Nakaro a Panagsagaba

“APAY nga adda dagitoy amin a nakaro a panagsagaba ti indibidual ken ti kaaduan . . . ? Mapapati a ti Dios ti personipikasion ti amin a panggep ngem nakaad-adu ti awan mamaayna ditoy lubong, nakaad-adu nga awan mamaayna a panagsagaba ken minamaag a basol. Daytoy kadi ti kita ti Dios a nalabit nangakusaran ni Nietzsche kenkuana kas: maysa a naulpit nga agturay, impostor, manangallilaw, mammapatay?”​—On Being a Christian, ni Hans Küng.

Makitayo a mangidatdatag laeng ti Katoliko a teologo a ni Hans Küng iti parikut a mangrirriribuk kadagiti adu​—apay nga ipalubos ti mannakabalin-amin, naayat a Dios ti nakaro a panagsagaba? Saan kadi a nakangngegkayon kadagiti tattao a nangisaludsod iti kasta? Agladingit ti siasinoman nga addaan asi iti deskribiren ni Küng a kas “awan patingga a panagayus ti dara, ling-et ken lulua, saem, leddaang ken buteng, ladingit ken ipapatay.” Kinapudnona, dayta ket kas iti napegges nga agus, maysa a manglapunos a pagbutbutngan ken danag a nangparigat iti biag dagiti minilion iti isuamin a historia.​—Job 14:1.

Bin-ig a “Riribuk ken Makadangran a Bambanag”

Panunotenyo laengen ti panagsagaba a resulta ti gubat, ti saem a marikna saan laeng a dagiti biktima a mismo no di pay ket dagidiay napanawan nga agladladingit, kas kadagiti nagannak ken kakabagian dagiti biktima nga ubbing ken ti dadduma pay a nairurumen. “Iti napalabas a 10 a tawen,” naikuna ti Red Cross iti di pay nabayag, “1.5 milion nga ubbing ti napapatay kadagiti panagdadangadang.” Idiay Rwanda idi 1994, ipadamag ti Red Cross a “ginasgasut a ribu a lallaki, babbai ken ubbing ti siraranggas ken tagadtad a napapatay.”

Ditay met koma liplipatan ti rigat a patauden dagiti nagaramugam a pedophile. Kinuna ti maysa nga agladladingit nga ina, a nagkuna a nagpakamatay ti barona kalpasan ti panangabuso ti maysa a trabahador nga agay-aywan kadagiti ubbing: “Ti lalaki a nangabuso iti barok . . . ti nangdadael kenkuana ken adu pay a babbarito iti sistematiko unay, kadadaksan a pamay-an a mapanunot.” Ken ti ngay saem a narikna dagiti biktima dagiti napeklanen a mammapatay wenno dagiti tao a di agsardeng a mangpappapatay, kas kadagidiay natiliw idiay Britania a “nangkumaw, nangrames, nangtutuok ken nangpapatay a di nadusa iti las-ud ti 25 a tawen”? Iti intero a historia kasla awan panagpatingga ti panangdangran dagiti lallaki ken babbai iti maysa ken maysa babaen ti panangparigat ken panagsagaba.​—Eclesiastes 4:1-3.

Mainayon pay ti panagsagaba a pinataud dagiti emosional ken pisikal a sakit ken ti nakaro nga ut-ot ken ladingit a mangrebbek iti pamilia no nasapa a matay ti ingungotenda. Adda met ti panagpulkok a marikna dagiti biktima ti bisin ken dadduma pay a makuna a natural a didigra. Sumagmamano laeng ti mangsupiat kadagiti sasao ni Moises a ti 70 wenno 80 a tawtawentayo “bin-ig a riribuk ken makadangran a bambanag.”​—Salmo 90:10, NW.

Paset ti Panggep ti Dios?

Mabalin ngata, kas kinuna ti dadduma, a daytoy awan sardayna a panagsagaba ket paset ti di matarusan a panggep ti Dios? Masapul kadi nga agsagabatayo itan tapno maapresiartayo ti biag ‘iti sumaganad a lubong’? Pudno kadi, kas patien ti Pranses a pilosopo a ni Teilhard de Chardin, a “nasken iti tao ti panagsagaba a mangpapatay ken mamagrupsa, tapno agbiag ken agbalin nga espiritu”? (The Religion of Teilhard de Chardin; kuami dagiti italiko.) Saan!

Gagaraen kadi ti maysa a nakonsiderasion a diseniador a patauden ti makapapatay nga aglawlaw ket kalpasanna aklonenna nga isut’ naasi no alawenna dagiti tattao kadagiti epektona? Saan! Apay nga aramiden ti naayat a Dios ti kasta a banag? Gapuna apay nga ipalubos ti Dios ti panagsagaba? Agpatingganto kadi ti panagsagaba? Isalaysay ti sumaganad nga artikulo dagitoy a saludsod.

[Picture Credit Line iti panid 3]

WHO rinetrato ni P. Almasy