Panagserbi iti Sabali a Lugar iti Edad a 80

KAS INSALAYSAY NI GWENDOLINE MATTHEWS

Idi agtawenakon iti 80, inkeddengmi nga agassawa nga ikarga amin a gargaretmi iti maysa a naarkila a trak ket pimmanawkami idiay Inglatera a nagpa-España. Saanmi nga ammo ti agsao iti Español, ket mapankami iti abagatan a laud ti España, a saan unay a madandanon dagiti Ingles pagsasaoda a turista. Impagarup ti kaaduan kadagiti gagayyemmi a saankami a praktikal, ngem siraragsak a pinalagipak ti bagik a 75 ti tawen ni Abraham idi pimmanaw idiay Ur.

KAS resultana, dagiti tawen ti panaggianmi idiay España manipud isasangpetmi idi Abril 1992 ket maibilang kadagiti kararagsakan iti biagmi. Ngem sakbay nga ilawlawagko ti gapu nga immakarkami, palubosandak a mangisalaysay no kasano a ti panagserbimi ken ni Jehova iti intero a panagbiagmi ti nakatignayanmi a mangaramid iti kasta a nagpateg a desision.

Ti Kinapudno ti Biblia Balbaliwanna ti Biagmi

Dimmakkelak iti relihioso a pagtaengan idiay abagatan a laud ti London, Inglatera. Ni Nanang kanayon nga itugotnakami ken ni adingko iti nadumaduma a lugar a pagdaydayawan bayat nga intultuloyna ti nagbirok iti naespirituan a pannakapnek. Di kimmuyog ni tatangko kadakami, ta nakarot’ sakitna a sarut. Ngem nasaet a managbasa iti Biblia, ket ugedanna ti tunggal teksto a nasarakanna a pakalawlawaganna. Maysa kadagiti kapapatgan nga ik-ikutak ket daydi pirsapirsay a Biblia a nakapatpateg idi kenkuana.

Idi 1925, idi agtawenak iti 14, adda tract a naikabil iti sirok ti ridawmi a mangaw-awis kadakami iti diskurso para iti publiko idiay munisipio ti West Ham. Inkeddeng ni nanangko ken ti maysa a kaarruba a tabunuan ti diskurso, ket kimmuyogkami ken ni adingko kadakuada. Dayta a diskurso, “Minilion Dagiti Agbibiag Ita a Saanto a Pulos a Matay,” ti nangimula kadagiti bukel iti kinapudno ti Biblia iti puso ni Nanang.

Sumagmamano a bulan kalpasanna, pimmusay ni Tatang iti edad a 38. Nasaem ti ipapatayna, tangay nabatikami a malmaldaang ken nakurapay. Iti pumponna a naangay iti Church of England iti lugarmi, naklaat ni Nanang a nakangngeg iti kinuna ti padi nga adda kanon ti kararua ni Tatang idiay langit. Ammona manipud Biblia a matmaturog dagiti natay iti tanem, ket nabileg ti pammatina nga addanto aldaw nga agungar ni Tatang tapno agbiag nga agnanayon ditoy daga. (Salmo 37:9-11, 29; 146:3, 4; Eclesiastes 9:5; Aramid 24:15; Apocalipsis 21:3, 4) Tangay kombinsido a rumbeng a makikadua kadagiti tattao a mangisursuro iti Sao ti Dios, inkeddengna a sansanennan ti pannakikaduana kadagiti International Bible Students, kas pannakaawag idi kadagiti Saksi ni Jehova.

Tangay awan pagpletemi, dua oras a magnakami idi manipud balaymi a mapan makigimong kadagiti Saksi ni Jehova iti kada lawas. Kalpasanna, dua manen nga oras a magnakami nga agawid. Ngem napateg unay kadakami dagidiay a gimong, ket pulos nga awan liniwayanmi, uray idi a ti nakaro nga angep ti London inabbungotanna ti siudad. Di nagbayag, inkeddeng ni Nanang nga idedikar ti biagna ken Jehova ken agpabautisar, ket idi 1927, nagpabautisarak met.

