Sẹtẹmba

Osẹnobulua re ahu nin Jesu rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale ọsi eria. Ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu rẹman ghe, ọle dẹ sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale rebhe nin mhan ida sabọ tobọmhan re ọkpẹnlẹn ọi. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle mhọn ọne ahu nin ọle rẹ hinmhin mhan bhi olukhọ nin mhan le bhi uku nọn si ọkakale ji mhan, yẹ hinmhin mhan bhi emianmhẹn bi uu nin olukhọ si re. (Mat. 9:​1-6; Rom 5:​12, 18, 19) Ene emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin ọle lu rẹman ghe, ọle dẹ sabọ hinmhin mhan bhi emianmhẹn nọn hi ki rẹ khin, yẹ riọ ene yu kpanọ. (Mat. 4:23; Jọn. 11:​43, 44) Sẹyẹ, ọle mhọn ọne ahu nin ọle rẹ mun efi nọn manman fi, yẹ rẹ khu ẹlinmhin nọn imhẹn si eria bhi egbe re. (Mak 4:​37-39; Luk 8:2) Ọ re urẹọbhọ nọnsẹmhan deziẹn nin mhan rẹ lẹn ghe, Jehova re ahu nọn sẹnian nin Ọmọn nọnsọle! Mhan dẹ sabọ ha mhọn ọne izebhudu ghe, ene emhin esili kẹkẹ nin mhan da miẹn bhi Agbejele nọnsi Osẹnobulua dẹ gene sunu. Ene emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin Jesu lu beji ọle ha ribhi ọne otọ nan, rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ọle dẹ manman lu ọnọn gbera ọnin, ranmhude ọle hi Ojie ọsi Agbejele nọnsi Osẹnobulua. w23.04 3 ¶5-7

Ahamiẹn ẹbho manman bun bhi agbotu nin uwẹ ye, ghe a ikẹ tie uwẹ ranmhude ẹbho ne bunbun wo khua obọ okhun, ọ sabọ rẹ dia uwẹ bhi egbe nin uwẹ hẹi yẹ zẹwẹ khua obọ okhun. Ọkpakinọn, hẹi zobọ bhọ rẹ ha re ewanniẹn ọbhi inọnta. Muegbe obọle kẹkẹ nan ha rẹman bhi ikolo oga ọbhi otọ. Bhiriọ, ahamiẹn a bha tie uwẹ bhi ẹghe ọhẹnhẹn nin uwẹ ha rẹ khua obọ okhun, asabọmiẹn uwẹ dẹ yẹ sabọ re ewanniẹn ọbhi inọnta beji ọne ikolo ha rẹ ha khian. Ahamiẹn uwẹ muegbe Iluẹmhin Ọsi Ọne Ọkhẹughe ọbhi otọ, ria eria nyan ebi ene uduọle kẹkẹ rẹ diẹn mun ọne uhọnmhọn-ọta yẹ. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki miẹn emhin nin uwẹ ha ta bhi ẹghe nọn hi ki rẹ khin bhi ọne iluẹmhin. Rẹ deba ọnin, uwẹ sabọ rẹ muegbe nin uwẹ rẹ re ewanniẹn ọbhi inọnta bhi uduọle nan da zilo nyan ẹmhọanta ne manman dinmhin, ne ida lẹkhẹ nan rẹ gbotọle fanọn an. Bezẹle? Ranmhude, asabọmiẹn ẹbho ne da khua obọ okhun bhi ọne uduọle nin ida bun. Ọkpakinọn, be uwẹ ha lu yẹ sade a rẹ do ikolo ne bunbun a bha tie uwẹ? Uwẹ sabọ rẹ taman ọne obhio mhan nọn sun ọne iluẹmhin uduọle nin uwẹ da ho nin uwẹ re ewanniẹn ọbhi inọnta. w23.04 21-22 ¶9-10

Josẹf wo ha re obọ rẹkhan adia nesi Jehova. Bhiriọ, ọnan da re ọle ha yi ọdọ nọn mhẹn. Ọ sẹ igba ea nin ọle miẹn adia bhi obọ Osẹnobulua rẹji ebi ọle ha rẹ re azagba-uwa nọnsọle khian yẹ. Bhi ene igba ea nan, ẹjẹje ọle rẹ re obọ rẹkhan ebi Jehova taman ọlẹn arẹmiẹn ọ bha lẹkhẹ nanlẹn rẹ lu iriọ. (Mat. 1:20; 2:​13-15, 19-21) Ranmhude Josẹf wo ha re obọ rẹkhan adia nesi Osẹnobulua, ọle da sabọ gbega Meri, rẹkpa ọle, yẹ gbẹloghe ọle. Ria ẹmhọn ebi uwedẹ nin Josẹf rẹ ha lu emhin yẹ ha rẹ re Meri manman hoẹmhọnlẹn, yẹ ha mun ekpẹn nanlẹn. Ene ọdọ, bha dẹ sabọ re egbe khọkhọ Josẹf sade bha guanọ adia bhi Baibo ne ha rẹkpa bha rẹ ha gbẹloghe azagba-uwa nọnsẹbha. Ahamiẹn uwẹ dẹ fi emhin eso denọ nin uwẹ da sabọ re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo, sokpan nin uwẹ da dọnmhegbe rẹ lu iriọ, uwẹ ki rẹman okhuo uwẹ ghe uwẹ hoẹmhọn ọlẹn, sẹyẹ, uwe ki ziẹn ibọdọ bi ire-okhuo nọnsẹbha. Obhio mhan nin okhuo nọn nyẹnlẹn bhi Vanuatu, nọn bọdọ bhi ebe ki gbera ikpe 20 nian da yọle: “Ahamiẹn ọdọ mẹn guanọ adia bhi obọ Jehova, yẹ re obọ rẹkhan ọne adia, ọ manman re mẹn mun ekpẹn nanlẹn. Mẹn idọ ha kpokpo egbe, sẹyẹ mẹn ki wo re obọ ba emhanmhan nesọle.” w23.05 21 ¶5

