Akpegbivẹ

A jọ Ebaibol na se Abraham ogbẹnyusu Ọghẹnẹ isiasa. (2 Irv. 20:7; Aiz. 41:8; Jem. 2:23) Ọye ọvo họ ohwo nọ a jọ Ebaibol na se ogbẹnyusu Ọghẹnẹ gbiae. Kọ onana u dhesẹ nọ Abraham ọvo họ ohwo nọ ọ jọ ogbẹnyusu Ọghẹnẹ no? Ijo. Ebaibol na o dhesẹ nọ mai kpobi ma sae jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ. Ma rẹ jọ Ebaibol na se iku idibo Ọghẹnẹ buobu nọ i wo ẹrọwọ, te ezae te eyae nọ i wo ozodhẹ Jihova, fi ẹrọwọ họ iẹe, je zihe ruọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ. A rrọ usu “isẹri buobu nọ e wọhọ ẹgho” nọ Pọl ukọ na ọ fodẹ. Ahwo nana kpobi a jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ. (Hib. 12:1) A wo uvẹ-ọghọ nọ a rọ jọ egbẹnyusu Ọghẹnẹ re. Ajọ ma gbẹ hae rọ aro kele obọdẹ ẹrọwọ ahwo nana. (Hib. 6:​11, 12) Ma te ru ere, ma rẹ te jọ egbẹnyusu Jihova bẹdẹ bẹdẹ! w16.02 2:1, 2, 19

Dae rehọ iẹe nọ ogbẹnyusu ra jọ ọ rọ omoto ru owhẹ ọghọ. Ọ tẹ kẹ owhẹ ebe omoto na kpobi jẹ ta nọ: “Usiavẹ omoto na o te jọ omẹ obọ, yọ mẹ te hae dhẹ omoto na orọnikọ owhẹ hẹ.” Ẹvẹ okẹ nana o rẹ jọ owhẹ oma? Nọ ohwo ọ tẹ rọ oma mudhe kẹ Jihova, yọ ọ be ta kẹ Ọghẹnẹ nọ: “Mẹ be rọ uzuazọ mẹ kpobi kẹ owhẹ. Whẹ who wo omẹ.” Jihova ọ gwọlọ nọ ohwo yena o ru eyaa riẹ gba. Kọ ẹvẹ otẹrọnọ ohwo yena ọ be ghẹmeeyo kẹ Jihova, be lẹlẹ nyusu kugbe ọmọtẹ hayo ọmọzae jọ nọ ọ rrọ ukoko ho? Hayo kọ ẹvẹ otẹrọnọ ohwo na ọ rehọ iruo nọ e bẹ kẹe uvẹ kpohọ ewuhrẹ hayo usiuwoma ota ha? Kiyọ ohwo yena o bi ru eyaa nọ ọ ya kẹ Jihova na gba ha. O rẹ wọhọ ẹsenọ o kru usiavẹ omoto na. Nọ ma tẹ roma mudhe kẹ Jihova, yọ ma be ta kẹe nọ, “Whẹ who wo omẹ orọnikọ mẹ me wo omamẹ hẹ.” Fikiere ma re ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ ẹsikpobi, o tẹ make rọnọ oye ma gwọlọ ru hu. Ajọ ma rehọ aro kele Jesu nọ ọ ta ẹme ikere okpẹdẹ mai nẹnẹ na. w16.03 1:​16, 17

Enwenọ ikpe idu esa (3,000) nọ i kpemu, Elaeja ọruẹaro na o zizie Elaesha re ọ jọ odibo riẹ. Ababọ oke oraha, Elaesha ọ jẹ uzizie na rehọ jẹ rọ eva riẹ kpobi gbodibo kẹ ọruẹaro nana nọ ọ kpako no na, je tube ru iruo nọ a re rri vo dede. (2 Iv. 3:11) Nọ Elaeja o wuhrẹ Elaesha te ikpe ezeza no, Elaesha ọ tẹ ruẹ nọ iruo Elaeja nọ ọ jọ ọruẹaro evaọ Izrẹl na i bi te ekuhọ no. Evaọ oke yena, Elaeja ọ tẹ vuẹ odibo riẹ nọ o wuhrẹ ziezi no na inọ ọ siẹe ba elele, rekọ Elaesha ọ gba riẹ mu nọ ọ rẹ jọ kugbe owuhrẹ riẹ te epanọ u re lehie te kpobi. Whọ tẹ rrọ oniọvo-ọmọzae nọ ọ gbẹ maha, ẹvẹ whọ sae rọ rehọ aro kele Elaesha nẹnẹ? Jẹ iruo nọ a kẹ owhẹ rehọ ababọ oke oraha, makọ iruo nọ a rẹ sai rri vo dede. Rehọ ohwo nọ o bi wuhrẹ owhẹ na wọhọ ogbẹnyusu, je ru ei riẹ nọ oma nọ ọ be dawo kpobi re ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ o da owhẹ ẹro fia. Rekọ oware nọ o mai wuzou họ, eva kpobi nọ who re ro ru iruo kpobi nọ a kẹ owhẹ. Fikieme onana u ro wuzou gaga? Keme nọ ekpako na a tẹ ruẹ nọ whọ be rọ eva ra kpobi ru iruo, whọ tẹ jẹ ginẹ rrọ oniọvo nọ a re fievahọ, ẹsiẹe u re ro mu ae ẹro nọ Jihova ọ gwọlọ nọ a mu ewha-iruo efa họ owhẹ obọ evaọ ukoko na.​—Ol. 101:6; 2 Tim. 2:2. w15 4/15 2:​13, 14

