Naasi ti Dios Kaniak

Kas Insalaysay ni Bolfenk Moc̆nik

“Patibkerem itan ti pakinakemmo.” Dagita ti nainget nga inyunay-unay ni Nanang bayat nga ar-arakupennak. Dagiti militante pinagsinadakami ken Nanang ket nangrugin ti bista iti korte. Kamaudiananna, nasentensiaanak iti lima a tawen a pannakaibalud. Nalabit no mapasamak daytoy iti kaaduan a tattao, sigurado a maladingitanda. Ngem no kaniak, nakariknaak iti talna ti panunot. Palubosandak man a mangisalaysay.

NAPASAMAK dayta idi 1952 idiay Slovenia.a Ngem kinapudnona, ti pakasaritaan ti biagko ket nangrugi nasurok a dua a dekada a nasaksakbay, idi 1930. Dayta ti tiempo a dagiti Estudiante ti Biblia, kas pannakaawag idi kadagiti Saksi ni Jehova, inyussuatda ti damo nga inggrupo a panagpabautisar iti pagilianmi. Karaman kadagiti nagpabautisar ket dagiti dadakkelko a da Berta ken Franz Moc̆nik. Innem laeng ti tawenko idi, ken uppat ti tawen ni adingko a Majda. Nagserbi a pagtataripnongan dagiti kakabsat ti pagtaenganmi idiay siudad ti Maribor.

Idi 1933, nagturay ni Adolf Hitler iti Alemania ket rinugianna nga indadanes dagiti Saksi. Adu a Saksi nga Aleman ti immakar idiay Yugoslavia tapno tumulong iti trabaho a panangasaba. Maragragsakan dagiti nagannakko a mangpadagus kadagita a matalek a tattao. Ti maysa a malagipko a sinangailimi isu ni Martin Poetzinger, a naibalud iti siam a tawen iti kampo konsentrasion dagiti Nazi idi agangay. Kalpasan ti adu a tawen, nagserbi kas miembro ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova manipud idi 1977 agingga iti ipapatayna idi 1988.

No bumisita kadakami ni Kabsat Martin, kanayon a maturog iti katrek, isu a maturogkami ken adingko iti kuarto dagiti dadakkelmi. Adda bassit ken maibulbulsa nga ensiklopediana nga aduan iti namaris a ladawan. Dayta ti nakaay-ayo kaniak idi ubingak pay. Kaay-ayok nga ukagen dayta a libro.

Panawen Dagiti Nakaro a Pakasuotan

Idi 1936, bayat a bumilbileg ti turay ni Hitler, immatender dagiti dadakkelko iti nakallalagip nga internasional a kombension idiay Lucerne, Switzerland. Yantangay nabukel ti boses ni tatangko, isu ti napili a mangirekord kadagiti naibatay iti Biblia a palawag a naipangngeg idi agangay iti binalaybalay iti intero nga Slovenia. Di nagbayag kalpasan dayta a nakallalagip a kombension, nangrugi ti nakaro a pannakaidadanes dagiti Saksi idiay Europa. Adu ti nagsagaba ken natay kadagiti kampo konsentrasion dagiti Nazi.

Idi Setiembre 1939, nangrugi ti Gubat Sangalubongan II, ket idi Abril 1941, dagiti tropa nga Aleman sinakupda ti dadduma a paset ti Yugoslavia. Nagserra dagiti eskuelaan iti Slovenia. Naparitankami nga agsao iti bukodmi a lenguahe iti publiko. Agsipud ta neutral ti takder dagiti Saksi ni Jehova mainaig iti rinnisiris iti politika, nagkedkedda a makiraman iti gubat.b Kas resultana, adu ti naaresto ken dadduma ti napapatay​—agraman ti am-amok unay nga agkabannuag a lalaki nga agnagan iti Franc Drozg. Nangpapatay dagiti Nazi babaen iti firing squad iti asideg ti balaymi. Malaglagipko pay ni Nanang a mangsulsullat iti lapayagna iti lupot tapno dina mangngeg ti kanalbuong dagiti paltog. Kastoy ti insurat ni Franc iti nasinged a gayyemna kas pammakada a sasaona: “Agkitatanto idiay Pagarian ti Dios.”

