Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Apay a Kanayon a Maipupueraak?

“Iti ngudo ti lawas, kasla agragragsak ti amin a tao malaksid kaniak.”—Renee.

“Maipupueraak no aglalangen dagiti agtutubo!”—Jeremy.

NAARIWANAS ti aldaw, ngem sika la ti awan ti aramidenna. Amin dagiti gagayyemmo addada iti ruar nga agraragsak. Sika manen ti naisinsina!

Nasakit ti nakemmo no dika naawis, ngem mabalin a nasaksakit no maammuam ti makagapu a dika naawis. ‘Nalabit adda problema kaniak,’ mapanunotmo. ‘Apay didak kayat a kadua?’

No Apay a Nasakit

Normal ti tarigagay a makikadua. Kinapudnona, naparsuatayo a makilangen kadagiti dadduma. Sakbay a pinarsuana ni Eva, ni Jehova kinunana kenni Adan: “Saan a nasayaat iti tao nga agtultuloy nga is-isuna.” (Genesis 2:18) Nalawag a ti tao kasapulanna ti padana a tao; naparsuatayo a kasta. Dayta ti makagapu a nakasaksakit ti maipupuera.

Nasaksakit pay no maulit-ulit a dika maawis wenno maiparikna kenka a dika maikari iti grupo dagidiay kayatmo a pakigayyeman. “Adda grupo dagiti agtutubo a makaar-aramid kadagiti nasayaat a bambanag,” kuna ti agtutubo nga agnagan iti Marie, “ngem ammom lattan a pampanunotenda a saanka a maibagay kadakuada.” No dagiti dadduma didaka iraman iti grupoda, makariknaka iti pannakaipuera ken ladingit.

No dadduma, kasla pay ketdi agmaymaysaka uray no adda kakaduam. Kuna ni Nicole: “Nupay kasla saan a nakappapati, malagipko ti maysa a sosial a taripnong a nakariknaak iti nakaro a liday. Nalabit gapu ta addaak iti tengnga ti adu a tattao, ngem awan kadakuada ti kasingedko.” Adda dagidiay naladingit uray addada kadagiti Nakristianuan nga asamblea ken kombension. “Kasla agaammo ti amin malaksid kaniak!” kuna ni Meagan. Kasta met laeng ti narikna ti maysa nga agtutubo nga agnagan iti Maria. Kunana, “Kaslaak nalikmut kadagiti gagayyem ngem awan ti gagayyemko.”

Makarikna iti ladingit ti uray asino—uray dagidiay agparang a nalatak wenno naragsak. “Uray iti katawa mabalin nga agpapaut-ot ti puso,” kuna ti maysa a proverbio ti Biblia. (Proverbio 14:13) Mangpakapuy ti nakaro ken agtultuloy a ladingit. Kuna ti Biblia: “Gapu iti saem ti puso adda ti nadanar nga espiritu.” Kastoy ti kunaen ti sabali a patarus: “Mamagleppay ti ladingit.” (Proverbio 15:13; Contemporary English Version) No nakariknakan iti pannakalpay gapu iti pannakaipuera, ania ti mabalinmo nga aramiden?

Panangdaer iti Ladingit

Tapno madaeram ti ladingit, padasem nga aramiden dagiti sumaganad:

◼ Panunotem dagiti nasayaat a galadmo. (2 Corinto 11:6) Imtuodem iti bagim, ‘Ania dagiti nasayaat a galadko?’ Panunotem ti sumagmamano a paglaingam wenno nasayaat nga ugalim, ket ilistam iti baba.

․․․․․

No makariknaka iti pannakaipuera, laglagipem dagiti nasayaat a galadmo—kas kadagiti inlistam. Pudno, adda dagiti pagkapuyam ken masapul a balbaliwam dagita. Kaskasdi, dika sumuksuko gapu kadagita a pagkapuyam. Imbes ketdi, matmatam ti bagim kas maysa a balay a matartarimaan. Nalabit a saan pay a nalpas ti dadduma, ngem nalpasen ti dadduma. Dagita ti pangipamaysaam iti atensionmo!

◼ Makiam-ammoka. (2 Corinto 6:11-13) Ikagumaam ti makiam-ammo. Mabalin a narigat dayta. “Kasla narigat ti makigayyem iti dadduma a grupo,” kuna ti 19 ti tawenna a ni Liz, “ngem no kablaawam ti uray maysa laeng kadakuada, dimo mapupuotan nga agbalinkanto a kaduada.” (Kitaenyo ti kahon a “Dagiti Laglagipem No Makisarsaritaka.”) Kitaem di la ket ta adda met ti ipupueram—kas koma kadagiti lallakay ken babbaket. “Idi agtawenak iti 10 wenno 11,” kuna ti tin-edyer a ni Cori, “adda gayyemko nga adayo a bakbaket ngem siak. Nakasingsingedkami uray adayo ti baet ti edadmi.”

Mangpanunotka iti dua nga adulto iti kongregasionyo a kayatmo a maam-ammo a naimbag.

․․․․․

Iti sumaruno a gimongyo, apay a dimo asitgan ti maysa kadagiti inlistam a tao. Makipatangka. Damagen iti dayta a tao no kasano a nagbalin nga interesado iti Biblia. Bayat nga ikagkagumaam nga am-ammuen ‘ti intero a timpuyog dagiti kakabsat,’ maksayan ti ladingitmo ken ti pannakariknam a maipupueraka.—1 Pedro 2:17.

