Panangtulong iti Sabsabali a Mangammo Kadagiti Kalikaguman ti Dios

“Ti panagkasapulan naipabaklay kaniak. Pudno unay, asiak pay no diak indeklara ti naimbag a damag!”​—1 CORINTO 9:16.

1, 2. (a) Iti ania a nagkadua a trabaho ti kalkalikaguman ni Jehova a pakiramanantayo? (b) Ania ti kasapulan nga ammuen dagiti nasingpet-panagpuspusona a tattao tapno agbalinda a sakup ti Pagarian ti Dios?

ADDA naimbag a damag ni Jehova agpaay iti sangatauan. Adda Pagarianna, ket kayatna a mangngegan daytoy dagiti tao iti isuamin a lugar! Iti kanito a maammuantayo daytoy naimbag damag, kalikaguman ti Dios nga iranudtayo daytoy iti sabsabali. Nagkadua a paset daytoy a trabaho. Umuna, masapul nga iwaragawagtayo ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Iti padtona maipapan iti “panungpalan ti sistema ti bambanag,” kinuna ni Jesus: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti isuamin a mapagnaedan a daga a maipaay a pangsaksi kadagiti isuamin a nasnasion; ket iti kasta umayton ti panungpalan.”​—Mateo 24:3, 14.

² Ti maikadua a paset daytoy a trabaho ket mainaig iti panangisuro kadagidiay mangipangag iti pannakaiwaragawag ti Pagarian. Kalpasan a napagungar, kinuna ni Jesus iti dakkel a grupo dagiti adalanna: “Inkayo ngarud ket mangaramidkayo kadagiti adalan a tattao iti isuamin a nasnasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu, nga isursuroyo kadakuada a tungpalenda dagiti isuamin a bambanag nga imbilinko kadakayo. Ket, adtoy! addaak kadakayo iti isuamin nga al-aldaw agingga iti panungpalan ti sistema ti bambanag.” (Mateo 28:19, 20) ‘Dagiti banag nga imbilin ni Kristo’ saan a nagtaud kenkuana; insurona dagiti dadduma nga agtungpal kadagiti bilin, wenno kalikaguman ti Dios. (Juan 14:23, 24; 15:10) Gapuna ti panangisuro kadagiti sabsabali nga ‘agtungpal kadagiti banag nga imbilin ni Kristo’ ramanenna ti panangtulong kadakuada a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios. Masapul a maragpat dagiti nasingpet-panagpuspusona a tattao dagiti kalikaguman ti Dios tapno agbalinda a sakup ti Pagarianna.

3. Ania ti Pagarian ti Dios, ken aniat’ maaramidanna a mamagbalin iti mensahe ti Pagarian a naimbag a damag?

³ Ania ti Pagarian ti Dios? Ken ania ti maaramidanna a mamagbalin iti mensahe ti Pagarian a naimbag a damag? Maysa a nailangitan a gobierno ti Pagarian ti Dios. Nagpateg daytoy iti puso ni Jehova, ta babaen iti daytoy a santipikarenna ti naganna, a dalusanna dayta iti amin nga umsi. Usarento ni Jehova ti Pagarian nga instrumento tapno matungpal ti pagayatanna ditoy daga a kas idiay langit. Daytat’ makagapu no apay nga insuronatayo ni Jesus a mangikararag iti iyaay ti Pagarian ti Dios ken pinaregtanatay nga iyun-una dayta iti biagtayo. (Mateo 6:9, 10, 33) Matarusanyo kadi no apay nagpateg ken Jehova nga intay isuro ti sabsabali maipapan iti Pagarianna?

Maysa a Karit Ngem Saan a Makapadagsen

4. Kasano a mailadawan a saan a makapadagsen ti rebbengentayo a mangikasaba iti naimbag a damag?

⁴ Makapadagsen kadi ti panangikasaba iti daytoy naimbag a damag? Saan! Kas panangiladawan: Pagrebbengan ti maysa nga ama a taraonan ti pamiliana. Ti di panangaramid iti dayta katupagna ti panangilaksid iti Nakristianuan a pammati. Insurat ni apostol Pablo: “Pudno unay no ti asinoman dina taraonan dagidiay bukodna, ken nangnangruna kadagidiay kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.” (1 Timoteo 5:8) Ngem makapadagsen aya iti Kristiano nga asawa a lalaki ti kasta a rebbengen? Saan no ipatpategna ti pamiliana, gapu ta no kasta kayatna nga ipaayan ida.