Iti laksid ti rigatmi iti ekonomia, kanayon nga insuro kaniak ni Nanang a rumbeng a maipangpangruna dagiti naespirituan a bambanag. Ti Mateo 6:33 ti maysa kadagiti paboritona a teksto, ket agpayso nga ‘inyun-unana ti pagarian.’ Nupay natay a di napakpakadaan gapu iti kanser idi 1935, palplanuenna idin a patgan ti awis para kadagiti amin-tiempo a ministro a kabaelanda ti umakar idiay Francia tapno agserbi sadiay.

Dagiti Pagwadan a Nakapabilganmi

Kadagidi a nagkauna a tawen, kayat ti sumagmamano kadagiti tumabtabuno kadagiti gimong idiay London nga iwaragawag dagiti bukodda a kapanunotan, ket dagitoy a tattao ti nangirugrugi kadagiti panagaapa ken nakuspag a panagsisinnungbat. Ngem, kanayon nga imbaga ni Nanang a kinatraidor ti iyiikay iti organisasion ni Jehova ita pay ta adun ti nasursuromi iti dayta. Dagiti isasarungkar ni Joseph F. Rutherford, ti presidente idi ti Watch Tower Bible and Tract Society, ti nakaparegtaanmi nga agtultuloy nga agserbi a sisusungdo.

Malagipko ni Kabsat Rutherford kas naasi, nalaka a maasitgan a tao. Idi tin-edyerak pay laeng, nagpasiar ti Kongregasion ti London, ket kimmuyog met. Nakitanak​—medio managbabain a tin-edyer​—nga igge-iggemko ti maysa a kamera ket dinamagna no kayatko a retratuen. Nagbalin dayta a retrato a maipatpateg a pakalaglagipan.

Idi agangay, maysa a kapadasan ti nangisuro kaniak iti nakaidumaan dagidiay mangidadaulo iti kongregasion Kristiano ken dagiti prominente a tattao iti lubong. Agserserbiak idi kas serbidora iti maysa a dakkel a balay idiay London a sadiay, ni Franz von Papen, maysa kadagiti emisario ni Hitler, naawis a makipangaldaw. Dina kayat nga ikkaten idi ti naibarikes a kampilanna iti unipormena bayat a mangmangan, ket nadalapusko dayta ken naipakbo ti iserbik a sopas. Nakaunget a nangibaga nga idiay Alemania, ti kasta a kinaawan-annad ti mabalin a pakapaltogak. Bayat ti pannangan, diak pulos immas-asideg kenkuana!

Naangay idiay Alexandra Palace idi 1931 ti maysa a nakalalagip a kombension, a sadiay ti nakangngegak iti panagpalawag ni Kabsat Rutherford. Sadiay a sibabara nga inawatmi ti baro a nagan a dagiti Saksi ni Jehova. (Isaias 43:10, 12) Dua tawen kalpasanna, idi 1933, simrekak iti serbisio a kinapayunir, kas pangawag iti amin-tiempo a ministerio. Ti maysa pay a bendision a malagipko kadagidi a tawen isut’ pannakikaduak kadagiti nagsayaat nga agtutubo a lallaki nga idi agangay ket nagbalinda a misionero kadagiti adayo a paset ti daga. Da Claude Goodman, Harold King, John Cooke, ken Edwin Skinner ti sumagmamano kadagitoy. Dagita a matalek nga ehemplo ti nakagutugotak nga agserbi iti ganggannaet a tay-ak.

Panagpayunir Idiay East Anglia

Ti naituding a pagpayunirak ket idiay East Anglia (makindaya nga Inglatera), ket ti panangasaba sadiay kalikagumanna ti kinarayray ken kinaregta. Tapno mawanasmi ti nalawa a teritoria, nagbiahekami babaen iti bisikleta iti inilin-ili ken pinuronpurok ket nagdaguskami kadagiti maabangan a kuarto. Awan ti nadamagmi a kongregasion sadiay, isu a dakdakami iti kaparehak ti mangadal iti amin a paset ti regular a linawas a panaggigimongmi. Iti ministeriomi, nakaipaimakami iti ginasut a libro ken bokleta a nangilawlawag kadagiti panggep ti Dios.