Ọ da khẹke nin ibhokhan Ju ne da fikie ha khian otọ Izrẹl ha yi ẹbho ne khiale bhi ẹlo nọnsi Jehova. (Deut. 7:6) Ọnan bha rẹman ghe, ibhokhan Izrẹl ne sibhi otọ Babilọn re ida fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn nọnsele beji emhin nin ele lu ha da ha ti Jehova bhọ. Uwedẹ nin a rẹ ria eria, yẹ rẹ lu emhin bhi Babilọn ki wo manman guẹ ibhokhan Ju ne bunbun nan biẹ bhi Babilọn egbe. Ikpe ne bunbun ki gbera nin ibhokhan Ju fikie ha khian otọ nọnsele, ọ da wo han Nẹhimaya nin Gọvanọ ilo ghe, ikpe ne bunbun sẹyẹ rẹ gbera, ibhokhan nan biẹ bhi otọ Izrẹl bhọ isabọ zẹ urolo ọsi ibhokhan Ju. (Deut. 6:​6, 7; Neh. 13:​23, 24) Be ene ibhokhan nan ha rẹ sabọ dọ hoẹmhọn Jehova, yẹ ha ga ọle yẹ sade ele isabọ zẹ urolo Hibru, nọn yi urolo nan rẹ gbẹn Ọta nọnsi Osẹnobulua? (Ezra 10:​3, 44) Emhin kẹkẹ wo ha ribhọ nọn khẹke nin ibhokhan Izrẹl fidenọ bhi iẹnlẹn. Ọkpakinọn, ọ dẹ lẹkhẹ nin ele rẹ fi ene emhin nan denọ bhi otọ Izrẹl, bhi eji a da fẹkẹ kie dọ ha mun oga ẹmhọanta gbọ.—Neh. 8:​8, 9. w23.05 15 ¶6-7

Ọ ba bhi egbe a ghe ebi mhan hi ki rẹ dọnmhegbe sẹ yẹ, la mhọn ọhubhudu sẹ yẹ, emhin dẹ ha ribhọ ne ha sabọ si mhan re ikeke. Bhi ọsi ijiẹmhin, ebi a bha man-kọ ọi sabọ rẹ sunu ji mhan nọn ha sabọ gbe mhan ẹghe nin mhan ha rẹ noo rẹ lu emhanmhan nọnsẹmhan. (Eccl. 9:11) Mhan sabọ rẹ kuẹlo da ọnọghọ nọn wo re egbe lọ mhan, la gbe mhan ahu. (Prov. 24:10) Ranmhude ọ bha gba nin mhan, mhan sabọ rẹ dọ ha lu emhin ne iyi ọle ne ha sabọ gbe mhan ẹghe nin mhan ha rẹ khu ọbhi emhanmhan nọnsẹmhan. (Rom 7:23) La, egbe sabọ wo rẹ lọ mhan. (Mat. 26:43) Be imhan ha sabọ lu sade emhin si mhan obọ re ikeke rẹ khu ọbhi emhanmhan nesẹmhan? Yere ghe emhin ha si uwẹ obọ re ikeke bha rẹman uwẹ ida yẹ sabọ mun emhanmhan nọnsẹ sẹ. Baibo yọle ghe mhan sabọ rẹ kuẹlo da ọkakale igba ne bunbun. Ọkpakinọn, ọ da yẹ ji mhan lẹn ghe mhan dẹ sabọ khọn ọlẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn mhan dọnmhegbe rẹ ha khu ọbhọ rẹ mun emhanmhan nọnsẹmhan sẹ, aharẹmiẹn emhin sunu ne ha rẹ si mhan obọ re ikeke, mhan ki rẹman Jehova ghe mhan ho nin mhan ha lu emhin ne ti ọle bhọ. Ria ẹmhọn ebi Jehova ha rẹ ha ghọnghọn yẹ, sade ọle daghe uwẹ dọnmhegbe nin uwẹ rẹ mun emhanmhan nọnsẹ sẹ! w23.05 30 ¶14-15

Iwẹnna ọkanẹfan rẹkpa usẹn okpea rẹ lẹn ebi ọle ha rẹ sabọ ha ne unan ẹbho kẹkẹ lu emhin yẹ. Ọ yẹ rẹkpa ọle rẹ fẹkẹ ha noo igho nin ọle mhọn, beji a ha da miẹn ọle bha dọ ha de emhin nin obọ ọle bha sẹ. (Fil. 4:​11-13) Uwedẹ nọn mhẹn an nin ọria ha rẹ sabọ munhẹn ha lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe hi, nin ọle rẹ ka munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe eso. Ọnan dẹ rẹkpa ọle rẹ munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe dẹ sabọ re ọne isẹhoa nin uwẹ rẹ deba ha lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe, bọsi nan rẹ ha ga bhi Bẹtẹ la ha rẹkpa bọn uwa oga nesẹmhan. Ọkhẹke nin ibhio mhan nin ikpea ha mhọn ọlẹn bhi emhanmhan nin ele rẹ lu re alo sẹ ọria nan ha sabọ re ọbhi ihe ọsi ọwanlẹn bhi agbotu. Baibo yọle ghe, okpea nọn zegbere nin ọle rẹ sabọ ha ga bhi ọne ihe nan, “iwẹnna esili ọle guanọ.” (1 Tim. 3:1) Ọle dẹ ka ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn wo rẹkpa ene ewanlẹn bhi uwedẹ kẹkẹ. Ene ewanlẹn bi ene zẹ sikẹ ele wo re iyobọ nin ibhio ele bhi agbotu, yẹ zegbere bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. w23.12 27-28 ¶14-16

Obhokhan Josaya nin Ojiẹ ha khin beji ọle munhẹn ha guanọ Jehova. Ọle da ha ho nin ọle lẹn ẹmhọn Jehova yẹ ha lu iho nọnsọle. Ọkpakinọn, iẹnlẹn bha lẹkhẹ nin Josaya nọn re egbe obhokhan kiẹn ojie. Bhi ọne ẹghe nan, ene ẹbho da ha ga ẹbọ. Bhiriọ, ọ da khẹke nin Josaya ha mhọn izebhudu nin ọle rẹ sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi igẹbọ. Ọle da gene sabọ lu ọle. Ọkuẹsẹ Josaya sẹbhi ikpe 20, ọle da munhẹn ha gbo oga ohoghe sibhi ọne agbaẹbho re. (2 Chron. 34:​1, 2) Aharẹmiẹn obhokhan uwẹ khin, uwẹ dẹ sabọ re egbe khọkhọ Josaya bhi uwedẹ nin uwẹ ha rẹ ha guanọ nin uwẹ luẹ ẹmhọn Jehova bi ikpẹ esili nesọle. Uwẹ ha lu ọnan, ọ dẹ re uwẹ ha ho nin uwẹ re egbe guẹ nanlẹn. Be ọnan ha rẹ rẹso ẹdagbọn iẹnlẹn nọnsẹ yẹ? Luke nọn mianmẹn beji ọle ha ribhi ukpe 14 da yọle, “Rẹ na bhi ẹlẹnan nan rẹ ha khian, mẹn dẹ mun oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn, yẹ dọnmhegbe rẹ ha lu emhin ne ha re ọle ha ghọnghọn.” (Mak 12:30) Uwẹ dẹ manman miẹn elele bhọ sade uwẹ muegbe yẹ rẹ lu iriọ! w23.09 11 ¶12-13

