Agtigtignay ti Kinakristiano iti Baet ti Riribuk

KELLAAT a nangrugi ti amin iti maysa nga aldaw idi Abril 1994. Natnag ti eroplano a nakatayan dagiti presidente ti Burundi ken Rwanda. Iti sumagmamano la nga oras nagsaknap ti nakaal-alingget a kinaranggas iti Rwanda. Kalpasan laeng ti nasurok a tallo a bulan, nasurok a 500,000 a taga-Rwanda​—lallaki, babbai, ken ubbing​—ti napapatay. Tinukoy ti sumagmamano a tao ti periodo kas “ti panangikisap iti puli.”

Kagudua iti 7.5 milion nga agnanaed idiay Rwanda ti kasapulan a pumanaw. Nairaman iti daytoy ti 2.4 milion a nagkamang kadagiti kabangibang a pagilian. Daydi ti kadakkelan ken kapartakan a panagbakuit iti moderno a historia. Sipapartak a naipatakder dagiti refugee camp idiay Zaire (Democratic Republic of Congo itan), Tanzania, ken Burundi. Ag-200,000 a tattao ti nagnaed iti dadduma kadagitoy a kampo​—ti kadakkelan iti lubong.

Nairaman kadagiti nagbakuit ti adu a Saksi ni Jehova, mannakikappia a tattao a mangyap-aplikar kadagiti prinsipio ti Biblia iti biagda. Sadinoman a pagilian a pagnaedanda, mammantenerenda ti nainget a neutralidad ken iyap-aplikarda ti prinsipio a nayebkas kadagitoy a sasao iti Isaias 2:4: “Pandayendanto dagiti kamkampilanda a pagbalinen a dingding ti arado, ket dagiti pikpikada pandayendanto a kumkumpay; ti maysa a nasion saannanto nga itag-ay ti kampilan a maibusor iti nasion, ket didanto met adalenen iti pannakigubat uray kaano.” Nalatak dagiti Saksi ni Jehova kas narelihiosuan a grupo a saan a nakiraman iti panangikisap iti puli idiay Rwanda.

Kinuna ni Jesu-Kristo a dagiti pasurotna “saanda a paset ti lubong.” Gapu ta “addada iti lubong,” nupay kasta, dida kanayon a maliklikan ti nariribuk a kasasaad dagiti nasion. (Juan 17:11, 14) Kabayatan ti panangikisap iti puli idiay Rwanda, agarup 400 a Saksi ti napapatay. Agarup 2,000 a Saksi ken tattao nga interesado iti mensahe ti Pagarian ti nagbakuit.

Ti kadi panagbalin a saan a paset ti lubong kaipapananna nga awan ti ar-aramiden dagiti Saksi ni Jehova no dumteng ti didigra? Saan! Kuna ti Sao ti Dios: “No ti kabsat a lalaki wenno kabsat a babai adda iti lamolamo a kasasaad ket agkurang iti taraon nga umdas a maipaay iti aldaw, ngem ti maysa kadakayo kunaenna kadakuada: ‘Mapankayo a sitatalna, aginudo ken agbussogkayo,’ ngem dikay ited kadakuada dagiti masapsapul a maipaay iti bagida, ania ti pagimbagan dayta? Ngarud, kasta met, ti pammati, no awan ar-aramidna, ket natay a mismo.” (Santiago 2:15-17) Ti ayat iti kaarruba tignayenna met dagiti Saksi a tumulong kadagidiay dida kapammatian.​—Mateo 22:37-40.

