Watchtower ONLINE A LIBRARIA
Watchtower
ONLINE A LIBRARIA
Iloko
  • BIBLIA
  • PUBLIKASION
  • GIMONG
  • g99 5/22 pp. 18-20
  • Kasano a Maparmekko ti Nakaro a Pannakaseknanko iti Kadagsenko?

Awan video-na ti napilim.

Pasensiakan, adda problema iti pannakai-load ti video.

  • Kasano a Maparmekko ti Nakaro a Pannakaseknanko iti Kadagsenko?
  • Agriingkayo!—1999
  • Subtitulo
  • Umasping a Material
  • Panagsarming
  • Panangdepinar iti Pudno a Kinapintas
  • Ti Bileg ti Panagpudno iti Pada a Tao
  • Agan-anuska​—In-inut ti Iyiimbag
  • No Ngay Diak Magustuan ti Itsurak?
    Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo—Dagiti Sungbat nga Epektibo, Tomo 2
  • Apay a Maseknanak Unay iti Kadagsenko?
    Agriingkayo!—1999
  • Adda Kadi Sakitko a Nainaig iti Pannangan?
    Agriingkayo!—2006
  • Anorexia ken Bulimia—Dagiti Kinapudno, Dagiti Peggad
    Agriingkayo!—1999
Kitaen ti Ad-adu Pay
Agriingkayo!—1999
g99 5/22 pp. 18-20

Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Maparmekko ti Nakaro a Pannakaseknanko iti Kadagsenko?

“Ti kadakkelan nga isyu iti biagko isut’ panangpalaman wenno di panangpalaman iti mayonnaise iti tinapayko. Kasano ngata a maisentrok ti panunotko iti aniaman a banag no paboritok unay ti mayonnaise? Kaudian a desision? Diak palamanan iti mayonnaise​—adu unay ti calorie-na. Nangabak manen ti anorexia. Naabakak.”​—Jaimee.

MINILION nga agtutubo ti ap-apektaran ti saksakit a mainaig iti pannangan.a Saan a nangrugi ti kaaduan tapno panggepda a bisinen ti bagida (anorexia) wenno iyugalida ti napalalo a pannangan ken panagpurga (bulimia). Maisupadi ketdi, adu ti nangrugi a kalatda laeng ti agpakuttong bassit. Ngem sakbay a naamirisda dayta, nasiluanda gayamen iti karkarna a siklo ti panangpabisin wenno napalalo a pannangan. “Rinugiak daytoy intero a dieta a mangkontrol ti kadagsenko, ngem ita, daytat’ mangkonkontrolen kaniak,” kuna ni Jaimee.

No maamirismo a palpalaluam gayamen ti mangan ken makitkitamon ti epektona iti kadagsenmo, aniat’ maaramidam? Umuna, panunotem nga adu a dadduma pay nga agtutubo ti nakidangadang iti saksakit a mainaig iti pannangan ket nagballigida! Ngem kasano?

Panagsarming

Ti panangakseptarmo iti langam isut’ kangrunaan a pamay-an tapno umimbagka iti sakitmo a mainaig iti pannangan. “Adda tiritir a panangmatmat ti kaaduan a tattao iti itsurada,” kuna ti libro a Changing Bodies, Changing Lives. “Saan a realistiko ti panangmatmatda iti bagida ken nakarot’ pananguyawda iti bagida, nangnangruna iti langada.”

Kinapudnona, ibasar ti dadduma a tin-edyer ti intero nga itsurada iti pammagida; maibilang a makadidigra ti aniaman a pakapilawan. “Nakaluklukmegak nga uray la diak madaeranen dayta,” kuna ti 17 anyos a ni Vicki. “Nagdakkel ti siketko nga uray la diak makapag-tuck in.” Uray no limmag-an iti 10 a kilo, saan a napnek ni Vicki. Dina kayat ti mangan wenno palaluanna ti mangan sana isarua dayta.

Saan met ketdi a dakes no medio maseknanka iti langam. Iti daytoy a benneg, makapainteres a maammuan a nasayaat ti makuna ti Biblia iti pammagi ken langa ti adu a lallaki ken babbai, a pakairamanan da Sara, Raquel, Jose, David, ken Abigail.b Ibagbaga pay ketdi ti Biblia a “naimnas unay” ti nagserbi idi ken ni David a ni Abisag.​—1 Ar-ari 1:4.

Panangdepinar iti Pudno a Kinapintas

Ngem saan a ti kinapintas ti langa wenno pammagi ti maysa a tao ti kangrunaan nga ipaganetget ti Biblia. Imbes ketdi, itan-okna “ti nalimed a kinatao ti puso.” (1 Pedro 3:4) Ti kinatao isut’ pudno a mamagbalin iti maysa a makaay-ayo wenno makarimon iti imatang ti Dios ken dagiti tattao.​—Proverbio 11:20, 22.