Ọ bha sẹ sẹbhi ukpe ọkpa nan mun agbotu nọn ribhi Tẹsẹlonaika gbọ beji Pọl nin odibo gbẹn ọne lẹta nan ji ele. Asabọmiẹn ewanlẹn ne re ọne agbotu khian bha sẹ manman lẹn emhin sẹ, sẹyẹ ele wo dobọ. Ọrẹyiriọ, ọkhẹke nin ibhio ele ha mun ekpẹn nin ele. Beji ekpokpo nọn khua rẹ ha sire, asabọmiẹn mhan dẹ wo ha guanọ adia bhi obọ ewanlẹn ne ribhi agbotu nọnsẹmhan gbera ọnikhẹ. Asabọmiẹn mhan ida yẹ ha miẹn adia bhi obọ Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ, la Bẹtẹ nọn ribhi eji mhan ye. Ọ manman khẹke nin mhan hoẹmhọn ewanlẹn ne ribhi agbotu nọnsẹmhan nian, yẹ ha mun ekpẹn nin ele. Ebe hi ki rẹ sunu, bha ji mhan wo ha noo ẹwanlẹn, ọ iyi nin mhan rẹ ha ghe eji ele ida lu nọnsẹn, ọkpakinọn, nin mhan rẹ ha yere ghe, Jehova hi ọnọn noo Jesu rẹ dia ene ikpea nan. Beji ukparu ẹlọnmhọn rẹ gbega uhọnmhọn ọsi ọyokhọnlẹn, iriọ ikhuaẹloghe ọsi umiẹnfan nin mhan mhọn rẹ gbega iria-eria nọnsẹmhan. Mhan lẹn sẹbhọ ghe ihoho emhin nin ọne agbọn nan ha sabọ re nin ọria khin. (Fil. 3:8) Ikhuaẹloghe nin mhan mhọn rẹkpa mhan nin mhan hẹi dọ ha ha-yo-ha-re. w23.06 11-12 ¶11-12

Eria ne họn ebi ọne okhuo nan rẹ khọkhọ uuki ha ta, dẹ zẹ si ele dẹ re ehọ bhi ebi ọle ta, la si ele ida re ehọ ọbhọ. Emhin ne mhẹn wo ribhọ ne ha re mhan re egbe nẹ bhi ilọnmhọn oghẹ. Beji a rẹ tẹmhọn ọne okhuo nọn de uuki a bhi Baibo, ọle da ha yọle: “Amẹn nan do muọn wo niẹn-niẹn.” (Prov. 9:17) Be bhọ hi “amẹn nan do muọn”? Baibo da re inegbe-nowẹ ọsi okhuo bi ọdọ rẹ khọkhọ amhẹn nọn mhẹn bhi egbe. (Prov. 5:​15-18) Okpea bi okhuo ne bọ egbe dẹ sabọ ha sọnyẹnmhẹn bhi inegbe-nowẹ. Ọkpakinọn, ọnan wo dikẹ bhi “amẹn nan do muọn.” “Amẹn nan do muọn” sabọ rẹ mundia nin inegbe-nowẹ nọn bha gba. Ẹbho ne lu ilọnmhọn nọn sẹnian do lu ọle beji oyi rẹ do emhin nọn iyi ọsọle re. Ọne amẹn nan sabọ rẹ ha mhẹn bhi unun, manman nọn sade ẹbho ne lu ọle riale ghe a ida sabọ mun ele. Ọkpakinọn egbe ele ele mun lu ranmhude Jehova daghe emhin rebhe. Emhin iribhọ nọn khọ sẹbhọ ghe, Jehova iyẹ re ẹlo esili ghe ọria. Bhiriọ, emhin nọn mhẹn bhi unun i gene ribhọ.—1 Kọr. 6:​9, 10. w23.06 22 ¶7-9

Be ọkhẹke nin uwẹ lu sade uwẹ kere ghe ọ i yẹ yi ọkhọle rebhe uwẹ rẹ nan erọnmhọn, la uwẹ i yẹ sọnyẹnmhẹn bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua? Hẹi ha riale ghe Jehova i yẹ re ẹlo esili ghe uwẹ. Ranmhude ọ bha gba nin uwẹ, ẹghe dẹ ha ribhọ nọn i da rẹ ha ghọn uwẹ rẹ lu ene emhin nan. Ahamiẹn uwẹ kere ghe inian emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe, ria eria nyan ijiẹmhin ọsi Pọl nin odibo. Arẹmiẹn ọle wo ha dọnmhegbe nin ọle rẹ re egbe khọkhọ Jesu, ọle lẹnmhin ghe ẹghe dẹ ha ribhọ nọn i da rẹ manman ha ghọn ọle rẹ lu ebi ọle ho nin ọle lu. Pọl bha muegbe nin ọle rẹ zobọ bhọ rẹ ha lu ilọnmhọn oga, arẹmiẹn ẹghe wo ha ribhọ nin ọle bha rẹ ha mhọn ọne ọhubhudu rẹ lu ilonmhọn oga. Ẹlẹnan nian yẹ, ọ bha khẹke nin mhan re ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe rẹ zẹ ebi mhan ha lu. Wo muegbe rẹ ha lu emhin ne mhẹn aharẹmiẹn ọ i ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ lu iriọ. Ahamiẹn uwẹ wo dọnmhegbe ha lu emhin ne mhẹn, asabọmiẹn beji ẹghe ha rẹ ha gbera, ebi emhin ka rẹ dia uwẹ bhi egbe ki dọ fidenọ.—1 Kọr. 9:16. w24.03 11 ¶12-13

Mhan dẹ sabọ ha re oyẹẹ man ibhio mhan sade mhan ne ele lu imọẹ yẹ deba ele gbe ẹghe. (2 Kọr. 6:​11-13) Ibhio mhan ne ribhi agbotu kẹkẹ, ije kẹkẹ ele na vae, sẹyẹ uwedẹ kẹkẹ ele rẹ lu emhin. Mhan dẹ sabọ ziẹn oyẹẹ nin mhan mhọn da ele sade mhan denọ ẹlo ọbhi ikpẹ esili nọnsele. Mhan ha dọnmhegbe ha ghe ẹbho bhi uwedẹ nin Jehova rẹ ghe ele, mhan ki rẹman ghe mhan hoẹmhọn ele. Ọ dẹ wo manman khẹke nin mhan re oyẹẹ man ibhio mhan bhi ẹghe ekpokpo nọn khua. Ijela mhan ha da miẹn ugbega sade ekpokpo nọn khua munhẹn? Mhan fẹ ebi Jehova taman ẹbho nesọle nin ele lu bhi ẹghe nan rẹ mun okhọn bu Babilọn bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Ọle da yọle: “Bha ha khian ẹbho nesẹmhẹn, nabhi ẹkẹ ugha nesẹ, uwẹ ha khue odẹ nesẹ. Nẹko bhi obhi ẹghe khere ọkuẹsẹ ohu nọnsẹmhẹn lọre.” (Isa. 26:20) Asabọmiẹn ọ dẹ yẹ khẹke nin mhan re obọ rẹkhan ene adia nan bhi ẹghe ekpokpo nọn khua. w23.07 6-7 ¶14-16