Nupay tartarigagayan dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong a tulongan dagiti kapammatianda a madiddidigra idiay Rwanda, naipabiang ti panangtaming iti saranay iti Makinlaud a Europa. Idi kalgaw ti 1994, dinagdagus ti maysa a grupo dagiti boluntario a Saksi idiay Europa ti napan idiay Africa tapno tulonganda dagiti Kristiano a kakabsatda sadiay. Naipatakder dagiti nasayaat pannakaorganisarna a kampo ken temporario nga ospital maipaay kadagiti nagbakuit a taga Rwanda. Adu a kawes, ules, taraon, ken literatura ti Biblia ti nayeroplano wenno naipatulod kadakuada iti dadduma a pamay-an. Nasurok a 7,000 a naapektaran a tattao​—agarup namitlo nga ad-adu ngem ti bilang dagiti Saksi ni Jehova idiay Rwanda kadaydi a tiempo​—ti nagunggonaan iti saranay. Idi dimteng ti Disiembre iti dayta a tawen, rinibu kadagiti nagbakuit, agraman ti kaaduan kadagiti Saksi ni Jehova, ti nagsubli idiay Rwanda tapno mangabaruananda.

Gubat Idiay Congo

Idi 1996, bimtak ti gubat idiay makindaya a deppaar ti Democratic Republic of Congo. Adda iti nagbaetan ti Rwanda ken Burundi daytoy a lugar. Napasamak manen ti panangrames ken panangpapatay. Iti baet dagiti sumanengseng a bala ken maur-uram a purok, pimmanaw dagiti tao tapno maispal ti biagda. Nariputan dagiti Saksi ni Jehova iti tengnga ti riribuk, ket agarup 50 ti natay. Sumagmamano ti natay gapu kadagiti naiwawa a bala. Dadduma ti napapatay gapu ta sabali ti pulida wenno napagbiddutanda a kabkabusor. Napuoran ti maysa a purok a pagnanaedan ti 150 a Saksi. Kadagiti dadduma a purok napuoran ti adu a balbalay ken sumagmamano a Kingdom Hall. Tangay naawananda iti pagtaengan ken sanikua, nagkamang dagiti Saksi iti sabali a lugar ket tinulongan ida dagiti padada a managdaydayaw sadiay.

Simmaganad ti panagbisin tangay nadadael dagiti mula, naserrek dagiti bodega ti taraon, ket nalapdan ti pannakaipatulod dagiti suplay. Nangina dagiti magun-odan a taraon. Idiay Kisangani, idi rugrugi ti Mayo 1997, aggatad iti agarup tallo a doliar ti sangakilo a patatas, a di kabaelan ti kaaduan a tattao. Kaaduanna ti maminsan la a mangan iti agmalem. Siempre, sakit ti ibunga ti panagkirang ti taraon. Pakapsuten ti malnutrision ti abilidad ti bagi a manglaban iti malaria, panagsuyot, ken sakit ti tian. Dagiti ubbing ti nangnangruna nga agsagaba ken matay.

Panangammo iti Kasapulan

Dagdagus manen a nagtignay dagiti Saksi ni Jehova idiay Europa iti tiempo ti panagkasapulan. Idi Abril 1997 maysa a relief team dagiti Saksi a pakairamanan ti dua a doktor ti nageroplano nga awitda dagiti agas ken kuarta. Idiay Goma nakaorganisaren dagiti lokal a Saksi kadagiti relief committee tapno maammuan ti situasion iti kasta maited a dagus ti tulong. Sinukisok ti grupo ti siudad ken dagiti kaparanget a lugar. Adda dagiti naibaon a gumun-od iti report manipud kadagiti ad-adayo a lugar. Adda met nagun-od nga impormasion manipud iti Kisangani, a 1,000 kilometro ti kaadayona iti lauden ti Goma. Timmulong dagiti lokal a kakabsat a nangorganisar iti pannakaipaay ti saranay idiay Goma, a sadiay adda 700 a Saksi nga agnanaed.

Kinuna ti maysa kadagiti Kristiano a panglakayen idiay Goma: “Natignaykam unay a nakakita kadagiti kakabsattayo a naggapu iti adayo a tumulong kadakami. Sakbay a dimtengda, nagtitinnulongkami. Kasapulan nga agkamang idiay Goma dagiti kakabsat a taga-away. Dadduma ti naawanan kadagiti pagtaengan, ken pinanawanda dagiti talonda. Pinagyanmi ida kadagiti pagtaenganmi ken inikkanmi ida kadagiti kawesmi ken aniaman a bassit a taraon nga adda kadakami. Kas lumugar, bassit laeng ti naaramidanmi. Dadduma kadakami ti agsagsagaba idi iti malnutrision.

