Agarup 20,” kunak. Innalana amin ida ket intednat’ maysa iti kada lalaki nga adda sadiay. Daydiay gayam ti city hall!
Nupay kasta, ti kadadakkelan a ragsakko isut’ panangidadaulo ti panagadal ti Biblia kadagiti pagtaengan. Iti uneg ti uppat a tawen, pagyamanan ken Jehova, 38 kadagidiay iyad-adalak ti nabautisaran. Sumagmamano ti simrek iti amin-tiempo a ministerio. Maysa kadakuada isu ni Afonso Grigalhunas, a nagserbi iti nasurok a sangapulo tawen kas auxiliary payunir, agingga iti ipapatayna idi 1988—ken adda pay sakana a kayo. Sa adda met daydiay pamilia ti Ciuffa. Ni Francisco, nga anak a lalaki, nagserbi iti adu a tawtawen kas agdaldaliasat a manangaywan, ket ti kabsatna a babai, ni Ângela, payunir pay laeng.
Idi 1951 naawisak nga agbalin nga agdaldaliasat a manangaywan. Ti nakaitudingak ramanenna ti dakkel a paset dagiti estado ti Rio Grande do Sul ken Santa Catarina. Rinibo a tattao a Europeo ti kapuonanda ti agnanaed sadiay iti abagatan ti Brazil. Kaaduan kadagiti panagsarungkar ket kadagiti naiputputong a tattao ken grupo, ta mammano laeng dagiti kongregasion idi. Nagadu a karkarayan ngem mammano ti rangtay, a kaipapapanna ti ibaballasiw kadagiti babassit a bakbaklayek ti maletak ken makiniliak ken sibibitbit ti portfoliok. Dagiti kalsada ket nagalas ken likkalikkaong. Tapno masalakniban ti badbadok manipud tapuk, agusarak ti nalawa a blusa. Daytoy ti pangipagarupan ti dadduma a siak ti baro a padida, ket agepanda ti imak.
Panangirupir kadagiti Intereses ti Pagarian
Gapu ta padpadasek a kitaen a silalawag nga umuna dagiti problema, sinursurotko daytoy a prinsipio: No dagiti dadduma mabalinanda ti agbiag a nakaad-adayo manipud kadagiti siudad, magna kadagitoy a dalan ken ballasiwen dagitoy a karkarayan, apay ket a diak maaramidan met dagita, nangnangruna ta addaanak ti importante a mensahe nga iyeg?
Dadduma a kita ti problema masansan a rumsuada kadagiti babassit nga ili. Kas pangarigan, naminsan inyurnosmi ti mangangay ti maysa a miting iti maysa a lokal nga eskuelaan a kaabay ti maysa a parke. Iti sabali a paset ti plasa adda bassit a kantina ken simbaan ti Katoliko. Idi ti maestro di nagparang a manglukat ti eskuelaan, naikeddengko ti agpalawagen idiay plasa. Kalpasan a nangrugin ti palawag, kagudua dosena a lallaki ti rimmuar manipud kantina ket mangrugidan nga agpukkaw ken manglaylayat. Naammuanmi iti kamaudiananna a dagitoy gayam ti tinangdanan ti padi tapno aramidenda daytoy.
Rinugiak ti agsao a napigpigsa, nga agsasaoak a direkta kadakuada. Nagsardengda, ket kuna ti maysa: “Agsasao maipapan iti Dios. Kasano a maikuna ti padi nga isut’ naggapu ti Diablo?” Idi nakita ti padi a saan met a rirriribuken dagiti lallaki ti miting, naglugan iti jeepna ket nagpataray iti aglikmut ti plasa, nga ipukpukkawna: “Asinoman a Katoliko di rebbeng a tumabuno itoy a miting!” Awan pimmanaw, ket ti miting nagtultuloy a sitatalna.