Sọl ọ gwọlọ nọ Jonatan ọ rẹ jọ ovie Izrẹl nọ ọyomariẹ o te whu no orọnikọ Devidi hi. (1 Sam. 20:31) Rekọ Jonatan o you Jihova yọ ọ talamu ei. Fikiere ukpenọ Jonatan ọ re Devidi ihri fiki oriobọ, o te zihe ruọ ogbẹnyusu Devidi je koko eyaa nọ ọ ya kẹe. Fikinọ ma talamu Ọghẹnẹ, ma re koko eyaa mai. Wọhọ oriruo, ma te ru ọtamuo jọ nọ o wobọ kugbe ekiọthuọ, ma re ru lele iei nọ o tẹ make rrọ bẹbẹ. Yọ ma te wo ẹbẹbẹ evaọ orọo mai, u re dhesẹ nọ ma you Jihova nọ ma tẹ talamu ọzae hayo aye mai. (Mal. 2:​13-16) Ofariẹ, joma talamu inievo mai evaọ ukoko na, o tẹ make rọnọ a ru oware jọ nọ o kẹ omai uye. Ẹsiẹe ma ti ro ru Jihova eva were. (Itẹ 27:11) Ma wo imuẹro nọ Jihova o ti ru oware nọ o mai woma kẹ omai ẹsikpobi, jẹ rẹrote omai. w16.02 3:​16, 17

Jihova ọ riẹ oware nọ mai omomọvo ma rẹ sai ru gbe onọ ma rẹ sai ru hu. (Ol. 103:14) Fikiere, o re rẹro ho inọ mai ọvo ma te rọ ẹgba obọmai thihakọ nọ ma tẹ rọ otọ ebẹbẹ, ukpoye o re fiobọhọ kẹ omai wọhọ ọsẹ oyoyou. Uzẹme o rrọ inọ ẹsejọ o rẹ wọhọ nọ ma te gbẹ sai thihakọ ebẹbẹ mai hi. Rekọ Jihova ọ ya eyaa kẹ omai nọ ọ te kẹ idibo riẹ uvẹ hẹ re a thihakọ ẹbẹbẹ nọ ọ rro vi ai. Ẹhẹ, ọ te “gbẹ edhere” kẹ omai. (1 Kọr. 10:13) Fikiere, ma wo ẹjiroro kpobi nọ ma re ro fievahọ Jihova inọ ọ riẹ oware nọ ma rẹ sai thihakọ riẹ gbe onọ ma rẹ sai thihakọ riẹ hẹ. Nọ Jihova ọ gbẹ kiyo elẹ mai ẹsiẹsiẹe he, joma thihakọ hẹrẹ iẹe, Ọnọ ọ mae riẹ ẹruoke nọ o re ro fiobọhọ kẹ omai na. Kareghẹhọ nọ ọyomariẹ o bi thihakọ re, keme oma o be kpakpe iẹe re ọ thọ omai. “ỌNOWO na ọ be hẹrẹ re o ri owhai aro, fikiere ọ jẹ kparoma riẹ kpehru re o dhesẹ ohrọ kẹ owhai. Keme ỌNOWO na họ Ọghẹnẹ nọ o re guẹdhọ kiete.” w15 4/15 4:​8, 9

Nọ esẹgbini avọ emọ rai a tẹ be hae raha oke kugbe wuhrẹ kpahe Jihova, uyoyou nọ a wo kẹ ohwohwo u re dhe ẹgẹga. A rẹ sae jọ etoke egagọ uviuwou ru odhesẹvia ẹme nọ a te ta evaọ usiuwoma. Yọ nọ a te bi yo mi ohwohwo nọ omomọvo ọ be ta kpahe epanọ uzẹme na o riẹe oma, jẹ ruẹ nọ uviuwou na soso u you Jihova je bi ru ei eva were, u re ru ai si kẹle ohwohwo. Ẹvẹ ọzae-avọ-aye a sae rọ jọ okugbe ọvo? Nọ aimava a te you Jihova jẹ be gọe kugbe, a re wo evawere gbe okugbe evaọ orọo rai. U fo nọ a re je dhesẹ uyoyou kẹ ohwohwo, wọhọ epanọ Abraham avọ Sera, Aiziki avọ Rebeka, gbe Ẹlkena avọ Hana a ru. (Emu. 26:8; 1 Sam. 1:​5, 8) Nọ ọzae-avọ-aye a te bi ru ere, a re wo okugbe je si kẹle Jihova ziezi.​—Ọtausi. 4:12. w16.03 3:​12, 13

