Agimtuod Dagiti Agtutubo

Apay a Didak Palubosan Dagiti Nagannakko nga Agragragsak?

Para ken Allisona a tin-edyer idiay Australia, makapa-stress ti kada agsapa ti Lunes idiay eskuelaan.

“Agiinnestoria ti amin maipapan iti inaramidda iti ngudo ti lawas,” kunana. “Makapagagar unay dagiti estoriada, kas iti no mano a party ti napananda, no mano a lallaki ti nabisongda—ken no kasanoda pay ketdi a naitarayan dagiti polis . . . Kasla nakaam-amak, ngem nagmayat a denggen! Agawidda iti alas singko ti parbangon, ket awan bibiang dagiti dadakkelda. Iti oras a matmaturogakon, mangrugrugida pay laeng nga agragragsak!

“Kalpasan nga estoriaenda kaniak dagiti nakaay-ayat nga inaramidda iti ngudo ti lawas, damagen dagiti kaklasek no ania met ti inaramidko. Ket ania ngay? Napanak nakigimong ken nangasaba. Mariknak a maikapkapisak la unayen iti panagragragsakda. Isu nga ibagak lattan nga awan ti inaramidko. Intono kuan, damagendan no apay a diak pay la ngarud simmurot kadakuada.

“Ipagarupmo no lumag-an ti riknam kalpasan ti Lunes. Ngem saan. Iti Martes, pagsasaritaanda manen ti sumaruno a ngudo ti lawas! Kadawyanna nga agtugaw ken dumngegak lattan iti saritaanda. Maikapkapisak unayen!”

KASTA met kadi ti agsapa ti Lunes-mo? Mariknam a kasla maikapkapiska iti nakaad-adu a ragragsak gapu ta estrikto dagiti nagannakmo, wenno kaslaka adda iti amusement park ngem didaka met palubosan a mangpadas iti aniaman kadagiti pagluganan. Dimo met ketdi kayat a tuladen ti amin nga ar-aramiden dagiti kapatadam. Kayatmo laeng ti agragragsak sagpaminsan! Kas pagarigan, ania kadagiti sumaganad ti magustuam unay nga aramiden iti ngudo ti lawas?

◯ agsala

◯ agbuya iti concert

◯ agbuya iti sine

◯ maki-party

◯ dadduma pay ․․․․․

Kasapulam ti aglinglingay. (Eclesiastes 3:1, 4) Kinapudnona, kayat ti Namarsua kenka a naragsakka iti kinaagtutubom. (Eclesiastes 11:9) Ken uray no pagduaduaam no maminsan, kayat met dagiti nagannakmo nga agragragsakka. Ngem nalabit adda dua a nainkalintegan a pakaseknanda: (1) no ania ti aramidem ken (2) no siasino ti kakaduam.

Kasano ngaruden no adda pangawisan kenka dagiti gagayyemmo ngem dimo sigurado no ania ti reaksion ti nagannakmo? Sakbay nga agdesisionka, parparegtaennaka ti Biblia a mangusig kadagiti pagpiliam, naimbag ken dakes, ken usigem dagiti resultada. (Deuteronomio 32:29; Proverbio 7:6-23) Mainaig iti dayta, ania dagiti mabalinmo a pagpilian?

A: DIKA AGPAKADA—MAPANKA LATTAN.

No apay a piliem daytoy: Kayatmo nga ipalastog kadagiti gagayyemmo a maaramidmon ti kaykayatmo. Para kenka, nalalaingka ngem iti nagannakmo, wenno bassit ti panagraemmo iti kapanunotanda.—Proverbio 15:5.

Dagiti resulta: Adda maammuan dagiti gagayyemmo maipapan kenka—kabaelam ti mangallilaw. No al-allilawem ti nagannakmo, posible nga allilawemto met ida. No maduktalan dayta ti nagannakmo, agsakitto ti nakemda, mapukaw ti talekda kenka, ken posible nga ad-adda nga estriktuandaka! Minamaag ngarud no mapanka lattan a di agpakpakada.—Proverbio 12:15.

B: DIKA AGPAKADA—DIKA MAPAN.

No apay a piliem daytoy: Pinagpanunotam ti awis ket naamirismo a maikontra dayta kadagiti prinsipiom wenno di nasayaat a kakadua dagiti nangawis kenka. (1 Co 15:33; Filipos 4:8) Wenno nalabit kayatmo ti mapan ngem dimo maitured ti agpakada kadagiti nagannakmo.

Dagiti resulta: No dika mapan gapu ta ammom a saan a nainsiriban dayta, napigpigsanto ti pakinakemmo a sumango kadagiti gagayyemmo. No dika mapan gapu laeng ta dimo maitured ti agpakada iti nagannakmo, nasakitto la ketdi ti nakemmo ken agpaspasugnodka ta panagriknam, sika laengen ti maikapkapis.

C: AGPAKADAKA KET KITAEM TI REAKSIONDA.

No apay a piliem daytoy: Agpaspasakupka kadagiti nagannakmo ken raraemem ida. (Colosas 3:20) Ay-ayatem ida ken dimo kayat a masaktanda no aglibaska. (Proverbio 10:1) Adda met gundawaymo a mangilawlawag iti saadmo.

Dagiti resulta: Marikna ti nagannakmo nga ay-ayatem ken raraemem ida. Ket no makitada a nainkalintegan dagiti kiddawmo, nalabit palubosandaka.

No Apay a Didaka Palubosan

Kasano ngay no didaka palubosan dagiti nagannakmo? Makapadismaya la ketdi dayta. Ngem no ammom dagiti rasonda, nalakam a maawatan dagiti restriksionda. Kas pagarigan, nalabit didaka patgan gapu iti maysa wenno sumagmamano kadagiti sumaganad.

