Pakasaritaan ti Biag

Natulonganak a Mangparmek iti Kinamanagbabainko

KAS INSALAYSAY NI RUTH L. ULRICH

Diak nalapdan ti nagsangit iti asideg ti ruangan ti maysa a padi. Kaisawsawangna ti adu a pammabasol ken Charles T. Russell, ti umuna a presidente ti Watch Tower Bible and Tract Society. Palubosandak a mangisalaysay no apay a mangaskasabaak kadagiti tattao nupay balasitangak pay la idi.

NAYANAKAK idi 1910 iti maysa a relihioso a pamilia iti away idiay Nebraska, E.U.A. Basaenmi a sangapamiliaan ti Biblia kada bigat ken rabii kalleppas ti pannangan. Superintendente ni Tatang iti Sunday school ti iglesia a Metodista iti bassit nga ili ti Winside, agarup innem a kilometro manipud iti talonmi. Adda kalesami a nakurtinaan dagiti tawana tapno maatenderanmi ti serbisio idiay kapilia iti agsapa ti Domingo aniaman ti paniempo.

Idi agarup walo ti tawenko, nakaro ti paralisis ti maladaga pay la nga adingko a lalaki isu nga impaagas ni Nanang iti maysa nga ospital idiay Iowa. Iti laksid ti kasta unay a panangasikasona, natay ni adingko bayat ti kaaddada sadiay. Nupay kasta, adda naam-ammo ni Nanang idiay Iowa nga Estudiante ti Biblia, kas pannakaawag idi kadagiti Saksi ni Jehova. Adu a daras a nagsaritada, ket kimmuyog pay ni Nanang iti babai kadagiti gimong dagiti Estudiante ti Biblia.

Idi nagawid ni Nanang, insangpetna ti sumagmamano a tomo ti Studies in the Scriptures, nga impablaak ti Watch Tower Society. Di nagbayag, nakombinsir a pudno ti isursuro dagiti Estudiante ti Biblia ket di umiso dagiti pannursuro nga adda imortal a kararua ti tao ken agnanayon a matutuok dagiti nadangkes.​—Genesis 2:7; Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4.

Nupay kasta, nakapungtot ni Tatang ket binusorna ti itatabuno ni Nanang kadagiti gimong dagiti Estudiante ti Biblia. Kanayonnakami nga ikuyog ken manongko a Clarence idiay kapilia. Ngem no awan ni Tatang idiay balay, iyadalannakami ni Nanang iti Biblia. Kas banagna, adda nasayaat a gundawaymi nga annakda a mapagdilig ti sursuro dagiti Estudiante ti Biblia ken ti sursuro ti relihionmi.

Regular a tabunuanmi ken Clarence ti Sunday school idiay kapilia, ket agsaludsod ni Manong kadagiti banag a di masungbatan ti mannursuro. No nakaawidkamin, iyestoriami ken Nanang, ket daytoy ti mangiturong iti atiddog a saritaan maipapan kadagitoy a suheto. Kamaudiananna, immikkatak iti relihionko ket rinugiak a tinabunuan dagiti gimong dagiti Estudiante ti Biblia a kaduak ni Nanang. Di nagbayag, kasta met ti inaramid ni Clarence.

Panangparmek iti Kinamanagbabain

Idi Setiembre 1922, tinabunuanmi ken Nanang ti nakallalagip a kombension dagiti Estudiante ti Biblia idiay Cedar Point, Ohio. Malagipko pay laeng ti pannakaiparang ti dakkel a banner bayat a ni Joseph F. Rutherford, madama idi a presidente ti Watch Tower Society, indagadagna kadagiti nasurok a 18,000 a timmabuno dagiti sasao a naisurat iti banner: “Iwaragawagyo ti Ari ken ti Pagarian.” Natukay ti riknak ken nabigbigko ti kinaganat ti panangipakaammo iti dadduma ti maipapan iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios.​—Mateo 6:9, 10; 24:14.

Kadagiti kombension a naangay iti baet ti 1922 ken 1928, nagsasaruno dagiti naipaulog a resolusion, ket nayimprenta kas tract dagiti mensaheda sa inwaras dagiti Estudiante ti Biblia kadagiti pinullo a milion a tattao iti intero a lubong. Narapisak idi​—kuttong nga aso ti birngasda kaniak​—ket sigaganatak nga agbalaybalay tapno mangibunong kadagita a nayimprenta a mensahe. Talaga a maay-ayatanak iti daytoy a trabaho. Ngem narigat a banag ti mamalaybalay, a personal a makisarita kadagiti tattao maipapan iti Pagarian ti Dios.

