Lunar New Year​—Rumbeng Kadi a Rambakan Dagiti Kristiano?

KADA tawen iti Enero wenno Pebrero, ginasgasut a milion nga Asiano ti agsubli kadagiti pamiliada iti Asia tapno rambakanda ti Lunar New Year.a Dayta pay laeng ti kadakkelan a tinawen a panagakar dagiti tattao iti sangalubongan.

Ti Lunar New Year ti kapatgan a piesta iti kalendario dagiti Asiano. Kuna ti maysa nga Amerikano a mannurat: “Umasping [dayta] iti napagdadagup nga Aldaw ti Baro a Tawen, Maikapat nga Aldaw ti Hulio, Aldaw ti Panagyaman, ken Krismas.” Mangrugi ti piesta iti damo a kellep ti lunar a kalendario dagiti Tsino, wenno iti nagbaetan ti Enero 21 ken Pebrero 20 iti kalendario dagiti taga-Laud. Agpaut dayta iti sumagmamano nga aldaw agingga iti dua a lawas.

Ti panangabaruanan ti kangrunaan nga ideya ti pannakarambak ti Baro a Tawen, panangipatingga iti napalabas ken panangabrasa iti baro. Kas panagsagana maipaay iti piesta, dalusan ken arkosan dagiti tattao dagiti pagtaenganda, gumatangda kadagiti baro a kawes, mangisaganada kadagiti taraon a ti nagan dagitoy ket mangipasimudaag iti “suerte” wenno “kinarang-ay,” bayadanda dagiti utangda, ken risutenda dagiti dida pagkikinnaawatan. Iti Aldaw ti Baro a Tawen, mabalin nga agsisinnagut ken agkikinnablaawda, kaaduanna a maipaay iti kinabaknang ken panagrang-ay, mangtedda iti nalabaga a supot a naglaon iti makunkuna a nasuerte a kuarta, manganda kadagiti espesial a taraon, agpabettakda kadagiti paputok, agbuyada iti sala dagiti namaris a dragon ken leon, wenno basta tagiragsakenda ti piesta a kaduada ti pamilia ken gagayyemda.

Napnuan kaipapanan dagitoy a kostumbre. Inlawlawag ti libro a Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China: “Ti kangrunaan a pakaseknan dagiti pamilia, gagayyem, ken kakabagian ket tapno masiguradoda ti suerte, mapadayawanda dagiti didiosen ken espiritu, ken manamnamada ti suerte iti sumaganad a tawen.” Yantangay adu a tradision ken narelihiosuan a patpatien ti nairaman, ania ti rumbeng a panangmatmat dagiti Kristiano iti dayta a rambak? Rumbeng kadi a makibagayda lattan kadagiti mangramrambak iti dayta? Rumbeng kadi a rambakan dayta dagiti Kristiano?

“Laglagipenyo ti Nagtaudanna”

Kuna ti maysa a nalatak a pagsasao dagiti Tsino: “No uminumkayo iti danum, laglagipenyo ti nagtaudanna.” Iyanninaw dayta ti nauneg a panagraem ti adu nga Asiano kadagiti nagannak ken inapoda. Gapu ta dagiti nagannak ti nangipaay kadakuada iti biag, natural laeng kadagiti annak ti mangipakita iti kasta a panagraem, a nagpateg ti pasetna iti panangrambak iti Baro a Tawen.

Ti Bisperas ti Baro a Tawen ti maysa a makapainteres iti adu nga Asiano a pamilia. Iti dayta a rabii, agtitipon ti kaaduan a pamilia para iti maysa nga espesial a padaya. Dayta ti gundaway nga agtitipon dagiti agkakapamilia, ket maysa dayta nga okasion a dida pulos kayat a liwayan. Iti dadduma a paset ti Asia, dagiti pimmusayen a kapamilia maipaayanda met iti lugar iti padaya ta adda met kano sadiay ti espirituda. Kadagitoy a piesta, “dagiti miembro ti pamilia kasaoda dagiti inapoda,” kuna ti ensiklopedia. “Yantangay napabaro ti kinasinged dagiti sibibiag ken dagiti pimmusay, dagiti inapoda salaknibanda ti pamilia iti intero a makatawen,” kuna ti sabali pay a reperensia. Ania ti rumbeng a panangmatmat dagiti Kristiano iti kasta a kostumbre?

