Uwuhrẹ 24
Ẹsalọ Oghẹrẹ Eme
Eme o gwọlọ nọ who re ru?
Ta eme nọ i dhesẹ adhẹẹ je dhesẹ ẹwo, enọ a rẹ riẹ otọ rai lọlọhọ, enọ e rẹ lẹliẹ ẹme ra do were ezọ, gbe enọ i re dhesẹ ajọwha gbe ẹsasa. Ta eme nọ e rọwo kugbe ona-ẹme ẹvẹrẹ na.
FIKIEME U JE WUZOU?
U re dhesẹ adhẹẹ kẹ ovuẹ nọ whọ be kẹ na u ve je dhesẹ eware buobu kpahe uruemu ra kẹ ahwo nọ whọ be t’ẹme kẹ na. U re kpomahọ oghẹrẹ nọ amọfa a rẹ j’owọ kpahe ẹme nọ whọ be ta.
IBIEME i wuzou gaga evaọ ẹmeọta. Rekọ re eme mai i ru uzedhe ẹjiroro jọ gba, u fo re ma roma totọ salọ ae. Ẹme nọ o re kiehọ evaọ oria jọ ọ sai kpomahọ ahwo thọthọ evaọ okenọ iyero na i te nwene. A tẹ rehọ iẹe ruiruo thọthọ, ẹme isiuru ọ sai zihe ro ẹme nọ “ọ rẹ rariẹ ofu.” Ẹta eme itieye na o rẹ sae jọ oware nọ o kare-iroro, nọ u re dhesẹ ababọ ororokẹ. Eme jọ e riẹ nọ i wo otofa agbava, eme jọ e rẹ dheva hayo dhesẹ orivo. (Itẹ 12:18; 15:1) Evaọ abọdekọ riẹ, “ẹme ezi”—ẹme nọ ọ rẹ kẹ uduotahawọ—ọ rẹ sasa udu ohwo nọ a ta riẹ kẹ. (Itẹ 12:25) Ẹgwọlọ eme nọ i fo o gwọlọ omodawọ, makọ rọ kẹ ohwo owareghẹ. Ebaibol na ọ ta k’omai nọ, Solomọn ọ riẹ epanọ u fo te re a gwọlọ “eme-awere” gbe “eme uzẹme.”—Ọtausi. 12:10.
Evaọ evẹrẹ jọ, eme jọ e riẹ nọ a rẹ rọ t’ẹme kẹ enọ e kpako vi ohwo hayo enọ e rọ ọkwa esuo, eme nọ a rẹ rọ t’ẹme kẹ otu ohwo hayo enọ e maha vi ohwo e tẹ jẹ riẹ. A re rri abọgbekẹ iruemu itieye na wọhọ orivo. O tẹ jẹ thọ re a rehọ eme adhẹẹ nọ e rọ kẹ otu jọ ọvo ro se omobọ ohwo. Evaọ ẹme ọghọ odhesẹ, Ebaibol na ọ kẹ ute nọ o mai kpehru vi onọ uzi hayo uruemu ẹwho jọ o kẹ. O tuduhọ Ileleikristi awọ nọ a “rọ adhẹẹ kẹ ahwo kpobi.” (1 Pita 2:17) Ahwo nọ a re ru onana no udu ze a rẹ rọ edhere adhẹẹ t’ẹme kẹ ahwo unuikpe kpobi.
Dede na, ahwo buobu nọ e rọ Ileleikristi uzẹme he a rẹ ta eme orivo gbe eme etọtọ. A rẹ sai roro nọ eme izuehọ e rẹ mae lẹliẹ ẹme rai wo ẹgba. Hayo o sae jọ nọ umutho eme eyena ọvo a riẹ. Otẹrọnọ eme itieye na e reria ohwo obọ taure o te ti wuhrẹ edhere Jihova, ọ sae ruẹ nọ o rrọ bẹbẹ re o ku obọ rẹriẹ. Ghele na, o lọhọ. Ẹzi Ọghẹnẹ ọ sai fiobọhọ k’ohwo nwene ona ẹmeọta riẹ. Rekọ, o gwọlọ nọ ohwo na o re wo unevaze re o wuhrẹ oghẹrẹ eme nọ i kiehọ—eme nọ e rẹ tuduhọ ohwo awọ, eme nọ e rẹ bọ ohwo ga—ọ vẹ hae rehọ eme enana t’ẹme ẹsikpobi.—Rom 12:2; Ẹf. 4:29; Kọl. 3:8.