Setan ọ rrọ ẹmo kugbe Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na nọ i gbe kiọkọ otọakpọ gbe utu “igodẹ efa” na. (Jọn 10:16) Utee Ẹdhọ họ epanọ ọ rẹ rọ re odibo Ọghẹnẹ nọ o te rie obọ kpobi no evaọ omoke nọ u kiọkọ kẹe na. (Evia. 12:​9, 12) Kọ ma sae kparobọ evaọ ohọre nana nọ ma rrọ kugbe Setan na? Ee. Ebaibol na ọ ta nọ: “Wọso Ẹdhọ, ọ rẹ te dhẹ siọ owhai ba.” (Jem. 4:7) Ahwo buobu a rẹ tubẹ hwẹ owhẹ nọ whọ tẹ ta nọ Setan ọ rrọ. A rẹ ta nọ Setan avọ idhivẹri yọ ahwo iku-esia gheghe nọ a re se kpahe evaọ ebe, nọ a re ru eware imuozọ evaọ ifimu hayo nọ a rẹ ruẹ evaọ erozaha ividio. Evaọ eriwo ahwo otiọnana, ohwo nọ o wo uzou nọ o bi ro roro ọ sae rọwo nọ izi imuomu e rrọ họ. Kọ who roro nọ o be kẹ Setan uye inọ a bi dhesẹ iẹe avọ idhivẹri riẹ fihọ ahwo iku-esia gheghe? O sae kẹe uye he. Uzẹme riẹ họ, o rẹ tubẹ mae lọhọ kẹ Setan re o wuhu iroro ahwo nọ a be vro nọ ọ rrọ họ di. (2 Kọr. 4:4) Ahwo nọ Setan o bi ru rọwo nọ emama izi e rrọ họ yọ ugogo edhere jọ nọ ọ be rọ viẹ ahwo họ. w15 5/15 2:​1, 2

Rekọ Mosis ọ jọ obọ ọsẹgboni riẹ wuhrẹ inọ o rrọ ẹjiroro Jihova re o siwi ahwo Izrẹl no igbo jẹ kẹ ae Ẹkwotọ Eyaa nọ ọ ya eyaa riẹ kẹ ae na. (Emu. 13:​14, 15; Ọny. 2:​5-10) Nọ Mosis ọ be hai roro kpahe oware nọ Jihova ọ ya eyaa riẹ kẹ ahwo Izrẹl na, ẹrọwọ nọ o fihọ Ọghẹnẹ gbe uyoyou nọ o wo kẹe u te je dhe ẹgẹga. Yọ wọhọ idibo Ọghẹnẹ oke anwae efa nọ i wo ẹrọwọ, ẹsejọhọ Mosis ọ riẹ nọ Jihova o ti si ahwo-akpọ no igbo uwhu ẹdẹjọ. (Job 14:​14, 15; Hib. 11:​17-19) Agbẹta nọ Mosis o ro you Ọghẹnẹ gaga na, ọnọ o wo ohrọ kẹ emọ Izrẹl gbe ahwo-akpọ kpobi na. Ẹrọwọ gbe uyoyou nọ Mosis o wo kẹ Jihova o wha riẹ ze nọ ọ rọ gọe evaọ edẹ uzuazọ riẹ kpobi. (Izie. 6:​4, 5) Makọ okenọ Fẹro ọ ta kẹ Mosis nọ o ti kpei no dede, ẹrọwọ riẹ, uyoyou nọ o wo kẹ Ọghẹnẹ, gbe ẹsejọhọ eyaa Ọghẹnẹ nọ ọ jẹ hai roro kpahe ẹsikpobi e kẹ riẹ udu nọ ọ sae rọ rẹriẹ ovao dhe Fẹro ababọ ozọ.​—Ọny. 10:​28, 29. w15 5/15 3:​11-13

