Er öldrun óhjákvæmileg?
„Ævidagar vorir eru sjötíu ár og þegar best lætur áttatíu ár, . . . þeir líða í skyndi og vér fljúgum burt.“ — SÁLMUR 90:10.
ÍMYNDAÐU þér að þú getir alltaf verið í blóma lífsins. Ímyndaðu þér að þú hafir alltaf góða heilsu og skarpan huga. Finnst þér slíkar framtíðarhorfur óraunhæfar? Hugleiddu þá eftirfarandi staðreynd: Þótt vissar tegundir páfagauka geti orðið allt að hundrað ára gamlar lifa mýs sjaldnast lengur en í þrjú ár. Þar sem slíkur munur er á æviskeiði lífvera hafa sumir líffræðingar dregið þá ályktun að það hljóti að vera einhver ástæða fyrir því að við hrörnum með aldrinum, og ef svo er gæti verið hægt að koma í veg fyrir það.
Lyfjafyrirtæki hafa varið miklum fjármunum í þróun nýrra lyfja sem eiga að vinna gegn öldrun. Þar að auki hefur það að finna leiðir til að hægja á öldrun orðið sérstakt áhyggjuefni þeirra sem fæddust eftir seinni heimsstyrjöldina og nálgast nú sextugsaldurinn.
Stór hópur rannsóknarmanna á sviði erfðafræði, sameindalíffræði, dýrafræði og öldrunarfræði hefur lagt mikla áherslu á að rannsaka öldrunarferlið. Í bókinni Why We Age eftir Steven Austad segir: „Það liggur greinilega spenna í loftinu núna þegar öldrunarfræðingar hittast. Við erum komnir mjög nálægt því að finna grundvallarástæðurnar fyrir því að við hrörnum með aldrinum.“
Margar hugmyndir eru á lofti um ástæðurnar að baki öldrun. Sumir telja að við hreinlega slitnum með árunum. Aðrir segja að öldrunin sé forrituð í okkur. Enn aðrir vilja meina að svarið sé fólgið í báðum þessum hugmyndum. En hversu vel skilja menn öldrunarferlið? Er ástæða til að ætla að hægt sé að koma í veg fyrir öldrun?
[Skýringarmynd/myndir á blaðsíðu 2, 3]
(Sjá uppraðaðann texta í blaðinu)
ÁÆTLAÐ ÆVISKEIÐ
Býfluga
90 dagar
↓
Mús
3 ár
↓
Hundur
15 ár
↓
Api
30 ár
↓
Krókódíll
50 ár
↓
Fíll
70 ár
↓
Maður
80 ár
↓
Páfagaukur
100 ár
↓
Risaskjaldbaka
150 ár
↓
Risafura
3000 ár
↓
Broddafura
4700 ár
[Mynd á blaðsíðu 3]
Sumir páfagaukar geta lifað í allt að 100 ár en mennirnir lifa í um 80 ár. Fræðimenn spyrja: Hvað veldur öldrun?