Eme nọ A re Wo Otofa Rai Lọlọhọ. Ugogo oware jọ nọ a rẹ rọ riẹ emamọ ẹme họ a re wo otoriẹ riẹ lọlọhọ. (1 Kọr. 14:9) Ogbotu ra ọ gbẹ riẹ otọ eme nọ whọ be ta ha, whọ rẹ wọhọ ohwo nọ ọ be jẹ ẹvẹrẹ ọfa kẹ ae.
Eme jọ i re wo otofa oghẹrẹsa kẹ ahwo jọ fiki akiruo rai. O sae jọnọ a rẹ ta oghẹrẹ eme eyena kẹdẹ kẹdẹ. Rekọ whọ tẹ t’eme itieye na evaọ oria othọthọ, u re kpomahọ ẹgba ẹmeọta-kugbe ra. Ofariẹ, o tẹ make rọnọ eme nọ ahwo na kpobi a riẹ whọ be rọ t’ẹme, whọ gbẹ be t’ẹme na ovavo ho, enọ e be kezọ k’owhẹ a sae kpọ iroro rai kpohọ eware efa.
Oruẹme ororokẹ ọ rẹ salọ eme nọ ahwo nọ a riobe gaga ha a re wo otoriẹ rai lọlọhọ. Evaọ aruorokele Jihova, o re dhesẹ ororokẹ kẹ “iyogbere” na. (Job 34:19) Otẹrọnọ o gbahọ nọ oruẹme na ọ rẹ t’ẹme jọ nọ a riẹ ziezi hi, ọ rẹ tae evaọ edhere nọ otofa ẹme na o rẹ rọ jọ vevẹ.
Eme elọlọhọ nọ a riẹ salọ i re dhesẹ ẹme avọ ẹgba. Ihie-ẹme ekpẹkpẹe nọ e rọ lọlọhọ eye a re wo otofa rai lọlọhọ. A sae gua ihie-ẹme nọ i theri omojọ kugbe ae re ẹme na ọ seba ẹjẹhọ. Rekọ rọkẹ eme nọ whọ mae gwọlọ nọ ogbotu ra ọ kareghẹhọ, salọ eme elọlọhọ gbe ihie-eme ekpẹkpẹe.
Oghoghẹrẹ gbe Ẹgbagba Ọrọ Ẹmeọta. Emamọ eme e rọ buobu. Ukpenọ whọ rẹ rọ eme evona t’ẹme ẹsikpobi, salọ oghẹrẹ eme sa-sa. Ere ẹme ra o re ro wo awere je wo otofa. Ẹvẹ whọ rẹ sai ro ru evu-eme ra kẹre?
Okenọ who te bi se, kpoka họ eme nọ i vẹ owhẹ ẹro tere he, re whọ gwọlọ otofa rai. Salọ umutho rai jọ re whọ daoma rehọ ae t’ẹme evaọ eria nọ e jọ fo. Daoma se ai gbagba jẹ rehọ ae t’ẹme evaọ eria nọ e rẹ jọ vẹ ahwo ẹro, orọnikọ re a ku edẹ h’owhẹ hẹ. Erukẹre evu-ẹme ra o rẹ lẹliẹ ẹme ra do were ezọ. Rekọ yọroma—ohwo o te se ẹme thọ hayo t’ẹme jẹlẹ, amọfa a re ku ei họ nọ ọ riẹ ẹme nọ ọ be ta ha.
Ẹjiroro nọ ma je ru evu-ẹme mai kẹre họ re ma riẹ ẹme ta, orọnikọ re ma dhesẹ oma kẹ enọ e be gaviezọ k’omai hi. Eme ilogbo gbe eme ithethei i re si ẹjiroro bru oruẹme na. Isiuru mai e rẹ jọ re ma ghale ovuẹ oghaghae re ma je ru ei siuru kẹ enọ i bi yoi. Kareghẹhọ itẹ Ebaibol na: “Evaọ unu ohwo nọ o wo areghẹ eriariẹ i re no tha.” (Itẹ 15:2) Emamọ eme nọ a rẹ rọ t’ẹme, eme nọ i fo nọ a re wo otoriẹ rai lọlọhọ, i re fiobọhọ ru ẹme mai sasa oma jẹ kẹ ọwhọ ukpenọ i re ru ei jọ dokpodokpo jẹ jọ kpimẹ.