Ad-adu ti ammo ken kapadasanda. No adda pagpiliam, nalabit kaykayatmo ti aglangoy iti resort nga addaan kadagiti lifeguard. Apay? Agsipud ta bayat a maragragsakanka nga aglangoy, dimo unay makita ti peggad. Ngem nasaysayaat ti ayan dagiti lifeguard isu a nalaklakada a masiputan dagiti peggad.

Umasping iti dayta, gapu ta ad-adu ti ammo ken kapadasan dagiti nagannak, mabalin a makitada dagiti dimo makita a peggad. Kas kadagiti lifeguard iti resort, saan a panggep dagiti nagannakmo a lapdan ti panagragragsakmo. Tultulongandaka laeng a mangliklik kadagiti peggad a mabalin a mangdadael iti panangtagiragsakmo iti biag.

Ay-ayatendaka. Kayat unay dagiti nagannakmo a salaknibandaka. Ayat ti mangtignay kadakuada a mamalubos kenka ngem ayatda met ti manglapped kenka no kasapulan. No adda ipakadam nga aramiden, iyimtuodda iti bagbagida no mabalindaka a palubosan ken no maakseptarda dagiti resulta ti panangpalubosda kenka. Sadakanto la palubosan no kombinsidoda nga awan ti dakes a mapasamak kenka.

Kurang ti impormasion. Kanayon a pagimbagam ti pampanunoten ti nagannakmo. No dida maawatan ti kidkiddawem, wenno ti panagkunada ket saan a kompleto ti impormasion a kasapulanda, dakkel ti posibilidad a didaka patgan.

No Kasano a Nalaklakam a Makombinsir Ida

Adda uppat a makatulong.

Agbalinka a napudno: Umuna, masapul a napudnoka a mangsaludsod iti bagim: ‘Ania a talaga ti rason a kayatko ti mapan? Gapu kadi ta magustuak unay ti maaramid sadiay, wenno kayatko laeng nga awan ti makuna kaniak ti gagayyemko? Gapu kadi ta addanto sadiay ti kursonadak?’ Napudnoka ngarud koma iti nagannakmo. Agtutuboda met idi ken am-ammodaka unay. Isu a mabalin a matarusandan no ania a talaga ti motibom. Apresiarendanto ti turedmo a mangibaga kadakuada iti kinapudno ket magunggonaanka iti kinasiribda. (Proverbio 7:1, 2) Ngem no saanka a napudno kadakuada, bumassit ti talekda kenka ken ti posibilidad a palubosandaka.

Umiso a Tiempo: Dimo igiddan ti agkiddaw wenno agpakada no kasangsangpetda manipud iti trabaho wenno adda madama nga as-asikasuenda. Asitgam ida no nawaywayadan ngem saan koma nga inton asidegen ti tiempo sa pagdesisionem ida a dagus. Saan a magustuan ti nagannakmo no dagdagem ida. Agpakadaka a nasakbay, ket apresiarenda ti panangikabilangam iti kasasaadda.

Detalye: Dika agilimed. Ibagam ti kompleto a detalye maipapan iti ipakpakadam. Saan a kayat dagiti nagannak ti sungbat a “Diak ammo,” nangruna no ti saludsod ket: “Siasino ti kakaduam?” “Addanto kadi kaduayo a responsable nga adulto?” wenno “Anianto nga oras a malpas?”

Kababalin: Dimo ibilang ti nagannakmo kas kabusor. Panunotem nga isaksakitdaka—ta dayta ti agpayso. No ibilangmo ida a kaaliado, dikanto unay a nareklamo ken nalabit nalaklakam a maala ti riknada. No didaka patgan, siraraem a damagem no apay. Kas pagarigan, no didaka palubosan a mapan agbuya iti concert, ikagumaam a tarusan ti makagapu. Negatibo kadi ti panangmatmatda iti agpabuya? iti pakaangayanna? iti kakaduam? iti bayad ti tiket? Dimo ibagbaga ti kas iti “Awan panagtalekyo kaniak,” “Mapan amin a gagayyemko,” wenno “Sipapalubos amin dagiti nagannak ti gagayyemko!” Ipakitam kadagiti nagannakmo a manakemkan a mangawat ken mangraem iti desisionda. Raemendaka no kasta ti aramidem. Ket inton sumaruno nga agpakadaka, dakdakkel ti posibilidad a palubosandaka.

Ad-adu pay nga artikulo ti masarakan iti serye a “Young People Ask” iti Web site a www.watchtower.org/ype

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 11]

“Pagtalkandak dagiti dadakkelko, nangruna gapu ta napintas ti rekordko. Awan ilimlimedko kadakuada maipapan iti gagayyemko. Diak met mabuteng a pumanaw iti maysa nga okasion no diak magustuan ti mapaspasamak.”

[Ladawan]

Kimberly

[Kahon iti panid 12]

DAMAGEM ITI NAGANNAKMO

Kayatmo kadi a maammuan ti kapanunotan ti nagannakmo maipapan kadagiti banag a nadakamat iti daytoy nga artikulo? Ti kakaisuna a pamay-an ket ti panagdamagmo kadakuada! No umiso ti tiempo, makisaritaka kadakuada no ania ti makunada maipapan iti panagragragsakmo. Mangpanunotka iti saludsod a kayatmo a damagen kadakuada, ken isuratmo iti baba.

․․․․․

[Ladawan iti panid 12]

Kas kadagiti “lifeguard” iti resort, nalaklaka a madlaw ti nagannakmo dagiti posible a peggad isu a mapakdaarandaka