Lagipem ti anak a lalaki ni Ari David a ni Absalom. Kuna ti Biblia: “Awan idi ti madaydayaw unay a kas ken Absalom gapu iti kinataerna: manipud iti dapan ti sakana agingga iti kuppokuppona awan ti pamilawan kenkuana.” (2 Samuel 14:25) Ngem manangallilaw daytoy nga agtutubo a lalaki. Ti kinatangsit ken ambisionna ti nangdurog kenkuana a mangpadisi iti ari a pinulotan ni Jehova. Isu a saan a makaay-ayo ti panangdeskribir ti Biblia ken Absalom no di ket isut’ deskribirenna kas lalaki a nakababain ti kinatraidorna ken makapapatay ti gurana.

Ti pudno a kinaimnas, wenno kinataer ti maysa a tao ket saan nga agpannuray iti pammagina. Adda naimbag a rason a kunaen ti Biblia: “Gun-odem ngarud ti sirib; wen, kadagiti amin a gunggun-odem, gun-odem ti pannakaawat. Ikkannanto ta ulom iti balangat ti saniata; balangat ti kinapintas ti iyawatnanto kenka.”​—Proverbio 4:7, 9.

Ngem pudno nga ad-adu pay malaksid iti di pannakapnek iti langa ti mangdegdeg iti saksakit a mainaig iti pannangan. Kuna ti maysa a libro: “Dagiti tattao a palaluanda ti mangan ken biktimaen ti saksakit a mainaig iti pannangan a kas iti anorexia nervosa, bulimia, ken napalalo a pannangan, masansan a bassit ti panagraemda iti bagida​—saanda unay nga ipatpateg ti bagida ken patienda met a saan ida nga ipatpateg dagiti sabsabali.”

Adu ti rason a mangiparikna iti bassit a panagraem iti bagi. No rugrugi ti pubertad, kas pagarigan, malapunoska iti panagduadua​—nangnangruna no nadardaras ti idadakkelmo ngem kadagiti kapatadam. Sa adda met dagiti dadduma nga agtutubo a napadakkel kadagiti pagtaengan a masansan ti riri, nalabit uray pay ti pisikal wenno seksual a panangabuso. Aniaman ti makagapu, ti iyiimbag gagangay nga iramanna ti panangbigbig iti aniaman a mangrubrubrob iti pannakarikna iti kinaawan serserbi. Kaipapanan daytoy nga apresiarem iti pudno a kinapategmo kas tao. Uray kaskasano, talaga nga amintayo ket addaan iti sumagmamano a naimbag a saguday. (Idiligmo iti 1 Corinto 12:14-18.) Pudno, mabalin a saanmo a makita dagitoy iti bagim, ngem dagitoy ket mabalin nga ipatuldo kenka ti maysa a nataengan a gayyem.

Ngem kasano ngay no talaga a masapul nga agpakuttongka gapu kadagiti nainkalintegan a rason a mangapektar iti salun-atmo? Isingasing ti Biblia a ‘natimbeng [koma] ti panagug-ugali[tayo].’ (1 Timoteo 3:11) Isu a ti kasayaatan ket liklikam ti panaglablabes iti panagdieta wenno dika agpabiktima kadagiti programa a nadaras kano a pagpakuttong. Nalabit ti kasayaatan a pagpakuttong isut’ pannangan iti makapasalun-at a taraon ken ti kalalainganna a panagehersisio. “Kas iti kaaduan amin a banag,” kuna ti magasin nga FDA Consumer, “adda umiso ken di umiso a wagas ti panagpakuttong. Ti di umiso a wagas isut’ panaglangan a mangan, di pannangan iti aniaman malaksid iti pagdieta a tinapay ken danum, panagtomar iti pagdieta a pildoras, wenno panangpilitmo iti bagim nga agsarua.”

Ti Bileg ti Panagpudno iti Pada a Tao

Idilig ni social worker Nancy Kolodny ti sakit a mainaig iti pannangan iti “iseserrek iti nagadu ken dimo kabesado a lansangan a siksika, awan mapa wenno kompasmo, dimo ammo ti pagruaram, ket dimo masierto no makaruarka pay wenno saan. . . . No nabaybayag ti kaaddam dita, ad-adda met a mariro ken maupayka bayat nga ikagkagumaam ti rummuar.” No ngarud addaanka kadagiti sintoma ti anorexia wenno bulimia, masapul nga agpatulongka. Dika makaruar iti “nagadu ken dimo kabesado a lansangan” a siksika. Isu nga agpudnoka ken ni nanang wenno tatangmo wenno ti maysa a mapagpiaran nga adulto. Kuna ti maysa a proverbio ti Biblia: “Ti pudno a gayyem agayat iti amin a tiempo, ken maysa a kabsat a nayanak no adda riribuk.”​—Proverbio 17:17, NW.