Ti maysa a nakalalagip nga isasarungkar ket iti balay ti maysa a pastor a sadiay nakasaritami ti vicar ti Church of England iti dayta a lugar. Iti kaaduan a lugar, iyud-udimi ti isasarungkarmi iti vicar dagiti Anglicano agsipud ta masansan nga ipamuspusanna a lapdan ti panangikasabami iti naimbag a damag iti dayta a lugar apaman a maammuanna dayta. Ngem iti daytoy a purok, nasayaat ti makuna dagiti amin maipapan iti vicar. Sarungkaranna dagiti masakit, ipabulodna dagiti libro kadagidiay magustuanda ti agbasa, ken sarungkaranna pay dagiti miembro ti parokia tapno ilawlawagna ti Biblia kadakuada.

Idi sinarungkaranmi, agpayso a mannakigayyem unay, ket adu a libro ti inawatna. Impasiguradona pay kadakami a siasinoman kadagiti pumurok a mayat a maaddaan iti libromi ngem awan iyalada, isun ti agbayad para kadakuada. Naammuanmi a dagiti nakaam-amak a kapadasanna idi Gubat Sangalubongan I ti namagbalin kenkuana a determinado a mangitandudo iti talna ken naimbag a nakem iti parokiana. Sakbay a pimmanawkami, binendisionannakami ket pinaregtanakami a mangitultuloy iti nagsayaat a trabahomi. Ti pammakada a sasaona kadakami ket dagidiay masarakan iti Numeros 6:24: ‘Ti Apo bendisionannakayo, ken saluadannakayo.’​—King James Version.

Natay ni Nanang dua a tawen kalpasan a nangrugiak nga agpayunir, ket nagsubliak idiay London nga awan makukuartana ken pamiliana. Maysa a nadungngo a Saksi a taga Scotland ti nangpadagus kaniak, tinulongannak a mangdaer iti ipapatay ni Nanang, ket pinaregtanak a mangitultuloy iti amin-tiempo a ministerio. Isu a nagsubliak idiay East Anglia a kaduak ni Julia Fairfax, kabbaro a kaparehak iti panagpayunir. Tinarimaanmi ti maysa a daan a caravan (trailer) tapno mausar a kasla mayakar-akar a pagtaenganmi; nangusarkami iti traktora wenno trak a mangyakar iti dayta iti nadumaduma a lugar. Intultuloymi ti nangaskasaba a kaduami ti lakay ken baketen a pagassawaan a da Albert ken Ethel Abbott, nga addaan met iti bassit a caravan. Kasla nagannakkon idi da Albert ken ni Ethel.

Kabayatan ti panagpayunirmi idiay Cambridgeshire, naam-ammok ni John Matthews, maysa a nasayaat a Kristiano a kabsat a napaneknekannan ti kinatarnawna ken ni Jehova iti sidong dagiti narigat a kasasaad. Nagkallaysakami idi 1940, di nagbayag kalpasan ti panangrugi ti maikadua a gubat sangalubongan.

Panawen ti Gubat ken Panagpamilia

Idi kakaskasarmi, bassit a caravan ti nagtaenganmi nga agarup kas iti kadakkel ti bassit a kosina, ket makapankami iti pangasabaan babaen iti nalagda a motorbike. Makatawen kalpasan ti panagkasarmi, nasentensiaan ni John nga agtrabaho kas obrero ti maysa a talon, idi nagkitakit nga agsoldado gapu iti naibasar-Biblia a pammatina. (Isaias 2:4) Nupay kaipapanan daytoy ti panagpatingga ti panagpayunirmi, ti sentensia ni John ti napaneknekan a nakatulong agsipud ta agdadagsenak idin ket nasuportarannakami.

Kabayatan ti tawtawen ti gubat, tinagiragsakmi dagiti espesial a gimong a naangay iti laksid dagiti pakarigatan. Idi 1941, naglugankami ken ni John iti motorbike-mi, nupay sikogko ti inauna nga anakmi, a napan idiay Manchester, 300 a kilometro ti kaadayona. Iti dalan, adu ti nalabsanmi a nabomba nga il-ili, ket pinampanunotmi no adda ngata maangay a gimong iti sidong dagita a kasasaad. Adda naangay. Napno ti The Free Trade Hall iti sentro ti Manchester iti adu a Saksi a naggapu iti nadumaduma a paset ti Inglatera, ket naiparang ti intero a programa.