“Nupay kasta, nangitugot dagiti kakabsat manipud Europa iti kuarta nga inggatangmi iti taraon, a nakirang idi ken nakangingngina. Naintiempuan ti idadateng ti taraon, tangay adu ti awan makanda kadagiti pagtaenganda. Inwarasmi dagiti taraon agpada kadagiti Saksi ken saan a Saksi. No saan a dimteng ti tulong idi a kasapulan, ad-adu pay koma ti natay, nangnangruna dagiti ubbing. Insalakan ni Jehova ti tattaona. Nagsiddaaw unay dagiti di Saksi. Adu ti nagkomento maipapan iti panagkaykaysa ken ayattayo. Dadduma ti nangbigbig a ti relihiontayo ti pudno a relihion.”

Nupay nagatang ti taraon iti dayta a lugar ken naiwaras dagiti agas, ad-adu pay ti kasapulan. Adda panagkasapulan kadagiti kawes ken ules, kasta met ti ad-adu pay a suplay a taraon ken agas. Kasapulan met idi ti tulong tapno maipatakder manen dagiti pagtaengan a nadadael.

Sipaparabur a Mangted Dagiti Tao

Magagaran manen dagiti kakabsat idiay Europa a tumulong. Pinakaammuan ti opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Louviers, Francia, dagiti kongregasion idiay Rhône Valley ken Normandy, ken iti dadduma kadagiti kongregasion idiay Paris. Ditoy a nagaplikar ti maysa pay a Nainkasuratan a prinsipio: “Ti agmula a siiimut aganinto met a siiimut; ket ti agmula a siwawadwad aganinto met a siwawadwad. Tunggal maysa aramidenna koma kas iti inkeddengna iti pusona, saan nga iti dakes a nakem wenno iti sidong ti pannakapilit, ta ti Dios ayatenna ti naragsak a manangited.”​—2 Corinto 9:6, 7.

Siraragsak a ginundawayan ti rinibu ti mangted. Kinarkarton ken sinaksako a kawes, sapatos, ken dadduma pay a banag ti naiyeg kadagiti Kingdom Hall sa kalpasanna naipan iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Francia. Sadiay 400 a boluntario ti nakasagana a makiraman iti sumaganad nga addang iti kampania a “Tulongan ti Zaire.” Kabayatan a nagsangpet dagiti donasion, dagitoy a boluntario pinaglalasin, kinupin, ken inyempakeda dagiti kawes kadagiti karton a napagtutuon iti sag-30 iti maysa a paleta. Malagip dagiti ubbing ti ubbing a kakabsatda idiay Africa ket nangipatulodda kadagiti ay-ayam​—nasisileng a kotsekotse, tarampo, munieka, ken teddy bear. Nayempake dagitoy a kadua dagiti banag a kasapulan iti biag. Amin-amin, siam a 12-metro a container ti napno sa naipatulod idiay Congo.

Kasano kaadu a saranay ti naipatulod idiay Sentral Africa babaen ti tulong ti rinibu a Saksi idiay Belgium, Francia, ken Switzerland? Idi Hunio 1997, ti dagup a kaaduna ket 500 a kilo nga agas, 10 tonelada a biskuit a nabaknang iti protina, 20 tonelada a sabsabali pay a taraon, 90 tonelada a kawkawes, 18,500 a paris ti sapatos, ken 1,000 nga ules. Adda met naipan a literatura iti Biblia babaen ti eroplano. Amin dagitoy ti naapresiar unay, a nangliwliwa kadagiti nagbakuit ken timmulong kadakuada a nangibtur iti pakasuotanda. Agarup $1,000,000, E.U. ti gatad dagiti suplay. Ti kakasta a kontribusion ket pammaneknek ti panagkakabsat ken ayat dagidiay agserserbi ken Jehova.

