Pakasaritaan ti Biag

Nakakitaak Nupay Bulsekak!

KAS INSALAYSAY NI EGON HAUSER

Kalpasan ti dua a bulan a literal a pannakabulsek, naluktan dagiti matak kadagiti kinapudno iti Biblia a diak inkankano iti las-ud ti panagbiagko.

ITI napalabas a nasurok a pito a dekada, adu a banag iti biagko ti nangted kaniak iti dakkel a pannakapnek. Ngem no adda maysa a banag a mabalin a balbaliwak, isu ti nasaksakbay koma a pannakaam-ammok ken ni Jehova a Dios.

Naipasngayak idi 1927 idiay Uruguay, maysa a bassit a sukog-peras a pagilian a masarakan iti nagbaetan ti Argentina ken Brazil ken naparaburan iti minilmilia a nangayed a buya iti Kosta ti Atlantico. Kaaduan kadagiti agindeg ket kaputotan dagiti Italiano ken Espaniol nga imigrante. Ngem imigrante manipud Hungaria dagiti dadakkelko, ket idi ubingak pay, nagnaedkami iti maysa a nanumo ngem natalna a komunidad. Saan a kasapulan dagiti kandado kadagiti ridawmi wenno rehas kadagiti tawami. Awan kadakami ti panangidumduma iti puli. Aggagayyemkami amin​—​ganggannaet ken lumugar, nangisit ken puraw.

Napeklan a Katoliko dagiti dadakkelko, ket nagbalinak a sakristan idi agtawenak iti sangapulo. Idi agkabannuagakon, nagtrabahoak iti simbaan iti lugarmi ken maysaak a kameng ti grupo a pagkonsultaan ti obispo iti masakupanna. Gapu ta agad-adalak iti medisina, naawisak a makipaset iti maysa a seminar idiay Venezuela nga inorganisar ti Iglesia Katolika. Kas espesialista iti sakit ti babbai, natudingan ti grupomi a mangadal kadagiti mailaklako a kontraseptibo a pildoras.

Dagiti Damo nga Inapresiarko kas Estudiante iti Medisina

Idi agad-adalak iti medisina, nagtultuloy a dimmakkel ti apresasionko iti kinasirib a naiparangarang iti pannakadisenio ti tao. Kas pagarigan, pagsiddaawak ti abilidad ti bagi nga agimbag a bukodna kalpasan ti pannakadangran kas koma iti panagsubli ti normal a kadakkel ti dalem wenno paragpag kalpasan a makissayan.

Nakakitaak met iti adu a nakaro a naaksidente, ket maladingitanak no matayda gapu iti panagpayalisonda iti dara. Agingga ita, malagipko no kasano karigat ti makitungtong kadagiti kabagian dagiti pasiente a natay gapu iti komplikasion a resulta ti panangyalison iti dara. Kaaduanna a saan a maipakaammo kadagiti kabagian a ti panangyalison iti dara ti makagapu iti ipapatay dagiti patpatgenda. Imbes ketdi, sabali ti rason a maibaga kadakuada. Nupay adun a tawen ti naglabas, malagipko pay nga agduaduaak idi no umiso ti panangyalison iti dara, ket nakunak idi agangay a di umiso dayta nga aramid. No naammuak la koma idi ti paglintegan ni Jehova maipapan iti kinasagrado ti dara! Iti kasta, masnup koma ti takderko maipapan iti panangyalison iti dara.​—Aramid 15:19, 20.

Pannakapnek iti Panangtulong Kadagiti Tattao

Idi agangay, nagbalinak a siruhano ken direktor iti maysa nga ospital idiay Santa Lucía. Addaanak met kadagiti annongen iti National Institute of Biological Science. Naaddaanak iti dakkel a pannakapnek gapu iti dayta. Timmulongak a nangpaimbag kadagiti agsakit, nangep-ep kadagiti an-annayenda, namin-adu a nangispal iti biag, ken timmulong kadagiti agpasngay. Gapu kadagiti naammuak a pagdaksan ti panangyalison iti dara, liniklikak dayta ket rinibu ti inoperak a diak nagusar iti dara. Inkalintegak a ti panagpadara ket kasla panagubo ti bareles. Ti talaga a remedio ket lappedan ti panagubo, saan ket a kargaan ti bareles.