Ehaa orọo jọ nọ a ru evaọ Kena obọ Galili Jesu ọ jọ ru iruo igbunu ọsosuọ riẹ. Ẹsejọhọ ahwo nọ a ziọ ehaa orọo na a bu vi unu nọ a je rẹro rai. Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ kẹhẹ, udi nọ o jariẹ u te he. Meri, oni Jesu, ọ jọ usu ahwo nọ a jọ ehaa orọo na. Avro ọ riẹ hẹ, anwọ ikpe buobu ze na ọ be hai roro kpahe eruẹaruẹ sa-sa nọ i kiekpahe ọmọ riẹ, ọnọ ọ riẹ nọ a ti se “Ọmọ Ọnọ Ọ Mai Kpehru na.” (Luk 1:​30-32; 2:52) Kọ o sae jọnọ ọmọ riẹ na o wo ogaga jọ nọ u ri ti dhesẹ oma via ha? Oghẹrẹ kpobi nọ o jọ kẹhẹ, u muẹro nọ evaọ ehaa orọo obọ Kena na Meri avọ Jesu a wo ọdawẹ kẹ imava nọ e be rọo na yọ a gwọlọ whaha omovuọ nọ u re noi ze nọ a yo nọ udi u re no. Jesu ọ riẹ nọ ọghọ-oruo yọ owha-iruo ohwo kpobi. Fikiere ọ tẹ rọ edhere igbunu zihe egalọno ame nọ i bu te ẹgba ọvo (100) ruọ “emamọ udi.” (Jọn 2:​6-11) Kọ o gba Jesu họ nọ o re ru oware igbunu nana? Ijo. Ọdawẹ nọ o wo kẹ ahwo gbe Ọsẹ obọ odhiwu riẹ nọ o re ru ọghọ gaga nọ ọ rehọ aro kele o wọ riẹ ru onana. w15 6/15 1:3

Taure Jesu o te ti muvrẹ kpohọ odhiwu, ikọ riẹ a nọ riẹ onọ nọ o rrọ obehru na. Uyo Jesu u dhesẹ nọ oke u ri te he nọ a rẹ rọ riẹ okenọ Uvie Ọghẹnẹ u ti ro muhọ esuo. Ọ ta kẹ ilele riẹ nọ a tẹrovi iruo usiuwoma ota nọ i wuzou na. (Iruẹru 1:​7, 8) Dede na, Jesu o wuhrẹ ilele riẹ nọ a rẹro Uvie Ọghẹnẹ. Fikiere, anwọ oke ikọ na ze Ileleikristi a be rọ lẹ nọ ajọ Uvie na o ze. Nọ oke u te no nọ Uvie Ọghẹnẹ nọ Jesu ọ rrọ Ovie riẹ na u ti ro muhọ esuo evaọ obọ odhiwu, Jihova o te fiobọhọ kẹ idibo riẹ vuhu etoke na mu. Evaọ 1876, a fi uzoẹme jọ nọ Charles Taze Russell o kere họ obe nọ a je se Bible Examiner. Ọ jọ uzoẹme yena nọ o ta nọ “Gentile Times: When Do They End?” (Oke Egedhọ: Okevẹ U ti ro Kuhọ?) na fodẹ nọ 1914 o te jọ ukpe oka. A jariẹ ta kpahe epanọ “asiahrẹ” nọ Daniẹl ọ fodẹ evaọ eruẹaruẹ riẹ i ro kiekpahe “oke nọ a fihọ kẹ erẹwho na” nọ Jesu ọ ta kpahe.​—Dan. 4:16; Luk 21:24. w15 6/15 4:​11, 12

Edada amọfa e jẹ hai duobọte Jesu. Nọ ọ jọ ovao amọfa ruẹ epanọ uwhu Lazarọs, ogbẹnyusu riẹ o da rai te, “o te dimẹ o tẹ kẹe uye gaga.” O jọ Jesu oma enẹ ghele dede nọ ọ riẹ nọ o be te raha oke he re ọ tẹ kpare Lazarọs no uwhu ze. (Jọn 11:​33-36) Oma o vuọ Jesu hu re ọ jọ ẹgbede dhesẹ epanọ oware nana o da riẹ te. Ahwo nọ a jọ etẹe a ruẹ epanọ Jesu o you Lazarọs gbe imoni riẹ te. Jesu o gine wo ọdawẹ gaga nọ ọ rọ rehọ ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ kpare ogbẹnyusu riẹ nọ o whu zihe ziọ uzuazọ. (Jọn 11:​43, 44) Ebaibol na ọ ta nọ “oghẹrẹ ohwo nọ [Ọnọma na] ọ rrọ dẹẹ,” ọye Jesu ọ rrọ. (Hib. 1:3) Fikiere, iruo igbunu riẹ i dhesẹ nọ o rrọ ẹgwọlọ riẹ avọ Ọsẹ riẹ re a si ẹyao gbe uwhu avọ ebẹbẹ nọ e wha ze kpobi notọ riẹriẹriẹ. Onana o kẹre vi ẹkparomatha nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na. Jesu ọ ta nọ: “Oke o be tha nọ enọ e rrọ iki ekareghẹhọ kpobi a . . . te [rọ] nya via.”​—Jọn 5:​28, 29. w15 6/15 2:​13, 14

