“Aggurigor” ti Daga—Umimbagto Pay Ngata?
MADLAWEN dagiti sintoma—bumarbaran ti temperatura. Ti maysa a pagarigan ket ti bario ti Newtok iti Alaska, a masarakan iti abagatan ti Arctic Circle. Marunrunawen ti napuskol a yelo a nangabbungot iti daga a nagsaadan ti Newtok. “Diakon kayat ti agnaed iti daga a naabbungotan iti napuskol a yelo,” insennaay ni Frank, maysa nga umili sadiay. “Nakapitpitak.” Ipakita dagiti panagadal nga iti sangapulo pay a tawen, mabalin a mapukawton daytoy a purok nga adda iti igid ti baybay.
“Saan a mailibak a bumarbara ti klima,” kinuna ti Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). Ti sangalubongan a panagbara ti temperatura ti mangpaneknek iti dayta. Ti awagan dagiti sientista a panagbalbaliw ti klima ti nakaigapuan ti nakaro a kasasaad ti paniempo, agraman dagiti tikag, napigsa a tudo, nakaro a pudot, ken bagyo a mapaspasamak iti intero a lubong. Ania ti pagbanagan ti planetatayo? Umimbagto pay ngata?
Panangeksamen iti Sakit ti Daga
Kas iti maysa a pasiente iti ospital, dagiti sientista palpaliiwenda a naimbag no ania dagiti panagbalbaliw iti daga. Adda dagiti instrumento iti law-ang a mangpalpaliiw iti panagrunaw dagiti dadakkel a yelo, dagiti ahensia ti paniempo a mangrukrukod iti kaadu ti tudo, dagiti instrumento a mangrukrukod iti temperatura ti taaw, ken dagiti eroplano a mangsuksukimat iti kaadu dagiti gas iti tangatang. Amin nga impormasion maipapan iti paniempo a makalap manipud kadagitoy nga instrumento ti maiserrek kadagiti dadakkel ken napapartak a kompiuter. Maiprograma dagiti tinuladda a kasasaad ti klima tapno maipakauna ti kasasaad ti paniempo kadagiti umay a dekada wenno uray pay adu a siglo manipud ita.
Ania ti natakuatanda? Patien ti dadduma a napunno ti tangatang iti nakubong a gas. Idi 2006 laeng, ti naipugso a carbon dioxide iti intero a lubong ket “dimmanon iti 32 a bilion a tonelada,” kuna ti magasin a Time. Kas kadagiti sarming nga atep ti maysa a pagpatubuan ti mula (greenhouse), dagita a gas lapdanda a sumngaw iti law-ang ti bara ti daga, isu a bumara ti globo. Ania ti mapasamak iti masanguanan? Sigun iti IPCC, no agtultuloy ti agdama a kaadu ti maipugso a gas, agresulta dayta iti “adu a panagbalbaliw iti klima” a mabalin a nakarkaronto pay ngem iti mapaspasarantayo ita. Adu itan ti mangibaga a ti solusion ket agpannuray iti panangkissay kadagiti maipugpugso a carbon dioxide. Nupay kasta, uray no maksayan dagiti maipugso a gas iti tangatang, ipakita dagiti pattapatta kadagiti programa iti kompiuter nga “agtultuloy ti panagbara ti globo ken ti panagpangato ti patar ti baybay kadagiti sumaganad a siglo.”
Sadino ti Pakasarakan iti Sungbat
Talaga a nakarikrikut ti panangipakauna iti paniempo. “Kas pagarigan, ania ti mapasamak kadagiti ulep no bumara ti Daga? Ad-adunto kadi dagiti nangato nga ulep a mangagsep iti pudot ken mangnayon iti bara ngem dagiti napuskol nga ulep a manglapped iti silnag ti init?” inimtuod ti Earth Observatory, maysa a publikasion nga adda iti Internet. Ania ti sungbat? “Iti agdama, awan pay ti sungbat dagiti sientista.”
Iti sabali a bangir, patalgedan ti Biblia a ni Jehova a Dios ti “Namataud iti langit ken daga,” agraman “ti ul-ulep iti ngato.” (Genesis 14:19; Proverbio 8:28) Naindaniwan a dineskribirna ti bagina kas nangikabil iti “sirib kadagiti palunapin ti ulep.” Wen, naan-anay a maawatan ni Jehova ti saan a maawatan dagiti sientista.—Job 38:36.
