Ti Panangmatmat ti Biblia

“Aglablabes nga Isports” Sarakusokem Aya ti Peggad?

“KADAGITOY NGA ALDAW, UMAD-ADU KADATAYO TI SAAN LAENGEN NGA AGBUYA NO DI KET MAKIPARTISIPAREN ITI PANAGPARAKAYDA, PANAGDAYUSDOS ITI KABAMBANTAYAN BABAEN TI TALI, PANAGLUGAN ITI BASSIT A BILOG A MAAWAGAN A KAYAK KADAGITI DISSUOR KEN PANAGBATOK A KAASSIBAY DAGITI PATING.”​—PERIODIKO A WILLOW GLEN RESIDENT.

DESKRIBIREN daytoy a komento ti agsaksaknap nga uso iti isports. Dagiti lumatlatak nga aktibidad kas iti skydiving, ice climbing, paragliding, ken BASE jumpinga ipamatmatda a pagay-ayat ti lubong a sarakusoken dagiti peggad. Maus-usar met dagiti snowboard, mountain bike, skateboard, ken in-line skate tapno maartapan ti maysa a tao dagiti limitasionna babaen ti panangikagumaanna a mangparmek kadagiti lapped iti kaaddana kadagiti nakarangrangkis a kabambantayan, kangangatuan a derraas, ken kangangatuan a disso. Kas kunaen ti magasin a Time, ti lumatlatak nga “aglablabes nga isports”​—dagiti isports a pangsarakusokan dagiti makipartisipar kadagiti peggad​—igunamgunamna ti gagar ti minilion a makipartisipar kadagiti aramid a “kaasping unay ti agpayso a pangusaranda iti laingda a mangparmek iti peggad ken buteng. Iti kasta, marikna dagidiay makipartisipar kadagitoy nga isports iti ngudo laeng ti lawas ken dagidiay propesional nga atleta a maartapanda dagiti kabaelanda.”

Nupay kasta, tangay lumatlatak, umad-adu met ti dakes nga epektona iti maysa a tao. Umad-adu a tattao ti masaktan no agbalin nga aglablabes dagiti kalkalainganna ti kinatalgedda nga isports. Idiay Estados Unidos idi 1997, immadu iti nasurok a 33 a porsiento dagiti naitaray iti pang-emerhensia a siled gapu iti pannakadunorda iti panag-skateboard, 31 a porsiento gapu iti panag-snowboarding, ken 20 a porsiento gapu iti panagkalay-atda iti bantay. Iti dadduma nga isports, nakarkaro pay dagiti nagbanaganda, kas paneknekan ti iyaadu dagiti nakettel ti biagda gapu iti aglablabes nga isports. Ammo dagiti promotor kadagitoy nga isports dagiti peggad. Kuna ti maysa a babai a nakipartisipar iti aglablabes a panag-ski: “Sangkapanunotko ni patay.” Kastoy ti pananggupgop ti maysa a propesional nga snowboarder: “No saanka a masaktan, no kasta saanmo nga inkagumaan ti nagay-ayam.”

Gapu kadagitoy a pasamak, kasano ti rumbeng a panangmatmat ti maysa a Kristiano iti pannakipartisipar kadagita nga aktibidad? Kasano a matulongannatayo ti Biblia a mangikeddeng no rumbeng a makipasettayo kadagiti aglablabes nga isports? Ti panangusig no kasano ti panagrikna ti Dios iti kinasagrado ti biag ti makatulong a mangsungbat kadagitoy a saludsod.

Ti Panangmatmat ti Dios iti Biag

Ibaga ti Biblia kadatayo a ni Jehova “ti ubbog ti biag.” (Salmo 36:9) Malaksid iti panangparsuana iti sangatauan, impaayna met dagiti kasapulantayo tapno matagiragsaktayo ti biag. (Salmo 139:14; Aramid 14:16, 17; 17:24-28) No kasta, nainkalintegan nga ibagatayo a namnamaenna nga aywanantayo a naimbag ti siaasi unay nga impaayna kadatayo. Makatulong kadatayo dagiti linteg ken prinsipio a naited idi iti nasion ti Israel tapno maapresiartayo dayta a kinapudno.