Ọkhẹke nan lẹn mhan ọbhi eria ne re ẹwanlẹn lu emhin. Mhan sabọ rẹ nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Ẹbho be ghe mẹn bii ọria nọn rẹ ẹwanlẹn lu emhin, nọn ka nin ọle rẹ fi uwedẹ nin ọle rẹ ghe emhin denọ, bi nọn yẹ re otọ nin ẹbho? La, ele be ghe mẹn bii ọria nọn igbo ka fi ebi ọle ta denọ, ọria nọn to, bi ọria nọn wo bhi uhọnmhọn? Mẹn be ka ẹbho ehọ, yẹ re obọ ọbhi uwedẹ nin ele rẹ ghe emhin sade ọkhẹke?’ Uwedẹ nin mhan rẹ re ẹwanlẹn lu emhin dẹ rẹman ebi mhan re egbe khọkhọ Jehova bi Jesu sẹ yẹ. Ọkhẹke nin mhan ha rẹ ẹwanlẹn lu emhin sade emhin fidenọ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. Eso bhi ene ufidenọ nan sabọ rẹ si ọkakale nin mhan bha rẹ re ẹlo ọi ji mhan. Mhan sabọ rẹ wo re osukpa munhẹn ha khọnmhọn emianmhẹn nin mhan bha rẹ re ẹlo ọi. Sẹyẹ emhin kẹkẹ ne fidenọ bhi eji mhan da nyẹnlẹn, la ufidenọ kẹkẹ bhi obọ ekhẹn govamẹnt dẹ sabọ munhẹn ha re emhin nọghọ mhan. (Eccl. 9:11) Rẹ deba ọnin, ahamiẹn a fi iwẹnna nin mhan ka rẹ ha lu khẹ bhi oga denọ, la a yọle nin mhan dọ ha lu iwẹnna oga bhi ije ebhebhe, ọ sabọ yẹ rẹ ha nọghọ mhan. Mhan dẹ sabọ ziẹngbe bhi idia ọsọgbọn nọn hi ki rẹ khin nin mhan da ke egbe mhan re sade mhan lu ene emhin enẹn nan: (1) sade mhan miẹn ọne idia ọbhi egbe, (2) sade mhan ria ẹmhọn ẹghe odalo, (3) sade mhan ria ẹmhọn emhin ne mhẹn ne sunu ji mhan bhi iẹnlẹn, bi (4) sade mhan re iyobọ nin ẹbho. w23.07 21-22 ¶7-8

Usẹn okpea Daniẹl nin akhasẹ ha khin beji ibhokhan Babilọn mun ọlẹn ha khian agbaẹbho nọnsele nọn manman ree bhi eji ọle na vae. Arẹmiẹn obhokhan Daniẹl ha khin, ẹmhọn ọlẹn da wo ha ti ene ẹbho ne mun ọlẹn nan bhọ. Ẹle daghe ọle ghe Daniẹl manman mhọn-ose, sẹyẹ azagba-uwa kpataki ọle na vae. (1 Sam. 16:7) Ranmhude ọnan, ibhokhan Babilọn da man ọle emhin beji ọle ha da ha ga bhi ẹguare ọsi ọnojie. (Dan. 1:​3, 4, 6) Jehova hoẹmhọn Daniẹl ranmhude unan ọria nin Daniẹl khin. Bhi ọsi ẹmhọanta, asabọmiẹn ikpe 20 Daniẹl ha ye bhi ẹghe nin Jehova rẹ yọle ghe inian ọle diabe Noa bi Jobu. Bhiriọ, arẹmiẹn Daniẹl bha sẹ manman wanre, ẹlo nọn khiale nin Jehova rẹ ha ghe ene ikpea nan, ọle yẹ rẹ ha ghe Daniẹl. (Gen. 5:32; 6:​9, 10; Job 42:​16, 17; Ezek. 14:14) Sẹyẹ, Jehova da wo ha re oyẹẹ man Daniẹl bhi ẹdangbọn iẹnlẹn nọnsọle rebhe.—Dan. 10:​11, 19. w23.08 2 ¶1-2

Ahamiẹn uwẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ dẹ uwa, uwẹ dẹ ha ho nin uwẹ tobuwẹ fẹ ijerebhe ghe bhi ọne uwa. Mhan dẹ yẹ sabọ lu emhin nọn sẹ inian sade mhan luẹ Baibo. Ahamiẹn mhan re otua-otua tie ọle, asabọmiẹn ẹmhọanta ne lẹkhẹ ọkpa mhan da lẹn—“ikuẹkuẹ emhin bhi ọta ne khiale nesi Osẹnobulua.” (Hib. 5:12) Ọkpakinọn, bọsi ọne uwa nin mhan ka tẹmhọnlẹn, ọkhẹke nin mhan manman gbẹlokotọ ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua beji mhan ha da sabọ lẹn otọ ọle nọnsẹn. Uwedẹ ọkpa nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ sabọ ha luẹ Baibo hi, nin mhan rẹ gbẹlokotọ fẹ ebi ene uhọnmhunje kẹkẹ ne ribhọ rẹ diẹn kugbe yẹ. Dọnmhegbe rẹ lẹn otọ ebezẹle nin uwẹ da rẹọbhi ene ẹmhọanta nin uwẹ luẹ, bi ebe re uwẹ rẹọbhọ. Nin mhan rẹ sabọ lẹn otọ Baibo nọnsẹn, ọkhẹke nin mhan lẹn ẹmhọanta ne dinmhin ne ribhọ. Pọl nin odibo da taman ibhio ọle nin ikpea bi ikhuo ghe, nin ele ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua nọnsẹn, beji ele ha da ‘sabọ lẹn ebi ọ bhia sẹ yẹ, tan sẹ yẹ, yo sẹ yẹ, yẹ dinmhin sẹ yẹ.’ Ẹghenin, ele ki “sabọ deziẹn yẹ mundia nọnsẹn” bhi urẹọbhọ nọnsọle. (Ẹfẹ 3:​14-19) Iriọ ọ yẹ khẹke nin mhan lu. w23.10 18 ¶1-3

Ijiẹmhin ọsi ẹbho ne re iziẹngbe man wo ribhi Baibo. Ọ dẹ ha mhẹn sade uwẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ dọ luẹ ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, arẹmiẹn obhokhan Devid ha khin ẹghe nan rẹ zẹ ọle nin ọle ha yi ojie ọsi Izrẹl, ọle wo mundia bhi ikpe ne bunbun ọkuẹsẹ ọne ugbẹloghe sẹ ọle obọ. Simiọn bi Anna yẹ wo ha ga Jehova nọnsẹn beji ele rẹ ha khẹ ẹghe nin Mezaya nan ve ive ọle ha rẹ vae. (Luk 2:​25, 36-38) Beji uwẹ ha rẹ ha luẹ okha ọsi ene ẹbho nan, guanọ ewanniẹn rẹji ene inọnta nan: Be bhọ emhin nọn rẹkpa ọne ọria nan rẹ sabọ ha mhọn iziẹngbe? Elele nela ọle miẹn nin ọle rẹ ha mhọn iziẹngbe? Be imẹn ha rẹ re egbe khọkhọ ọle yẹ? Asabọmiẹn uwẹ dẹ yẹ miẹn elele sade uwẹ dọ ha luẹ okha ọsi ẹbho bhi Baibo ne bha ha mhọn iziẹngbe. (1 Sam. 13:​8-14) Uwẹ sabọ rẹ nọọn egbe ẹ: ‘Emhin nela re ele miẹn ghe ele bha ha mhọn iziẹngbe? Emhin nọn imhẹn nela nabhọre nin ele bha rẹ ha mhọn iziẹngbe?’ w23.08 25 ¶15