Wo ohẹriẹ no ahwo egagọ efa nọ a re roro nọ okenọ a te no otọakpọ na kpobọ odhiwu no a ti ro jiri Ọghẹnẹ, Isẹri Jihova kpobi a riẹ nọ u wuzou gaga re a jọ otọakpọ obonẹ jiri Jihova enẹna. Ma be rọ enẹ lele oriruo idibo Ọghẹnẹ nọ i wo ẹrọwọ nọ a dhesẹ evaọ Olezi 99:​1-3, 5. Wọhọ epanọ ikere yena i dhesẹ, Mosis, Erọn, gbe Samuẹle a tha ọruẹrẹfihotọ egagọ uzẹme uke evaọ oke rai. (Ol. 99:​6, 7) Nẹnẹ, taure Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo na a tẹ nyai kuomagbe Jesu evaọ obọ odhiwu kẹ iruo izerẹ, Ileleikristi nana a kake jọ otọakpọ gọ Jihova no evaọ etẹmpol ẹwoho na. Utu “igodẹ efa” na nọ i bu te ima buobu no enẹna a be tha ae uke re. (Jọn 10:16) Dede nọ ẹruore itu ivẹ nana i wo ohẹriẹ, a be rọ okugbe ọvo gọ Jihova evaọ otọakpọ obonẹ nọ o rrọ uririawọ Ọghẹnẹ. U fo re mai omomọvo ma nọ oma mai nọ, ‘Kọ mẹ bẹ rọ oma kpobi tha ọruẹrẹfihotọ egagọ uzẹme Jihova uke?’ w15 7/15 1:​4, 5

No anwae ze, idibo Jihova a be hai yeri uzuazọ rai avọ irẹro orugba eruẹaruẹ Ọghẹnẹ sa-sa. Aizaya ọ ruẹaro nọ Jihova o ti zihe ahwo Ju nọ a mu kpohọ igbo ziọ Juda nọ o rrọ ẹkwotọ rai, ọ ta nọ: “Oghale u te ai kpobi, enọ ebe hẹrẹ iẹ.” (Aiz. 30:18) Maeka nọ ọ ruẹaro kpahe idibo Ọghẹnẹ oke anwae re ọ gba riẹ mu nọ: “Mẹ rẹ hẹrẹ Ọghẹnẹ.” (Mae. 7:7) Evaọ ikpe udhusoi buobu, idibo Ọghẹnẹ a je rẹro orugba eyaa sa-sa kpahe Mesaya hayo Kristi na re. (Luk 3:15; 1 Pita 1:​10-12) Idibo Ọghẹnẹ oke mai na a bi rẹro orugba eruẹaruẹ re, keme u wo eruẹaruẹ jọ sa-sa kpahe Mesaya na nọ i gbe bi rugba nẹnẹ. Kẹle na Jihova ọ te rọ Uvie Mesaya na raha irumuomu no je siwi idibo riẹ no akpọ omuomu nana nọ ọ rrọ obọ ogaga Setan na, ọ vẹ te rọ enẹ si uye-oruẹ ohwo-akpọ kpobi notọ. (1 Jọn 5:19) Fikiere, ajọ ma jaja aro vi ẹsikpobi avọ imuẹro inọ urere akpọ nana o kẹle gaga no. w15 8/15 2:​1, 2

Emọ Izrẹl a bọ uwou-udhu egagọ wọhọ epanọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ rai. (Ọny. 25:8) Yọ uwhremu na, a tẹ te bọ etẹmpol kẹ Jihova. (1 Iv. 8:​27, 29) Okenọ ahwo Ju a zihe no igbo Babilọn ze no, a jẹ hai kuomagbe noke toke evaọ iwou-egagọ. (Mak 6:2; Jọn 18:20; Iruẹru 15:21) Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ a jẹ hai kokohọ evaọ iwou inievo sa-sa nọ e jọ ukoko na. (Iruẹru 12:12; 1 Kọr. 16:19) Nẹnẹ, idibo Jihova a re koko oma họ kẹ iwuhrẹ gbe egagọ evaọ Egwa Uvie buobu wariẹ akpọ-soso họ. Uyoyou gbe evawere nọ Jesu o wo kpahe etẹmpol Jihova nọ o rrọ obọ Jerusalẹm o ga te epanọ Jọn olele na ọ rọ ta epanọ ẹme eruẹaruẹ nọ e rrọ oria ikere okpẹdẹ na. (Ol. 69:9) Enẹna ma sai se uvumọ Ọgwa Uvie “uwou ỌNOWO na” ha, wọhọ epaọ etẹmpol Jihova nọ ọ jọ Jerusalẹm. (2 Irv. 5:13; 33:4) O make rrọ ere na, u wo ehri-izi Ebaibol nọ i re fiobọhọ kẹ omai ruẹ oghẹrẹ nọ u fo nọ ma rẹ rọ eria egagọ mai ru iruo jẹ rẹrote ai. w15 7/15 4:​1, 2

