Kasano nga Agballigi ti Panagregget a Mangpaatiddog iti Biag?

MANGNAMNAMA dagiti dadduma nga iti baro a milenio agballiginto ti panagregget ti tao a mangpaatiddog iti biag. Maysa kadakuada ni Dr. Ronald Klatz. Isu ti presidente ti American Academy of Anti-Aging Medicine, maysa nga organisasion dagiti doktor ken sientipiko a naikumit a mangpaatiddog iti biag ti tao. Planoda kadagiti kabaddungalanna ti agbiag iti naunday unay a panawen. “Namnamaek nga agbiagak iti 130 a tawen, nga isu ti kaababaanen,” kuna ni Dr. Klatz. “Patienmi a malapdan ti panaglakay. Ti teknolohia ita mapabannayat, mapasardeng ken nalabit masurngina pay ketdi ti panagrakaya ken panagsakit ti bagi a maaw-awagan natural a panaglakay.” Agarup 60 a pildoras ti tomtomaren ni Dr. Klatz kada aldaw iti panagreggetna a mapaatiddog ti biagna.

Hormone Therapy ken Genetics​—Pangnamnamaan?

Ti maysa a pangnamnamaan isu ti hormone therapy. Agparang a dagiti eksperimento iti hormone a maaw-awagan DHEA pabannayatenna ti panaglakay dagiti animal a maus-usar iti laboratorio.

Maipapan iti hormone ti mula a maaw-awagan kinetin, inadaw ti diario ti Sweden nga Aftonbladet ti kinuna ni Dr. Suresh Rattan, maysa a propesor iti Aarhus University idiay Denmark: “Ipakita dagiti eksperimento iti laboratoriomi a dagiti selula ti kudil ti tao a nataripato iti kinetin saanda nga agbaliw iti normal a proseso ti panaglakay. Agtalinaedda nga ubing iti unos ti panagbiagda.” Naikuna a 30 agingga iti 45 porsiento ti immatiddogan ti biag dagiti insekto a napaunegan iti dayta a hormone.

Naikuna nga agingga iti 25 porsiento ti immatiddogan ti biag dagiti utot a nataripato iti melatonin. Maysa pay, naub-ubing, nasalsalun-at, ken nasarsaranta ti itsura dagiti utot.

Sigun kadagiti mangirekrekomenda iti makunkuna a human growth hormone (hGH), palapsaten daytoy a hormone ti kudil, padakkelenna dagiti piskel, mangparasuk, mangpalag-an iti rikna, patademenna ti panunot, ken pagbalinenna ti metabolismo ti maysa a kas iti metabolismo ti agtutubo.

Adu met ti mangnamnama iti genetics. Sigun kadagiti sientipiko, kabaelanda a kontrolen ti kapaut ti biag ti nematode, wenno roundworm (ariet) babaen ti panangkontrolda iti genes. Kinapudnona, naballigida a mangpaatiddog iti biag ti dadduma kadagitoy iti mamin-innem a daras. Gapu iti daytoy, namnamaenda a makasarakdanto kadagiti kasta a genes iti tao ken kabaelanda a kontrolen dagitoy. Inadaw ti magasin a Time ti kinuna ni Dr. Siegfried Hekimi ti McGill University, Montreal: “No matakuatantayo ti amin a genes a mangikeddeng iti kapaut ti biag ti tao, mabalin a mapabannayattayo bassit dagitoy, iti kasta mapaatiddogtayo ti biag.”

Nabayagen nga ammo dagiti biologo a ti makin-ungto a paset dagiti chromosome, a maawagan telomere, ket umababa tunggal umadu ti selula. No umababa ti telomere iti 20 porsiento, agsardeng ti abilidad ti selula nga agpaadu ket matayen. Ti enzyme a maawagan telomerase maisublina ti sigud a kaatiddog ti telomere, iti kasta agtultuloy ti panagadu ti selula. Iti kaaduan a selula, maep-ep ken saan nga agtrabaho daytoy nga enzyme, ngem mabalin nga inserrek dagiti aktibo a telomerase iti dadduma a selula ket dumakkel ken umadu dagitoy iti kasta unay.