No ammoyo la koma, managbabainak unay nga uray la maamakak no awisen ni Nanang ti adu a kabagianmi kada tawen. Agpakniak iti kuartok ket agpupokak sadiay. Naminsan, kayat ni Nanang nga agparetratokami a sangapamiliaan isu a binilinnak a rummuar iti kuartok. Gapu ta diak kayat ti makiparetrato kadakuada, um-umkisak nga imparingguyod ni Nanang manipud kuartok.

Nupay kasta, dimteng ti aldaw a determinadoak a nangikabil iti bag ti sumagmamano a literatura ti Biblia. Sangkaibagak, “Diak kabaelan,” ngem dagdagus nga ibagak iti bagik, “Masapul nga aramidek.” Kamaudiananna, nangasabaak met laeng. Kalpasanna, maragsakanak ta naituredko nga aramiden dayta. Ti kangrunaan a pagraguak isu ti pannakairingpasko iti trabaho, saan ket a ti mismo a panangaramid iti dayta. Daydi ti tiempo a nakasaritak ti padi a nadakamatko itay a makagapu no apay a pimmanawak nga agsangsangit. Iti panaglabas ti panawen, nabaelak ti nakisarita kadagiti tattao iti pagtaenganda babaen ti tulong ni Jehova, ket ad-adda ti ragsakko. Sa idi 1925, insimbolok ti dedikasionko ken Jehova babaen ti panagpabautisar.

Panagrugi iti Amin-Tiempo a Ministerio

Idi agtawenak iti 18, inggatangko iti kotse ti kuarta a natawidko iti ikitko ket rinugiak ti nagpayunir, kas pannakaawag iti amin-tiempo a ministerio. Dua a tawen kalpasanna, idi 1930, nagpaibaonkami iti kaduak a babai a mangasaba iti maysa a lugar. Payunir met idin ni Clarence. Di nagbayag kalpasanna, pinatganna ti imbitasion nga agserbi idiay Bethel, ti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, New York.

Nagsina dagiti dadakkelmi iti daydi a tiempo, isu a nagindegkami ken Nanang iti maysa a trailer nga impaaramidmi ket nagkaduakami a nagpayunir. Iti daydi a tiempo a napasamak ti makunkuna a Great Depression wenno panagsuek ti ekonomia ti Estados Unidos. Nagbalin a karit ti panagtultuloy a payunir, ngem desididokami a di agsardeng. Insukatmi dagiti literatura ti Biblia kadagiti manok, itlog, ken nateng, agraman kadagiti bambanag kas iti daan a bateria ken saanen a maus-usar nga aluminum. Ilakomi ti bateria ken aluminum tapno adda igatangmi iti gasolina ti kotse ken dadduma pay a masapsapulmi. Nasursurok met ti mangikabil iti grasa ken mangsukat iti asete iti lugan tapno saan a nagastos. Kas inkarina, nakitami no kasano a tinulongannakami ni Jehova tapno madaeranmi dagiti tubeng.​—Mateo 6:33.

Naibaon Kas Misionero

Idi 1946, naawisak nga agadal iti maikapito a klase ti Watchtower Bible School of Gilead, a masarakan idi idiay South Lansing, New York. Sangapulo ket lima a tawenen nga agkaduakami ken Nanang kas payunir ngem dina linapdan ti gundawayko a masanay iti trabaho a panagmisionero. Imparegtana ngarud nga awatek ti pribilehio nga umatender iti Gilead School. Kalpasan ti panagturposmi, nagkaduakami ken Martha Hess a taga Peoria, Illinois. Kaduami ti dua pay a kabsat a babbai, naibaonkami idiay Cleveland, Ohio, iti uneg ti makatawen bayat nga ur-urayenmi ti pakaidestinuanmi iti ballasiw taaw.

Idi 1947, dimteng ti ur-urayenmi. Naibaonkami ken Martha idiay Hawaii. Gapu ta nalaka ti agnaed kadagitoy a puro, immakar ni Nanang ket nagnaed iti asidegmi iti siudad ti Honolulu. Kimmapuy ti salun-atna, isu a malaksid kadagiti annongek kas misionera, inaywanak ni Nanang agingga a pimmusay idiay Hawaii idi 1956 iti edad a 77. Idi kassangpetmi, agarup 130 ti Saksi idiay Hawaii, ngem idi tiempo a natay ni Nanang, nasuroken a sangaribu ti bilangda ket saanen a kasapulan dagiti misionero.