◼ Ipeksam ti riknam iti maysa a nataengan. (Proverbio 17:17) Maliwliwaka no iyebkasmo kadagiti dadakkelmo wenno iti sabali nga adulto dagiti bambanag a pakaseknam. Kasta ti natakuatan ti maysa a balasitang nga agtawen iti 16. Idi damo, pampanunotenna unay ti pannakaipuerana. “Kanayon a pampanunotek no apay a naipueraak. Ngem insaritak dayta kenni nanangko, ket binalakadannak no kasanok a sanguen ti situasion. Talaga a makatulong ti panangisarita iti dayta!”

No kasapulan nga adda pangipeksaam iti agtultuloy a pannakariknam iti ladingit, asino ti mabalinmo nga asitgan?

․․․․․

◼ Panunotem ti dadduma. (1 Corinto 10:24) Kuna ti Biblia a nasken ‘nga itultuloytayo a kitaen, saan laeng a ti bambanag a personal a paginteresantayo, no di ket iti bambanag a personal a paginteresan ti sabsabali.’ (Filipos 2:4) Pudno, makapaleddaang wenno makapaladingit no mariknam a maipupueraka. Ngem imbes nga ay-ayem ti bagim, apay a dimo tulongan ti maysa nga agkasapulan? Nalabit a makagun-odka pay ketdi iti baro a gayyem no kasta ti aramidem!

Mangpanunotka iti asinoman, nalabit iti pamiliayo wenno iti kongregasionyo, nga agkasapulan iti kadua wenno tulong. Isuratmo ti nagan dayta a tao iti baba, ket ibagam no kasanom a matulongan dayta a tao.

․․․․․

No sipapanunotka kadagiti sabsabali ken tulongam ida, basbassit ti tiempom nga agladingit. Dayta ti tumulong kenka a maaddaan iti positibo a panangmatmat ken ugali, a mamagbalin kenka a nasaysayaat a pakigayyeman. Kuna ti Proverbio 11:25: “Daydiay sibubulos a mangsibug iti sabsabali isu sibubulos a masibuganto met.”

◼ Piliem ti pakikaduaam. (Proverbio 13:20) Nasaysayaat ti maaddaan iti manmano ngem pudno a gagayyem a maseknan kenka ngem iti adu a gagayyem a mangirubo kenka. (1 Corinto 15:33) Usigentayo ni agtutubo a Samuel a dinakamat ti Biblia. Nalabit nga isu ket naladingit idiay tabernakulo. Kakaduana da Hofni ken Finehas, lallaki a dakes ti aramidda isu a saanda a nasayaat a pakikaduaan, nupay annak ida ti nangato a padi. Ammo ni Samuel a madadael ti relasionna iti Dios no makikadua kadagitoy a tattao isu a dina pulos inaramid ti kasta! Kuna ti Biblia: “Kabayatanna dumakdakkel idi ni ubing a Samuel ken ad-adda a pagay-ayat agpadpada iti panangmatmat ni Jehova ken panangmatmat dagiti tattao.” (1 Samuel 2:26) Siasino a tattao? Sigurado a saan a da Hofni ken Finehas, a nalabit a nangliklik pay ketdi kenni Samuel gapu iti nasayaat a kababalinna. Dagidiay mangitantandudo kadagiti pagalagadan ti Dios ti naay-ayo kadagiti mapagwadan a galad ni Samuel. Dagidiay mangay-ayat kenni Jehova ti masapul a pakigayyemam!

◼ Agbalinka a positibo. (Proverbio 15:15) Makariknatay amin iti pannakaipuera uray kaskasano. Ania ti makatulong? Imbes a dagiti negatibo a bambanag ti pampanunotem, ikagumaam a matmatan a sipopositibo ti biag. Laglagipem a nupay saanmo a makontrol ti tunggal aspeto ti biagmo, kabaelam a kontrolen ti reaksionmo kadagiti bambanag.

No mariknam a maipupueraka, mangaramidka iti positibo nga addang a mangbalbaliw iti kasasaad wenno mangbalbaliw iti panangmatmatmo. Kanayon a laglagipem nga ammo ni Jehova ti pakabuklam, isu nga ammona dagiti kasapulam ken no kasano a mapennek dagita. Ikararagmo kenni Jehova ti aniaman nga agtultuloy a marikriknam a ladingit. Mangnamnamaka nga “isu saranayennakanto.”—Salmo 55:22.

Dagiti kanayonan nga artikulo iti serye nga “Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .” ket masarakan iti Web site a www.watchtower.org/ype

UTOBEM DAGITOY

◼ Ania dagiti positibo nga addang a mabalinko nga aramiden no mariknak a maipupueraak?

◼ Ania dagiti teksto a makatulong tapno sititimbeng a matingitingko ti bagik imbes a malapunosak kadagiti negatibo a kapanunotan?

[Kahon/Ladawan iti panid 12]

Dagiti Laglagipem No Makisarsaritaka

◼ Umisemka. Maawis a makisarita kenka ti dadduma no naisemka.

◼ Iyam-ammom ti bagim. Ibagam ti naganmo ken no taga-anoka.

◼ Agsaludsodka. Sitatanang a pagsaludsodam ti kasarsaritam maipapan iti nalikudanna.

◼ Umimdengka. Saan a ti sumaruno nga ibagam ti pampanunotem. Umimdengka ketdi. Mapanunotmonto latta ti sumaruno nga isaludsod wenno ibagam.

◼ Agrelakska! Ti pannakisarita ket mangted iti gundaway a makabirokka kadagiti kabbaro a gagayyem. Gapuna, tagiragsakem ti pannakisaritam!