Kalikaguman idi ti Linteg Mosaiko nga agannad ti maysa a tao tapno masalakniban ti biag ti sabsabali. No saan a naaramid daytoy ket adda nakettel a biag, maibilang a nakapatay daydiay kabaelanna koma a linapdan ti trahedia. Kas pagarigan, nabilin ti makimbalay a rumbeng a mangaramid iti nababa a pader wenno pannakarehas, a maawagan a barandilias, iti aglawlaw ti daplat nga atep ti baro a balayna. Ta no saan, maipabasol iti sangakabbalayan ti panangpapatay no adda natay gapu ta natnag manipud iti atep. (Deuteronomio 22:8) No adda toro a di napakpakadaan a nangsangdo iti maysa a tao agingga a natay, saan a manungsungbat ti makintoro. Iti kasumbangirna, no nagdinamagen a napeggad ti toro ken napakdaaranen ti makinkukua ngem dina inaywanan a naimbag ti torona, maibilang ngarud a nakapatay ti makintoro isu a mapapatay no adda sinangdo ti torona. (Exodo 21:28, 29) Tangay napateg ti biag ken Jehova, ipakita ti Lintegna ti kasta unay a kinapateg ti panangaluad ken panangsalaknib iti biag.

Naawatan dagiti matalek nga adipen ti Dios a nairaman met kadagitoy a prinsipio ti panangikaluya iti mismo a bagitayo kadagiti peggad. Iti maysa a salaysay ti Biblia, inyebkas ni David ti tarigagayna nga ‘uminum koma iti danum manipud iti pagurnongan ti danum ti Betlehem.’ Ti Betlehem ket sakup idi dagiti Filisteo. Apaman a nangngegda ti kiddaw ni David, tallo kadagiti soldadona ti nagballigi a nakastrek iti kampo dagiti Filisteo ken nagsakdo iti danum ti bubon ti Betlehem, sada inted ken David. Ania ti reaksion ni David? Dina ininum ti danum. Imbes ketdi, imbukbokna iti daga. Kinunana: “Narigat a pagarupen iti biangko, no maipapan iti Diosko, nga aramidek daytoy! Rebbeng aya nga inumek ti dara dagitoy a lallaki iti pakaisagmakan dagiti kararuada? Ta inyegda dayta iti pakaisagmakan dagiti kararuada.” (1 Cronicas 11:17-19, NW) Para ken David, dina mairusok nga adda biag nga agpeggad tapno mapennek laeng ti personal a tarigagayna.

Kasta met laeng ti reaksion ni Jesus idi posible a babaen ti maysa a sirmata, sinulisog ti Diablo a tumpuak manipud iti kangatuan a paset ti templo tapno makitana no agpayso a salakniban dagiti anghel manipud iti pannakadangran. Simmungbat ni Jesus: “Dika suboken ni Jehova a Diosmo.” (Mateo 4:5-7) Wen, binigbig nga agpadpada ni David ken ni Jesus a dakes iti imatang ti Dios ti di nainkalintegan a panangsarakusok iti peggad a mamagpeligro iti biag ti tao.

No laglagipentayo dagitoy a pagarigan, mabalin a mayimtuodtayo, ‘Kasanotayo a mailasin no ania ti aglablabes wenno napeggad nga isport? Tangay ti gagangay a kita ti panagpalpaliwa, nupay saan met a napeggad, ket mabalin nga aglablabes, kasanotay a maikeddeng ti pagpatinggaan ti rumbeng nga aramidentayo?’

Makagunggona Kadi ti Panangsarakusok iti Peggad?

Ti napudno a panangtingiting iti aniaman nga aktibidad a nalabit pangpanggepentayo ti makatulong kadatayo a mangammo iti sungbat. Kas pagarigan, nalabit mayimtuodtayo iti bagitayo, ‘Kasano kaadu dagiti madisgrasia iti daytoy nga isport? Nasanayak kadin a naimbag wenno addaanak aya iti mangsalaknib nga alikamen a kasapulan tapno maliklikan dagiti pannakadangran? Ania dagiti ibungana no matnagak wenno di umiso ti panangtantiarko iti itatapuakko wenno agpalia dagiti alikamek? Saan ngata unay a grabe ti aksidente, wenno adda posibilidadna a nakaro ti pannakadangranko wenno matayak pay ketdi?’

Ti di nainkalintegan a panangsarakusok iti peggad gapu laeng iti panagpalpaliwa ket makaapektar iti napateg a relasion ti maysa a pudno a Kristiano ken Jehova agraman ti pannakaikarina a maipaayan kadagiti espesial a pribilehio iti kongregasion. (1 Timoteo 3:2, 8-10; 4:12; Tito 2:6-8) Nalawag nga uray no agpalpaliwa dagiti Kristiano, nasayaat unay no usigenda ti panangmatmat ti Namarsua iti kinasagrado ti biag.

[Footnote]