Pita nin odibo wo ha mhọn asun-rẹkhan. Ọle bha je emhin soso da re ọle miẹn ghe ọle bha yẹ ha rẹkhan Jesu. Ọle da re ọne asun-rẹkhan nan man bhi ẹghe ọkpa nin Jesu rẹ tẹmhọn emhin nin ene edibo bha lẹn otọle. (Jọn. 6:68) Ene bunbun bhi ene edibo da zobọ bhọ rẹ ha rẹkhan Jesu arẹmiẹn ele bha nọọn ọlẹn ebi ọle re ọne ẹmhọn ta, la mundia nin ọle gbotọle fanọn an. Ọkpakinọn Pita bha lu iriọ. Pita lẹn sẹbhọ ghe Jesu ọkpa “mhọn ọta nọn re aribhọ ọsi ighegheghe re.” Jesu lẹn sẹbhọ ghe Pita bi edibo nekẹle dẹ fikekegbe ọle bhi ọne ukpasọn nọn kike nin ọle ha gbe bhi ọne otọ nan. Ọrẹyiriọ, Jesu mhọn ọne izebhudu ghe Pita dẹ yẹ fikie bu ọle re. (Luk 22:​31, 32) Jesu lẹnmhin ghe, ele ‘wo rẹ muegbe nin ele rẹ lu emhin nọn mhẹn, ọkpakinọn, efun nọnsele wẹghẹ a.’ (Mak 14:38) Arẹmiẹn Pita yọle ghe ọle bha lẹn Jesu, Jesu bha fikekegbe ọle. Beji Jesu riọ kpanọ, ọle da zegbere man Pita. Asabọmiẹn Pita ọkpa ha ribhi ọsọle bhi ọne ẹghe nan. (Mak 16:7; Luk 24:34; 1 Kọr. 15:5) Ria ẹmhọn ebi ọnan ha rẹ ko Pita nọn rẹ ha lu akhiẹ udu re yẹ! w23.09 22 ¶9-10

Osẹnobulua ha rẹhunmhan, la gue olukhọ ọsi ẹbho ne mhọn urẹọbhọ da ọle, Ọle wo lu iriọ sẹsẹsẹ, ọle iyẹ kie dọ ha ria ẹmhọn ọlẹn. (Ps. 32:​1, 2) Ọle ghe eria ne sẹ iriọ bii eria ne khiale bi eria nin itọn iri ele bhi egbe ranmhude urẹọbhọ nọnsele. Arẹmiẹn a tie Ebraham, Devid bi eria ebhebhe ne ga Osẹnobulua nọnsẹn eria ne khiale, eria olukhọ ele sẹyẹ khin. Ọkpakinọn, ranmhude urẹọbhọ nọnsele, Osẹnobulua da ha ghe ele bii eria ne itọn iri ele bhi egbe, manman nọn sade a re ele khọkhọ ẹbho ne iga ọle. (Ẹfẹ. 2:12) Beji Pọl nin odibo rẹman bhi ilẹta nin ọle gbẹn ji ibhokhan Romu, ọkhẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ nin mhan da sabọ dọ kiẹn ọmọẹ Osẹnobulua. Iriọ ọ ha khin bhi egbe ọsi Ebraham bi Devid. Ọ dẹ yẹ sabọ ha yi iriọ bhi egbe mhan. w23.12 3 ¶6-7

Ẹlẹnan nian, mhan rebhe mhọn ọne isẹhoa rẹ ha noo ẹghe, ahu bi emhin nin mhan mhọn rẹ ha ga Jehova. Mhan dẹ sabọ rẹman Jehova ghe, isẹhoa nin ọle re nin mhan rẹ ha ga ọle ti mhan bhọ sade mhan lu eka nin mhan ha sabọ lu rẹ ha ga ọle. Pọl nin odibo da tẹmhọn emhin eso nin mhan lu rẹ ga Jehova nọn bha khẹke nin mhan re obọ-ikpẹghẹdẹ rẹ mun. (Hib. 10:​22-25) Eso bhi ene emhin hi, erọnmhọn nin mhan nan ji Jehova, nin mhan rẹ ha tẹmhọn ọlẹn man ẹbho, nin mhan rẹ ha yo ikolo oga, bi nin mhan rẹ ha re izebhudu nin egbe, ‘manman nọn beji [mhan] ha rẹ ha daghe ọle ghe ukpẹdẹ nọnsi [Jehova] sire.’ Beji ebe ọsi Arẹman ha bu ọkpẹnlẹn, ẹhi nọnsi Jehova da ta ọne ẹmhọn nan igba-eva, nin mhan rẹ lẹn ebi ọ lu uhọnmhọn emhin sẹ yẹ. Ọle da yọle: “Ga Osẹnobulua.” (Arẹm. 19:10; 22:9) Bha ji mhan wo dọnmhegbe ha ye ene emhin ne dinmhin nan re nin mhan luẹ rẹji uwa oga oriọn nọnsi Jehova, yẹ ji ọne isẹhoa nin mhan mhọnlẹn rẹ ha ga Osẹnobulua nọnsẹmhan wo ha ti mhan bhọ! w23.10 29 ¶17-18