Nọ who bi ru evu-eme ra kẹre na, romatotọ muẹrohọ ẹsalọ eme nọ e gba. Eme ivẹ e sai dina tho ohwohwo rekiyọ i wo ohẹriẹ nọ a tẹ rehọ ae t’ẹme evaọ iyero sa-sa. Who te vuhu onana mu, whọ rẹ sai ru ẹme ra vẹ viere jẹ whaha eva nọ whọ rẹ kpọ enọ e be gaviezọ k’owhẹ. Gaviezọ ziezi kẹ ahwo nọ a rẹ riẹ ẹme ta. Ebe-ofeme jọ i re kere eme nọ e dina wo otofa ovo na lele ohwohwo gbe eme nọ e rọ abọdekọ ubiẹme na. Fikiere, orọnikọ eme nọ i thoma ọvo whọ rẹ jọ etẹe ruẹ hẹ rekọ te enọ otofa rai e hẹrioma no ohwohwo. Onana u re fiobọhọ gaga evaọ okenọ whọ tẹ be gwọlọ ubiẹme nọ o gba rọkẹ oghẹrẹ uyero jọ. Re who te ti fi ẹme ba evu-eme ra, ruẹ nọ whọ riẹ otọ ẹme na, epanọ a re sei, gbe oria nọ a rẹ jọ rehọ iẹe ruiruo.
Eme nọ i wo otofa uvevẹ e rẹ mai vẹ ahwo ẹro vi enọ e rọ ehruehru. Oruẹme ọ sae ta nọ: “Eva oke oyena, ahwo buobu a jẹ mọ.” Hayo ọ sae ta nọ: “Nọ Ẹmo Akpọ I ọ vrẹ no, evaọ umutho emerae jọ, ẹyao ọtehekọ Spen o te kpe ahwo 21,000,000.” Dai rri ohẹriẹ nọ o riẹ nọ oruẹme na ọ f’otọ eme nana “eva oke oyena,” “ahwo buobu,” gbe “a jẹ mọ” vevẹ! Ẹme ra nọ whọ rẹ ta vevẹ evaọ edhere ọnana ọ rẹ gwọlọ ewo otoriẹ uzoẹme ra gbe ẹsalọ ibieme na.
Eroruiruo eme nọ e gba u re je fiobọhọ k’owhẹ rọ umutho eme t’ẹme na. Eme nọ i bu hrọ i re ruru ẹjiroro ẹme na. Ẹmeọta ọlọlọhọ ọ rẹ lẹliẹ amọfa wo otoriẹ ẹme na lọlọhọ je kru eware nọ e jọ ẹme na wuzou. U re fiobọhọ kẹ ahwo wo eriariẹ egbagba. Ewuhrẹ Jesu Kristi ọ viodẹ fiki ẹlọhọ eme riẹ. Wuhrẹ mi ei. (Rri iriruo nọ a kere fihọ Matiu 5:3-12 gbe Mak 10:17-21 na.) Wuhrẹ epanọ whọ rẹ rọ rehọ umutho eme t’ẹme ra.
Eme nọ I re Dhesẹ Ẹzẹ, Ẹsasa, Awere-Ẹvẹrẹ. Nọ who bi ru evu-eme ra kẹre na, who roro kpahe eme ekpokpọ ọvo ho rekọ te eme nọ i wo otofa obọdẹ. Wọhọ oriruo, roro kpahe eme nọ i re dhesẹ ẹzẹ; eme nọ i re dhesẹ awere-ẹvẹrẹ; gbe eme nọ i re dhesẹ ẹsasa, nọ i re dhesẹ ẹwo, hayo dhesẹ ajọwha.