Panagiwaras Idiay Congo

Idi nangrugi a dumteng dagiti kargada idiay Congo, dua a kabsat a lallaki ken maysa a kabsat a babai ti dimteng manipud Francia tapno tumulong kadagiti lokal a relief committee. Maipanggep iti kinamanagyaman nga impakita dagiti Saksi a taga Congo, kinuna ni Joseline: “Adu a surat ti panagyaman ti naawatmi. Inikkannak ti maysa a nakurapay a kabsat a babai iti arkos a malachite. Inikkandakami dagiti dadduma kadagiti retratoda a mismo. Idi pumanawkamin, inagkandak dagiti kakabsat a babbai, inarakupdak, sada nagsangit. Nakasangitak met. Adu ti nagkuna iti kastoy, ‘Naimbag ni Jehova. Maseknan ni Jehova kadatayo.’ Gapuna binigbigda a ti Dios ti pakaipaayan ti dayaw. Idi agiwarwaraskami iti taraon, dagiti kakabsat indayawda ni Jehova babaen kadagiti kanta ti Pagarian. Makatukay-rikna unay daydi.”

Karaman iti grupo ti maysa a doktor nga agnagan Loic. Adu ti nagdudupudop iti Kingdom Hall ken siaanus a naguray iti gundawayda a matulonganna. Gapu ta kayatna met ti tumulong, maysa a kabsat a babai a taga Congo ti nagaramid iti agarup 40 a doughnut sana indonar para kadagidiay agur-uray nga agpadoktor. Tangay agarup 80 a tattao ti nagur-uray, nakaawat ti tunggal maysa iti kagudua a doughnut.

Tulong Kadagiti Di Saksi

Saan laeng a dagiti Saksi ni Jehova ti naipaayan iti kastoy a saranay. Nagunggonaan met ti sabsabali, no kasano a nagunggonaan ti adu idi 1994. Maitunos daytoy iti Galacia 6:10, a kunana: “Pudno, ngarud, bayat nga addaantayo iti mainugot a tiempo a maipaay iti dayta, aramidentayo koma ti naimbag kadagiti isuamin, ngem nangnangruna kadagidiay nainaig kadatayo iti pammati.”

Nagiwaras dagiti Saksi kadagiti agas ken kawes iti sumagmamano nga eskuelaan primaria ken iti maysa a balay a pagamponan iti asideg ti Goma. Ti balay a pagamponan ket pagtaengan ti 85 nga ubbing. Iti immun-una a biahe tapno maammuan ti kasasaad, sinarungkaran ti relief team ti balay a pagamponan sada nagkari nga iyeganda ida iti 50 a karton a biskuit a nabaknang iti protina, kinarkarton a kawes, 100 nga ules, agas, ken ay-ayam. Nagpipila dagiti ubbing iti paraangan sada kinantaan dagiti bisita. Kalpasanna adda naisangsangayan a kalikagumda​—posible ngata a maaddaanda iti maysa a bola tapno makaay-ayamda iti soccer?

Sumagmamano a lawas kalpasanna tinungpal ti relief team ti karida a mangyeg kadagiti suplay. Gapu ta nasdaaw iti kinaparabur ken iti nabasana iti literatura ti Biblia a naited kenkuana, kinuna ti direktor iti balay a pagamponan nga asidegen nga agbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Ket naipaayan kadi dagiti ubbing iti maysa a bola ti soccer? “Saan,” insungbat ni Claude, ti coordinator ti relief team manipud Francia. “Inikkanmi ida iti dua a bola ti soccer.”

