Ti Nagkauna a Kitikit iti Egipto Suportaranna ti Salaysay iti Biblia

Daytoy a walo a metro (26 ft) ti kangatona a kitikit ket asideg iti pagserkan ti nagkauna a templo ti dios nga Amun iti Karnak iti Egipto. Sigun kadagiti eskolar, ipakita ti kitikit ti panangsakup ni Faraon Sisak kadagiti pagilian iti makin-amianan a daya ti Egipto, a pakairamanan ti Juda ken ti makin-amianan a pagarian ti Israel.

Makita iti kitikit ni Amun a mangyaw-awat ken ni Sisak, wenno Sheshonk,a iti nasurok a 150 a nakakawar a balud. Irepresentar ti tunggal balud ti maysa kadagiti nasakup nga ili wenno tattao. Naikitikit ti nagan dagiti ili kadagiti sukog itlog iti bagi ti tunggal balud. Nalawag pay laeng a mabasa ti sumagmamano kadagiti nagan. Ti dadduma kadagita ket pagaammo dagiti agbasbasa iti Biblia. Karaman kadagita ti nagan a Bet-sean, Gibeon, Megiddo, ken Sunem.

Naisurat iti Biblia ti pannakasakup ti Juda. (1 Ar-ari 14:25, 26) Kinapudnona, indetalye ti Biblia ti maipapan iti panangsakup ni Sisak. Kastoy ti mabasatayo: “Iti maikalima a tawen ti panagturay ni Ari Rehoboam, bimmusor iti Jerusalem ni Ari Sisak ti Egipto. . . . Naaddaan ni Rehoboam iti 1,200 a karuahe, 60,000 a kumakabalio, ken di mabilang a soldado a kimmadua kenkuana manipud Egipto . . . Nasakupna dagiti napaderan a siudad ti Juda, ket kamaudiananna, nakadanon idiay Jerusalem.”​—2 Cronicas 12:2-4.

Saan laeng a ti kitikit iti Karnak ti pammaneknek ti arkeolohia maipapan iti panangsakup ni Sisak iti teritoria ti Israel. Naisurat met ti nagan a “Sheshonk” iti tipping ti maysa a bato a monumento a masarakan iti ili a Megiddo a nadakamat iti Biblia.

Ti umiso a salaysay ti Biblia maipapan iti panangsakup ni Sisak iti Juda ket maysa a pammaneknek a mapagtalkan dagiti nangisurat iti Biblia. Siuumiso nga insuratda ti pannakasakup ken pannakaabak ti bukodda a nasion. Saan a kasta ti kapudno ti dadduma a nagkauna a mannurat.