Mhan guanọ nin mhan “wo ha re oyẹẹ man egbe.” Ọkpakinọn, ọ manman khẹke nin mhan ha ye isẹkha ọsi Jesu re. Ọle da yọle: “Oyẹẹ nin ẹbho ne bunbun mhọnlẹn ki fuọfuọ a.” (Mat. 24:12) Jesu bha re ọnan yọle ghe ene bunbun bhi edibo nesọle dẹ zobọ bhọ rẹ ha re oyẹẹ man egbe. Ọrẹyiriọ, ọkhẹke nin mhan gbẹlokotọ nin uwedẹ nin ẹbho bhi ọne agbọn nan ne imhọn oyẹẹ rẹ lu emhin hẹi dọ rẹso uwedẹ nin mhan rẹ ne ibhio mhan lu emhin. Beji mhan ki mhọn ọnin bhi ọkhọle, bha ji mhan zilo nyan ọne inọnta kpataki nan. Uwedẹ be ribhọ nin mhan ha rẹ sabọ fẹghe si oyẹẹ nin mhan mhọn da ibhio mhan sẹyẹ ziẹn? Uwedẹ ọkpa nin mhan ha rẹ sabọ lẹn ebi oyẹẹ nin mhan mhọn ziẹn sẹ yẹ hi, nin mhan rẹ gbẹlokotọ bhi ebi mhan rẹ lu emhin yẹ bhi idia eso. (2 Kọr. 8:8) Pita nin odibo da tẹmhọn ọkpa bhi ene idia. Ọle da yọle: “Rẹ gbera emhin rebhe, bha ha mhọn ahoẹmhọn-egbe nọn dinmhin da egbe, ranmhude ahoẹmhọn-egbe, ọle gue olukhọ ne bunbun.” (1 Pita 4:8) Bhiriọ, ebi mhan rẹ lu emhin yẹ sade ibhio mhan dobọ, la lu mhan emhin nọn ba mhan bhi egbe ha rẹkpa mhan rẹ lẹn ebi oyẹẹ nin mhan mhọn da ele ziẹn sẹ yẹ. w23.11 10 ¶12-13

Mhan ida sabọ yọle ghe mhan re obọ rẹkhan uhi nin Jesu gbe bhi ẹmhọn oyẹẹ sade mhan re oyẹẹ man ẹbho eso bhi agbotu, sokpan mhan ire man enekẹle. Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan sabọ rẹ sikẹ ẹbho eso gbera ẹbho nekẹle beji Jesu yẹ lu. (Jọn. 13:23; 20:2) Ọkpakinọn, Pita nin odibo yọle nin mhan dọnmhegbe ha re “oyẹẹ ọsaje” man ọrebhe nin mhan ko ribhi agbotu, ranmhude inian mhan diabe azagba-uwa ọkpa. (1 Pita 2:17) Pita da yọle nin mhan ha mhọn “oyẹẹ nọn dinmhin da egbe.” (1 Pita 1:22) Ebi a rẹ ọle ta nin mhan rẹ ha mhọn oyẹẹ nọn “dinmhin” hi, nin mhan rẹ sẹyẹ ha re oyẹẹ man ọria, aharẹmiẹn ọ bha lẹkhẹ nin mhan rẹ lu iriọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ahamiẹn obhio mhan nin mhan ko ga lu mhan emhin nọn ba mhan bhi egbe kii? Ebe ha kẹ vae bhi ọkhọle nọnsẹmhan hi, nin mhan rẹ lu haosa, ọ iyi nin mhan rẹ re oyẹẹ man. Pita da luẹ bhi obọ Jesu ghe, nan rẹ ha lu haosa iti Osẹnobulua bhọ. (Jọn. 18:​10, 11) Pita da yẹ yọle: “Bha hẹi re ọbe rẹ haosa ọbe, la ghunmhun eria ne ghunmhun bha. Bha ha re emhin esili rẹ ha ele osa.” (1 Pita 3:9) Ji oyẹẹ nọn dinmhin re uwẹ ha re ifuẹkẹ bi aria-ji-egbe man ẹbho. w23.09 29 ¶9-11

Ọ manman wo ti mhan bhọ rẹ daghe uwedẹ nin ibhokhan rẹ wanre dọ kiẹn ewanlẹn. Osukpa, uwẹ ki wo kere ghe okhun ele ki ye. Ọkpakinọn, nin ọria rẹ sabọ dọ kiẹn Kristiẹn nọn deziẹn bhi oga, ọ iyi osukpa ọ rẹ wo sunu. (1 Kọr. 13:11; Hib. 6:1) Nin mhan rẹ sabọ dọ kiẹn Kristiẹn nọn deziẹn, ọkhẹke nin mhan deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹn. Mhan sẹyẹ guanọ nin ọle re ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ ha mhọn ikpẹ ne ti ọle bhọ, rẹ sabọ luẹ emhin eso ne khẹke, yẹ rẹ sabọ muegbe ọbhi otọ rẹ miẹnsọn ne ha zegbere bhi ẹghe odalo. (Prov. 1:5) Beji Jehova man eria, okpea bi okhuo ọle man ele le. (Gen. 1:27) Ọ i nọghọ nan rẹ lẹn okpea la okhuo ranmhude uwedẹ nin ele rẹ je egbe. Rẹ gbera ọnan, uwedẹ ọbhebhe yẹ ribhọ nin ele rẹ dikẹ. Jehova mhọn ebi ọle rẹ gha ẹsọn kikẹ nin okpea bi okhuo yẹ. Bhiriọ, ọkhẹke nin ele dọnmhegbe rẹ ha mhọn ikpẹ nọn ha rẹkpa ele rẹ ha miẹn ene ẹsọn nan kikẹ, yẹ luẹ emhin eso ne ha rẹkpa ele.—Gen. 2:18. w23.12 18 ¶1-2

Jesu be guanọ nin ẹbho ha noo elin nọnsi Aba ọle? Ehe. Eria eso ne mun ọkalo bhi oga bhi ẹghe nọnsi Jesu da ha riale ghe, ọ i yi emhin ekpẹn nan rẹ ha sounun bhi elin nọnsi Osẹnobulua. Ọkpakinọn, Jesu bha ji ọne iman-emhin nan nọn bha gba re ọle miẹn ghe ọle bha yẹ ha tẹmhọn elin nọnsi Osẹnobulua man ẹbho. Ria ẹmhọn ẹghe nin Jesu rẹ hinmhin okpea ọkpa nin ẹlinmhin ebe ha kpokpo bhi agbaẹbho ọsi Gẹrasa. Ofẹn da ha mun ẹbho ne ribhi enin rẹ sẹbhọ ghe, ele da taman Jesu nin ọle kpanọ. Bhiriọ, Jesu da kpanọ. (Mak 5:​16, 17) Ọrẹyiriọ, Jesu da sẹyẹ ha guanọ nin ẹbho lẹn elin nọnsi Jehova bhi enin. Bhiriọ, ọle da taman ọne okpea nin ọle hinmhin nọn dọ taman ẹbho ebi Jehova lu nanlẹn, ọ i yi ebi ọle lu nanlẹn. (Mak 5:19) Iriọ ọle yẹ guanọ nin mhan ha lu ẹlẹnan. Ọle guanọ nin mhan wewe elin ọsi Aba ọle man ẹbho bhi ọne otọ agbọn nan rebhe! (Mat. 24:14; 28:20) Mhan ha lu ọnọn khẹke mhan, mhan ki re Jesu nin Ojie nọnsẹmhan ha ghọnghọn. w24.02 10 ¶10