Idi agangay, nakaawatkami ken Martha iti surat manipud Watch Tower Society nga agim-imtuod no kayatmi ti mapan idiay Japan. Ti immuna a pakaseknanmi ket no kabaelanmi ngata pay nga adalen ti pagsasao a Hapon iti baet ti edadmi. Uppat a pulo ket walo idi ti tawenko idinto ta ub-ubing laeng iti uppat a tawen ni Martha. Ngem intalekmi dayta a banag ken Jehova ket immannugotkami.

Kalpasan unay ti internasional a kombension iti Yankee Stadium ken Polo Grounds idiay New York City idi 1958, nagbaporkami a nagpa-Tokyo. Agbagbagyo idi a sumangladkami idiay Yokohama, ket sinabatdakami da Don ken Mabel Haslett, Lloyd ken Melba Barry, ken dadduma pay a misionero. Adda laeng 1,124 a Saksi idiay Japan iti daydi a tiempo.

Dagdagus a nagadalkami iti pagsasao a Hapon ken nangasaba iti balbalay. Insuratmi dagiti ibagami iti Hapon babaen ti alpabeto nga Ingles, sami basaen. Sumungbatto met ti bumalay iti, “Yoroshii desu” wenno, “Kekko desu,” kayatna a sawen, “Nasayaat” wenno, “Naimbag.” Ngem dimi ammo no ti bumalay ket interesado wenno saan yantangay mausar met dagita a sasao a mangyebkas iti panagkedked. Agpannuray ti kayat a sawen dagita a sasao iti tono ti timek wenno iti langa ti tao. Nabayag sakbay a nasursuromi a tarusan no ania a talaga ti kayatda a sawen.

Dagiti Kapadasan a Nangparagsak iti Pusok

Maysa nga aldaw, simmarungkarak iti dormitorio ti Mitsubishi Company ket nakasaritak ti maysa a babai nga agtawen iti 20. Marigatanak pay la idi nga agsao iti Hapon. Nasayaat ti irarang-ay ti panagadalna iti Biblia ket nabautisaran idi 1966. Kalpasan ti makatawen, nagpayunir sa di nagbayag, nadutokan kas special pioneer. Agserserbi iti dayta a pribilehio agingga ita. Kanayon a mapabilegak iti pannakakita nga ar-aramatenna ti panawen ken pigsana iti amin-tiempo a ministerio manipud kinaagtutubona.

Maysa a karit ti panangawat iti kinapudno a linaon ti Biblia nangnangruna kadagiti tattao nga agnanaed iti di Kristiano a kagimongan. Ngem rinibu ti nakabael iti daytoy a karit, agraman ti sumagmamano nga inyadalak iti Biblia. Dinadaelda dagiti agkakangina nga altar dagiti Budista ken estante dagiti Shinto a gagangay a masarakan kadagiti pagtaengan dagiti Hapones. Yantangay ti kasta a tignay ket matmatan no dadduma dagiti kabagian kas kinaawan panagraem kadagiti natay nga inapo, masapul nga agtured dagiti kabbaro a mangaramid iti daytoy. Daytoy a kinaturedda ipalagipna dagiti nagkauna a Kristiano a nangpuor iti amin a sanikuada a nainaig iti di umiso a panagdayaw.​—Aramid 19:18-20.

Malagipko pay ti maysa nga asawa a babai nga agad-adal iti Biblia nga agpangpanggep a pumanaw idiay Tokyo kadua ti pamiliana. Kayatna ti umakar iti baro a pagtaengan nga awanan kadagiti ramit a mainaig iti pagano a panagdayaw. Imbagana ngarud ken lakayna ti kalikagumna, ket pinatgan ni lakayna ti dawatna. Siraragsak nga insalaysayna daytoy kaniak. Idi kuan, nalagipna a nayempakena ti maysa a dakkel ken nangina a marmol a plorera a ginatangna agsipud ta naikuna nga ipasigurado dayta ti ragsak iti pagtaengan. Gapu ta atapenna nga adda pakainaigan dayta iti di umiso a panagdayaw, minartiliona ti plorera sana imbasura.

Makaparagsak ken makapnek a kapadasan ti pannakakitak iti daytoy a babai ken iti dadduma pay a situtulok a mangdadael kadagiti nangina a banag a konektado iti di umiso a panagdayaw ket situtured a pabaruenda ti biagda tapno agserbi ken Jehova. Kanayonak nga agyaman ken Jehova ta tinagiragsakko ti nasurok nga 40 a tawen a panagserbi ditoy Japan kas misionero.

