SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO
Pagannurotan iti Balay—Talaga Kadi a Kasapulan?
Marigatanka kadi a mangsurot kadagiti pagannurotan iti balayyo? Makatulong kenka daytoy nga artikulo ken ti naipakuyog a worksheet tapno maibagam dayta kadagiti nagannakmo.
Ti umiso a kapanunotan
Di umiso: No awankan iti balayyo, awan metten dagiti pagannurotan a surotem.
Umiso: Adda latta dagiti pagannurotan uray no pumanawkan iti balayyo. Masapul latta nga agtulnogka—mabalin nga iti boss-mo, iti landlord-mo, wenno uray iti gobierno. “Panagkunak, dakkel ti pannakaikawa dagiti agtutubo a saan a nairuam a sumurot kadagiti pagannurotan iti balayda no agbiagdan nga is-isuda,” kuna ti 19 ti tawenna a ni Danielle.
Ti kuna ti Biblia: ‘Agtulnogkayo kadagiti gobierno ken autoridad.’ (Tito 3:1) No sursuruem ti agtulnog kadagiti pagannurotan dagiti nagannakmo, nalaklakamto a sanguen dagiti bambanag inton adultokan.
Ti mabalinmo nga aramiden: Sursuruem a kitaen ti pagimbagan dagiti pagannurotan. “Gapu kadagiti pagannurotan dagiti nagannakko, nasursurok a pilien dagiti gagayyemko ken ibadyet ti orasko,” kuna ti agtutubo a ni Jeremy. “Nakatulong met dagiti pagannurotan tapno maksayan ti orasko nga agbuya iti TV ken agay-ayam iti video game. Isu nga ad-adun ti panawenko kadagiti napatpateg a banag—a maen-enjoy-ko latta ti dadduma kadagita.”
Ti umiso nga aramiden
Ngem kasanon no ipagarupmo a saan a husto ti maysa a pagannurotan? Kas pagarigan, kuna ti agtutubo a ni Tamara: “Impalubos dagiti nagannakko a mapanak iti sabali a pagilian, ngem idi nakaawidakon, dida man la kayat nga agmanehoak a mapan iti siudad uray 20 a minuto laeng ti kaasidegna!”
No kasta ti situasionmo, madi kadi no kasaritam dagiti nagannakmo maipapan iti naited a pagannurotan? Saan. Masapul laeng nga ammuem no kaano ken kasano nga ibagam dayta.
Kaano? “No laeng napaneknekamon kadagiti nagannakmo a mapagtalkanka babaen ti panagbalinmo a responsable a mabalin nga ibagam kadakuada a baliwanda ti pagannurotan,” kuna ti tin-edyer a ni Amanda.
Napaneknekan dayta ni Daria. “Sa laeng binaliwan ni Mommy ti pagannurotan idi nakitana a kanayon nga agtultulnogak,” kunana. Laglagipem, ti panagtalek ket maurnong, saan a makiddaw.
Ti panagyan iti balay a saan a masursurot ti pagannurotan dagiti nagannak ket kasla panaglanding iti airport a saan a masursurot dagiti pagannurotan iti panaglanding
Ti kuna ti Biblia: “Salimetmetam [wenno, tungpalem] . . . ti bilin ni amam, ket saanmo a baybay-an ti linteg ni inam.” (Proverbio 6:20) No aramidem dayta, maalam ti panagtalek dagiti nagannakmo ket mabalinton a pagsasaritaanyo ti maipapan iti pagannurotan.
Kasano? “Kanayon a nasaysayaat no nadayaw ken kalmado a makisaritaka kadagiti nagannakmo, imbes nga agreklamo ken agbugkawka,” kuna ti baro a ni Steven.
Umanamong met iti dayta ni Daria, a nadakamat itay. “No agrasonak ken Mommy, awan met laeng ti agbaliw,” kunana. “Kinapudnona, mas estriktuanna ketdi ti pagannurotan.”
Ti kuna ti Biblia: “Bulosan ti maag ti pungtotna, ngem naanus ti masirib ket tenglenna ti riknana.” (Proverbio 29:11, Ti Naimbag a Damag Biblia) No masursurom a kontrolen ti riknam, dakkelto ti maitulongna kenka, saan laeng nga iti balayyo no di ket uray iti eskuelaan, pagtrabahuan, ken iti sadinoman.
Ti mabalinmo nga aramiden: Agpanunotka sakbay a makisaritaka. Mabalin a mapukaw ti panagtalek dagiti nagannakmo no agpungtotka. Dayta ti gapuna a kuna ti Biblia a “daydiay nabannayat nga agunget naruay iti panangilasin.”—Proverbio 14:29.
Tip: Usarem ti naipakuyog a worksheet iti pannakisaritam maipapan kadagiti pagannurotan, ken no kasapulan, pagsasaritaanyo kadagiti nagannakmo daytoy a topiko.