Napateg met kadagiti Kristiano ti panagayat ken panagraem kadagiti nagannak. Ipangpangagda daytoy a bilin ti Dios: “Umimdengka ken amam a nangputot kenka, ket saanmo nga umsien ni inam gapu laeng ta bimmaketen.” (Proverbio 23:22) Tungtungpalenda pay daytoy a bilin ti Biblia: “ ‘Dayawem ni amam ken ni inam’; nga isu ti umuna a bilin nga addaan iti kari: ‘Tapno naimbag ti lak-ammo ken makapagtalinaedka iti daga iti atiddog a tiempo.’” (Efeso 6:2, 3) Wen, kayat dagiti pudno a Kristiano nga ayaten ken raemen dagiti nagannakda!

Iparparegta pay ti Biblia ti panagtitipon dagiti agkakapamilia tapno agpipinnabilegda. (Job 1:4; Lucas 15:22-24) Nupay kasta, ibilbilin ni Jehova: “Awan koma ti uray asinoman kadakayo nga . . . umuman kadagiti al-alia wenno espiritu, wenno mangawag kadagiti natay.” (Deuteronomio 18:10, 11, The Jerusalem Bible) Apay a liklikantayo ti kasta a pannakiuman? Gapu dayta iti pudpudno a kasasaad dagiti natay kas ipalgak ti Biblia. Kunana: “Dagiti sibibiag sipapanunotda a mataydanto; ngem no maipapan kadagiti natay, saanda a pulos sipapanunot iti aniaman.” Yantangay awan puot dagiti natay, saanda a mabalin ti makiraman iti aktibidad dagiti sibibiag; saandatay met a matulongan wenno madangran. (Eclesiastes 9:5, 6, 10) Ni Jesu-Kristo nga Anak ti Dios inyarigna ti ipapatay iti nargaan a turog, ket mariingto laeng dagiti natay inton mapagungarda iti masanguanan.​—Juan 5:28, 29; 11:11, 14.

Kanayonanna, ipakita ti Biblia a “dagiti al-alia” ken ti makunkuna nga “espiritu” dagiti natay ket talaga a nadangkes nga espiritu nga agpampammarang kas dagiti natay. Ania ti panggepda? Tapno allilawen ken kontrolenda dagiti tattao! (2 Tesalonica 2:9, 10) No kasta, dagiti bilin ti Dios salaknibandatayo kadagiti nakaro a pannakadangran. Maigapu ngarud iti ayatda ken Jehova ken tapno masalaknibanda, nainsiriban a liklikan dagiti Kristiano ti aniaman a kostumbre a nainaig iti panagdayaw kadagiti “espiritu” dagiti natay a kapamilia wenno iti pananggun-od iti pannalaknibda.​—Isaias 8:19, 20; 1 Corinto 10:20-22.

Iti sabali a bangir, kayat met dagiti Kristiano a padayawan ti “Ama, a nakautangan ti tunggal pamilia idiay langit ken iti daga ti naganna.” (Efeso 3:14, 15) Siasino daytoy nga Ama? Isu ni Jehova a Dios, ti Namarsua ken mangmangted iti biagtayo. (Aramid 17:26) Gapuna, no maipapan kadagiti kostumbre mainaig iti Lunar New Year, nasayaat no isaludsodtayo: Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagitoy a kostumbre? Anamonganna kadi?​—1 Juan 5:3.

