Maitunos Kadi ti Predestinasion iti Ayat ti Dios?

“ILAWLAWAGMI ti predestinasion kas ti agnanayon a plano ti Dios, nga inkeddengna no aniat’ kayatna nga aramiden iti tunggal tao. Ta saanna a pinarsua ida amin iti isu met laeng a kasasaad, no di ket inkeddengna ti dadduma iti agnanayon a biag ket ti dadduma iti agnanayon a pannakaukom.”

Kastat’ panangilawlawag ti Protestante a Repormador a ni John Calvin iti kapanunotanna maipapan iti predestinasion iti librona nga Institutes of the Christian Religion. Naibatay daytoy a panangipapan iti kapanunotan a ti Dios ammona amin a bambanag ket ti tigtignay dagiti parsuana saanda a mababalaw dagiti panggepna wenno piliten isuna a mangaramid kadagiti panagbalbaliw.

Ngem kasta aya a talaga ti iparipirip ti Biblia maipapan iti Dios? Napatpateg pay, maitunos kadi ti kasta a panangilawlawag kadagiti galad ti Dios, nangruna ti kapapatgan a galadna​—ti ayat?

Maysa a Dios a Makabalin a Mangipadto iti Masanguanan

Mabalinan ti Dios nga ipadto ti masanguanan. Inladawanna ti bagina kas “Daydiay mangipalawag ti panungpalan manipud iti pangrugian, ken manipud idi un-unana a panawen dagiti bambanag a saan pay a naaramid; Daydiay agkunkuna, ‘Ti patigmaanko mataginayonto, ken aramidekto amin a pagayatak.’” (Isaias 46:10) Iti intero a pakasaritaan ti tao, impaisurat ti Dios dagiti padtona tapno ipakitana a kabaelanna nga ammuen ti masanguanan ken ipadto dagiti pasamak sakbay a mapasamak dagitoy.

Kas pagarigan, idi kaaldawan ni Balsasar, nga ari ti Babilonia, idi nagtagtagainep ti mammadto a ni Daniel maipapan iti dua nga atap nga animal a nagsinnaruno, impaay ni Jehova kenkuana ti kayuloganna: “Ti nakitam a kalakian a karnero a dua ti sarana itakderanna dagiti ari ti Media ken Persia. Ket ti burangen a kalakian a kalding itakderanna ti ari ti Grecia.” (Daniel 8:20, 21) Nalawag, inaramat ti Dios ti pannakabalinna a mangammo iti masanguanan tapno ipalgakna ti panagsasaruno dagiti pannakabalin ti lubong. Ti agturturay idi nga Imperio ti Babilonia sarunuento ti Medo-Persia ket kalpasanna ti Grecia.

Dagiti padto ket mabalin a maipanggep met iti maysa nga indibidual. Kas pagarigan, impakaammo ni mammadto a Mikias a mayanakto ti Mesias idiay Betlehem. (Mikias 5:2) Manen, iti daytoy a kasasaad, inaramat ti Dios [ti pannakabalinna] a mangammo iti masanguanan. Nupay kasta, naipakaammo daytoy a pasamak agpaay iti naisangsangayan a panggep​—ti pannakabigbig iti Mesias. Saan nga ikalintegan daytoy a pasamak ti sapasap a pannakaipakat ti doktrina ti predestinasion a mangiraman iti tunggal tao.

Maisupadi iti dayta, ipalgak dagiti Kasuratan nga adda dagiti kasasaad a saanen nga ammuen ti Dios a nasaksakbay ti pagbanagan [ti maysa a banag]. Sakbay la unay ti pannakadadael ti Sodoma ken Gomorra, kinunana: “Determinadoak a bumaba tapno makitak no agtigtignayda met laeng a naan-anay kas mayannurot iti ikkis a nakadanon kaniak, ket, no saan, maammuakto.” (Genesis 18:21) Sibabatad nga ipakita daytoy a teksto kadatayo a ti Dios saanna nga inammo a nasaksakbay ti kinakaro ti kinadakes kadagidiay a siudad sakbay nga inusigna dagiti bambanag.

Pudno, kabaelan ti Dios nga ammuen a nasaksakbay dagiti pasamak, ngem iti adu a kaso, kinaykayatna a di aramaten [ti pannakabalinna] a mangammo iti masanguanan. Agsipud ta mannakabalin-amin ti Dios, isut’ nawaya a mangaramat kadagiti abilidadna no kayatna, saan a mayannurot iti tarigagay dagiti imperpekto a tattao.

Maysa a Dios a Makapalinteg Kadagiti Bambanag

Kas ken Calvin, kuna ti dadduma nga intudingen ti Dios ti panagbasol ti tao sakbay ti panamarsuana ket intudingnan a nasaksakbay ‘dagiti napili’ sakbay dayta a panagbasol. Ngem no pudno daytoy, saan kadi a panaginkukuna laeng para iti Dios ti panangitukonna iti namnama nga agnanayon a biag kada Adan ken Eva, a naan-anay nga ammona a didanto magun-od dayta? Mainayon pay, saan a pulos a libaken ti Kasuratan a ti immuna a natauan a pagassawaan ket naipaayan iti panagpili: surotenda dagiti nadibinuan a panangiwanwan ket agbiagda nga agnanayon wenno laksidenda dagitoy ket matayda.​—Genesis, kapitulo 2.