Sigun kadagiti managsirarak, mangparnuay daytoy kadagiti makapagagar a posibilidad a maparmekto dagiti sakit a nainaig iti panaglakay. Ti ngay panangsukat kadagiti stem cell ti bagi (dagiti selula a mangpabaro iti tisyu ti bagi) kadagiti stem cell a pinagbalinen nga “imortal” dagiti aktibo a telomerase? Kuna ni Dr. William A. Haseltine: “Maysa daytoy a nalawag a kapanunotan maipapan iti imortalidad ti tao nga in-inutto a maibanag iti sumaruno a 50 a tawen.”​—The New York Times.

Ti Aya Nanotechnology ken Cryonics ti Solusion?

Mangparnuay met iti namnama ti nanotechnology, ti siensia ti inhenieria iti nanometer (maika-maysa a bilion a paset ti maysa a metro) level. Sigun kadagiti bisionario iti dayta a tay-ak ti siensia, dagiti makina a konkontrolen ti kompiuter, a babbabassit nga amang ngem kadagiti selula, ket mabalin a madisenionto a mausar iti molecular level a mangtarimaan ken mangpabaro kadagiti lumaklakay a selula, tisyu, ken paspaset ti bagi. Iti maysa a komperensia maipapan iti panangparmek iti panaglakay, kinuna ti maysa a managsirarak a dagiti mangngagas iti maika-21 a siglo mabalin nga usarendanto ti nanotechnology tapno agbalin nga imortal ti bagi ti tao.

Cryonics ti awag iti panangilado (freezing) iti bagi ti tao iti namnamada a mapagbiagto ti siensia dagiti natay a selula, iti kasta mapagbiagdanto manen. Mabalin nga iladuen ti intero a bagi, wenno ti utek laeng. Adda pay ketdi tao a pinailadona ti ap-ap ti kama. Apay a pati ap-ap? Kukua dayta ti di masarakan a gayyemna ket adda nabati iti dayta a selula ti kudil ken sumagmamano a buok. Kayatna a mailado dagitoy tapno maikkan ti gayyemna iti gundaway nga agbiag manen no kabaelanton ti siensia ti mangbukel kadagiti tattao manipud iti sumagmamano wenno uray maysa laeng a selulada.

Ania ti Rumbeng a Pagtalkantayo?

Naikasigudan a tarigagay ti tao ti agbiag, saan a matay. Gapuna, maipampannakkel ken pangnamnamaanda unay ti kastoy a rimmang-ayan ti siensia iti daytoy a benneg. Ngem agingga ita awan ti nalagda nga ebidensia a ti DHEA, kinetin, melatonin, hGH, wenno aniaman a dadduma pay a substansia ket aktual a malapdanna ti panaglakay ti tao. Iyam-amak dagiti managduadua a mabalin a mangparnuay laeng kadagiti selula ti kanser ti panangkontrol iti telomerase kadagiti selula. Ket maysa laeng nga arapaap ti siensia ti panangusar iti nanotechnology ken cryonics.

Nakatulong ken mabalin a makatulongto pay ti siensia a mangpaatiddog iti biag ken mangpasalun-at kadagiti dadduma a tattao, ngem uray kaano saanna a maipaayan ti siasinoman iti biag nga awan inggana. Apay a saan? Iti simple a pannao, saan ngamin a masaklaw ti siensia ti tao ti ramut ti panaglakay ken ipapatay.

Ti Ramut ti Panaglakay ken Ipapatay

Umanamong ti kaaduan a sientipiko a kasla naisigud iti genes-tayo ti panaglakay ken ipapatay. Ti saludsod isu daytoy: Kaano, kasano, ken apay a nakastrek dagitoy iti genetic code-tayo, no ar-arigen?

