Salsaludsod Dagiti Agbasbasa

Apay a ni David, a maysa a matalek nga adipen ni Jehova, pinalubosanna ti asawana a ni Mical a maaddaan iti ladawan a terafim, wenno idolo, kas ipamatmat ti 1 Samuel 19:12, 13?

Umuna, usigentay biit ti konteksto. Idi a ti asawa ni David nadamagna ti gandat ni Ari Saul a mangpapatay ken ni David, insigida a nagtignay ni Mical. Kuna ti Biblia: “Pinaulog ni Mical ni David iti tawa, tapno makapan ken makataray ket aglibas. Kalpasanna innala ni Mical ti ladawan a terafim [nalawag a kadakkel ken sukog ti tao] ket inkabilna iti sopa, ket nangikabil iti iket a dutdot ti kalding iti disso ti uluananna, a kalpasan dayta inabbonganna iti kawes.” Idi dimteng dagiti mensahero ni Saul a mangtiliw ken ni David, kinuna kadakuada ni Mical: “Isu masakit.” Nangted daytoy iti gundaway tapno makalibas ni David.​—1 Samuel 19:11-16.

Ipamatmat dagiti natakuatan ti arkeolohia nga idi umuna a panawen, naitalimeng dagiti ladawan ti terafim tapno agpaay, saan laeng a kadagiti narelihiosuan a panggep, no di pay ket kadagiti legal a panggep. No kasano a dagiti titulo ken naisurat a testamento ita paneknekanda ti kalintegan ti makinkukua, kasta met ti panggep idi ti ladawan a terafim. Agparang nga iti sidong ti sumagmamano a kasasaad, ti panangikut iti terafim ket mangted iti kalintegan ti manugang a lalaki a mangtawid iti sanikua ti natay a katuganganna. Daytoy ti mabalin a mangilawlawag no apay a ni Raquel, iti nasaksakbay a pasamak, innalana dagiti ladawan a terafim a kukua ni tatangna ken no apay a kasta unay ti panagregget ni tatangna a mangbawi kadagita. Iti dayta a pasamak, ni Jacob nga asawa ni Raquel dina ammo dayta nga inaramid ni baketna.​—Genesis 31:14-34.

Idi a dagiti Israelita nagbalinda a maysa a nasion, inawatda ti Sangapulo a Bilin, a ti maikadua a bilin espesipiko nga iparitna ti panagaramid kadagiti idolo. (Exodo 20:4, 5) Idi agangay, ni propeta a Samuel imparipiripna daytoy a linteg idi nakasaritana ni Ari Saul. Kinunana: “Ti kinarebelioso kas met laeng ti basol a panagpadles, ket ti panagtignay a sidudursok kas met laeng ti panagusar iti karkarna a pannakabalin ken terafim.” (1 Samuel 15:23) Maigapu iti dayta, agparang a saanen a mainaig iti tawid ti usar ti terafim iti Israel. Kaskasdi, daytoy a nagkauna a kita ti panaganito dagiti Judio ket nagtultuloy iti dadduma a pagtaengan dagiti Israelita. (Uk-ukom 17:5, 6; 2 Ar-ari 23:24) Ti panangikut ni Mical iti ladawan a terafim ipasimudaagna a saan a naan-anay a naiturong ti pusona ken ni Jehova. Saan nga ammo ni David ti maipapan iti ladawan a terafim wenno mabalin a pinanuynoyanna dayta gapu ta anak ni Ari Saul ni Mical.

Ti panangmatmat ni David iti naipamaysa a debosion ken ni Jehova ket nayebkas kadagitoy a sasao: “Ni Jehova naindaklan ken maidaydayaw iti kasta unay, ket mapagbutngan a nangnangruna ngem kadagiti amin a sabali a didios. Ta amin dagiti didios ti il-ili didiosda nga awanan pateg. No maipapan ken Jehova, inaramidna ti langlangit.”​—1 Cronicas 16:25, 26.

[Ladawan iti panid 29]

Ti maikadua kadagiti Sangapulo a Bilin iparitna ti panagaramid kadagiti idolo kas iti terafim a makita ditoy

[Credit Line]

Manipud iti libro a The Holy Land, Vol. II, 1859