Ngem ti kadi panagbasol da Adan ken Eva kineltayna ti panggep ti Dios? Saan, ta madagdagus kalpasan ti panagbasolda, impakaammo ti Dios nga isut’ mangpataud iti maysa a “bin-i” a mangdadael ken ni Satanas ken kadagiti ahentena ket palintegennanto manen dagiti bambanag ditoy daga. No kasano a saan a mapasardeng ti sumagmamano nga insekto ti maysa nga agmulmula a mangpataud iti nawadwad nga apit, kasta met a ti panagsukir da Adan ken Eva saanna a malapdan ti Dios manipud panamagbalinna iti daga a paraiso.​—Genesis, kapitulo 3.

Kamaudiananna, impalgak ti Dios nga addanto maysa a gobierno ti Pagarian a naitalek iti maysa a kaputotan ni Ari David ken maitiponto dagiti sabsabali pay iti daytoy a Pagarian. Maawagan dagitoy a sabsabali pay kas “dagiti sasanto ti Kangatuan.”​—Daniel 7:18; 2 Samuel 7:12; 1 Cronicas 17:11.a

Ti Panagipadto ket Saan a Panangituding a Nasaksakbay

Ti kinapudno a saan a pinili ti Dios nga ammuen no ania a kurso ti suroten ti sangatauan saan nga isut’ manglapped kenkuana nga agipadto kadagiti ibunga ti naimbag wenno dakes a tigtignay ti tao. Ti maysa a mekaniko a mangballaag iti maysa a drayber maipapan iti di nasayaat a kasasaad ti luganna ket saan nga isut’ manungsungbat no mapasamak ti aksidente wenno mapabasol iti panangituding a nasaksakbay iti dayta. Kasta met, saan a mapabasol ti Dios iti panangituding a nasaksakbay kadagiti dakes a pagbanagan ti tigtignay ti maysa.

Pudno met dayta kadagiti kaputotan ti immuna a natauan a pagassawaan. Sakbay a pinatay ni Cain ti kabsatna, pinagpili ni Jehova ni Cain. Parmekenna kadi ti basol, wenno ti basol ti mangparmek kenkuana? Awan aniaman iti salaysay a mangipakita nga intudingen ni Jehova iti nasaksakbay a piliento ni Cain ti dakes ken papatayenna ti kabsatna.​—Genesis 4:3-7.

Kamaudiananna, binallaagan ti Linteg Mosaiko dagiti Israelita maipapan iti mapasamak no paglikudanda ni Jehova, kas pagarigan, babaen ti pannakiasawada kadagiti babbai manipud kadagiti pagano a nasion. Napasamak ti naipadto. Makita daytoy iti ulidan ni Ari Solomon, nga iti maudi a tawtawenna, inimpluensiaan dagiti ganggannaet nga assawana nga agdayaw kadagiti ladawan. (1 Ar-ari 11:7, 8) Wen, binallaagan ti Dios ti ilina, ngem saanna nga intuding a nasaksakbay no anianto ti tigtignay ti tunggal maysa.

Naparegta dagiti napili a Kristiano nga aganus no dida kayat a maikkat kadakuada ti naikari a gunggona a makipagturay ken Kristo idiay langit. (2 Pedro 1:10; Apocalipsis 2:5, 10, 16; 3:11) Kas iti naisaludsod dagiti sumagmamano a teologo iti napalabas, Apay a naipaay dagiti kasta a pammalagip no saanen a mabaliwan ti pannakaawag dagiti napili?

Ti Predestinasion ken ti Ayat ti Dios

Naipaayan ti tao iti wayawaya nga agpili, a naparsua ‘a kaladladawan ti Dios.’ (Genesis 1:27) Nagpateg ti wayawaya nga agpili no dagiti tao ket agdayaw ken agserbi iti Dios gapu iti ayat, saan a kas kadagiti robot a naikeddengen a nasaksakbay ti tunggal panagtignayda. Ti ayat nga ipakita dagiti nasaririt, nawaya a parparsua pagbalinenna a posible ti panangsungbat ti Dios kadagiti di nainkalintegan a pammabasol. Kunana: “Anakko, agsiribka, ket paragsakem toy pusok, tapno masungbatak ti mangumsi kaniak.”​—Proverbio 27:11.

