Panangmatmat iti Lubong
Admitiren ti Kompania ti Sigarilio a Makapakanser ti Panagsigarilio
Kalpasan ti pinulpullo a tawen a susik maipapan kadagiti natakuatan ti nadumaduma nga autoridad iti medisina, bigbigenen ti Philip Morris, ti kadakkelan nga agar-aramid iti sigarilio idiay Estados Unidos, a makapakanser iti bara ken mangpataud iti dadduma pay a makapapatay a sakit ti panagsigarilio. Kastoy ti sagudayen ti impadamag ti kompania: “Aglaplapusanan ti napagnunumuan dagiti doktor ken sientista a ti panagsigarilio ti pakaigapuan ti kanser iti bara, sakit iti puso, emphysema ken dadduma pay a grabe a sakit dagiti mannigarilio.” Sigun iti The New York Times, “iti napalabas, impapilit ti kompania . . . a ti panagsigarilio ket maysa a ‘banag a mangpakaro iti risgo’ wenno ‘maysa a pakaigapuan’ dagiti sakit a kas iti kanser iti bara, saan ketdi a pakaigapuan dagiti sakit.” Ngem iti laksid daytoy a panangadmitir, kuna ti kompania: “Pagpannakkelmi unay dagiti marka ti sigariliomi ken dagiti kampania ti panaganunsio a nangitandudo kadagitoy iti adu a tawen.”
Mapukpukaw a Pagilasinan
In-inut a mapukpukawen dagiti pagipempenan, pagdiskargaan, ken pagprosesuan iti binukel wenno dagiti grain elevator kadagiti makinlaud a tanap idiay Canada. Nadanon ti kangatuan a bilang dagiti grain elevator idi 1933 idi adda 5,758 kadagitoy iti nadumaduma a paset ti aw-away. Nanipud idin, 1,052 laengen ti bilangda. Ti makagapu? Kastoy ti naladingit a kinuna ti maysa a nakasaksi idi narebba ti maysa a grain elevator: “Nagdakkelen ti namalbaliwan ti panawen. Ti agrikultura ket maysa itan nga agribusiness wenno kombinasion ti panagtalon, panagpataud ken panaglako kadagiti produkto ken alikamen ti panagtalon. Awanen ti talon ti pamilia. Kasta met laeng dagiti elevator.” “Dagiti tanap nga awanan kadagiti elevator ket medio kaasping ti Venice nga awanan kadagiti kanal, ti New York nga awanan kadagiti agkakangato a pasdek wenno ti Britania nga awanan kadagiti lugar a pagiinuman iti arak,” kuna ti magasin a Harrowsmith Country Life. Ikagkagumaan dagiti grupo nga addaan iti espesial nga interes nga ipreserba ti maibilang a maysa a simbolo ti arkitektura kadagiti kapatagan ti Canada. Napagbalin a museo ti maysa a grain elevator ken teatro a restawran ti maysa pay.
Awan a Pulos ti Umdas a Panawen
Iti intero a Europa, umad-adu dagiti tattao a matartaranta, kuna ti Aleman a periodiko a Gießener Allgemeine. Kasta met laeng ti mapasamak agtartrabaho man dagiti tattao iti ruar ti balayda, agtagtagibalay, wenno agpalpaliwada. “Ad-adda a bassit ti turog dagiti tattao, agap-apurada a mangan, ken matartarantada iti pagtrabahuan ngem iti napalabas nga 40 a tawen,” kuna ti sosiologo a ni Manfred Garhammer ti Bamberg University. Natakuatanna a pimmartak ti irarang-ay ti inaldaw a panagbiag iti amin a nasion ti Europa nga inadalna. Dagiti alikamen iti balay a mangpalag-an iti trabaho ken ti nakissayan nga oras iti panagtrabaho ket saan a nangpataud iti aniaman a “naaliwaksay a kagimongan” wenno “nawadwad a panawen.” Imbes ketdi, nakissayan iti promedio a 20 a minuto ti panawen iti pannangan ken ti pannaturog iti rabii iti 40 a minuto.