5. Nupay maysa a rebbengen ti trabaho a panangasaba ken panangaramid-adalan, apay a maragsakantayo a makiraman iti dayta?

⁵ Iti umasping a pamay-an, maysa a rebbengen, makalikaguman, ti trabaho a panangasaba ken panangaramid adalan, nga iti daytoy agpannuray ti biagtayo. Kastoy ti kuna ni Pablo: “Ti panagkasapulan naipabaklay kaniak. Pudno unay, asiak pay no diak indeklara ti naimbag a damag!” (1 Corinto 9:16; idiligyo ti Ezequiel 33:7-9.) Nupay kasta, mangasabatayo gapu iti ayat, saan a gapu ta rebbengen laeng. Kangrunaan iti amin, ay-ayatentayo ti Dios, ngem ay-ayatentay met ti padatayo a tao, ket ammotayo no kasano kapateg a mangngeganda ti naimbag a damag. (Mateo 22:37-39) Mangted daytoy kadakuada iti namnama iti masanguanan. Asidegen nga ilinteg ti Pagarian ti Dios ti kinaawan-hustisia, ikkatenna amin a panangirurumen, ken isublina ti talna ken panagkaykaysa​—amin iti agnanayon a pakagunggonaan dagidiay agpasakup iti nalinteg a turayna. Ditay kadi agrag-o, wen maragsakan, a mangiranud iti kasta a naimbag a damag iti sabsabali?​—Salmo 110:3.

6. Apay a pudno a karit ti trabaho a panangasaba ken panangaramid-adalan?

⁶ Ngem mangisango iti pudno a karit daytoy trabaho a panangasaba ken panangaramid-adalan. Sabasabali dagiti tattao. Saan nga amin ket addaan parepareho a paginteresan wenno kabaelan. Nakapagadal a naimbag dagiti dadduma, idinto ta ti dadduma nababa ti napagadalanda. Ti panagbasa​—a dati a maysa a pagaayat a paglinglingayan​—ket masansan a maibilangen a maysa a trabaho. Ti aliteracy, a nadepinar kas “addaan kalidad wenno makabael nga agbasa ngem di aginteres a mangaramid iti dayta,” ket dumakdakkel a parikut, uray kadagiti pagilian a makapagpannakkel iti kaadu ti nalaing nga agbasa ken agsurat. No kasta, kasanotay a matulongan dagiti tao nga addaan kasta a nadumaduma a nalikudan ken interes a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios?​—Idiligyo ti 1 Corinto 9:20-23.

Nakabalan a Naimbag a Tumulong Kadagiti Sabsabali

7. Kasanot’ panangkabal kadatayo ti “matalek ken masirib nga adipen” tapno matulongan ti sabsabali a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios?

⁷ Nalaklaka nga aramiden ti narigat a trabaho no addaankayo kadagiti umiso nga alikamen wenno remienta. Ti alikamen a mayanatup iti maysa a partikular a trabaho ita mabalin a mabalbaliwan wenno masuktan pay ketdi inton bigat gapu kadagiti agbaliwbaliw a pakasapulan. Umasping daytoy iti annongentayo a mangiwaragawag iti mensahe ti Pagarian ti Dios. Kadagiti napalabas a tawen, impaayannatayo “ti matalek ken masirib nga adipen” kadagiti apag-isu nga alikamen, publikasion a naisangsangayan a nadisenio tapno maaramat iti panangidaulo kadagiti panagadal iti Biblia iti pagtaengan. (Mateo 24:45) Iti kasta nakabalantayo a tumulong iti tattao “kadagiti isuamin a nasion ken kadagiti tribo ken . . . kadagiti pagsasao” a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios. (Apocalipsis 7:9) Sagpaminsan, maipapaay dagiti kanayonan nga alikamen a mayataday kadagiti agbaliwbaliw a kasasaad iti sangalubongan a tay-ak. Kitaentayo ti sumagmamano a pagarigan.

