Ti Panangbirokda iti Umiso a Relihion
MANIPUD iti kinaubingda binirbirok dagiti dadduma a tattao dagiti makapnek a sungbat kadagiti saludsodda maipapan iti biag. Idi agtutuboda, mabalin a timmabtabunoda kadagiti relihiuso a serbisio. Ngem adu kadakuada ti nakasarak a dagiti naipaay a sungbat wenno ti ritual ti iglesia saan a pudpudno a nakatulong kadakuada a mangparmek kadagiti parikut iti biag.
Mabalin nga ibagada a kamengda pay laeng iti relihion dagiti dadakkelda, nupay sagpaminsanda la a tumabuno kadagiti relihiuso a serbisio. Sigun iti maysa nga obispo ti Church of England, bassit laeng ti impluensia iti biagda ti natda a pammatida. Ipaspasulida ti relihion. Dagiti dadduma, gapu ta napunnuandan iti panaginsisingpet a makitkitada kadagiti relihiuso a tattao, namimpinsan a linaksidda ti relihion. Nupay kasta, agtalinaed latta dagiti saludsodda maipapan iti biag.
No Apay nga Addaan Dagiti Dadduma iti Serioso a Panagduadua
Ammo ti kaaduan a tao nga adu nga iglesia ti addaan kadagiti ahensia a tumultulong kadagiti awanan iti pagtaengan, mangibumbunong iti taraon kadagiti daksanggasat, ken mangsupsuportar kadagiti kultural a pasken. Ngem dandani inaldaw a makadamdamagda iti kinaranggas ken panangibuyat iti dara a nairamut iti relihion saan laeng a kadagiti di-Kristiano no di pay ket kadagiti agak-aklon a Kristiano. Rumbeng aya a masdaawtayo no pagduaduaanda nga al-alagaden dagiti grupo a nairaman iti kasta a kinaranggas ti umiso a relihion?
Adu a tattao a dimmakkel nga addaan iti relihion ti nangipagarup a dagiti pagamponan nga impasdek dagiti iglesia ket nasayaat a banag. Nupay kasta, kadagiti kallabes a tawen, naupayda gapu kadagiti papadi iti nadumaduma a lugar a naidarum iti seksual a panangabuso kadagiti ubbing nga impaaywanda kadakuada. Idi damo impagarup dagiti tattao a manmano laeng a papadi ti mapabasol. Ita pampanunoten ti dadduma kadakuada no ti iglesia a mismo ti addaan iti pilaw.
Adda sumagmamano, kas ken ni Eugenia, a napasnek idi iti relihionda. Kas maysa nga agtutubo idiay Argentina, isut’ maysa kadagidiay nagpilgrimahena tapno agdaydayaw iti Birhen ti Itatí. Nagnaed iti 14 a tawen iti kumbento kas maysa a madre. Kalpasanna rimmuar tapno makitimpuyog iti maysa nga internasional a relihiuso ken napolitikaan a grupo a nangitandudo iti nadaras, radikal a panagbalbaliw iti sosial ken ekonomiko nga urnos ti kagimongan babaen ti rebolusion. Kas resulta ti naimatangan ken napasaranna, napukawna ti pammati ken panagtalek iti Dios. Saan a pudpudno nga agbirbirok iti relihion a mabalinna a patien. Ti kayatna ket maysa a pamay-an a mangipaay iti kinahustisia kadagiti napanglaw—wen, ken maysa a gayyem a mapagtalkanna.
Mapalpaliiw dagiti dadduma ti mapaspasamak kadagiti simbaan, isut’ gapuna nga umik-ikaydan. Kastoy ti sipaprangka a kinuna ti maysa nga ateista a dagiti kapanunotanna ket naipablaak idi 1991 iti magasin nga Sputnik: “Awan makitak a napateg a nagdumaan ti kannawidan dagiti pagano ken ti Kristiano a mitolohia.” Kas maysa a pagarigan, inladawanna ti maysa a libut kadagiti lansangan ti Moscow a dagiti papadi a nakaabito iti nabordaan iti balitok siiinayad nga aw-awitenda ti maysa a lungon a naglaon iti mummy. Isu dayta ti bagi ti “maysa nga Orthodox a Kristiano a santo” a yak-akarda manipud iti maysa a museo nga ipan iti simbaan, ket impalagip dayta iti mannurat dagiti papadi ken mummy idiay nagkauna nga Egipto. Kinunana pay a nupay mamati dagidiay nakilibut idiay Moscow iti “Kristiano a Trinidad,” nagdaydayaw met dagiti taga-Egipto iti tinallo a dios—da Osiris, Isis, ken Horus.
Tinukoy dayta met laeng a mannurat ti kapanunotan dagiti Kristiano maipapan iti ayat—“ti Dios ket ayat,” ken “ayatem ti kaarrubam”—nga awan katupagna iti pagano nga Egipto. Ngem kinunana: “Saan a nagballigi ti nainkabsatan nga ayat iti lubong, uray iti paset dayta a maawagan iti Kristiano a lubong.” Sana pinasarunuan dayta kadagiti komento maipapan kadagiti dakes a bunga ti panangipetteng ti simbaan a makibiang kadagiti aramid ti Estado. Gapu iti naimatanganna, dina narikna a maipaay dagiti iglesia ti Kakristianuan ti sapsapulenna.
Iti kasumbangirna, nasarakan dagiti dadduma dagiti makapnek a sungbat ngem saan a kadagiti iglesia ti Kakristianuan.