Simple ti sungbat ti Biblia​—nupay saan a naidatag a maitunos iti genetics wenno DNA. Kastoy ti mabasa iti Roma 5:12: “Dayta ti makagapu a, no kasano a babaen iti maysa a tao simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti isuamin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”

Addaan idi ti immuna a tao, ni Adan, iti gundaway nga agbiag nga agnanayon. Nadisenio ti bagina nga addaan kadagiti nesesita nga abilidad tapno agbiag ken matagiragsakna ti biag nga awan inggana. Ngem adda kondision ti panagbiag nga agnanayon. Masapul a makitunos ken agtulnog ni Adan iti Ubbog ti biag, ti Namarsua kenkuana, tapno mataginayon ti biagna.​—Genesis 1:31; 2:15-17.

Sinukir ni Adan ti Namarsua. No anagen, impagarup ni Adan a nasaysayaat ti biag ti tao no isu a mismo ti mangituray iti bagina imbes a ti Dios. Iti kasta, nagbasol. Manipud idin, arigna a nabaliwanen ti genetic code-na. Imbes a biag nga agnanayon ti maipatawidna kadagiti kaputotanna, inyallatiw ni Adan ti basol ken ipapatay.​—Genesis 3:6, 19; Roma 6:23.

Ti Pudno a Namnama

Ngem saan a permanente dayta a kasasaad. Kuna ti Roma 8:20: “Ti sangaparsuaan naipasakup iti kinabarengbareng, saan a babaen ti kabukbukodanna a nakem no di ket babaen kenkuana a nangipasakup iti dayta, a maibatay iti namnama.” Ti Namarsua iti tao, ni Jehova a Dios, impalubosna a matay dagiti tattao agsipud ta nagbasolda kenkuana, ngem idi inaramidna dayta nangted met iti pakaibatayan ti namnama.

Naibatad no ania daytoy a pangibatayan idi immay ni Jesu-Kristo ditoy daga. Kuna ti Juan 3:16: “Ta ti Dios inayatna ti lubong iti kasta unay isu nga intedna ti bugbugtong nga Anakna, tapno tunggal maysa a mangalagad iti pammati kenkuana saan koma a madadael no di ket maaddaan iti agnanayon a biag.” Ngem kasano a ti panamati ken Jesu-Kristo maisalakannatayo ken patay?

No ti basol ti pakaigapuan ti ipapatay, masapul a maikkat ti basol sakbay a mapukaw ni patay. Iti rugrugi ti ministerio ni Jesus kas Kristo, kinuna ni Juan a Mammautisar: “Kitaenyo, ti Kordero ti Dios a mangikkat ti basol ti lubong!” (Juan 1:29) Awan a pulos ti basol ni Jesu-Kristo. Saan ngarud a matay, ta patay ti supapak ti basol. Nupay kasta, impalubosna nga isu ket papatayen dagiti tattao. Apay? Gapu ta iti panangaramidna iti dayta, binayadanna dagiti basoltayo.​—Mateo 20:28; 1 Pedro 3:18.

Idi nakabayaden, naikkan dagiti amin a mamati ken Jesus iti gundaway nga agbiag a saanen a matay. Mabalin a makatulong ti siensia a mangpaatiddog bassit iti biagtayo, ngem ti panamati ken Jesus ti napaypayso a dalan a mangiturong iti biag nga agnanayon. Nagun-od ni Jesus ti kasta a biag idiay langit, ket kastanto met dagiti matalek nga apostolna ken ti sumagmamano a dadduma pay. Ngem, ditoyto daga nga agbiag nga agnanayon ti kaaduan kadatayo a mangipakita iti pammati ken Jesus, inton maisublin ni Jehova a Dios ti Paraiso a daga.​—Isaias 25:8; 1 Corinto 15:48, 49; 2 Corinto 5:1.