Kọ ma te sae rọ uyoyou lele ohwo kpobi rria evaọ otọ Esuo Odu Ikpe Kristi na? Ma tẹ be daoma rọvrẹ amọfa no eva ze enẹna je wo emamọ usu kugbe ai, kiyọ o te lọhọ re ma ru ere evaọ akpọ ọkpokpọ na. (Kọl. 3:​12, 13) Evaọ akpọ ọkpokpọ na, ẹsejọhọ orọnikọ oware kpobi nọ ma gwọlọ o te nwani te omai obọ evaọ okenọ ma gwọlọ e riẹ hẹ. Ukpoye, o te gwọlọ nọ ma dhesẹ edẹro evaọ uyero kpobi nọ ma rrọ, nọ ma bi wo eghale fikinọ ma be romakpotọ kẹ udu esuo okiẹrẹe Jihova na. Evaọ oke yena, o te jẹ gwọlọ nọ ma hai dhesẹ iruemu ezi nọ Jihova o bi wuhrẹ omai enẹna. Ma tẹ be daoma yeri uzuazọ nọ ma gwọlọ yeri oke yena enẹna, ma te rọ ere wo obọdẹ iruemu nọ o te gwọlọ nọ ma re dhesẹ bẹdẹ bẹdẹ. Onana u re je ru nọ ẹrọwọ nọ ma fihọ “akpọ nọ ọ be tha na” o re ro dhe ẹgẹga. (Hib. 2:5; 11:1) U te no ere no, u re je dhesẹ nọ ma wo isiuru gaga kpahe uzuazọ ẹrẹreokie nọ o te jọ otọakpọ oke yena. Avro ọ riẹ hẹ, ma be ruẹrẹ oma kpahe kẹ uzuazọ uyero evaọ akpọ ọkpokpọ nọ Ọghẹnẹ ọ ya eyaa riẹ na. w15 8/15 3:​11, 12

Whọ tẹ be kiẹ ibi-ire nọ e ware rri evaọ obọ eki, whọ rẹ ruẹ nọ aikpobi a rrọ oghẹrẹ ovo ho. O make rrọ ere na, u re wo eware jọ nọ i re dhesẹ nọ aikpobi e ware no. Epọvo na re, Ileleikristi nọ e kpako te ziezi a rẹ sae jọ ahwo uyẹ sa-sa, yeri uzuazọ sasa notọ ze, jọ ọvuọ ikpe riẹ, wo oghẹrẹ onaa sa-sa, yọ oma o sae ga ejọ vi ejọ. Uruemu rai hayo uruemu ẹwho rai o sai je wo ohẹriẹ. Ghele na, ahwo kpobi nọ a be rro evaọ usu rai kugbe Ọghẹnẹ a re wo eware jọ nọ i re dhesẹ nọ a kpako te ziezi. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Odibo Jihova nọ ọ kpako ziezi o re yeri uzuazọ nọ u re dhesẹ nọ ọ be rọ aro kele Jesu, ọnọ o fi oriruo hotọ kẹ omai re ma “lele ithihi riẹ kpekpekpe.” (1 Pita 2:21) Eme Jesu o dhesẹ nọ u wuzou gaga? Jihova nọ ma rẹ rọ udu, uzuazọ, gbe iroro mai kpobi you, ma ve je you erivẹ mai wọhọ epanọ ma you omamai. (Mat. 22:​37-39) Oleleikristi nọ ọ kpako ziezi ọ rẹ daoma ru lele uthubro yena. O re yeri uzuazọ nọ u re dhesẹ nọ ọ rọ usu riẹ kugbe Jihova karo gbe inọ o you amọfa te epanọ o re ro siobọno eware jọ fiki rai nọ o tẹ gwọlọ ere. w15 9/15 1:​3-5

Orọnikọ oware uyoma uruo ọvo emamọ obruoziẹ-iroro o rẹ vẹvẹ omai unu kpahe he. O rẹ jẹ wọ omai ru iruo iwoma. Onọ o karo evaọ iruo iwoma nana họ, obọ nọ ma re wo evaọ usiuwoma nuwou ruọ uwou gbe uvẹ kpobi nọ ma rẹ rọ ta usiuwoma evaọ oke gheghe. Obruoziẹ-iroro Pọl ukọ na o wọ riẹ ru onana. O kere nọ: “O gba omẹ họ. Evaọ uzẹme, uye u te omẹ nọ me gbe whowho usi uwoma na ha.” (1 Kọr. 9:16) Nọ ma be rọ aro kele oriruo Pọl na, obruoziẹ-iroro mai ọ rẹ vuẹ omai nọ oware nọ u woma ma bi ru na. Yọ ma tẹ be ta usiuwoma na, ma re fiobọhọ kẹ ahwo nọ ma be ta kẹ fi obruoziẹ-iroro rai hiruo. Avro ọ riẹ hẹ, obruoziẹ-iroro na o re gine fiobọhọ gaga. Nọ ma tẹ be hai se Ebaibol na noke toke, roro didi kpahe eware nọ ma se jẹ daoma fi ai hiruo, yọ ma bi wuhrẹ obruoziẹ-iroro mai. Enẹ o te rọ jọ obọdẹ okwakwa nọ u re fiobọhọ kẹ omai yeri uzuazọ Oleleikristi. w15 9/15 2:​16, 18