Panangtaming Kadagiti Saksi a Pasiente

Nangrugi a maam-ammok dagiti Saksi ni Jehova idi dekada 1960, idi mangrugida nga umay iti klinikak tapno agpaopera a di agusar iti dara. Diak malipatan ti kaso ti maysa a pasiente, maysa a payunir (amin-tiempo a ministro) nga agnagan iti Mercedes Gonzalez. Nababa unay ti darana isu a dagiti doktor iti ospital ti unibersidad maamakda a mangopera kenkuana, nga impapanda a saan a makalasat. Nupay nababa ti darana, inoperami iti klinika. Nagballigi ti operasion, ket nagtultuloy a nagpayunir iti nasurok a 30  a tawen agingga iti ipupusayna itay nabiit, iti tawenna a 86.

Magusgustuak ti ayat ken pannakaseknan nga impakita dagiti Saksi bayat ti panangasikasoda kadagiti nayospital a Kristiano a kakabsatda. No bumisitaak kadagiti pasiente, pagragsakak a denggen ti panagsasaritada maipapan kadagiti patpatienda, ket awatek dagiti publikasion nga itukonda. Diak pulos pinanunot nga iti di agbayag, saanakto laeng a doktorda no di ket agbalinak a naespirituan a kabsatda.

Ad-adda a simmingedak kadagiti Saksi idi naasawak ni Beatriz, ti anak ti maysa a pasiente. Makitimtimpuyog kadagiti Saksi ti kaaduan kadagiti kapamiliana, ket kalpasan ti panagkasarmi, nagbalin met nga aktibo a Saksi ni Beatriz. Ngem okupadoak unay iti trabahok ken medio nalatakak iti tay-ak ti medisina. Kasla makapnek ti biag. Diak pulos impagarup nga adda sumangbay a pakarigatak.

Dimteng ti Pakarigatan

Ti maysa kadagiti kadaksan a mapasamak iti maysa a siruhano isu ti pannakabulsekna. Napasamak dayta kaniak. Kellaat a napigis dagiti retina ti matak​—diak makakita ken diak ammo no maisubli pay ti panagkitak. Kalpasan ti pannakaoperak, naidalitak iti pagiddaan a nabedbedan dagiti matak, ket nagleddaangak iti kasta unay. Nariknak nga awanen ti serserbik ken namnamak ket inkeddengko pay ketdi ti agpakamatay. Gapu ta addaak iti maikapat a kadsaaran, bimmangonak ket inarikapko ti pader, a sapsapulek ti tawa. Tumapuakak koma. Ngem iti pasilio ti ospital ti naturongko, ket maysa a nars ti nangkadua kaniak a nagsubli iti iddak.

Diakon inulit ti agpakamatay. Ngem gapu ta diak makakita, nagtultuloy ti panagleddaang ken pannakaburiborko. Bayat ti kinabulsekko, inkarik iti Dios a basaek ti intero a Biblia no makakitaakto pay. Kamaudiananna, medio naisubli ti panagkitak, ken makabasaak. Ngem diak makapagtultuloy a kas maysa a siruhano. Kaskasdi, idiay Uruguay adda ti maysa a popular nga ebkas a “No hay mal que por bien no venga,” “Adda iyegna a pagimbagan ti saan a nasayaat a pasamak.” Di nagbayag, napasarak ti kinapudno dayta a pagsasao.

Saan a Nasayaat a Rugi

Kayatko ti gumatang iti dadakkel ti letrana nga edision ti The Jerusalem Bible, ngem naammuak a nalaklaka ti Biblia dagiti Saksi ni Jehova, nga intukon ti maysa nga agtutubo a Saksi nga iyegna iti balayko. Kinabigatanna, immay nga awitna ti Biblia. Linuktan ni baketko ti ridaw ket nakisarita kenkuana. Manipud iti uneg, impukkawko a no nabayadanen ti Biblia, awan ti rason nga agbayag pay iti balayko ken masapul a pumanawen, ket dagus nga inaramid ti agtutubo. Diak impagarup nga iti saan nga agbayag, dakkel ti agbalin a papelna iti biagko.