Biag nga Agnanayon iti Paraiso a Daga

Insaludsod ti maysa a lalaki: “Mano a tattao ti mayat nga agbiag a saandan a matay?” Makaumanto kadi ti biag nga awan ti ipapatay? Ipatalged kadatayo ti Biblia a saanto a makauma. “Inaramidna ti tunggal banag a naimnas iti panawenna: kasta met nga isu insaadna ti kinaagnanayon idiay pusoda, nupay kasta ti tao, dina matuntonan ti aramid nga inaramid ti Dios nanipud idi punganay agingga iti panungpalan.” (Eclesiastes 3:11) Nawadwad ken narikut unay dagiti parsua ni Jehova a Dios ket agtultuloyto a paginteresen, paggagaren, ken paragsakendatayo bayat a sibibiagtayo​—iti agnanayon.

Adda maysa a tao a nangadal iti tumatayab a managan Siberian Jay ket inawaganna dayta a “naisangsangayan, makaay-ayo a kalanglangen.” Kinunana a ti panangpaliiw iti dayta a tumatayab ti maysa kadagiti kararagsakan a kapadasan iti biagna. Bayat nga umad-adu ti maad-adalna maipapan iti dayta a tumatayab, rumayray met ti interesna iti dayta. Kinunana nga uray no 18 a tawenen ti napalabas, saan pay a nalpas ti panagadalna. No ti maysa a kita ti tumatayab ket paginteresen, paggagaren, ken paragsakenna ti nasaririt a tao kabayatan ti 18 a tawen a naanep a panagadal, panunotenyo laengen ti rag-o ken pannakapnek nga agtaud iti panangadal iti amin a parsua ditoy daga.

Iladawanyo iti panunotyo amin a makapainteres a tay-ak ti siensia a maammuanto ti maysa a di nakedngan ti panawenna. Sirmataenyo amin dagiti makaay-ayo a lugar a mabalinyonto a pasiaren ken amin dagiti makapainteres a tattao a maam-ammoyonto. Amirisenyo ti awan inggana a posibilidad a mangpanunot, mangpartuat, ken mangaramid kadagiti bambanag. Saanto a makedngan ti gundawaytayo a mangpatanor ken mangusar iti kinamanagparnuaytayo. No utobentayo ti kaadu dagiti banag iti sangaparsuaan, nabatad a ti kinaagnanayon ti kakaisuna a panawen a mangted kadatayo iti gundaway a mangibanag iti amin a mabalintay nga aramiden bayat a sibibiagtayo.

Ipakita ti Biblia a babaen ti panagungar, maikkanto met dagiti natay iti gundaway nga agbiag nga agnanayon. (Juan 5:28, 29) Malawlawagantayonto maipapan kadagiti adu a misterio iti historia inton dagidiay nakapasar kadagita isalaysaydanto dagiti detalye ket sungbatanda dagiti saludsodtayo. Panunotenyo ti kaadu ti maammuantayonto kadagiti napagungar maipapan iti nadumaduma a panawen iti historia.​—Aramid 24:15.

No utobentayo dayta a panawen, maawatantayo nga inton mapagungar ni Job mabalin a kayatnanto a baliwan ti sasao a masarakan iti Job 14:1. Nalabit a kastoyto ti isingasingna: ‘Ti tao, a nayanak iti babai, agbiag itan nga agnanayon ken napnuan pannakapnek.’

Kadagidiay agtalek ken ni Jehova ken mangipakpakita iti pammati ken ni Jesus, saan a maysa laeng a naatap nga arapaap ti panagbiag nga agnanayon. Asidegen a pumudno dayta. Agpatingganton ti panaglakay ken ipapatay. Maitunos daytoy iti Salmo 68:20, a kunana: “Biang ni Jehova nga Apo ti pannakalapsut iti patay.”​—Apocalipsis 21:3, 4.

[Dagiti Ladawan iti panid 4, 5]

Nangparnuay ti idudur-as ti siensia iti namnama maipapan iti posibilidad a panagbiag iti napapaut

[Ladawan iti panid 7]

Ti kinaagnanayon ti kakaisuna a panawen a mangted kadatayo iti gundaway a mangibanag iti amin a mabalintay nga aramiden bayat a sibibiagtayo