Josẹf, Mosis, gbe Devidi a rrọ usu ahwo nọ a mae jọ Ebaibol na gbiku uzuazọ rai vevẹ. Ma te se kpahe oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ jọ kugbe ai evaọ etoke edawọ rai kpobi, gbe epanọ Jihova ọ rehọ e rai ruiruo te u re fiobọhọ kẹ omai riẹ ziezi inọ Jihova o gine you je wo ọdawẹ kẹ idibo riẹ. Ọwhọkuo nọ Jihova ọ rẹ kẹ u re fiobọhọ kẹ omai riẹ abọfa uyoyou riẹ. Nọ Jihova ọ tẹ whọku ahwo nọ a ruthọ, a jẹ jowọ lele ọwhọkuo na je kurẹriẹ, ‘ọ rẹ rehọ vrẹ ae’ evaọ edhere ologbo. (Aiz. 55:7) Eme onana u dhesẹ? Devidi ọ rọ ẹme nana dhesẹ epanọ Jihova ọ rẹ rọ vrẹ te inọ: “Ọ be rehọ izieraha ra kpobi vrẹ owhẹ, je siwi ẹyao ra kpobi ọnọ o bi si uzuazọ ra no ẹraha, jẹbe rehọ ohrọ gbe uyoyou riẹ tuwu owhẹ.” (Ol. 103:​3, 4) Ajọ ma hae jẹ ohrẹ Jihova rehọ ẹsikpobi, makọ te ọwhọkuo riẹ re ma hae jowọ nọ u fo. Ma hae kareghẹhọ nọ onana yọ odhesẹvia uyoyou ulogbo nọ o wo kẹ omai.​—Ol. 30:5. w15 9/15 4:​13, 14

Mata ọ ruabọhọ iruo ẹbẹ othere nọ ọ te rọ ghọ Jesu. Rekọ iruo nana i ru nọ ọ rọ dheva kẹ Meri. Jesu o muẹrohọ nọ eware nọ Mata o je ru na i bu hrọ, fikiere ọ tẹ rọ unu uwowolẹ ta kẹe nọ: “Mata, Mata, whọ be ruawa kpahe eware buobu.” Kẹsena ọ tẹ ta nọ udo emu ọvo u te. Jesu ọ tẹ rọ ovao rri Meri, je ru ei riẹ nọ o ru oware ovo thọ họ, ọ ta nọ: “Meri ọ salọ abọ owoma, yọ a te rehọ iẹe mi ei hi.” (Luk 10:​38-42) Ẹsejọhọ u ti kri hi re emu nọ Meri ọ re ẹdẹ obọdẹ yena ọ tẹ thọrọ iẹe ẹro, rekọ ujiro nọ Jesu o jiri rie gbe eriariẹ Ọghẹnẹ nọ o wo fikinọ ọ gaviezọ kẹ Jesu ababọ oware ofa nọ ọ kuvẹ re o rehọ iroro riẹ na e te thọrọ iẹe ẹro ho. Nọ ikpe 60 efa e ruemu no, Jọn ukọ na o kere nọ: “Jesu o you Mata, gbe oniọvo-ọmọtẹ riẹ, gbe Lazarọs.” (Jọn 11:5) Ẹme nana nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ wọ Jọn kere na u dhesẹ nọ Mata ọ jẹ uthubro Jesu rehọ gbe inọ ọ gọ Jihova avọ ẹrọwọ evaọ edẹ uzuazọ riẹ nọ i kiọkọ. w15 10/15 3:​3, 4

Ma wo ẹjiroro sa-sa nọ ma rẹ rọ rọwo nọ Jihova o bi fiobọhọ kẹ ahwo nẹnẹ. Noke toke, ma be hai yo kpahe ahwo nọ a be lẹ nọ Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹ ae riẹ uzẹme na, yọ obufihọ na u bi gine te ai obọ re. (Ol. 53:2) Okenọ oniọvo-ọmọzae jọ nọ a re se Allan ọ jọ usiuwoma ota no uwou ruọ uwou evaọ ukoliko obọ Philippines jọ, ọ nyaku aye jọ. Aye na o te muhọ ẹviẹ. Allan ọ ta nọ: “Ohiohiẹ yena ọ lẹ inọ ajọ Ọghẹnẹ o vi Isẹri Jihova sei. Oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ uyo olẹ riẹ na vẹrẹ te u duobọte ei nọ irui oviẹ i je ro noi aro ze na.” Evaọ etoke ukpe ovo, ọ tẹ roma mudhe kẹ Jihova. Idibo Ọghẹnẹ buobu a ruẹ imuẹro obufihọ riẹ no evaọ okenọ a ro siobọno ikpehre iruemu jọ nọ e reria e rai obọ no wọhọ, ivovavovo, imu-egaga erehọ, hayo ifoto-ẹbẹba iriwo. Otu rai jọ ọ ta nọ, a daoma bẹ ẹsibuobu re a siobọno iruemu nana rekọ a sai ru ere he. Rekọ okenọ a lẹ se Jihova kẹ obufihọ, ọ kẹ rai “ogaga nọ u vi ogaga,” onọ u ru nọ a sai ro fi ẹbẹbẹ na kparobọ.​—Ol. 37:​23, 24. w15 10/15 1:​10, 11