Naminsan, adda inkarik ken ni baketko a diak natungpal. Tapno maay-ayo ken maparagsakko, imbagak a kaduaak a tumabuno iti tinawen a Pananglaglagip iti ipapatay ni Kristo. Tinungpalko dayta. Nagustuak unay ti nainggayyeman nga atmospera ken ti naayat a panangabrasada kaniak. Idi mangrugi ti palawag, nasorpresaak ta ti ispiker isu ti agtutubo a lalaki a sigugubsang a pinapanawko iti balayko. Natignayak unay iti palawagna, ket makonsiensiaak gapu iti di nasayaat a panangtratok idi kenkuana. Kasanok nga inatur dayta?

Kiniddawko ken ni baketko nga awisenna a mangrabii, ngem insingasingna: “Saan aya a nasaysayaat no sika ti mangawis kenkuana? Agtalinaedta la ditoy, ket umasideg kadata.” Husto ni baketko. Immaynakami kinablaawan ken siaayat nga inawatna ti awismi.

Ti panagpatangmi iti dayta a rabii a panagbisitana ti nangrugian ti adu a panagbalbaliwko. Impakitana kaniak ti libro a Ti Kinapudno a Mangiturong iti Biag nga Awan Inggana,a ket impakitak kenkuana ti innem a kopia ti isu met laeng a libro. Dagita ket inted dagiti nagduduma a Saksi a pasientek iti ospital, ngem diak pulos binasa. Kabayatan ken kalpasan ti pannangan, agingga a rabii unayen, nagsaludsodak iti adu a banag​—ket sinungbatanna amin dagita babaen ti Biblia. Agingga iti parbangon ti panagpatangmi. Sakbay a pimmanaw, intukon ti agtutubo a lalaki nga iyadalannak iti Biblia, nga usarenmi ti libro a Kinapudno. Nalpasmi a napagadalan dayta a libro iti uneg ti tallo a bulan ket insarunomi ti libro a “Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! (“Natnagen ti Babilonia a Dakkel!” Agturturayen ti Pagarian ti Dios!)b Kalpasan dayta, indedikarko ti biagko ken ni Jehova a Dios ket nabautisaranak.

Pannakarikna a Makatulong Manen

Kas resulta ti literal a pannakabulsekko, ‘dagiti mata ti pusok’ naluktan kadagiti kinapudno iti Biblia a diak inkankano idi! (Efeso 1:18) Nabalbaliwan ti intero a biagko gapu iti panangammo ken ni Jehova ken iti naayat a panggepna. Nariknak manen nga adda serbik ken naragsakak. Tinulongak dagiti tattao iti pisikal ken naespirituan ken ilawlawagko kadakuada no kasano a mapaatiddog ti biagda bayat ti agdama a sistema ti bambanag ken iti agnanayon iti baro a sistema.

Nakidanggayak iti panagrang-ay iti medisina, ken nagsirarakak mainaig kadagiti risgo ti panangyalison iti dara, alternatibo a panangagas, kalintegan dagiti pasiente, ken bioetika. Naaddaanak kadagiti gundaway a mangiranud iti daytoy nga impormasion iti lokal a komunidad dagiti mangngagas idi naawisak nga agpalawag maipapan kadagitoy a topiko kadagiti medikal a seminar. Idi 1994, idiay Rio de Janeiro, Brazil, timmabunoak iti umuna a kongreso maipapan iti panangagas a di agusar iti dara, ket nangipaayak iti palawag no kasano ti panangtaming iti panagpadara. Ti paset dayta nga impormasion ket nairaman iti maysa nga artikulo nga insuratko, “Una propuesta: Estrategias para el Tratamiento de las Hemorragias” (“Estratehiko a Singasing Tapno Malappedan ti Panagpadara”), nga impablaak ti Hemoterapia a magasin mainaig iti medisina.