Adikto iti Panagsugal ti Australia
“Ti panagsugal ket maysa ita a napeggad nga isyu iti salun-at idiay Australia, a direkta a mangap-apektar iti di kumurang a 330,000 a napeklan a sugador,” kuna ti The Australian. Sigun iti periodiko, adda idiay Australia ti nasurok a 1 iti kada 5 nga elektroniko a makina a pagsugalan nga adda iti intero a lubong, a sadiay agsugal ti 82 a porsiento kadagiti amin a nataengan. Natakuatan ti maysa a gunglo a nadutokan nga agimbestigar iti industria ti panagsugal idiay Australia a 2.3 a porsiento kadagiti nataengan nga Australiano ti addaan nakaro a parikut iti panagsugal. Ag-37 a porsiento ti nagpanggep nga agpakamatay, nasurok a 11 a porsiento ti nanggay-at nga agpakamatay, ken 90 a porsiento kadagitoy ti nagkuna a malmaldaangda unay gapu iti panagsugalda. Kiniddaw ti gunglo a mapabaro ti pannakatarawidwid ti panagsugal ket insingasingna a masapul a maipaskil dagiti pakdaar kadagiti siled a pagsugalan.
Panangparmek iti Pannakataranta
Matartarantaka kadi? Kas naipadamag iti El Universal, isingasing ti Mexican Institute of Social Security dagiti sumaganad a pagannurotan a makatulong a pangparmek iti tension. Maturogka iti kapaut a kalikaguman ti bagim—iti nagbaetan ti innem ken sangapulo nga oras iti kada aldaw. Manganka iti kompleto ken balanse a pammigat, kalkalainganna a pangngaldaw, ken bassit laeng a pangrabii. Isingasing pay ti kaaduan nga eksperto a kissayam ti nalanit a kanem, limitaram ti kaadu ti asin nga usarem ket kalpasan ti edad nga 40, kissayam ti ipaunegmo a gatas ken asukar. Ikagumaam nga iwayaan ti naulimek a panagmennamenna. Ad-adda pay a makissayam ti pannakatarantam no kanayon nga adda gundawaymo a mangapresiar iti nakaparsuaan.
Makapapatay a Pagpapintas
Maus-usaren ti maysa a pamay-an a pagpapintas a ramanenna ti panangineksion iti makapapatay a sabidong a botulinum tapno maunnat dagiti kuretret iti rupa, kuna ti The Toronto Star. Ti sabidong ti mangparalisado iti sumagmamano a masel ti rupa. Iti sumagmamano nga aldaw, mapukawda ti kolorda, isu a maunnat dagiti kuretret. Agpaut ti panangagas iti agarup uppat a bulan ken pagbalinenna ti langa ti pasiente nga ad-adda a relaks, ken agkabannuag. Ngem adda pagdaksanna. Mamakdaar ti report a “mapukaw dagiti agpaagas ti kuretretda, ngem didanto metten makapagkidday no masdaawda ken makapagisem a naimbag, [ken] makapagmuregreg.” Kaipapananna a nakasaganaka a “mangparalisado iti sumagmamano a paset ti rupam tapno pumintaska a kas iti agtutubo,” kuna ti periodiko.
“Ania ti Dasdasigan ti Dios?”
“Diak panggep nga uyawen ti pammati ti siasinoman,” kuna ti kolumnista iti isports a ni Sam Smith, “ngem saan kadi a daytoy a publiko a panangipabuya iti kinarelihioso ket nalabesen iti isports? Apay nga agkararag dagiti agaayam iti football kalpasan a nakaiskorda iti [touchdown]?” Dagidiay nga agaayam a nagraragup nga agkarkararag kalpasan ti maysa nga ay-ayam ket makita met a “pagsasawanda dagiti reporter” iti locker room wenno “padasenda a saktan dagiti agaayam” no kangitingitan ti salip iti isports, kuna ni Smith. Ti panangipagarup nga adda grupo a dasdasigan ti Dios ket “kas man la pananglais iti panamati iti Dios,” kunana. Isu a kastoy ti konklusion ti artikulona: “Ditay pagbalinen ti isports a narelihiosuan.”