Ọ wo manman re imhan ghọnghọn rẹ ha ribhi agbotu nọnsi Jehova bhi ọne ẹghe ọkike nan nin emhin bha da lẹkhẹ. Beji iẹnlẹn bhi ọne agbọn nan rẹ wo ha kaka bhọ ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, Jehova ne ibhio nin mhan bhi agbotu ne da ha rẹkpa mhan. (Ps. 133:1) Ọle rẹkpa mhan rẹ sabọ ha mhọn azabga-uwa ne eghọnghọn ye. (Ẹfẹ. 5:33–6:1) Ọle yẹ re ọne ẹwanlẹn nin mhan rẹ lẹn ebi mhan ha rẹ re emhin khian yẹ sade emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle beji mhan ha da sabọ ha mhọn ọkhọle nọn lọre. Ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe rẹ wo ha sun rẹkhan Jehova. Bezẹle? Ranmhude ibhio mhan nin mhan ko ga sabọ rẹ lu emhin nọn ha ba mhan bhi egbe. Sẹyẹ, egbe sabọ rẹ lọ mhan ranmhude idobọ nesẹmhan, manman nọn sade mhan gbo kie dọ lu emhin ebe nin mhan ka lu. Ọ dẹ ha mhẹn nin mhan rẹ sẹyẹ sun rẹkhan Jehova sade mhan ke egbe mhan re bhi ene idia ea nan. (1) Sade obhio mhan nin mhan ko ga lu ebe ba mhan bhi egbe, (2) sade ọdọ mhan la amhẹn mhan lu ebe ba mhan bhi egbe, bi (3) sade idobọ nesẹmhan re egbe lọ mhan. w24.03 14 ¶1-2

Bhi ẹghe rẹ sẹ ẹghe, uwẹ dẹ ha họn okha ọsi ibhio mhan nin ikpea bi ikhuo ne zegbere beji ele ha da sabọ manman ha lu iwẹnna oga. Asabọmiẹn ene ibhio mhan nan yo Isiku ọsi Ene Tẹmhọn Agbejele, la dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi eji a da manman guanọ urẹkpa. Ahamiẹn uwẹ dẹ sabọmhin, ọ dẹ ha mhẹn nin uwẹ rẹ ha mhọn emhanmhan nọn sẹ iriọ. Ẹbho nesi Jehova wo guanọ uwedẹ kẹkẹ nin ele rẹ ha lu iwẹnna oga. (Iwẹn. 16:9) Ọkpakinọn, a ha ki miẹn idia nin uwẹ ye bha re otọ nin uwẹ rẹ lu iriọ kii? Hẹi ha riale ghe uwẹ bha mhẹn sẹ bii ẹbho ne lu ọle. Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe ebi Jehova guanọ bhi obọ mhan hi, nin mhan rẹ ziẹngbe sẹbhi ọkpẹnlẹn. (Mat. 10:22) Yere ghe ọ manman re Jehova ghọnghọn sade uwẹ dọnmhegbe rẹ ha lu beji ahu nọnsẹ gbe bhi oga nọnsọle. Uwedẹ kpataki wo khọnan nin uwẹ ha rẹ sabọ ha rẹkhan Jesu sade uwẹ mianmẹn fo.—Ps. 26:1. w24.03 10 ¶11

Aba mhan nọn ribhi okhun ve ghe, ọle dẹ rẹhunmhan mhan sade mhan fidenọ. (Ps. 86:5) Bhiriọ, ahamiẹn mhan gene kiọya ọbhi emhin ebe nin mhan lu, mhan dẹ sabọ rẹọbhi ẹmhọn nin Jehova tale, ghe ọle rẹhunmhan mhan. Yere ghe Jehova re ẹwanlẹn lu emhin. Ọle bha yọle nin mhan lu gbera eka nin ahu nọnsẹmhan gbe. Eka nọn hi ki rẹ khin nin mhan sabọ lu, ahamiẹn ọnin ahu nọnsẹmhan gbe wo ti ọle bhọ. Rẹ deba ọnin, ria eria nyan ijiẹmhin ọsi eria bhi Baibo ne re ọkhọle rebhe rẹ ga Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, ria ẹmhọn iẹnlẹn ọsi Pọl nin odibo. Ọle wo manman wẹnna nin Jehova bhi ẹkẹ ikpe ne bunbun. Ọle da diọbhi agbaẹbho kẹkẹ, yẹ rẹkpa mun agbotu ne bunbun gbọ. Ọkpakinọn, beji idia nọnsọle ki fidenọ, sẹyẹ ọle bha yẹ sabọ ha lu eka nin ọle ka lu khẹ bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, ẹmhọn ọlẹn be yẹ ha ti Osẹnobulua bhọ? Ehe. Ọle da sẹyẹ dọnmhegbe ha lu eka nin ọle ha sabọ lu, sẹyẹ Jehova da nan erọnmhọn nanlẹn. (Iwẹn. 28:​30, 31) Bọsi Pọl, idia nin mhan ye sabọ rẹ re imhan miẹn ghe mhan bha yẹ sabọ ha lu eka nin mhan ka lu khẹ bhi oga nọnsi Jehova. Ọkpakinọn, emhin ne re mhan lu ebi mhan lu hi ebe manman lu uhọnmhọn emhin rẹji Jehova. w24.03 27 ¶7, 9

Jesu da re uwedẹ nin ọle rẹ nan erọnmhọn rẹ re ijiẹmhin ọbhi otọ nin edibo nesọle. Ọle wo nan erọnmhọn ji Jehova igba ne bunbun ẹghe nin ọle rẹ ha lu iwẹnna oga bhi ọne otọ nan. Ranmhude Jesu wo ha mhọn emhin ne bunbun nin ọle ha lu bhi obọ, sẹyẹ ẹbho ne bunbun yẹ wo ha bu ọle re, ọle da mhanmhan ẹghe nin ọle ha rẹ ha nan erọnmhọn. (Mak 6:​31, 45, 46) Ọle da riọkpanọ ọsewewiẹ bhibhi beji ọle ha da miẹn ẹghe rẹ ha ribhi ọsọle nin ọle rẹ nan erọnmhọn. Ẹghe ọkpa ribhọ nin Jesu rẹ re asọn rebhe rẹ nan erọnmhọn beji ọle ha ho nin ọle zẹ emhin kpataki nin ọle ho nin ọle lu. (Luk 6:​12, 13) Ọne ukpasọn ọkuẹsẹ Jesu yu, ọle da manman nan erọnmhọn igba ne bunbun ranmhude ọle lẹnmhin ghe, ọne ọkakale nin ọle ki da kuẹlo da ida lẹkhẹ hiehie. (Mat. 26:​39, 42, 44) Ijiẹmhin ọsi Jesu man mhan le ghe, aharẹmiẹn mhan mhọn emhin ne bunbun nin mhan lu bhi obọ, ọkhẹke nin mhan re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha nan erọnmhọn. Bọsi Jesu, mhan sabọ rẹ mhanmhan ẹghe nin mhan ha rẹ ha nan erọnmhọn—ọ sabọ rẹ ha yi nin mhan rẹ riọ re ọsewewiẹ nan erọnmhọn, la lu ọle ọsemuan. Mhan da ha lu iriọ, mhan ki rẹman Jehova ghe ọne isẹhoa nin ọle re nin mhan rẹ ha nan erọnmhọn ji ọle ti mhan bhọ. w23.05 3 ¶4-5