Kinatarnaw iti Sidong ti Panangpilit

Idi rugrugi ti propesionko kas doktor, sientipiko a pannakaammo ti kangrunaan a nakaibatayan ti panagduaduak maipapan iti panangyalison iti dara. Ngem idi mayospitalak a mismo, naammuak a saan a kaskarina ti agkedked iti panangyalison iti dara ken mangtaginayon iti pammati iti sango ti napalalo a panangpilit dagiti doktor. Kalpasan ti nakaro a pannakaatake ti pusok, nasurok a dua nga oras nga inlawlawagko ti takderko iti maysa a siruhano. Isu ket anak ti nakasaysayaat a gayyemko ken kinunana a saanna nga ipalubos a matayak no ipagarupna a maispal ti biagko babaen ti panangyalison iti dara. Siuulimek a nagkararagak ken ni Jehova, a kiniddawko a tulonganna daytoy a doktor a mangtarus ken mangraem iti takderko nupay saan nga umanamong iti dayta. Kamaudiananna, inkari ti doktor a raemenna ti kiddawko.

Iti sabali a gundaway, kasapulan nga ipaikkatko ti dakkel a tumor nga adda iti prostate gland. Di maliklikan ti panagpadara. Naminsan pay, inlawlawagko dagiti rason no apay nga agkedkedak a mayalisonan iti dara, ket nupay napukawko ti dua a kakatlo ti darak, rinaem dagiti doktor ken nars ti takderko.

Panagbalbaliw iti Panangmatmat

Kas miembro ti International Association of Bioethics, naaddaanak iti pannakapnek a makita ti panagbalbaliw ti kababalin dagiti doktor ken hudisial nga autoridad mainaig iti kalintegan dagiti pasiente. Ti naturay a kababalin dagiti doktor ket nasukatan iti panagraem iti panagpili a naibatay iti pannakaammo. Ipalubosda itan a dagiti pasiente ti mangpili iti wagas ti pannakaagasda. Dagiti Saksi ni Jehova ket saanen a mamatmatan kas panatiko a saan a maikari iti medikal nga atension. Imbes ketdi, maibilangda a naan-anay ti pannakaammoda a pasiente a maiparbeng a maraem dagiti kalinteganda. Kadagiti medikal a seminar ken kadagiti programa iti telebision, nakuna dagiti mabigbigbig a propesor: “Agyamantayo kadagiti panangikagumaan dagiti Saksi ni Jehova, maawatantayo itan . . .” “Nakasursurotayo kadagiti Saksi . . .” ken, “Tinulongandatayo a rumang-ay.”

Naikuna a napatpateg ti biag ngem iti aniaman agsipud ta awan serserbina ti wayawaya, pannakaruk-at, ken dignidad no awan dayta. Adu itan ti mangawat iti nasaysayaat a legal a konsepto, a nabigbigda nga adda kalintegan ti tunggal tao ket isuna laeng ti makaikeddeng no ania kadagiti kalinteganna ti nangruna a napateg iti sidong ti aniaman a kasasaad. Iti kasta a wagas, maipaayan iti prioridad ti dignidad, wayawaya nga agpili, ken narelihiosuan a patpatien. Addaan dagiti pasiente iti kalintegan a mangikeddeng iti kayatda a pannakataming. Ti Hospital Information Services, a binuangay dagiti Saksi ni Jehova, ket nakatulong iti adu a doktor a mangpalawa iti pannakaawatda maipapan kadagitoy a banag.

Ti agtultuloy a suporta ti pamiliak ti nakatulong tapno mausarak iti serbisio ni Jehova ken tapno makapagserbi met kas maysa a panglakayen iti kongregasion Kristiano. Kas naibagak, masnaayanak unay agsipud ta diak naam-ammo ni Jehova a nasaksakbay. Kaskasdi, agyamanak ta linuktanna dagiti matak iti naisangsangayan a namnama nga agbiag iti sidong ti urnos ti Pagarian ti Dios, a sadiay “awanto ti agtataeng nga agkuna: ‘Masakitak.’”​—Isaias 33:24.c

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 24]

Idi agtawenak iti nasurok a 30, idi agtartrabahoak iti ospital idiay Santa Lucía

[Ladawan iti panid 26]

Dakami ken ni baketko a Beatriz, idi 1995