Kitaenyo no ania ti kinuna ti Dios maipapan iti tangatang, kas nailanad iti Biblia agarup 2,700 a tawen ti napalabasen: “Ti agbuyat a tudo bumaba . . . manipud iti langlangit ket saan nga agsubli iti dayta a lugar, malaksid no pudno nga umagsep iti daga.” (Isaias 55:10) Nakalawlawag ti pannakailadawan ti siklo ti danum! Agbalin a likido dagiti ulep ket agtinnag kas tudo, nga ‘agsepen ti daga.’ Ti bara ti init paatiananna ti agneb ket agsubli iti tangatang tapno ulitenna manen ti siklo. Impalgak ti Sao ni Jehova dagiti nakaskasdaaw a detalye maipapan iti klima ti daga adun a siglo sakbay pay dagiti sekular a sursurat. Saan kadi a dayta ti mangpabileg iti panagtalekyo iti Namarsua ken iti kabaelanna nga aramiden? Isu a no maipapan iti pagbanagan ti agdama a parikut iti paniempo, saan kadi a nainkalintegan ti agpannuray iti “Namarsua iti angin,” ti “pannakaama ti tudo,” daydiay makaammo no kasano nga aggaraw daytoy planeta?—Amos 4:13; Job 38:28.
No Apay a Naparsua ti Daga
Nupay nagduduma ti kapanunotan maipapan iti masanguanan ti planeta, maysa ti masiguradotayo: Awan kapada ti Daga. Saan a kas iti dadduma a planeta, napno daytoy iti nakaskasdaaw a nagduduma a biag. Apay a posible daytoy? Sumagmamano a banag ti ibaga dagiti sientista. Ti kangrunaan ket aglaplapusanan ti danum iti daga; apag-isu ti kaadayona iti init; ken addaan iti umiso a kaadu ti aglalaok a gas iti tangatang, agraman ti adu nga oksihena.
Mabalin a masdaawkayo a makaammo a ti Genesis a libro ti Biblia dinakamatna dagitoy a kasasaad iti salaysay ti panamarsua. Kas pagarigan, salaysayen ti Genesis 1:10 a pinagtitipon ti Dios “ti dandanum [a] pinanagananna a Dagiti Baybay”—a nalawag a tukoyenna ti adu a danum. Iti Genesis 1:3, mabasatayo: “Kinuna ti Dios: ‘Maadda koma ti lawag.’” Apag-isu ti kaasideg ti planetatayo iti init isu nga agtalinaed a likido ti kaaduan a danumna, ngem saan met nga asideg unay tapno maatianan ti danum ket maurnong iti tangatang.
Kuna ti Genesis 1:6 a pinataud ti Dios ti “tangatang.” Ket iti bersikulo 11 ken 12 ibagana a ti Dios pinatubona dagiti ruot, mula, ken kayo. Amin dagitoy ipakitada nga adda oksihena, a mangsustiner iti biag dagiti tattao ken dagiti animal.
Ania ngarud ti konklusiontayo? Idi pinarsua ti Dios ti daga—nga aduan iti danum, naisaad nga apag-isu ti kaadayona iti init, ken addaan iti umiso nga aglalaok a gas—sigurado nga adda panggepna. Ibaga kadatayo ti Biblia: “[Ti Dios] saanna a pinarsua [ti daga] a maipaay laeng iti awan kapapay-anna, a nangbukel iti dayta tapno mapagnaedan.” (Isaias 45:18) “No maipapan iti langlangit, kukua ni Jehova ti langlangit,” kuna ti Salmo 115:16, “ngem ti daga intedna iti annak ti tattao.” Wen, naparsua ti daga tapno pagnaedan ti tao.
Sigun iti Kasuratan, pinarsua ti Dios ti umuna a pagassawaan ket inkabilna ida iti minuyongan ti Eden, maysa a napintas a paraiso. ‘Talonenda dayta ken aywananda.’ (Genesis 2:15) Ibaga ti Dios kadakuada: “Agbungakayo ken agadukayo ket punnuenyo ti daga ken parukmaenyo.” (Genesis 1:28) Panunotenyo laengen ti nakaskasdaaw a namnama nga adda iti masanguananda! Isaknapda ti paraiso iti intero a daga ken agtaengda nga agnanayon iti dayta. Anian a nagsayaat a masanguanan!