Eme iwoma itieye na e vọ Ebaibol na. Ẹkwoma Emọs ọruẹaro na, Jihova ọ tuduhọ nọ: “Wha gwọlọ ewoma, orọnọ eyoma ha . . . Wha mukpahe eyoma, re wha you onọ uwoma.” (Emọs 5:14, 15, ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.) Samuẹle ọruẹaro na ọ ta kẹ Sọl Ovie na vevẹ nọ: ‘ỌNOWO na ọ bẹre uvie Izrẹl no obọ ra no nẹnẹ na.’ (1 Sam. 15:28) Nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ Izikiẹl, Jihova ọ ta ẹme jọ nọ ọ rẹ kake thẹro ho, anọ: ‘Unuwou Izrẹl soso ahwo nọ uzou rai o rẹ gaga nọ ubiudu rai u where.’ (Izik. 3:7) Bi dhesẹ epanọ emuemu Izrẹl ọ rro te, Jihova ọ nọ inọ: ‘Kọ ohwo ọ rẹ wha Ọghẹnẹ ria re? Whaọ wha be wha omẹ ria.’ (Mal. 3:8) Nọ o je dhesẹ odawọ ẹrọwọ evaọ Babilọn, Daniẹl ọ niyẹrẹ vevẹ nnọ ‘ofu o te mu Nebukadneza’ fikinọ Shedrak, Mishak, avọ Abẹdnigo a se nọ a rẹ gọ ẹmema riẹ, o te j’uzi nọ a rọ ifi gbae re a gbolo ai fihọ “ebruerae” na. Re o fiobọhọ k’omai riẹ epanọ erae na e rrorro te, Daniẹl ọ niyẹrẹ nọ ovie na o ru re ahwo riẹ ‘a ru erae na ware isiahrẹ vi epanọ o hẹ jọ’—e rrorro te epanọ okenọ a kẹle erae na, erae na i te kpe ahwo ovie na. (Dan. 3:19-22) Nọ ọ jẹ t’ẹme kẹ ahwo jọ evaọ Jerusalẹm umutho edẹ jọ taure o te ti whu, Jesu ọ rọ oma uweri ta nọ: “Bro ẹse mẹ guọlọ nọ me re koko emọ ra họ, wọhọ epanọ ovuhu o re koko emọ riẹ họ otọ ibekpe riẹ nọ owha rọwo kẹ omẹ hẹ! Wha ri, a siọ uwou rai ba kẹ owhai ofofe.”—Mat. 23:37, 38, ẹjẹlẹ ibieme na ọmai.
Eme nọ whọ riẹ salọ ziezi o sae lẹliẹ ẹme na jọ vevẹ kẹ enọ i bi yo ẹme ra. Whọ tẹ t’eme nọ e rẹ nya te ohwo udu, enọ e be gaviezọ k’owhẹ na a te “ruẹ” jẹ “kaobọ te” eware nọ whọ be ta kpahe na, “dawo” je “se ore” emuore nọ whọ be ta kpahe na, je “yo” edo nọ who bi dhesẹ na gbe uvo ahwo nọ whọ be wariẹ eme rai na. Enọ e be k’ezọ k’owhẹ na a vẹ te tẹrovi ẹme nọ whọ be ta na keme who ru ẹme na vẹ ae ẹro.
Eme nọ i re ru oware vẹ ohwo ẹro e sae lẹliẹ ahwo hwẹ hayo viẹ. E sae kẹ ẹruore, ru ohwo nọ ọ rọ ọkora gwọlọ jọ uzuazọ o vẹ jẹ lẹliẹe you Ọnọma na. Ẹruore nọ o dhesẹ oma via evaọ eria Ebaibol wọhọ Olezi 37:10, 11, 34; Jọn 3:16; gbe Eviavia 21:4, 5 o duobọte udu ahwo wariẹ otọakpọ na soso họ no.
Nọ who bi se Ebaibol gbe ebe ‘ọrigbo nọ o wo ẹrọwọ avọ areghẹ na,’ who ti muẹrohọ oghẹrẹ eme gbe uhie eme sa-sa. (Mat. 24:45) Rehọ ae ruiruo. Salọ enọ i si owhẹ urru, re whọ hai fi ai ba ẹmeọta ra kẹdẹ kẹdẹ.
Ẹme nọ O re Kiehọ Izi ọ Ẹmeọta Ẹvẹrẹ. Ahwo jọ a re vuhumu nọ ẹmeọta rai o re kiehọ izi ọ ẹmeọta ẹvẹrẹ na ẹsikpobi hi. Rekọ eme a rẹ sai ru kpahe iẹe?
Whọ tẹ gbẹ rọ isukulu, rehọ uvẹ na ruiruo enẹna re who wuhrẹ izi ẹmeọta gbe eme nọ a re ro ruiruo ziezi. Who gbe wo otoriẹ uzi ọ ẹmeọta jọ họ, nọ iticha ra. Who wuhrẹ izi ọ ẹmeọta fiki ẹjiroro ọ re whọ sae pase ọvo ho. Who wo ẹjiroro nọ ọ rẹ wọ ohwo, onọ emọ-isukulu edekọ a wo vievie he. Whọ gwọlọ jọ uvi ọgbodibo ọrọ emamọ usi na.