Dagiti Refugee Camp

Saan la nga idiay Congo ti nakaipaayan ti tulong. Rinibu dagiti nangpanaw iti lugar a paggugubatan ken nagturong iti kabangibang a pagilian a sadiay tallo a refugee camp ti sipapartak a naipatakder. Napan met dagiti Saksi sadiay, tapno kitaenda no ania ti maaramidan. Idi maisagsagana daytoy a report, 211,000 a nagbakuit ti agnanaed kadagiti kampo, a kaaduanna ket naggapu iti Congo. Agarup 800 ti Saksi ken dagiti annakda ken tattao nga interesado iti naimbag a damag ti Pagarian. Ti kinaawan taraon ti nakaro a parikut kadagiti kampo. Iti maysa a kampo, adda umdas a taraon para laeng iti tallo nga aldaw, ket mairaman iti dayta ti balatong a tallo-tawenen ti kabaakna.

Ngem, naragsak dagiti Saksi. Nupay bassit laeng ti literaturada iti Biblia, nangangayda iti regular a panaggigimong iti ruar tapno mapatibkerda iti naespirituan a pamay-an. Okupadoda met a mangikaskasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios kadagiti sabsabali iti kampo.​—Mateo 24:14; Hebreo 10:24, 25.

Kameng ti investigation team dagiti Saksi ti maysa a doktor. Nupay pinalubosan ida dagiti autoridad a mangbusbos iti sumagmamano laeng nga aldaw iti tunggal kampo, nakaangayda iti medikal a panagkonsulta. Nangibatida iti agas ken kuarta kadagiti Kristiano a panglakayen. Iti kasta, nakalasat dagiti kakabsat. Nangnamnamada met a dagiti Saksi kadagiti kampo makasublidanton iti di agbayag iti pagilianda.

Iti ngay masanguanan? Impadto ni Jesu-Kristo a ti kaaldawantayo agbalin a nariribuk unay, panawen a pakapasamakan dagiti gubat ken panagkirang ti taraon. (Mateo 24:7) Ammo dagiti Saksi ni Jehova a ti laeng Pagarian ti Dios ti mamagpatingga iti panagsagaba a mapaspasamak ita ditoy daga. Iti sidong ti panagturayna, ti naindagaan a taengtayo agbalinto a maysa a paraiso ti kinatalna, kinaruay, ken manayon a ragsak agpaay iti natulnog a sangatauan. (Salmo 72:1, 3, 16) Kabayatanna, iwarwaragawag dagiti Saksi ti naimbag a damag ti nailangitan a Pagarian ken itultuloyda met a tulongan dagiti kapammatianda ken ti sabsabali pay iti tiempo ti panagkasapulan.

[Blurb iti panid 4]

Sipud idi 1994, dagiti Saksi ni Jehova idiay Europa laeng nakaipatulodda iti nasurok a 190 tonelada a taraon, kawes, agas, ken dadduma pay a tulong iti rehion ti Great Lakes iti Africa

[Kahon iti panid 6]

Panangipakita iti Nakristianuan nga Ayat

Maysa ni Ruth Danner kadagidiay sigagagar a nakipaset iti proyekto a “Tulongan ti Zaire” idiay Francia. Idi ubing pay, naibalud kadagiti kampo konsentrasion dagiti Nazi gapu iti Nakristianuan a pammatina. Kinunana: “Naragsakkami unay a mangaramid iti agpaay kadagiti kakabsattayo idiay Africa! Ngem adda banag a nangparagsak un-unay kaniak. Idi 1945, idi nakaawidkamin manipud idiay Alemania, awanankami iti aniaman. Uray ti kawesmi ket binulod. Ngem, di nagbayag, nakaawatkami iti material a tulong manipud kadagiti kakabsattayo iti naespirituan idiay America. Gapuna daytoy kampania iti saranay impaayannak iti gundaway a mangsubad iti kinaimbag a naipakita kadakami adun a tawen ti naglabas. Anian a pribilehio ti agbalin a paset ti kasta a dakkel a pamilia ti agkakabsat a mangipakpakita iti Nakristianuan nga ayat!”​—Juan 13:34, 35.

[Ladawan iti panid 7]

Iti din agbayag​—maysa a naindagaan a paraiso nga addaan kinaruay para iti amin