Panangpadayaw Kadagiti Didiosen iti Pagtaengan

Ti panangrambak iti Lunar New Year iramanna ti adu a nalatak a kostumbre a panangipakita iti panagraem ken pammadayaw iti adu a dios iti pagtaengan, kas ti dios ti ridaw, ti dios ti daga wenno espiritu de la guardia, ti dios ti kinabaknang wenno suerte, ken ti dios ti kosina wenno dalikan. Usigenyo ti nalatak a kostumbre a panangpadayaw iti dios ti kosina.b Sigun iti dayta a patpatien, sumagmamano nga aldaw sakbay ti Baro a Tawen, agdaliasat kano dayta a dios nga agturong idiay langit tapno ireportna iti Jade Emperor ti maipapan iti pamilia. Ti Jade Emperor ti katan-okan a didiosen dagiti Tsino. Gapu ta namnamaenda a nasayaat ti ireport ti dios ti kosina, pabalonanda iti espesial a taraon, agraman kadagiti sinam-it ken napigket a kankanen. Tapno napartak ti panagbiahena, ibaba ti pamilia ti ladawanna, ket pulagidanda no dadduma ti bibigna iti sinam-it, sada puoran dayta iti ruar. Iti Bisperas ti Baro a Tawen, mangikabilda iti baro a ladawan ti dios iti ngatuen ti dalikan iti kosina, nga aw-awisenda ti dios a sumarungkarto manen iti pagtaenganda iti sumaganad a tawen.

Nupay kasla awan ti pagdaksan ti adu kadagita a kostumbre, kayat a suroten dagiti Kristiano ti ibilbilin ti Sao ti Dios maipapan iti panagdayaw. Mainaig iti daytoy, kinuna ni Jesu-Kristo: “Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem, ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti sagrado a panagserbi.” (Mateo 4:10) Nalawag a kayat ti Dios nga isu laeng ti pagdayawantayo. Apay? Utobem daytoy: Ni Jehova ti nailangitan nga Amatayo. Ania ti rikna ti siasinoman nga ama no saan nga ikankano dagiti annakna ken agbaw-ingda iti sabali nga ama? Saan aya a masair iti kasta unay?

Binigbig ni Jesus ti nailangitan nga amana kas “ti maymaysa a pudno a Dios,” ken sibabatad nga imbaga ni Jehova a mismo kadagiti agdaydayaw kenkuana a saanda “maaddaan kadagiti aniaman a sabali a didios.” (Juan 17:3; Exodo 20:3) Kayat ngarud dagiti pudno a Kristiano a paragsaken ni Jehova, a saanda a sairen babaen ti panagserbida kadagiti sabali a dios.​—1 Corinto 8:4-6.

An-anito ken Espiritismo

Ti Lunar New Year ket nainaig met unay iti astrolohia. Iti lunar a kalendario, ti kada tawen ket napanaganan iti maysa kadagiti animal nga adda iti zodiak dagiti Tsino​—ti dragon, tigre, bakes, koneho, ken dadduma pay. Ti animal kano ti mangikeddeng iti personalidad ken kababalin dagiti mayanak iti dayta a tawen wenno mamagbalin iti dayta a tawen a nasayaat a panangibanag iti dadduma nga aktibidad. Adu a kustombre iti Lunar New Year, agraman ti panangpadayaw iti dios ti kinabaknang wenno suerte, ti talaga a nairanta a manggun-od iti “naimbag a gasat.” Ania ti rumbeng a panangmatmat dagiti Kristiano kadagitoy a kustombre?

Iti Biblia a Saona, kinondenar ni Jehova dagiti “managdaydayaw iti langlangit, dagiti manangmatmat iti bitbituen, dagidiay mangiparparuar iti pannakaammo kadagiti baro a bulan maipapan iti bambanag a dumtengto [kadakuada].” Kinondenarna met ti panagdayaw iti “dios ti Naimbag a Gasat” ken “dios ti Keddeng.” (Isaias 47:13; 65:11, 12) Imbes nga agtalek kadagita a misterioso wenno di makita nga impluensia a nainaig iti lubong dagiti espiritu wenno kadagiti bituen, kastoy ti naibaga kadagiti pudno nga agdaydayaw: “Agtalekka ken Jehova buyogen ti isuamin a pusom ket dika agkammatalek iti bukodmo a pannakaawat. Isu imutektekam iti amin a daldalanmo, ket isu palintegennanto dagiti danam.” (Proverbio 3:5, 6) Wen, gapu iti an-anito agtalinaed a sibabalud dagiti tattao, ngem ti Biblia wayawayaanna ida.​—Juan 8:32.

