SALUDSOD DAGITI AGTUTUBO

Apay a Paritandak Dagiti Nagannakko nga Agragragsak?

Inawisdaka dagiti gagayyemmo a mapan iti party iti weekend. Nagpakadaka kadagiti nagannakmo, ngem natangken a “saan” ti sungbatda. Saankan a nasdaaw, ta dayta manen ti imbagada idi naminsan.

Iti daytoy nga artikulo

Apay a kanayon a saan ti sungbat dagiti nagannakko?

No kasla kanayon a saandaka a palubosan dagiti nagannakmo, mabalin a mapanunotmo a saandaka a kayat nga agragsak.

Kasta ti narikna ti tin-edyer a ni Marie idi damona ti maaddaan iti selpon. Kunana: “Nakaad-adu nga app ti saan a kayat ni Papa nga i-download-ko. Dina pay kayat a basta sino lattan ti kacha-chat ken katawtawagko, ken dina met kayat a nakarabrabiin ket makitintinnawagak pay kadakuada. Ngem dagiti gagayyemko maaramidda ti kaykayatda!”

Panunotem: Talaga kadi a saan a kayat ti Papa ni Marie nga agragragsak isuna? Ania ngata dagiti mabalin a pakadanaganna?

Agtartaray a kotse iti kalsada. Adda iti igid ti kalsada ti karatula a nakaisuratan ti speed limit a “50.” Makita iti speedometer nga agtartaray ti lugan iti kapartak a 50. — Ti speed limit limitaranna ti panagpataraymo, ngem protektarannaka iti mabalin a peggad; kasta met laeng dagiti iparit dagiti nagannakmo

Padasem daytoy: Panunotem a maysaka a nagannak, ken inikkam ti tin-edyer nga anakmo iti selpon. Ania dagiti mabalin a pakadanagam? Ania dagiti iparitmo tapno maikkat dagiti pagdandanagam? Ania ti mabalin nga ibagam no ibaga ti tin-edyer nga anakmo a saanmo a kayat nga agragsak isuna?

“Kanayon nga ibaga ni Tatang, ‘Panunotem anakko ti rikna ti maysa a nagannak.’ Nakatulong dayta kaniak tapno mapanunotko a pagsayaatak dagiti iparparitna ken no apay nga iparparitna dagita. No siak ti adda annakna, ekspektarek met laeng kadakuada ti eks-ekspektaren kaniak ni Tatang.”—Tanya.

Kasanok a mapa-wen dagiti nagannakko?

Agpapauyo nga ubing a lalaki a nakadalikepkep ken adda asuk a rumrummuar kadagiti lapayagna.

Dimo ar-aramiden daytoy: Agpauyo, agreklamo, wenno makiriri.

“Awan maitulongna no agbugkawka. Maibus laeng ti pigsam ken uray dagiti nagannakmo. No makisinnungbatka, panunoten laeng dagiti nagannakmo nga ubing-ubingka pay ken saandaka pay a mabalin nga ikkan iti ad-adu a wayawaya.”—Richard.

Padasem ketdi daytoy: Saanka a dagus nga ag-react. Tarusam ketdi ti pampanunoten dagiti nagannakmo iti situasion. Ti kadi talaga problema ket saanda nga agtalek kenka, wenno mabalin a saanda nga agtalek iti situasion iti papanam wenno kadagiti tattao a makaduam? No kasta, mabalin a kalmado a makisaritaka kadakuada tapno maammuam no apay a saandaka a palubosan.

“Kanayon nga adda nasayaat a rason no apay nga adda iparparit da Mamang ken Papang. Saandak a parparitan nga agragsak. Kayatda laeng nga agragsakak a saanakto nga agproblema ken awan ti dakes a mapasamak kaniak.”—Ivy.

Prinsipio ti Biblia: “Iyebkas ti maag ti amin a riknana, ngem sikakalma a kontrolen ti masirib ti riknana.”—Proverbio 29:11.

Tin-edyer a babai nga agcha-chat ken agus-usar iti social media uray nakarabrabiin.

Dimo ar-aramiden daytoy: Ilimedmo a sukiren dagiti nagannakmo.

“Pasimple nga ar-aramidek iti selponko dagiti imparit ni Papa. Iremremediok a ka-chat dagiti gagayyemko uray nakarabrabiin wenno i-download-ko dagiti iparparitna nga app. Ngem idi kuan, naammuanna isu a lallalo a pinaritannak ta saanen nga agtalek kaniak. Talaga a saan a nasayaat no sukirem dagiti nagannakmo.”—Marie.

Padasem ketdi daytoy: Ipakitam kadagiti nagannakmo a sursurotem dagiti iparparitda tapno agtalekda kenka.

“Agan-anuska. Baka saan a dagus a balbaliwan dagiti nagannakmo dagiti iparparitda. Ngem no makitada nga agtultulnogka, posible a palubosandakanto a mangaramid iti ad-adu a banag.”—Melinda.

Prinsipio ti Biblia: “Agtulnogkayo kadagiti nagannakyo iti amin a banag.”—Colosas 3:20.

Tin-edyer a lalaki nga agpakpakaasi. Makita iti sangona ti piktiur ti tallo pay a tin-edyer.

Dimo ar-aramiden daytoy: Pilitem dagiti nagannakmo a palubosandaka a mangaramid iti maysa a banag, kas koma iti panangibagam iti ar-aramiden dagiti kaedadmo nga ipalpalubos dagiti nagannakda.

“No ipapilitmo ti kaykayatmo, baka kumaro laeng ti situasion wenno ad-adda a saanmo a maala ti kayatmo.”—Natalie.

Padasem ketdi daytoy: Usarem ti worksheet a “Pannakisarita Maipapan Kadagiti Pagannurotan” a tumulong kenka a makisarita kadagiti nagannakmo.

“Kayat dagiti nagannak a makita a kayam ti agaramid kadagiti nasayaat a desision. Isu a no makisarsaritaak kadagiti nagannakko, ikagkagumaak nga ipaawat kadakuada a saanak laeng nga agpapaapekto iti emosionko, no di ket pinagpanunotak a naimbag dayta. No kasta ti aramidek, ad-adda a palubosandak.”—Joseph.

Prinsipio ti Biblia: “Dayawem da tatang ken nanangmo.”—Efeso 6:2.