Idiay Mirante do Paranapanema, São Paulo, binisitak ti hepe ti polisa tapno ilawlawag ti kasasaad ti trabahotayo ken tapno ikalikagum ti pannakausar ti maysa a salas a maipaay iti palawag publiko. Inyurnosna para kadakami ti panangusar ti maysa a sala ti klab. Imbagami kenkuana nga agisaganakami met kadagiti imbitasion a mangipablaak iti palawag. “Iti ania a paset ti ili ti pangiwarasanyo kadagita?” insaludsodna. Kalpasan panangibagami kenkuana, isut’ dimmawat ti sumagmamano nga iwaras idiay sabali a paset ti ili. Iti Domingo isut’ immay iti palawag, a nangikuyog ti dua a polis, a sigun kenkuana, “mangtaginayon ti urnos.”
“Kayatmo a siak ti mangiyam-ammo iti palawagmo?” sinaludsodna.
“Kayatko dayta,” insungbatko met, “ngem ilawlawagko pay no kasanot’ panangiparangmi kadagiti managpalawagmi.” Kalpasan ti panangiparangna kaniak, isut’ nagtugaw idiay plataporma a dumngeg. Mamatikayo, dayta pay laeng ti katatalnaan a nagdengngeg. Awan pulos riribuk sadiay, ta adda pay dua a polis idiay ruangan ken ti hepe agtugtugaw idiay plataporma!
Idi Marso 1956 nadutokanak kas manangaywan ti distrito ken nagserbiak kadagiti as-asamblea iti intero a Brazil. Nagadayo dagiti distansia a pagbiahean. Naminsan tallo nga aldaw ti innalana manipud maysa nga asamblea a napan iti sumaganad. Idiay umamianan a paset ti pagilian, ti panagdaliasat no maminsan ket babaen ti bagon. Dagitoy ket awan tawada, isu a nakaang-angin, a daytat’ nasayaat a pamay-an, ta dagiti pasahero ramanenna dagiti manok ken baboy!
Pinabileg ti Gilead ti Determinasionko
Anian a ragsakko idi 1958 a tumabuno idiay Watchtower Bible School of Gilead! Ti klasemi nagraduar iti dayta a kalgaw bayat ti kumbension idiay Yankee Stadium ken Polo Grounds, a 253,922 manipud 123 a nagduduma a pagilian ti timmabuno iti palawag publiko. Anian a buya! Kalpasanna nagsubliak idiay Brazil, a determinado manen nga itultuloy nga iwaragawag ti Pagarian ni Jehova.
Idi 1962 nagkasarkami ken ni Ruth Honemann, a nagserbin iti nasurok nga innem a tawen kas misionero idiay Brazil. Nanipud panagkasarmi nagtultuloyak a nangtagiragsak kadagiti kanayonan a pribilehio ti serbisio, agraman panangikondukta kadagiti kurso iti Kingdom Ministry School ken ti Pioneer Service School, agraman panangidaulo ti panangiyurnos kadagiti nasional ken internasional a kumbension ken ti panangibangon ti damdamona nga Assembly Hall idiay São Paulo.
Iti agdama tagtagiragsakenmi ti kadadakkelan a pribilehio iti nateoktratikuan a karerami kas miembro ti pamilia ti Bethel iti Brazil. No talliawen ti nasurok a 40 a tawtawen iti amin-tiempo a serbisio, a 35 kadagitoy kas agdaldaliasat a manangaywan, maikunak a dagitat’ napunno kadagiti naragsak, makagunggona a trabaho. (Proverbio 10:22) Adut’ naad-adalko manipud iti organisasion ni Jehova, agraman ti pannakasapul ti panangipakita ti empatia, pannakipagrikna, ti panagbalin a gayyem imbes a kas amo, ken saan a panagbalin nga okupado unay tapno tamingen ti kasapulan dagiti dadduma. Kas pangserra, kayatko nga ibaga, nangnangruna kadagiti agtutubo, ti kinuna kaniak ni Brother Estelmann adu a tawen ti napalabasen: “Ubingka pay; nasalun-atka; agpayunirka!”
[Ladawan iti panid 29]
Ti agdama a pagtaenganmi, ti Bethel iti Brazil