8. (a) Ania ti nagbalin a paset ti libro a “Mapapati Coma ti Dios” iti panangpalawa ti edukasion iti Biblia? (b) Ania nga alikamen iti trabaho a panangyadal iti Biblia ti naipaay idi 1968, ken kasano a naisangsangayan a nadisenio dayta? (c) Kasano a nakatulong ti libro a Kinapudno iti trabaho a panangaramid-adalan?

⁸ Manipud idi 1946 agingga idi 1968, naaramat ti libro a “Mapapati Coma ti Dios” kas nabileg nga instrumento iti panangisuro iti Biblia, ket ag-19,250,000 a kopia ti naipablaak iti 54 a pagsasao. Ti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana, a nairuar idi 1968, ket epektibo a naaramat iti adu a tawen a pangyadal iti Biblia kadagiti tao nga interesado. Idi, gagangay a makipagadal ti sumagmamano kadagiti Saksi ni Jehova iti adu a tawen a di mabautisaran. Ngem nadisenio daytoy nga alikamen tapno iraman ti estudiante, a maparegta a mangyaplikar iti naadalna. Ania ti resulta? Kuna ti libro a Dagiti Saksi ni Jehova​—Manangiwaragawag iti Pagarian ti Dios: “Iti las-ud ti tallo a tawen serbisio a nangrugi idi Setiembre 1, 1968, ken nagpatingga idi Agosto 31, 1971, agdagup iti 434,906 ti nabautisaran​—nasursurok ngem doble ti bilang dagiti nabautisaran bayat ti sinarunona a tallo a tawen serbisio!” Manipud idi nairuar, nakaskasdaaw ti nagteng a sirkulasion ti libro a Kinapudno​—nasurok a 107,000,000 iti 117 a pagsasao.

9. Ania a naisangsangayan a paset ti adda iti libro nga Agbiag nga Agnanayon, ken aniat’ epektona kadagiti agibumbunannag iti Pagarian?

⁹ Idi 1982 ti libro a Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga ti nagbalin a kangrunaan a libro a nausar kadagiti panangyadal iti Biblia. Daytoy nga alikamen addaan iti nasurok a 150 nga ilustrasion, a tunggal maysa addaan iti napnuan kaipapanan a kapsion nga apag-isu a mangitampok iti punto nga isursuro dagiti ladawan. Kinuna ti Oktubre 1982 a ruar Ti Ministeriotayo iti Pagarian: “Iti ag-20 a tawen a nagbalin ti ‘Mapapati Coma ti Dios’ a kangrunaan a librotayo a pangyadal (manipud idi 1946 agingga idi ngalay ti dekada 1960) nainayon iti organisasiontayo ti nasurok a 1,000,000 a kabbaro a manangiwaragawag iti Pagarian. Kalpasanna, sabali pay a 1,000,000 nga agibumbunannag ti nainayon idi nagbalin Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana a kangrunaan a librotayo a pangyadal kalpasan ti pannakairuarna idi 1968. No usaren ti baro a librotayo a pangyadal, ti Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga, manamnama ngata ti umasping nga iyaadu iti organisasion dagiti agibumbunannag ti Pagarian? Di pagduaduaan, no pagayatan daytoy ni Jehova!” Nalawag a dayta ket pagayatan ni Jehova, ta manipud 1982 agingga idi 1995, nainayon iti organisasiontayo ti nasurok a 2,700,000 a manangiwaragawag iti Pagarian!

10. Ania a baro nga alikamen ti naipaay idi 1995, ken apay a tumulong koma daytoy kadagiti estudiante ti Biblia a mangpapartak iti irarang-ayda iti naespirituan?