Ti Pagbabbabawyak Unay nga Inaramidko

Agtawenak idi iti 19. Nupay apresiarek ti natibker a takder ni Franc, nagbutengak. Patayendakto met ngata? Saan a natibker ti pammatik ken ti relasionko ken Jehova a Dios. Idi agangay, naayabanak nga agsoldado. Dakdakkel ti panagbutengko ngem ti pammatik isu a nagsoldadoak.

Naibaonkami a makigubat iti Russia. Idi agangay, nakitak no kasano a natay dagiti kakaduak a soldado. Nakabutbuteng ken nakaap-aprang ti gubat. Ad-addan a makonsiensiaak. Nagpakpakaasiak a pakawanennak ni Jehova ken ikkannak iti tured a magna iti umiso a dana. Idi adda rimmaut iti tropami, nawarawarakami isu a naaddaanak iti gundaway nga aglibas.

Ammok a papatayendak no matiliwak. Gapuna, iti naglabas a pito a bulan, nagduduma ti naglemmengak. Nakaipatulodak pay ken Majda iti kard a sinuratak iti: “Sabali itan ti amok.” Ti kayatko a sawen ket kayatkon ti agserbi iti Dios, ngem nabayag pay sakbay a naaramidko dayta.

Idi Agosto 1945, tallo a bulan kalpasan a simmuko ti Alemania kadagiti Aliado, nakasubliakon idiay Maribor. Makaparagsak ta nakalasatkami amin iti dayta a nakabutbuteng a gubat​—ni Tatang, ni Nanang, ken ni adingko. Ngem iti dayta a tiempo, dagiti Komunista ti mangiturturay ket idaddadanesda dagiti Saksi ni Jehova. Opisial a naparitan ti trabaho a panangasaba, ngem intultuloy dagiti Saksi ti nalimed a panangasaba.

Idi Pebrero 1947, nasentensiaan iti ipapatay ti tallo a matalek a Saksi​—da Rudolf Kalle, Dus̆an Mikić, ken Edmund Stropnik. Ngem idi agangay, nabaliwan ti sentensiada iti 20 a tawen a pannakaibalud. Impadamag amin ti media dagitoy a pannakaidadanes dagiti Saksi, isu a naammuan ti adu a tattao ti saan a nainkalintegan a pannakatrato dagiti Saksi. Kasla naduyok ti pusok idi mabasak dagita a damag iti diario. Ammokon ti aramidek.

Napabilegak iti Naespirituan

Ammokon a masapul a salimetmetak ti kinapudno ti Biblia, isu nga ad-adda a nakiramanak iti nalimed a panangasaba. Gapu iti naanep a panagbasbasak iti Biblia, napabilegak iti naespirituan ket insardengko dagiti narugit nga aramid a kas iti panagtabako.

Idi 1951, nagpabautisarak kas simbolo ti dedikasionko iti Dios ket intuloyko ti Nakristianuan a panagbiagko a tinallikudak iti dandani maysa a dekada. Kamaudiananna, napaneknekak a pudno nga Ama ni Jehova​—matalek, nasungdo, ken di agkupas ti panagayatna. Nupay adda dagiti di umiso nga inaramidko idi agkabannuagak pay, natukay ti riknak iti pammatalged ti Biblia a manangpakawan ti Dios. Kas maysa a naayat nga Ama, intultuloynak nga inaon “babaen kadagiti singdan ti ayat.”​—Oseas 11:4.

Kabayatan dayta a narigat a tiempo, sililimed a naggigimongkami iti pagtaengan ti nagduduma a Saksi, ken intultuloymi ti di pormal a panangasabami. Awan pay makatawen kalpasan a nabautisaranak, naarestoak. Apagbiit laeng ti panagkitami ken Nanang sakbay ti pannakabistak. Kas nadakamat iti rugi, siiirut nga inarakupnak ken indagadagna: “Patibkerem itan ti pakinakemmo.” Idi nasentensiaanak iti lima a tawen a pannakaibalud, nagtalinaedak a kalmado ken determinado.