Ngem nakalkaldaang ta imbes nga agtulnogda iti Dios, ti umuna a pagassawaan pinilida ti agwaywayas, ken sinurot met dayta ti kaaduan a tattao agingga iti kaaldawantayo. (Genesis 3:1-6) Ania ti resultana? Imbes a talonen ken aywananda ti daga, ti tao ‘daddadaelenna ti daga’ iti pamay-an a di pulos impagarup a mapasamak. (Apocalipsis 11:18) Kaskasdi, maliwliwatayo gapu ta saan a pulos a nagbalbaliw ti panggep ti Dios maipapan iti daga. Ipatalged kadatayo ti Biblia: “[Ti Dios] imbangonna ti daga kadagiti naipasdek a dissona; saanto a mapagdiwengdiweng dayta agingga iti tiempo a di nakedngan, wenno iti agnanayon.” (Salmo 104:5) Ken inkari a mismo ni Jesus iti Sermonna iti Bantay: “Naragsak dagiti naalumamay ti kababalinda, yantangay tawidendanto ti daga.” (Mateo 5:5) Kasano a maibanag daytoy?
Agur-uray ti Naraniag a Masanguanan
“Maysa a sangalubongan a parikut ti panagbalbaliw ti klima,” kinuna ti maysa a dati a presidente ti Estados Unidos. Ngarud, dikay kadi umanamong a kasapulan ti sangalubongan a solusion? Impatuldo ni Jesu-Kristo dayta a solusion—ti Pagarian ti Dios. Imbilinna kadagiti pasurotna nga ikararagda: “Umay koma ti pagariam.” (Mateo 6:9, 10) Sigun iti padto ti Biblia, daytoy a nailangitan a Pagarian ket maysa a sangalubongan a gobierno ken mabiiten a ‘mangrumek ken mamagpatingga iti amin a pagarian’ wenno dagiti agdama a gobierno. (Daniel 2:44) Kasta met, ‘dadaelenna dagidiay mangdaddadael iti daga.’ (Apocalipsis 11:18) Nalawag ngarud a dagidiay mangsayang ken di umiso a mangusar iti kinabaknang ti daga manungsungbatda ken madadaeldanto.
Ngem ania ti mapasamak iti namulitan a planetatayo? Nakadkadlaw ti kinapudno nga idi adda ni Jesus ditoy daga, inusarna dagiti namilagruan a pannakabalinna kadagiti elemento iti nakaparsuaan, kas iti angin ken baybay. Pinagulimekna ti napigsa a bagyo babaen laeng iti sumagmamano a sasao. (Marcos 4:35-41) Babaen ti panagturay ni Jesus idiay langit kas ti “Apo ti ap-appo ken Ari ti ar-ari,” nabilbileg pay a pannakabalin ti ipakatna ditoy daga ken dagiti elementona. (Apocalipsis 17:14) Kinapudnona, dineskribir ni Jesus ti turayna kas “pannakaparsua manen.” (Mateo 19:28) Inusar ti sabali pay a patarus ti ebkas a “pannakapabaro ti amin a bambanag.” (New International Version) Ni Jesus parsuaenna manen, wenno pabaruenna dagiti kasasaad ditoy daga, a pagbalinenna a kaasping ti minuyongan ti Eden. Maisublinto ti Paraiso. (Lucas 23:43) Umimbagto ti “gurigor” ti daga babaen ti Pagarian ti Dios.
Uray ita, mabalin a magunggonaankayo iti panagturay ti Pagarian. Kasano? Impadto ni Jesus: “Daytoy naimbag a damag ti pagarian maikaskasabanto iti intero a mapagnaedan a daga maipaay a pangsaksi kadagiti amin a nasion.” (Mateo 24:14) Kas resultana, minilion ti mangipangpangag iti naimbag a damag, ket nagbalbaliwda. Naparmek dagiti makapapatay a pannakaadikto. Simmayaat ti biag ti pamilia. Nasukatan iti ayat ti panaggiginnura ti puli. Kinapudnona, itungtungpal ti Pagarian ti Dios ti saan a maaramidan ti gobierno dagiti tattao. Pinagkaykaysana ti dandani pito a milion a tattao iti nasurok a 235 a pagilian iti agpaypayso nga internasional a panagkakabsat! Wen, maisagsaganan dagiti iturayan ti Pagarian ti Dios agpaay iti biag nga agnanayon iti Paraiso iti daytoy a planeta.
Natalged ti masanguanan ti daga. Sapay koma ta kasta met ti masakbayanyo!
[Ladawan iti panid 27]
Dineskribir ti Biblia ti siklo ti danum iti daga adun a siglo sakbay pay dagiti sekular a sursurat
[Ladawan iti panid 28]
Ni Jesus “binabalawna ti angin ken kinunana iti baybay: ‘Agtalnaka! Agulimekka!’ Ket nagtalna ti angin, ket naglinak unay.”
[Ladawan iti panid 29]
Inton maisubli ti Paraiso, umimbagto ti “gurigor” ti daga
[Picture Credit Line iti panid 26]
Godo-Foto