¹⁰ “Ti anien dakkel, ngem bassit dagiti managobra,” kinuna ni Jesus. (Mateo 9:37) Pudno a dakkel ti anien. Adu pay laeng ti aramiden. Iti dadduma a pagilian masapul a mailista dagiti tao nga agur-uray a mayadalan iti Biblia. Gapu ta kayattay a naparpartak ti pannakaisaknap ti pannakaammo iti Dios, idi 1995 nangipaay “ti matalek ken masirib nga adipen” iti maysa a baro nga alikamen, ti 192-panidna a libro a napauluan Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon. Saan a naipamaysa daytoy nagpateg nga alikamen kadagiti ulbod a doktrina. Positibo ti panangidatagna kadagiti kinapudno ti Biblia. Manamnama a tumulong daytoy kadagiti iyad-adalan ti Biblia tapno pumartak ti irarang-ayda iti naespirituan. Nagepekton ti libro a Pannakaammo iti sangalubongan a tay-ak tangay 45,500,000 a kopia ti nayimprenta iti 125 a pagsasao ken maipatpatarus pay ita iti kanayonan a 21 a pagsasao.

11. Ania nga epektibo nga alikamen ti naipaay kas katulongan iti panangisuro kadagidiay dida ammot’ agbasa ken agsurat wenno nakapuy nga agbasa, ken kasano a naaddaan daytoy iti dakkel nga epekto iti sangalubongan a programatayo a panangisuro?

¹¹ Sagpaminsan, mangipapaay ‘ti matalek nga adipen’ kadagiti alikamen a nadisenio agpaay iti espesipiko, wenno limitado, a tattao. Kas pagarigan, komusta dagiti tao a nalabit agkasapulan iti naisangsangayan a tulong gapu iti nagtaudanda a kultura wenno relihion? Kasanotay ida a matulongan a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios? Idi 1982 naawattayo ti mismo a kasapulantayo​—ti 32-panidna a broshur a Tagiragsakenyo ti Biag nga Agnanayon Ditoy Daga! Daytoy napnuan kadagiti ilustrasion a publikasion nagbalin nga epektibo nga alikamen iti panangisuro kadagidiay dida ammot’ agbasa ken agsurat wenno nakapuy nga agbasa. Idatagna dagiti pamunganayan a sursuro iti Kasuratan a simple ken nalaka a matarusan. Sipud pannakairuarna, adda dakkel nga epekto ti broshur a Biag Ditoy Daga iti sangalubongan a programatayo a panangisuro. Nasurok a 105,100,000 a kopia ti nayimprenta iti 239 a pagsasao, a mamagbalin a kasaknapan ti pannakaipatarusna a publikasion a nairuar ti Watch Tower Society agingga ita!

12, 13. (a) Manipud idi 1990, nangipaay ‘ti matalek nga adipen’ iti ania a baro a pamay-an tapno madanon ti ad-adu a tao? (b) Kasano a mausartay dagiti video ti Sosiedad iti ministeriotayo iti tay-ak? (c) Ania a baro nga alikamen ti naipaay itay nabiit tapno tumulong iti trabahotayo a panangaramid-adalan?

¹² Malaksid kadagiti nayimprenta a publikasion, manipud idi 1990 impaayannatayo ‘ti matalek nga adipen’ iti pamay-an ti panangisuro a mangipaay iti baro a wagas a mangdanon iti ad-adu a tao​—dagiti videocassette. Idi Oktubre iti dayta a tawen, nairuar ti 55-minuto a video a Jehovah’s Witnesses​—The Organization Behind the Name​—ti immuna unay a video nga inaramid ti Watch Tower Society. Ti napintas, makaisuro a presentasion, a maala iti agarup 35 a pagsasao, ipakitana ti sangalubongan nga organisasion ti napasnek nga ili ni Jehova a mangtungtungpal iti bilin ni Jesus a mangiwaragawag iti naimbag a damag iti intero a daga. Naisangsangayan a nadisenio ti video tapno tulongannatayo iti trabahotayo a panangaramid-adalan. Inaramat a dagus dagiti agibumbunannag ti Pagarian daytoy baro nga alikamen iti tay-ak ti ministerio. Itugtugot dagiti dadduma daytoy kadagiti bagda, a kanayon a sisasaganada a mangipakita wenno mangipabulod kadagiti tao nga interesado. Di nagbayag kalpasan ti pannakairuarna, insurat ti maysa nga agdaldaliasat a manangaywan: “Nagbalin dagiti video a maysa a pamay-an iti maika-21 a siglo tapno danonen ti isip ken puso dagiti riniwriw a tattao, gapuna mangnamnamakami a daytoy a video ket umuna laeng iti adu a video nga usaren ti Sosiedad tapno mapalawa ti sangalubongan a trabaho mainaig iti Pagarian.” Wen, adu pay a video ti maipapaay, a pakairamanan ti nagkatlo-paset a serye a The Bible​—A Book of Fact and Prophecy ken Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault. No magun-odanen dagiti video ti Sosiedad iti pagsasaoyo, us-usarenyo kadi dagitoy iti ministerioyo iti tay-ak?a