Inkabildak iti nagbassit a selda a kadua ti tallo pay a balud, isu a nairanudko ti kinapudno manipud iti Biblia kadagiti tattao nga imposible koma a makasabaan. Nupay awan ti tugotko a Biblia wenno naibatay iti Biblia a literatura, nasdaawak ta malagipko dagiti teksto ken ti pannakailawlawagna gapu iti napaut a personal a panangadalko idi iti Biblia. Kanayonko nga ibaga kadagiti kaseldak a no masapul a maibaludak iti lima a tawen, ni Jehova ti mangpabileg kaniak tapno maileppas dayta. Nupay kasta, mabalin a nasapsapaak a mawayawayaan no pagayatanna. Napanunotko a no aramidenna dayta, asino koma ti makalapped?

Panagserbi iti Sidong ti Limitado a Wayawaya

Idi Nobiembre 1953, nangideklara ti gobierno iti amnestia isu a nawayawayaan ti amin a Saksi ni Jehova. Naammuak idi agangay a dua a bulan gayamen a naikkat ti pannakaiparit ti trabaho a panangasaba. Dagus a rinugianmi nga inorganisar manen dagiti kongregasion ken ti trabaho a panangasaba. Nakasarakkami iti paggigimongan iti sirok ti maysa a pasdek iti sentro ti Maribor. Nangikabilkami iti karatula iti diding a nasuratan iti “Dagiti Saksi ni Jehova​—Kongregasion ti Maribor.” Kasta unay ti ragsak ken panangapresiarmi gapu ta siwayawayakamin a makapagserbi ken Jehova.

Idi nasapa a paset ti 1961, nangrugiak nga agserbi iti amin-tiempo a ministerio kas maysa a pioneer. Agarup innem a bulan kalpasanna, naawisak nga agtrabaho iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Yugoslavia. Masarakan dayta iti Zagreb, Croatia. Ti sanga nga opisina ket addaan iti maysa a bassit a kuarto ken tallo laeng a lallaki ti agtartrabaho iti dayta. Dagiti pada a Kristiano nga agnanaed iti asideg ti opisina, umayda iti aldaw tapno tumulong nga agimprenta iti magasin a Pagwanawanan iti lokal a lenguahe.

Dagiti kakabsat a babbai nga agnanaed iti asideg timmulongda met iti trabaho. Nagdaitda kadagiti pinanid ti magasin. Nadumaduma ti trabahok a pakairamanan ti proofreading, panagipatarus, panagitulod iti surat, ken panangurnos kadagiti rekord ti opisina.

Panagbalbaliw ti Annongen

Idi 1964, natudinganak nga agserbi kas agdaldaliasat a manangaywan, a bisitaek ti adu a kongregasion dagiti Saksi tapno pabilgen ida iti naespirituan. Impatpategko dayta a trabaho. Kaaduanna, nagbiaheak manipud iti maysa a kongregasion a mapan iti sabali babaen iti tren wenno bus. Tapno madanonko dagiti Saksi nga agnanaed kadagiti babassit a purok, masansan nga agbisikleta wenno magmagnaak, no dadduma iti pagatlipaylipay a pitak.

Adda met panawen a makapakatawa ti paspasamak. Naminsan, tapno makapanak iti sumaganad a kongregasion, inlugannak ti maysa a kabsat a lalaki iti kalesa. Gapu ta lasonglasong ti dalan, limmukay ti maysa a pilid ti kalesa ket naikkat. Natnagkami a dua iti kapitakan ket minulagatannakami ti masmasdaaw a kabalio. Uray adun a tawen ti napalabas, makakatawakami pay laeng no malagipmi dayta. Ti napudno nga ayat dagiti ingungotenmi a kakabsat iti dayta a lugar ti nangted iti rag-o a diakto pulos malipatan.

Iti ili ti Novi Sad, naam-ammok ti maysa a payunir nga agnagan iti Marika. Nagustuak ti panangipategna iti kinapudno ti Biblia ken ti kinaregtana iti ministerio ket rimmusing ti ayatko kenkuana. Idi agangay, nagkasarkami. Kalpasan ti kasarmi, rinugianmi ti nagserbi kadagiti kongregasion kas agdaldaliasat a manangaywan.

Dagiti dadakkelko ken ni adingko naibturanda met dagiti pakasuotanda bayat ti panangiparit. Napabasol ni tatangko iti pannakikumplot kadagiti kabusor bayat ti gubat ket naikkat iti trabahona. Kasta unay ti pannakaupayna gapu ta saan a nagballigi ti napaut a panangidepensana iti kalinteganna tapno makasubli iti trabahona. Iti apagbiit, bimmaaw ti panagserbina iti Dios, ngem rimmegta met laeng sakbay a natay. Aktibo ni Tatang iti kongregasionda sakbay ti ipapatayna idi 1984. Ti napakumbaba ken matalek a nanangko ket immun-una a pimmusay idi 1965. Agserserbi pay laeng ni Majda iti kongregasion ti Maribor.