Kọ ẹvẹ otẹrọnọ whọ dina kpako no yọ ẹvẹrẹ nọ whọ jẹ ta evaọ oke emaha whọ be ta enẹna ha? Hayo ẹsejọhọ whọ jọ isukulu wuhrẹ ẹvẹrẹ ra tere he. Who brudu hu. Ukpoye, daoma gaga re who ru ẹnyaharo, ru ere fiki emamọ usi na. Ona ẹmeọta buobu nọ ma wo nẹnẹ na ma wo rai no ezọgaviẹ kẹ amọfa ze. Fikiere gaviezọ ziezi nọ iruẹme ona i te bi ru ẹme rai. Nọ who te bi se Ebaibol na gbe ebe nọ a kere no Ebaibol ze, muẹrohọ ona ẹmeọta na, eme nọ a re ro ruiruo kugbe evaọ ẹmeọta, gbe eria nọ a jẹ rehọ eme eyena ruiruo. Nya lele emamọ iriruo enana evaọ ẹmeọta ra.
Ahwo isinima gbe enọ e rẹ so ile e rẹ sae t’eme nọ e wọso izi ọ ẹmeọta ẹvẹrẹ. Ahwo a rẹ gwọlọ raro kele ahwo otiọye na. Enọ i re vovo ige gbe efa nọ i re yeri uzuazọ egbulegbu hayo erọ ọfariẹ-ogbe a wo oghẹrẹ evu-eme rai, a wo epanọ a rẹ t’ẹme nọ ahwo oghẹrẹ uzuazọ utioye na ọvo a re wo otoriẹ rai. O rọ oware areghẹ kẹ Ileleikristi hi re a raro kele ahwo otiọye na. Ma te ru ere koyehọ a re kele omai gbe oghẹrẹ ahwo otiọye na gbe edhere uzuazọ rai.—Jọn 17:16.
Wuhrẹ re whọ ta eme ezi kẹdẹ kẹdẹ. Otẹrọnọ who re zue eme họ evaọ ẹkoma ẹmeọta ikẹdẹ kẹdẹ ra, who rẹro nọ whọ te riẹ ẹme ta evaọ oria nọ a jọ gwọlọ eme ezi hi. Rekọ otẹrọnọ o rọ ẹkoma ra re whọ ma ẹme ra te whọ tẹ tae, o te lọhọ owhẹ obọ viere evaọ eplatfọmo hayo evaọ okenọ who te bi se isẹri kẹ amọfa kpahe uzẹme na.
EPANỌ A RẸ RỌ NYAHARO
No iroro-ejẹ nọ e rọ uwuhrẹ nana ze, salọ ugogo abọ ọvo jọ nọ whọ gwọlọ ruiruo kpahe. Ru oyena fihọ ute ra evaọ amara ọvo hayo bu viere.
Wo ute ra fihọ iroro evaọ okenọ who te bi se obe. Woi h’iroro evaọ okenọ whọ tẹ be gaviezọ kẹ enọ e rẹ riẹ ẹme ta ziezi. Kere eme nọ whọ gwọlọ fiba ẹmeọta ra h’otọ. Evaọ oware wọhọ ẹdọvo hayo edẹ ivẹ, fi eme nọ who kere h’otọ na ba ẹmeọta ra.
ORIA IRUO: Nọ whọ be ruẹrẹ oma kpahe kẹ Uwuhrẹ Uwou-Eroro hayo Uwuhrẹ Obe Ukoko ẹkpoka nana, salọ umutho eme jọ nọ whọ sai dhesẹ otofa rai ziezi hi. Rri rai evaọ obe-ofeme otẹrọnọ who wo, hayo lele ohwo nọ ọ riẹ ona eme ziezi t’ẹme kugbe kpahe otofa rai.
Eme nọ mẹ gwọlọ fiba evu-ẹme mẹ
Rọkẹ oghoghẹrẹ gbe ẹgbagba Ro dhesẹ ẹzẹ, ẹsasa, hayo awere-ẹvẹrẹ
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․
․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․ ․․․․․․․․․․․․․․