Paneknekam ti Panagayatmo iti Dios

Uray no naammuamon ti nakaibatayan dagiti kostumbre ken patpatien a nainaig iti Lunar New Year, mabalin a saan a kaskarina a matallikudam dagita no maysa dayta a kostumbre ti pamiliam wenno ti komunidad a pagnanaedam.

Kasapulan ti tured ken determinasion iti sidong ti kasta a kasasaad. “Mabutbutengak ta iti pamiliami, sisiak laeng ti saan a mangramrambak iti Baro a Tawen,” kuna ti maysa a Kristiano a babai iti Asia. Ania ti nakatulong kenkuana? “Nakapagtalinaedak a natibker gapu iti nabileg a panagayatko iti Dios.”​—Mateo 10:32-38.

Kasta kadi ti kabileg ti panagayatmo ken Jehova? Rumbeng laeng nga ayatem ti Dios. Nagtaud kenkuana ti biagmo saan nga iti misterioso a dios. Maipapan ken Jehova a Dios, kuna ti Biblia: “Adda kenka ti ubbog ti biag; babaen iti lawagmo makitami ti lawag.” (Salmo 36:9) Ti mangipapaay iti kasapulam ken gubuayan ti kinaragsakmo ket ni Jehova saan a ti dios ti suerte wenno ti dios ti kosina. (Aramid 14:17; 17:28) Subadam kadi ti ayat ni Jehova? No aramidem dayta, sigurado a sibabaknang a bendisionannaka ni Jehova.​—Marcos 10:29, 30.

[Footnotes]

[Kahon/Ladawan iti panid 23]

Pammatalged Kadagiti Gagayyem ken Kakabagian

No isardeng ti maysa a rambakan ti Baro a Tawen, mabalin a maklaat dagiti gagayyem ken kakabagianna. Nalabit maupay ken marurodda wenno mariknada pay ketdi a naliputanda. Nupay kasta, adu ti maaramidtayo tapno mataginayon ti naragsak a relasion ti pamilia. Usigem dagitoy a komento dagiti Kristiano nga agnanaed iti nadumaduma a paset ti Asia:

Jiang: “Sakbay pay ti Baro a Tawen, bisitaekon dagiti kabagiak ket sitataktika nga ilawlawagko kadakuada no apay a saanakon a makiramraman kadagiti nalatak a kaugalian. Liklikak a tagibassiten ti patpatienda ken siraraem a sungbatak dagiti saludsodda babaen ti Biblia. Nagresulta daytoy iti nagsayaat a panagsasarita maipapan iti Biblia.”

Li: “Sakbay pay ti Baro a Tawen , sitataktika ken siraraem nga ibagak iti asawak a masapul a surotek ti ibagbaga ti konsiensiak tapno naragsakak. Inkarik met kenkuana a diak ibabain no bisitaenmi ti pamiliana bayat ti piesta. Masdaawak ta idi aldaw a panagdayaw ti pamiliana kadagiti inapoda, inkuyognak iti sabali a lugar tapno tumabunokami iti Nakristianuan a gimong.”

Xie: “Impanamnamak iti pamiliak nga ay-ayatek ida ket imbagak a ti pammatik pagbalinennak a nasaysayaat a tao. Kalpasanna, inkagumaak nga ipakita dagiti Nakristianuan a kualidad a kas iti kinaemma, taktika, ken ayat. In-inut a rinaemda ti relihionko. Idi agangay, nagadal iti Biblia ni lakayko ket nagbalin met a pudno a Kristiano.”

Min: “Siaalumamay ken siraraem a kinasaritak dagiti dadakkelko. Imbes a kablaawak ida iti ‘naimbag a gasat,’ imbagak kadakuada a kanayon nga ikarkararagko a bendisionan ida ni Jehova, ti Namarsua kadatayo, ken magun-odanda koma ti talna ken kinaragsak.”

Fuong: “Imbagak kadagiti dadakkelko a diak urayenen ti Baro a Tawen tapno bisitaek ti pamiliak. Masansan a bisbisitaek ida. Maragragsakan dagiti dadakkelko, ket saandakon a babbabalawen. Ni adingko ket nagbalin met nga interesado a mangammo iti kinapudno iti Biblia.”

[Picture Credit Line iti panid 20]

Panorama Stock/age Fotostock