¹³ Itay nabiit naipaay ti maysa a baro nga alikamen, ti broshur nga Ania ti Kalikaguman ti Dios Kadatayo?, tapno tumulong iti trabahotayo a panangaramid-adalan. Apay a naipablaak? Kasano nga usaren?

Panangsukimat iti Baro nga Alikamen

14, 15. Agpaay iti siasino a nadisenio ti broshur a Kalikaguman, ket aniat’ linaonna?

¹⁴ Nadisenio ti baro a publikasion nga Ania ti Kalikaguman ti Dios Kadatayo? para kadagiti tattao a mamatin iti Dios ken mangraraemen iti Biblia. Dagiti agdaldaliasat a manangaywan kasta met dagiti nasanay iti Gilead a misionero nga addaanen iti adu a tawen a kapadasan kadagiti napanglaw a pagilian ti timmulong iti pannakaisagana daytoy a broshur. Naglaon iti nalawa a kurso iti panagadal, a mangsaklaw kadagiti kangrunaan a sursuro iti Biblia. Makaawis, simple, ken direkta a sasao ti nausar. Kasta met, saan a simple unay ti pannakaisuratna. Saan laeng a “gatas” ti idatagna no di ket “natangken a taraon” manipud iti Sao ti Dios iti pamay-an a matarusan ti kaaduan a tao.​—Hebreo 5:12-14.

¹⁵ Kadagiti napalabas a tawen idawdawat dagiti agibumbunannag ti Pagarian iti nadumaduma a pagilian ti kasta a publikasion. Kas pagarigan, insurat ti sanga ti Watch Tower Society idiay Papua New Guinea: “Mariro dagiti tao kadagiti agsusupadi a narelihiosuan a sursuro. Kasapulanda dagiti direkta a sasao ti kinapudno, a suportaran ti sumagmamano a teksto iti Biblia a mabalinda a kitaen iti bukodda a Biblia. Kasapulanda ti nalawag ken espesipiko a pannakaiparang ti kalikaguman ti Dios kadagiti pudno a Kristiano ken no ania a kaugalian ken ar-aramid ti saanna nga anamongan.” Ti broshur a Kalikaguman ti mismo a kasapulantayo tapno matulongan ti kakasta a tattao a mangammo kadagiti kalikaguman ti Dios.

16. (a) Siasino ti nangnangruna a magunggonaan kadagiti simple a panangilawlawag iti baro a broshur? (b) Kasano a mabalin a magunggonaan iti broshur a Kalikaguman dagidiay adda iti teritoriayo?

¹⁶ Kasanot’ panangusaryo iti daytoy baro nga alikamen? Umuna, mausar daytoy a pangyadal kadagiti tao a marigatan nga agbasa wenno mabalin nga awan interesda nga agbasa.b Magunggonaan ti kakasta nga indibidual iti simple a panangilawlawag iti broshur. Kalpasan ti panangrepasoda iti immun-una a kopia daytoy a publikasion, kastoy ti insurat dagiti sanga ti Watch Tower: “Ti broshur ket makagunggona unay iti adu a paset ti pagilian a dagiti tao awan unay interesda nga agbasa.” (Brazil) “Adu a ganggannaet a saan a makabasa iti katutubo a pagsasaoda ken marigatanda pay laeng nga agbasa iti Pranses. Mausar daytoy a broshur kas katulongan iti panangyadal iti kakasta a tattao.” (Pransia) Adda kadi malagipyo a tattao iti teritoriayo a nalabit magunggonaan iti broshur a Kalikaguman?

