Kaykayo a Makaandur iti Naunday a Panawen
TI rangkis ket mabalin a saan nga isu ti kasayaatan a lugar a pangibangonan iti pagtaenganyo, nangnangruna no masarakan dayta iti nangato a kabambantayan. nupay kasta, iti laksid dagiti nabatad a pagdaksanna, dadduma a kaykayo nga alpino kumpetda a siiirut kadagiti kasta a bakras ti bantay, nga ituredda ti lamiis ti kayeloan bayat ti panawen ti lam-ek ken ibturanda ti tikag bayag ti kalgaw.
KAADUANNA, naal-alas ti itsura dagitoy a nabaked a kaykayo ngem kadagiti kakikitada a kaykayo iti katanapan. Mabalin a bakkug ken natiritir dagiti puonda ken nakaro ti panagkudiditda. Aglanglanga pay ketdi ti dadduma a kasla bonsai—a tinubay ken gineppeng ti narungsot a klima ken ti bassit a daga a pagtubtubuanda.
Gapu ta agib-ibturda iti maysa kadagiti karigatan a pagbiagan ditoy daga, mabalin nga ipagarupyo nga ababa ti biag dagiti kasta a kayo. Ngem saan a pudno dayta. Ibaga ti dadduma a ti Matusalem, maysa a saleng nga agbungbunga iti kono ken kasla buok ti bulongna (bristlecone), nga agbibiag iti kangato a 3,000 a metro idiay White Mountains ti California, ket agtawen iti 4,700. Dinakamat daytoy ti The Guinness Book of Records 1997 kas ti kabayagan nga agbibiag a kayo ditoy planeta. Ni Edmund Schulman, a nangadal kadagitoy lakayen a kaykayo, inlawlawagna: “Ti bristlecone a saleng . . . ket kasla agbibiag gapu iti rigat. Amin dagiti nabaybayag a kaykayo [saleng] idiay White Mountains ket masarakan nganngani 3,000 a metro iti namaga, nakabatbato a let-ang.” Nadiskobre pay ni Schulman a dagiti kalakayan a kita ti dadduma pay a saleng ket nagbiagda met kadagiti narigat a kasasaad.
Nupay masapul a sarangtenda ti rigat, dagitoy nga agib-ibtur a kayo ket naan-anay a mabembenepisiaran manipud iti dua a pagimbagan nga adda kadakuada. Ti pannakaiputputongda iti lugar a manmano ti agbiag a mula salaknibanna ida iti uram, a maysa kadagiti kakaruan a peggad kadagiti dadakkel a kaykayo iti kabakiran. Ken dagiti ramutda ti sititibker a naikapet iti bakras a ti laeng ginggined ti makagunggon kadakuada.
Iti Biblia, nayarig dagiti matalek nga adipen ti Dios iti kaykayo. (Salmo 1:1-3; Jeremias 17:7, 8) Mabalin nga agrigatda met gapu kadagiti kasasaadda. Masuot unay ti pammatida gapu iti pannakaidadanes, sakit, wenno kinakurapay, nangruna no ti pakasuotan ket agtultuloy iti tinawen. Nupay kasta, ti Namarsua, a nangdisenio kadagiti kaykayo a naan-anay a makapagibtur iti rigat, ipanamnamana kadagiti agdaydayaw kenkuana a tulonganna ida. Inkari ti Biblia kadagidiay makapagtalinaed a natibker: “Patibkerennakayto, papigsaennakayto.”—1 Pedro 5:9, 10.
‘Ti panagtakder iti dissona, panagtalinaed a natibker, wenno panagregget’ isu ti anag ti Griego a berbo a masansan a maipatarus nga “agibtur” iti Biblia. Kas kadagiti kaykayo nga alpino, ti nasayaat a pannakairamut ti tulbek iti panagibtur. Kadagiti Kristiano, masapul a siiirut a nairamutda ken Jesu-Kristo tapno makapagtakderda a sititibker. Insurat ni Pablo: “Idinto ta inawatyo ni Kristo Jesus nga Apo, agtultuloykayo a magna a naikaykaysa kenkuana, a naparamut ken maibangbangon kenkuana ken mapatpatibker iti pammati, a kas iti pannakaisuroyo, nga agliplippias iti pammati iti panagyaman.”—Colosas 2:6, 7.
Naawatan ni Pablo a kasapulan ti nabileg a pannakairamut iti naespirituan. Nakidangadang a mismo iti “siit iti lasag,” ken inibturanna ti nakaro a pannakaidadanes iti intero a ministeriona. (2 Corinto 11:23-27; 12:7) Ngem naammuanna a mabalinna ti agtultuloy babaen ti bileg ti Dios. Kinunana: “Ta iti amin a bambanag addaanak iti bileg gapu iti daydiay mangmangted kaniak iti pannakabalin.”—Filipos 4:13.
Kas ipakita ti ulidan ni Pablo, ti naballigi a Nakristianuan a panagibtur ket saan nga agpannuray kadagiti nasayaat a kasasaad. Kas kadagiti kaykayo nga alpino iti kabambantayan a sibaballigi a nakaandur iti sinigsiglo, makapagkammatalektayo no nairamuttayo ken Kristo ken agpannuraytayo iti bileg nga ipapaay ti Dios. Kasta met, no agibturtayo agingga iti panungpalan, matungpalto kadatayo ti sabali pay a nadibinuan a kari: “Kas iti al-aldaw ti maysa a kayo kastanto ti al-aldaw ti ilik.”—Isaias 65:22; Mateo 24:13.