Ti Ministeriomi Idiay Austria

Idi 1972, nakaawatkami ken Marika iti imbitasion a mapan idiay Austria tapno makasabaan dagiti adu nga imigrante a taga-Yugoslavia. Idi dimtengkami idiay Vienna, ti kabesera ti Austria, dimi impagarup a dayta ti agbalin a permanente a pakaidestinuanmi. In-inut a nabuangay iti intero nga Austria dagiti baro a kongregasion ken grupo nga agus-usar iti pagsasao dagiti taga-Yugoslavia.

Idi agangay, nagserbiak a kas agdaldaliasat a manangaywan, a bumisbisita kadagiti umad-adu a kongregasion ken grupo iti intero a pagilian. Kalpasanna, naawiskami a mangbisita kadagiti nabuangay a kongregasion idiay Alemania ken Switzerland. Timmulongak a nangorganisar iti adu nga asamblea ken kombension kadagita a pagilian.

Adda dagiti gundaway a sumarungkar dagiti kameng ti Bagi a Manarawidwid kadagita a dadakkel a kombension isu a nagkitakami manen ken Martin Poetzinger. Linagipmi ti adu a pasamak agarup 40 a tawen ti napalabasen idi isu ket masansan nga um-umian iti pagtaenganmi. Insaludsodko kenkuana, “Malagipmo kadi a kaay-ayok idi nga ukagen ti bassit nga ensiklopediam?”

“Mabiit laeng,” kinunana sa pimmanaw biit. Nagsubli nga iggemna ti libro ket intedna kaniak. “Kukuamon daytoy, ibilangmo a kas sagut manipud iti maysa a gayyem,” kinunana. Adda pay laeng dayta a maipatpateg a libro iti librariak.

Naregta Pay Laeng iti Laksid Dagiti Parikut iti Salun-at

Idi 1983, natakuatan nga addaanak iti kanser. Di nagbayag, imbagada kaniak a saanakon a maimbagan. Makapaladingit dagitoy a tiempo nangnangruna ken Marika. Ngem gapu iti naayat a panangaywanna ken ti praktikal a tulong ti adu a Kristiano a kakabsat, tagtagiragsakek pay laeng ti makapnek a biag.

Nagtultuloykami ken Marika iti amin-tiempo a ministerio idiay Vienna. Kaaduanna nga agbiaheak a mapan iti sanga nga opisina iti agsapa tapno agipatarus bayat a ni Marika ket okupado a mangasaba iti siudad. Maragragsakanak a makaimatang no kasano a ti bassit a grupo dagiti taga-Yugoslavia nga immakar idiay Austria ken nagbalin a Saksi ket addaan itan iti bilang a nasurok a 1,300. Naaddaankami ken Marika iti pribilehio a timmulong iti adu tapno maammuanda ti kinapudno ti Biblia.

Kadagiti nabiit pay a tawen, naaddaanak iti pribilehio a makiraman kadagiti programa ti dedikasion dagiti baro a pasilidad ti sanga nga opisina iti dati a republika ti Yugoslavia​—maysa idiay Croatia idi 1999 ken maysa pay idiay Slovenia idi 2006. Maysaak kadagiti nabayagen iti kinapudno a naawis a mangisalaysay kadagiti nakallalagip a kapadasan idi rugrugi ti panangasaba kadagitoy a pagilian agarup 70 a tawen ti napalabasen.

Pudno a ni Jehova ket naayat nga Ama a sidadaan a mamakawan iti adu a pagkurangan ken pagkamaliantayo. Anian a yamanko ta saan a dagiti biddut ti sipsiputanna! (Salmo 130:3) Pudno a nadungngo ken naasi kaniak.c

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 27]

Manipud iti kannigid nga agpakannawan: Dagiti dadakkelko, ni Berta ken Franz Moc̆nik, ni Majda, ken siak, idiay Maribor, Slovenia, idi dekada 1940

[Ladawan iti panid 29]

Kaduak ni baketko a Marika