Iti pangserra a palawagna, imbaga ti naudi a nagpalawag iti kombension iti tallaong a masapul a panawanda a dagus ti lugar, tangay manamnama a rumaut dagiti eroplano. Naintiempuan ti pakdaar. Dikam pay nakaadayo manipud iti pasdek idi nangngegmi dagiti sirena ken kanalbuong dagiti paltog a panglaban kadagiti eroplano. Idi tumaliawkami, nakitami ti nakaad-adu nga eroplano a mangitintinnag kadagiti bomba iti sentro ti siudad. Iti pangadaywen, iti tengnga ti gil-ayab ken asuk, nakitami ti pasdek a nabiit pay a nagtugawanmi; naan-anay a narpuogen! Yaman pay ta awan kadagiti Kristiano a kakabsatmi ti napapatay.

Bayat a pinadakkelmi dagiti annakmi, dikam nakapagpayunir, ngem pinadagusmi iti balaymi dagiti agdaldaliasat a manangaywan ken payunir nga awan pagdagusanda. Naminsan, innem a payunir ti nagdagus iti balaymi iti sumagmamano a bulan. Sigurado a ti pannakilangen kadakuada ti maysa a makagapu nga inkeddeng ti balasangmi a ni Eunice ti agpayunir idi 1961 nupay 15 laeng ti tawenna. Nakalkaldaang ta ti baromi a ni David ket di nagtultuloy a nagserbi ken ni Jehova, ket ti sabali a balasangmi a ni Linda, natay iti sidong ti nakalkaldaang a kasasaad kabayatan ti gubat.

Ti Pangngeddengmi nga Umakar Idiay España

Ti pagwadan ken pammaregta ni Nanang ti nakagutugotak nga agmisionero, ket pulos a diak nalipatan dayta a kalat. Gapuna, naragsakankami nga, idi 1973, pinanawan ni Eunice ti Inglatera a nagpa-España a sadiay dakdakkel ti pakasapulan kadagiti manangiwaragawag iti Pagarian. Siempre, naldaangkami a namalubos, ngem pagpannakkelmi met ta kayatna ti agserbi iti ganggannaet a lugar.

Sinarungkaranmi ni Eunice iti unos dagiti tawen, ket naam-ammomi a naimbag ti España. Kinapudnona, isut’ sinarungkaranmi ken ni John iti uppat a nadumaduma a nakaitudinganna a lugar. Kalpasanna, iti panaglabas dagiti tawen, kumapkapuykamin. Naminsan, natnag ni John a nangapektar unay iti salun-atna, ket adda sakitko iti puso ken thyroid. Maysa pay, agpadakami nga addaan iti arthritis. Nupay talaga a kasapulanmi ti tulong ni Eunice, dimi kayat a panawanna ti nakaitudinganna gapu laeng kadakami.

Nagsasaritaanmi ken ni Eunice dagiti planomi, ket nagkararagkami agpaay iti pannarabay. Situtulok nga agawid tapno tulongannakami, ngem inkeddengmi a ti kasayaatan a solusion ket ti pannakipagnaedmi ken John kenkuana idiay España. Diak man makapagmisionero a mismo, ngem uray kaskasano, masuportarak ti balasangko ken ti dua a payunir a kakaduana iti amin-tiempo a serbisio. Imbilangmi idin ken ni John da Nuria ken Ana, ti dua a kakadua ni Eunice iti 15 a tawenen a panagpayunir, kas babbalasangmi. Ket naragsakanda iti pannakipagnaedmi kadakuada sadinoman ti pakaitudinganda.

Nasurok nga innem a tawenen ti napalabas sipud idi inaramidmi dayta a pangngeddeng. Saan unay a kimmapuy ti salun-atmi, ket ad-adda a nagbalin a makaparagsak ti biagmi. Saanak pay laeng a nasayud nga agsao iti Español, ngem saan a dayta ti nangpasardeng iti panangasabak. Natalinaay ti riknami ken ni John iti bassit a kongregasionmi iti Extremadura, abagatan a laud ti España.

Nagadu ti nasursurok iti panagnaedmi iti España maipapan iti sangalubongan a kasasaad ti trabaho a panangasaba iti Pagarian, ket ita, ad-addan a maawatak ti rason a nakuna idi ni Jesu-Kristo, “ti talon isu ti lubong.”​—Mateo 13:38.

[Dagiti Ladawan iti panid 28]

Panagpayunir idi dekada 1930