Ebi Rom 5:5 ha tẹmhọnlẹn bhi urolo nan rẹ gbẹn Baibo tee hi, oyẹẹ nin Jehova mhọn da enanzẹle wo manman ziẹn. A bhọ dẹ sabọ re ọne oyẹẹ rẹ khọkhọ ẹdẹ nọn wo ha nẹ. Ọnan wo rẹman ebi Jehova hoẹmhọn enanzẹle sẹ yẹ. Enanzẹle lẹn sẹbhọ ghe Osẹnobulua hoẹmhọn ele. (Jud 1) Jọni nin odibo da rẹman ebi ọne oyẹẹ nan dia ele bhi egbe yẹ, ẹghe nin ọle rẹ gbẹn yọle: “Sẹ ghe ebi ọne Aba rẹ hoẹmhọn mhan yẹ! Ọle da lu ọle nan ha tie mhan imọn nesọle.” (1 Jọn. 3:1) Enanzẹle ọkpa Jehova be hoẹmhọnlẹn? Eye, Jehova sẹ wo rẹman ghe ọle hoẹmhọn mhan rebhe. Uwedẹ nela ke okhun nẹ nin Jehova rẹ rẹman ghe ọle hoẹmhọn mhan? Ọle hi, nin ọle rẹ je Jesu re nin ọle dọ yu nin mhan. Ọnan hi uwedẹ nọn ke okhun nẹ nan sẹ rẹ re oyẹẹ man bhi ọne agbọn nan.—Jọn. 3:16; Rom 5:8. w24.01 28 ¶9-10

Ọne ulọnlẹn nan da re ebe ukpẹdẹ ọsi ẹlẹnan tẹmhọn emhin nọn rẹkpa Devid rẹ sabọ khọn emhin nọn re ofẹn ha mun ọlẹn. Iẹnlẹn nọnsọle rẹ ribhi okhẹnan, ọle da ria eria nyan ebi Jehova da lu nanlẹn bhi ẹghe odalo. Devid lẹnmhin ghe, Jehova dẹ miẹn ọlẹn fan bhi ẹghe nọn khẹke. Jehova bhọ ki ka taman Devid ghe, ọle hi ọnọn ki sẹ ọle bhi egbe rẹ gbẹloghe bhi otọ Izrẹl. (1 Sam. 16:​1, 13) Bhi ẹlo nọnsi Devid, inian emhin nin Jehova ve ive ọle diabe emhin nọn ki sunu fo. Be Jehova ve ghe ọle dẹ lu nin uwẹ? Mhan lẹnmhin ghe Jehova i da lu ọle nin ọkakale soso hẹi sẹ mhan bhi egbe. Ọrẹyiriọ, Jehova dẹ ne ọkakale nọn hi ki rẹ khin nin uwẹ kuẹlo da nian kie bhi agbọn ọsọgbọn. (Isa. 25:​7-9) Aman nọn man mhan mhọn ọne ahu nin ọle rẹ riọ ene yu kpanọ, re egbe dan mhan sẹsẹsẹ, yẹ fuẹn eghian mhan rebhe a.—1 Jọn. 4:4. w24.01 6 ¶12-13

Ria eria nyan ebezẹle nin uwẹ da re egbe guẹ nin Jehova yẹ mianmẹn. Uwẹ re egbe guẹ nin Jehova yẹ mianmẹn ranmhude uwẹ ho nin uwẹ ha ribhi ibo nọnsọle. Ria eria nyan ebe re uwẹ rẹọbhọ ghe uwẹ miẹn ẹmhọanta. Uwẹ da ka manman luẹ ẹmhọn Jehova, uwẹ da dọ hoẹmhọn ọlẹn, ha mun ekpẹn nanlẹn yẹ ghe ọle bii Aba ẹ nọn ribhi okhun. Uwẹ da dọ ha mhọn urẹọbhọ, yẹ muegbe rẹ fidenọ. Uwẹ da zobọ bhọ rẹ ha lu ene emhin nin Jehova hele, yẹ munhẹn ha lu emhin ne ti ọle bhọ. Ọkhọle nọnsẹ da wo dere beji uwẹ dọ lẹn sẹbhọ ghe Osẹnobulua re emhin ebe nesẹ rẹhunmhan uwẹ. (Ps. 32:2) Uwẹ da munhẹn ha vae bhi ikolo oga, yẹ ha taman ẹbho emhin kẹkẹ nin uwẹ luẹ. Beji uwẹ ki re egbe guẹ nin Jehova yẹ mianmẹn fo, uwedẹ nọn ha sabọ re iẹnlẹn nin uwẹ uwẹ ki ye nian. Bhiriọ, dọnmhegbe rẹ wo ha khian bhi ọne uwedẹ. (Mat. 7:​13, 14) Bha ji mhan mundia nọnsẹn, yẹ deziẹn bhi oga nin mhan re ji Jehova. Sẹyẹ nin mhan hẹi beghe sade idia zegbere nin mhan ha da re obọ rẹkhan uhi nọnsi Jehova. w23.07 17 ¶14; 19 ¶19

Ahamiẹn uwẹ wo ha ria ẹmhọn ive nin uwẹ ve beji uwẹ re egbe guẹ nin Jehova, ọ ki re ọne ahu nin uwẹ rẹ re egbe nẹ bhi edọnmhẹn nọn hi ki rẹ khin. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ i da dọ ha re egbe gbe okhuo ọria la ọdọ ọria, ranmhude uwẹ lẹnmhin ghe emhin ne sẹ iriọ bha gba. Ahamiẹn uwẹ bha re otọ nin iria-eria ne i mhẹn rẹ na uwẹ bhi ọkhọle, uwẹ i da dọ ha guanọ ebi uwẹ ha rẹ ne ele sibhọ re yẹ. Bhiriọ, uwẹ i da dọ lu emhin bhi uwedẹ nin ẹbho ne i mhẹn rẹ lu emhin. (Prov. 4:​14, 15) Uwẹ da ha ria eria nyan uwedẹ nin Jesu rẹ muegbe rẹ wo ha lu ebe ti Aba ọle bhọ, ọ dẹ rẹkpa uwẹ rẹ rẹban emhin nọn hi ki rẹ khin nọn i da re Osẹnobulua nin uwẹ re egbe guẹ nan ha ghọnghọn. (Mat. 4:10; Jọn. 8:29) Bhi ọsi ẹmhọanta, ekpokpo bi edọnmhẹn nin uwẹ miẹn re ọne isẹhoa nin uwẹ rẹ wo “ha rẹkhan” Jesu. Beji uwẹ ha rẹ ha lu iriọ, lẹn sẹbhọ ghe Jehova dẹ wo ha rẹkpa uwẹ. w24.03 9-10 ¶8-10