Apay nga Adda Dagiti Saan nga Agselebrar iti Krismas?

Iti intero a lubong, dandani dua a bilion a tattao ti agselselebrar iti Krismas iti Disiembre 25, idinto ta agarup 200 milion ti agselebrar iti pannakayanak ni Jesus-Kristo iti Enero 7. Ngem adda pay minilion a saan nga agselselebrar iti Krismas. Apay?

Mabalin a kamengda iti relihion a saan a paset ti Kakristianuan, kas kadagiti Judio, Hindu wenno Shinto. Dagiti ateista, agnostiko, freethinker, wenno secular humanist, ibilangda nga estoria laeng ti Krismas.

Adu a tattao ti mamati ken Jesus ngem saanda nga agselebrar iti Krismas. Apay? Adda uppat a rason.

Umuna: Saanda a patien a naipasngay ni Jesus iti Disiembre wenno Enero. Awan ti petsa nga ibaga ti Biblia. Kunaenna laeng: “Iti dayta met laeng a pagilian adda met idi dagiti pastor nga aggigian iti ruar ken agbambantay iti rabii kadagiti arbanda. Ket kellaat a ti anghel ni Jehova nagtakder iti sibayda, ket . . . kinuna kadakuada ti anghel: ‘. . . Nayanak kadakayo ita nga aldaw ti maysa a Manangisalakan, nga isu ti Kristo nga Apo.’”​—Lucas 2:8-11.

Dagitoy nga ebidensia ipakitada a naipasngay ni Jesus idi agarup rugrugi ti Oktubre, idi adda pay laeng dagiti pastor iti kannag a kaduada ti arban. Bayat dagiti bulan ti Disiembre ken Enero, nakalamlamiis iti away ti Jerusalem. Gapuna, tapno saanda a lamminen iti rabii, mayapon ti arban iti kulonganda.

Maikadua: Ti laeng imbilin ni Jesus a rambakan dagiti pasurotna ket ti pananglaglagip iti ipapatayna, saan a ti pannakayanakna. Maaramid dayta babaen ti simple laeng a pannangan. (Lucas 22:19, 20) Kasta met, saan a dinakamat dagiti Ebanghelio da Marcos ken Juan ti maipapan iti pannakaipasngay ni Jesus.

Maikatlo: Awan pammaneknek ti historia a rinambakan dagiti immuna a Kristiano ti pannakayanak ni Kristo. Ngem rinambakanda ti pananglaglagip iti ipapatayna. (1 Corinto 11:23-26) Nasurok a 300 a tawenen ti napalabas manipud pannakayanak ni Jesus idi opisial a rinambakan ti Kakristianuan ti Krismas iti Disiembre 25. Makapainteres ta iti katengngaan ti maika-17 a siglo, imbilin ti parliamento idiay England a maiparit ti panangrambak iti Krismas. Kasta met laeng ti inaramid ti General Court ti Massachusetts iti United States. Apay? Kuna ti libro a The Battle for Christmas: “Awan ti dinakamat ti Biblia wenno ti historia a mangibaga a naipasngay ni Jesus iti Disiembre 25.” Innayonna pay a kadagiti Puritan, ti “Krismas ket maysa laeng a piesta dagiti pagano a naaramid a piesta dagiti Kristiano.”

Maikapat: Saan a nasayaat ti nagtaudan ti selebrasion. Ti Krismas ket nagtaud iti pagano a Roma ken ti aglalaok a piestana a mangidayaw iti dios ti agrikultura a ni Saturno ken ti dios ti init a ni Sol Invictus, wenno Mithra. Kuna dagiti autor ti libro a Pagan Christmas ken antropologo a da Christian Rätsch ken Claudia Müller-Ebeling: “Kas iti adu a kaugalian ken patpatien sakbay ti panawen dagiti Kristiano, ti kadaanan a piesta a mangrambak iti tinawen a panagsubli ti init ti nagbalin a selebrasion ti pannakaipasngay ni Kristo.”

Gapuna, makitam kadi no apay a saan a selebraran dagiti pudno a Kristiano ti Krismas?