Naammuanna ti Kinapudno Maipapan Kadagiti Natay
Agnanaed ni Magdalena, agtawen itan iti 37, idiay Bulgaria. Idi natay ti katuganganna a lalaki idi 1991, nasakit unay ti nakemna. Sangkasaludsodna iti bagina, ‘Sadino ti papanan dagiti natay? Sadino ti yan ni katugangak?’ Napan ni Magdalena iti simbaan, ken nagkarkararag iti sango ti maysa nga imahen iti pagtaenganna, ngem awan sungbat a naawatna.
Iti maysa nga aldaw isut’ tineleponuan ti maysa a kaarruba a mangaw-awis kenkuana iti pagtaenganna. Adda maysa a baro a makipagad-adal kadagiti Saksi ni Jehova a nairana a simmarungkar iti nasao a kaarruba. Dimngeg ni Magdalena bayat a nagpalawag ti baro maipapan iti Pagarian ti Dios ken iti panggepna a pagbalinen ti daga a paraiso a sadiay mabalin dagiti tattao ti agbiag nga agnanayon iti kinaragsak. Adda iti rabaw ti lamisaan ti libro a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga. Babaen ti panangaramatna iti dayta, inturong ti baro ti imatang ni Magdalena iti teksto ti Biblia idiay Eclesiastes 9:5, a kunana: “No maipapan kadagiti natay, dida ammo ti aniaman.” Iti dayta a rabii nagbasa ni Magdalena iti ad-adu pay. Naammuanna a saan a napan dagiti natay iti sabali a biag idiay langit wenno idiay impierno; awan a pulos ti puotda, a kasda la matmaturog iti nairut. Siraragsak nga inawatna ti awis a makigimong iti lokal a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova. Kalpasan ti gimong immannugot a maaddaan iti regular a panagadal iti Biblia. Iti pannakapaliiwna kadagiti gimong iti pamay-an a pannakaipaay dagiti kararag ken Jehova, rinugianna metten ti nagkararag ken Jehova a dimmawat iti tulong a mangparmek iti naigamer a pagkapuyanna. Idi nasungbatan ti kararagna, ammona a nasarakannan ti umiso a relihion.
Nasarakanda ti Biag nga Addaan Kaipapanan
Dimmakkel ni André iti maysa a napeklan a Katoliko a pamilia idiay Belgium ken nagserbi a katulongan ti padi iti lugarda. Nupay kasta, kadaydi a tiempo, nakakita kadagiti banag a nangpukaw iti panagraemna iti simbaan. Nagbanaganna, isu ket maysa a Katoliko iti nagan laeng.
Maysa ni André a propesional a managay-ayam iti soccer iti las-ud ti 15 a tawen. Iti naminsan a pannakisalisal ti bunggoyna idiay Italia, naawisda a bumisita iti papa. Awan a pulos ti makapabileg iti naespirituan iti dayta nga isasarungkar, ket naupay ni André iti nailubongan a gameng a nanglikmut iti papa. Kimmaro ti panagduaduana maipapan iti iglesia. Saan a naragsak ti biagna agsipud ta naminduan a naglak-am iti napaay a panagasawa. Awan namnama nga ipaay kenkuana ti kasasaad ti lubong. Idi 1989 insuratna iti diary-na: ‘Ania ti kaipapanan amin a minamaag a banag a mapaspasamak iti aglawlawtayo?’ Awan nasarakanna a sungbat manipud iti relihionna.
Idi 1990, idi agtartrabaho ni André kas maysa a coach ti soccer idiay Iceland, isut’ nasarakan ni Iiris, maysa a misionera dagiti Saksi ni Jehova. Nangala iti literatura ken inawisna ti misionera nga agsubli. Nagsubli ti misionera a kaduana ti lakayna, ni Kjell. Idi nakatugawdan a makisarita ken André, nalawag nga interesado unay daytoy a makatarus iti Biblia. Interesado met ti baketna a ni Ásta. Iti tengnga ti aldaw, adda tallo nga oras iti nagbaetan ti panangisurona kas coach, ket inkeddengna nga usaren dayta a tiempo iti panagadal iti Biblia. “Ad-adda a mabang-aranak no agad-adalak iti Biblia ngem no agin-inanaak laeng,” kinunana. In-inut a sinungbatan ti Biblia dagiti saludsodda. In-inut a dimmakkel ti pammatida ken Jehova ken iti Pagarianna. Kadakuada, saan nga arapaap laeng dagiti nadayag a kari ti Biblia maipapan iti maysa a natalna a baro a lubong, maysa a lubong a nawaya kadagiti “amin a minamaag a banag a mapaspasamak.” Agpada nga iranranud itan da André ken Ásta ti kataktakuatda a pammati kadagiti sabsabali.
Kapkapnekan da Magdalena, André, ken Ásta a nasarakandan ti umiso a relihion. Kasta met ken Eugenia kalpasan ti panangpadasna a mangrisut kadagiti parikut iti lubong babaen dagiti napolitikaan a pamay-an, nasarakanna kamaudiananna kadagiti Saksi ni Jehova ti relihion nga iti pagarupna ket isu ti umiso. Ngem ania kadi a talaga ti mangikeddeng no ti maysa a relihion ket isu ti umiso? Pangngaasiyo ta kitaenyo ti sumaganad a material.
[Ladawan iti panid 7]
Nasurok a lima a milion a tattao ti tultulongan ti regular a pannakipagadal iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova iti panangbirokda kadagiti makapnek a sungbat