Nasarakan ti adu a Saksi ni Jehova ti kasta a mapagtalkan a pannakigayyem kadagiti panglakayen iti kongregasion Kristiano. Siempre, saan a doktor dagiti panglakayen, ket saan a masandian ti tulongda iti nasken a panagpadoktormo. Ngem ipangag dagiti Kristiano a manangaywan “ti ikkis ti napanglaw,” ket makatulong ti balakad ken kararagda a ‘mangpaimbag iti addaan sagubanit’ iti naespirituan.​—Proverbio 21:13; Santiago 5:13-15.

No maalumiimka nga agpudno iti maysa a tao iti rupanrupa, isuratmo dagiti kapanunotam, ket kiddawem a subalitanna dayta. Ti napateg isut’ panagpudnom. “Babaen ti panangbigbigmo iti kinapudno a saanmon a kabaelan dayta,” kuna ni Nancy Kolodny, “makitultulagka a manipud ita, ipalubosmon nga adda tumulong kenka.” Kunana pay: “Mabalin a narigat nga aramiden dagitoy, ngem makagunggona, ta daytoy ti mangiturong kenka iti umiso a direksion tapno makaruarka iti arigna nagadu ken dimo kabesado a lansangan.”

Adda pay sabali a nabileg a tulong kadagiti Kristiano nga agtutubo​—ti panagkararag. Ti panagkararag iti Dios ket saan a maysa la a wagas a pangpakalma iti isip. Agpayso ken napateg dayta a pannakisarita iti Namarsua, nga ad-adda a makatarus kenka ngem sika! (1 Juan 3:19, 20) Gapuna, nupay saan pay nga ita ti tiempo nga intuding ni Jehova a panangpukawna iti amin nga an-annayen, maiwanwan ti naayat a Diostayo dagiti addangmo tapno saanka a maiwawa. (Salmo 55:22) Manipud iti mismo a kapadasanna, kastoy ti insurat ni salmista David: “Binirbirokko ni Jehova, ket isu sinungbatannak, ket inispalnak kadagiti amin a panagbutbutengko. Toy nanumo a tao imkis, ket dinengngeg ni Jehova, ket insalakanna kadagiti amin a dukdukotna.”​—Salmo 34:4, 6.

Rumbeng ngarud nga iyebkasmo ti kaunggan a riknam ken Jehova a Dios. “Iyallatiwyo kenkuana amin a pakaringgoranyo,” insurat ni apostol Pedro, “agsipud ta isu maseknan kadakayo.” (1 Pedro 5:7) Tapno rumang-ay ti panangapresiarmo iti naayat a kinamanangngaasi ni Jehova, apay a dika basaen a naimbag ti Salmo 34, 77, 86, 103, ken 139? Ti panangmennamennam kadagitoy a salmo isut’ mangpabileg iti panamatim a nasungdo ni Jehova ken kayatna nga agballigika. Babaen ti panangbasam iti Saona, mariknamto met ti narikna ni David idi insuratna: “Kada madanagan ken mariribukanak, liniwliwa ken pinaragsaknak.”​—Salmo 94:19, Today’s English Version.

Agan-anuska​—In-inut ti Iyiimbag

Saan a nadaras ti iyiimbag ti kaaduan nga agpatulong gapu iti sakit a mainaig iti pannangan. Usigem ni Jaimee a naadaw itay. Uray kalpasan a rinugiannan ti nagpatulong, marigatan latta a mangan iti uray sangamalukong laeng a cereal. “Masapul a kanayon a palagipak ti bagik a mangpasalun-at dayta kaniak, ken masapul a manganak tapno agbiagak,” kunana. “Kas man la rinibu a kilo ti kadagsen ti kada kutsara a kanek.”

Nupay adda idi tiempo a dandani natay ni Jaimee, inkeddengna a parmekenna ti tiritir a panangmatmatna iti taraon. “Diak matay,” kinunana. “Labanak daytoy ket mangabakakto. Maparmekkonto ti anorexia. Narigat, ngem aramidek dayta.” Maaramidam met dayta!

[Dagiti Footnote]

a Kitaem ti Agriingkayo! nga Abril 22, 1999, panid 13-15.

b Kitaem ti Genesis 12:11; 29:17; 39:6; 1 Samuel 17:42; 25:3.

[Ladawan iti panid 19]

Makatulong kenka ti balanse a taraon ken ti kalalainganna a panagehersisio a mangkontrol iti kadagsenmo

    Dagiti Publikasion iti Iloko (1984-2025)
    Ag-log out
    Ag-log in
    • Iloko
    • I-share
    • Ti Kayatmo a Setting
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pagannurotan iti Panagusar
    • Pagannurotan iti Kinapribado
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ag-log in
    I-share