No naitudingen a nasaksakbay dagiti adipen ti Dios​—wenno naiprograma, no ar-arigen​—saan kadi a mapagduaduaan ti kinapudno ti ayatda iti Namarsua kadakuada? Kasta met, saan kadi a maisalungasing iti kinaawan panangidumduma ti Dios no ikeddengnan a nasaksakbay ti panangpili kadagiti tattao a naituding iti dayag ken kinaragsak a saannan nga ikonsiderar dagiti indibidual a pakaikarianda? Mainayon pay, no umawat dagiti dadduma iti kasta a naisangsangayan a pannakatrato, bayat a ti dadduma ket naituding iti agnanayon a pannakadusa, pulos a di mangpataud daytoy iti napasnek a rikrikna ti panagyaman “kadagiti napili.”​—Genesis 1:27; Job 1:8; Aramid 10:34, 35.

Kamaudiananna, binilin ni Kristo dagiti adalanna nga ikasabada ti naimbag a damag iti amin a sangatauan. No nalpasen a pinili ti Dios dagiti maisalakan, saan kadi a pakapuyen daytoy ti regta nga ipakpakita dagiti Kristiano iti panagebanghelio? Saan kadi a pagbalinenna nga awan mamaayna ti trabaho a panangasaba?

Ti awan panangidumdumana nga ayat manipud iti Dios isut’ kabibilgan a puersa a mangtignay kadagiti tattao a mangayat met kenkuana. Ti kadakkelan nga ebkas ti ayat ti Dios isu ti panangidatonna iti Anakna maipaay iti imperpekto, managbasol a sangatauan. Ti nasaksakbay a pannakaammo ti Dios maipapan iti Anakna ket maysa a naisangsangayan a kaso, ngem ipatalged daytoy kadatayo a matungpalto dagiti karkari iti panangisubli a naibatay ken Jesus. Isu a mamatitay koma iti dayta nga Anak ken umadanitay iti Dios. Ipakitatay ti panangapresiartayo babaen ti panangawat iti awis ti Dios a manggun-od iti nasayaat a pannakirelasion iti Namarsua kadatayo. Itatta, iturturong ti Dios daytoy nga awis kadagiti amin a mayat a mangaramat iti wayawayada nga agpili ken mangipakita ti ayatda kenkuana.

[Footnote]

[Kahon iti panid 7]

NAITUDING A NASAKSAKBAY KAS MAYSA A GRUPO

“Dagidiay sigud nga ammon ti Dios tinudinganna met ida a nasaksakbay tapno mayaspingda iti ladawan ti Anakna, tapno isu koma ti inauna kadagiti adu a kakabsat. Ket dagidiay tinudinganna a nasaksakbay, inayabanna met ida; dagidiay inayabanna, pinalintegna met ida; dagidiay pinalintegna, pinadayagna met ida.” (Roma 8:29, 30, New International Version) Kasanot’ rumbeng a panangtarustayo iti sasao a “tinudinganna a nasaksakbay” nga inaramat ni Pablo kadagitoy a bersikulo?

Ti panagrasrason ditoy ni Pablo ket saan a maysa a natibker nga argumento a mangsuporta iti kapanunotan iti indibidual a predestinasion. Iti nasapsapa a paset ti siglotayo, kastoy ti panangilawlawag ti Dictionnaire de théologie catholique kadagiti argumento ni Pablo (Roma, kapitulo 9-11): “Umad-adu dagiti Katoliko nga eskolar nga agkuna a ti aktual a kapanunotan maipapan iti pannakaituding a nasaksakbay iti agnanayon a biag ket saan a pulos a nadakamat.” Kalpasanna inadaw ti isu met laeng a reperensia dagiti sasao ni M. Lagrange a kunkunana: “Ti punto a kangrunaan a salsalaysayen ni Pablo ket saan a maipapan iti predestinasion ken naituding a pannakaukom no di ket daydiay laeng pannakaawis dagiti Gentil iti parabur ti Kinakristiano, a ti naan-anay a kasupadina isu ti kinaawan pammati dagiti Judio. . . . Maipanggep daytoy kadagiti grupo, Gentil, Judio, ken saan a direkta kadagiti espesipiko nga indibidual.”​—Kukuami dagiti italiko.

Iti nabibiit pay, indatag ti The Jerusalem Bible ti isu met laeng a konklusion maipanggep kadagitoy a kapitulo (Ro 9-11), a kunkunana: “Ngarud, ti tema dagitoy a kapitulo ket saan a maipapan iti pannakaituding a nasaksakbay ti tunggal maysa iti dayag, wenno uray iti pammati, no di ket maipapan iti paset ti Israel iti pakasaritaan ti pannakaisalakan, ti kakaisuna a parikut a pinataud dagiti sasao iti D[aan] a T[ulag].”

Dagiti maudi a bersikulo iti Roma kapitulo 8 ket maikanatad iti isu met laeng a konteksto. Gapuna, siuumiso nga ipalagip kadatayo dagitoy a bersikulo a ti Dios ammonan a nasaksakbay ti kaadda ti maysa a klase, wenno grupo, manipud iti sangatauan a maayabanto a makipagturay ken Kristo, kasta met dagiti pagannurotan a masapul nga alagadenda​—ket naaramid daytoy nga awan panangituding a nasaksakbay kadagiti masinunuo nga indibidual a mapili, ta maisalungasing dayta iti ayat ken kinahustisiana.