Dagiti Moderno-Aldaw a ‘Milagro’

No taliawek ti nasurok a 70 a tawenko iti amin-tiempo a ministerio, agamangaak kadagiti kasla moderno-aldaw a milagro. Kas managbabain nga agtutubo, diak pulos impagarup a mabusbosko ti intero a biagko a mangisarsarita kadagiti tattao maipapan iti Pagarian a di pulos kayat a denggen ti kaaduan. Ngem saanko la a naaramidan dayta no di pay ket nakitak ti ginasut, no di man rinibu, a tattao a mangar-aramid met iti kasta. Ket sieepektibo ti panangibanagda iti dayta ta uray la dimmanon itan iti nasurok a 222,000 ti bilang dagiti Saksi ditoy Japan a nasurok la bassit a sangaribu idi kasangsangpetko ditoy idi 1958!

Idi damomi ken Martha a dimmappat ditoy Japan, nayurnos nga agnaedkami iti sanga nga opisina ditoy Tokyo. Idi 1963, nabangon iti dayta a lugar ti baro nga innem a grado a patakder ti sanga nga opisina, ket ditoyen ti nagnaedanmi. Idi Nobiembre 1963, karamankami kadagiti nagimdeng iti palawag ti dedikasion ti manangaywan iti sanga nga opisina, ni Lloyd Barry. Tallo ribu idin ti bilangmi a Saksi ditoy Japan.

Makaparagsak a makita ti naisangsangayan nga irarang-ay ti trabaho a panangikasaba iti Pagarian, ta nadanonmi ti bilang a nasurok a 14,000 idi 1972, idi nairingpas ti kabbaro a napalawa a sanga nga opisina iti siudad ti Numazu. Ngem idi 1982, adda nasurok nga 68,000 a manangiwaragawag iti Pagarian ditoy Japan, ket maysa a dakdakkel a pasilidad ti sanga nga opisina ti nabangon iti siudad ti Ebina, agarup 80 a kilometro manipud Tokyo.

Kabayatanna, natarimaan ti dati a pasilidad ti sanga nga opisina nga adda iti sentro ti Tokyo. Idi agangay, nagbalin a pagtaengan dagiti nasurok a 20 a misionero a nagserbi ditoy Japan iti 40 wenno 50 a tawen wenno nabaybayag pay, a pakairamananmi iti nabayagen a kaduak, ni Martha Hess. Makipagnanaed met kadakami ti maysa a doktor ken ti asawana a nars. Isuda ti mangay-aywan kadakami, a siaayat nga asikasuenda dagiti kasapulanmi mainaig iti salun-at. Itay la nabiit, adda kabbaro a nars a nainayon kadakami, ket umay iti agmalem dagiti Kristiano a babbai kas katulongan ti nars. Agsinnublat nga umay ti dua a kameng ti pamilia ti Bethel manipud Ebina a mangisagana iti kanenmi ken mangdalus iti pagtaenganmi. Talaga a nagimbag ni Jehova kadakami.​—Salmo 34:8, 10.

Idi la Nobiembre, napasamak ti maysa kadagiti karagsakan a paset ti biagko kas misionero, 36 a tawen kalpasan a naidedikar ti patakder a pagnanaedan dagiti nabayagen a misionero kas kadakami. Idi Nobiembre 13, 1999, maysaak kadagiti 4,486, agraman ginasut a nabayagen a Saksi manipud 37 a pagilian, a nakaimatang iti pannakaidedikar dagiti napalawa a pasilidad ti sanga nga opisina ti Watch Tower Bible and Tract Society idiay Ebina. Iti agdama, adda agarup 650 a kameng ti pamilia iti dayta a sanga nga opisina.

Ni Jehova ti nagbalin a saranayko iti agarup 80 a tawen sipud idi maysaak pay la a managbabain a manangaskasaba iti binalaybalay tapno mangidanon iti mensahe ti Biblia. Tinulongannak a mangparmek iti kinamanagbabainko. Talaga a patiek a mabalin nga usaren ni Jehova ti asinoman nga agtalek kenkuana, uray dagidiay kas kaniak a managbabain unay. Ket anian a makapnek ti panagbiagko a makisarita kadagiti sabsabali maipapan iti Diostayo, ni Jehova!

[Ladawan iti panid 21]

Kaduak da Nanang ken Clarence, a nangpasiar kadakami manipud Bethel

[Ladawan iti panid 23]

Dagiti kameng ti klasemi nga agad-adal iti paraangan ti Gilead School nga asideg ti South Lansing, New York

[Ladawan iti panid 23]

Kannigid: Siak, ni Martha Hess, ken ni nanang, idiay Hawaii

[Ladawan iti panid 24]

Kannawan: Dagiti kameng ti pagtaengan dagiti misionero ditoy Tokyo

[Ladawan iti panid 24]

Baba: Dakami iti nabayagen a kaduak, ni Martha Hess

[Ladawan iti panid 25]

Naidedikar idi Nobiembre ti napalawa a pasilidad idiay Ebina