Dagiti Napeggad a Trabaho
Ania ti sangapulo a kapepeggadan a trabaho? Sigun iti listaan ti U.S. Bureau of Labor Statistics, dagiti agpukpukan iti kayo ti kapeggadan. Dandani 129 ti matay iti kada 100,000 a trabahador, idinto ta dagiti mangngalap ti maikadua ken maikatlo dagiti marino. Ag-123 a mangngalap ken 94 a marino ti matay iti kada 100,000 a trabahador. Ti sumaganad a napeggad a trabaho ket dagidiay piloto ti eroplano, trabahador ti metal kadagiti maibangbangon a pasdek, minero, obrero iti konstruksion, tsuper ti taksi, tsuper ti trak, ken trabahador iti talon. Nupay kasta, “bimmassit iti agarup 10 a porsiento ti intero a kaadu dagiti makapapatay a pannakadangran iti panggedan—4.7 iti kada 100,000 a trabahador” iti napalabas a lima a tawen, kuna ti Scientific American.
Dagiti Masirib a Tumatayab!
“Maliklikan dagiti billit tuleng idiay Calcutta ti agmalaria,” kuna ti Pranses a magasin maipapan iti nakaparsuaan a Terre Sauvage. Napaliiw dagiti eksperto a nupay umad-adu dagiti agmalaria, ad-adayon ti pagtayaban dagiti billit tuleng nga agsapul iti bulbulong ti kayo nga aglaon iti adu a natural a kinina nga agas ti malaria. Malaksid a pangap-apda kadagiti umokda ti bulbulong, agparang a dagitoy ket kanen pay dagiti tumatayab. “Dagiti billit tuleng, a pagay-ayatda ti siudad ken dida kayat ti agmalaria, kas man la naipamuspusandan no kasano a salakniban ti bagida,” kuna ti magasin.
Kontaminado a Kuarta
Kontaminado iti cocaine ti nasurok a 99 a porsiento kadagiti papel de banko ti London, kuna ti periodiko a Guardian. Ineksamen dagiti eksperto ti 500 a papel de banko ket natakuatan nga 496 ti kontaminado iti droga. Mangrugi ti pannakakontaminar no iggaman dagiti agus-usar iti droga dagiti papel de banko. Pagbanaganna, kontaminaran dagitoy a papel de banko ti dadduma a kuarta inton urnosen dagiti makina ti banko wenno maidulinda. Ti cocaine ti nagbalin a kapartakan nga umadu a pagpalpaliwaan a droga idiay Britania kadagidiay agtawen iti 20 agingga iti 24. Sigun iti nakabase idiay London a Youth Awareness Project, agusar dagiti tin-edyer iti cocaine agsipud ta patienda a mapasayaatna ti reputasionda ken pabilgenna ida.
“Kadawyan Unay nga Impeksion nga Iyakar ti Dara”
“Di kumurang a 2.7 a milion nga Americano ti addaan iti virus ti hepatitis C, a mamagbalin iti dayta kas ti kadawyan unay nga impeksion nga iyakar ti dara idiay Estados Unidos,” kuna ti report ti Associated Press. Mayakar ti hepatitis C iti nadumaduma a tattao nangnangruna babaen ti seksual a panagdenna wenno babaen ti kontaminado a dara. Dagidiay kangrunaan a makaptan iti sakit ket dagiti agsisinnublat nga agusar iti dagum ti mayineksion a droga ken dagiti makikaidda a dida agusar iti kondom. Ngem mayakar met ti impeksion dagidiay agtato ken ag-acupuncture a di umiso ti panangdalusda kadagiti alikamenda. Agpeggad met dagiti nayalisonan iti dara. Iti kada tawen, agarup 1,000 a tattao idiay Estados Unidos ti masulbongan iti dalem gapu ta dinadael ti virus ti dalemda.