17. Iti ania a pamay-an a mausar ti baro a broshur iti adu a pagilian, ken apay?

¹⁷ Maikadua, iti adu a pagilian mausar ti broshur a pangirugi kadagiti panangyadal iti Biblia kadagiti tao nga addaan panagbuteng iti Dios aniaman nga edukasion ti naturposda. Siempre, masapul nga ikagumaan ti mangirugi iti panangyadal iti libro a Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon. Ngem iti sumagmamano a kasasaad mabalin a nalaklaka ti mangirugi iti panagadal iti broshur. Kalpasan ti maitutop a tiempo, masapul a mayallatiw ti panagadal iti libro a Pannakaammo, a nangnangruna ken ad-adda a pilientayo a katulongan iti panagadal. Maipanggep iti panangusar iti daytoy broshur a Kalikaguman, insurat dagiti sanga ti Watch Tower: “Narigat ti mangirugi kadagiti panagadal iti Biblia, ken kasla nasaysayaat dagiti gundaway a mangirugi iti panagadal no dagiti agibumbunannag rugianda babaen iti maysa a broshur.” (Alemania) “Ti kastoy a kita ti broshur ket epektibo iti panangirugi kadagiti baro a panangyadal iti Biblia, a kalpasanna mabalin nga itultuloy iti libro a Pannakaammo.” (Italia) “Nupay nangato ti adal dagiti Hapones, kaaduanna bassit laeng ti ammoda iti Biblia ken kadagiti pamunganayan a sursurona. Ti broshur ket nasayaat a pagtalaytayan nga agturong iti libro a Pannakaammo.”​—Japan.

18. Aniat’ rumbeng a laglagipentayo maipapan iti panangragpat kadagiti kalikaguman ti Dios?

¹⁸ Kiniddaw dagiti sanga ti Sosiedad iti intero a lubong daytoy a broshur, ket naanamongan ti pannakaipatarusna iti 221 a pagsasao. Sapay koma ta makagunggona daytoy baro a publikasion iti panangtulongtayo iti sabsabali a mangammo kadagiti kalkalikaguman ni Jehova a Dios kadakuada. Iti biangtayo, laglagipentayo a ti panangragpat kadagiti kalikaguman ti Dios, a pakairamanan ti bilin a mangasaba ken agaramid kadagiti adalan, ikkannatayo iti nagpateg a gundaway a mangipakita ken Jehova no kasanot’ panangipategtay kenkuana. Wen, saan a makapadagsen dagiti kalkalikaguman ti Dios kadatayo. Dayta ti kasayaatan a wagas ti panagbiag!​—Salmo 19:7-11.

[Dagiti Footnote]

Mailawlawagyo Kadi?

◻ Iti ania a nagkadua a paset a trabaho ti kalikaguman ni Jehova a pakiramanan dagiti adipenna?

◻ Apay a saan a makapadagsen kadatayo ti rebbengentayo a mangasaba ken mangaramid kadagiti adalan?

◻ Ania dagiti alikamen nga impaay ti “matalek ken masirib nga adipen” a mausar iti trabahotayo a panangasaba ken panangaramid adalan?

◻ Agpaay iti siasino a nadisenio ti broshur a Kalikaguman, ken kasanotay nga usaren dayta iti ministeriotayo?

[Ladawan iti panid 24]

Saan a makapadagsen ti trabahotayo a panangasaba ken panangaramid-adalan

[Dagiti Ladawan iti panid 26]

“Mapapati Coma ti Dios” (1946, narebisar idi 1952): 19,250,000 iti 54 a pagsasao

“Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana” (1968): 107,000,000 iti 117 a pagsasao (Naipakita ti Pranses)

“Mabalinyo ti Agbiag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga” (1982): 80,900,000 iti 130 a pagsasao (Naipakita ti Ruso)

“Pannakaammo a Mangiturong iti Biag nga Agnanayon” (1995): 45,500,000 iti 125 a pagsasao (Naipakita ti Aleman)