Ahwo jọ a rẹ kpama evaọ irioke se obe, roro didi hayo lẹ. Amọfa a re ru ere evaọ oke eriosehọ nọ a re rọ re emu uvo. Ẹsejọhọ oke owọwọ hayo taure who te ti kiẹzẹ họ oke nọ u kiehọ owhẹ oma nọ who re ro roro didi. O rẹ were ahwo jọ re a se Ebaibol evaọ ohiohiẹ gbe owọwọ taure a te ti kiẹzẹ. Enẹ a bi ro sei “te aso te uvo” hayo kẹse kẹse. (Jos. 1:8) Oware nọ o mai wuzou họ, oke nọ ma rẹ rehọ no eware nọ i wuzou tere he ze ro roro didi kpahe Ẹme Ọghẹnẹ kẹdẹ kẹdẹ. Ẹsibuobu Ọghẹnẹ ọ jọ Ebaibol na ya eyaa eghale kẹ ahwo nọ a bi roro kpahe ẹme riẹ jẹ be daoma ru lele oware nọ a wuhrẹ. (Ol. 1:​1-3) Jesu ọ ta nọ: “Eva e were enọ i bi yo ẹme Ọghẹnẹ je bi koko iei!” (Luk 11:28) Mai wuzou na, ma tẹ be hai roro didi kpahe eware nọ i re ru usu mai kugbe Ọghẹnẹ ga kẹdẹ kẹdẹ, u ti fiobọhọ kẹ omai rehọ oruaro kẹ Jihova Ọghẹnẹ Oride nọ ọ ma ẹvori mai nọ o gbunu gaga na. Yọ Jihova o ti ru omai wo evawere enẹna, jẹ kẹ omai uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ akpọ ọkpokpọ nọ ẹrẹreokie ọvo ọ te jọ na.​—Jem. 1:25; Evia. 1:3. w15 10/15 4:​17, 18

Emamọ eva Pita ọ rọ ta nọ Jesu o du rọ uye bẹ omariẹ hẹ, re Jesu ọ seba ewhu. Rekọ Jesu ọ riẹ nọ ororothọ ọ wọ Pita ta ẹme yena. Re Jesu o fiobọhọ kẹe avọ ikọ nọ i kiọkọ, ọ tẹ kẹ ae obọdẹ ohrẹ jọ, jẹ vuẹ ae enwoma nọ i re noi ze nọ ohwo o gbe wo ẹzi omolahiẹ hẹ gbe eghale nọ i re te enọ i wo ẹzi otiọye. (Mat. 16:​21-27) Onana o lẹliẹ Pita vuhu ethobọ riẹ mu. (1 Pita 2:​20, 21) Lẹ se Jihova re ọ kẹ owhẹ orimuo nọ whọ sai ro wo otoriẹ abọ nọ uzoge ra ọ jọ gwọlọ obufihọ. (Ol. 32:8) Wọhọ oriruo, eme o rẹ sai dhesẹ nọ ẹrọwọ ọmọ ra o muhọ ewhrehe no? O sae jọnọ ọ gbẹ be wereva te epaọ ọsosuọ họ, ọ gbẹ be ta emamọ ẹme kpahe ibe Ileleikristi mai hi, yọ ọ gbẹ be rọwo ta eva riẹ kẹ owhẹ hẹ. O tẹ via ere, who du nwani ku ei họ nọ uzoge ra o mu uzuazọ agbava họ eyeri no ho, inọ ọ be thọ izi ilogbo jọ. Evaọ abọdekọ riẹ, who du gbolaro kẹ eware oka itieye na ha, hayo kpairoro vrẹe he nọ ọ tẹ be hae gwọlọ jọ oriẹ sa, inọ ọ te kpako siọ uruemu nana ba. w15 11/15 2:​12, 13

Uvi uyoyou gbe okugbe yọ oka nọ u bi dhesẹ nọ idibo Jihova họ Ileleikristi uzẹme, keme Jesu ọ ta nọ: “Ẹkwoma onana ahwo kpobi a te rọ riẹ nọ whai yọ ilele mẹ, nọ wha te wo uyoyou evaọ udevie rai.” (Jọn 13:​34, 35) Yọ Jọn ukọ na o kere nọ: “Onana a re ro vuhu emọ Ọghẹnẹ avọ emọ Ẹdhọ: Ohwo kpobi nọ o bi ru oware nọ u kiẹrẹe he ọ rrọ abọ Ọghẹnẹ hẹ, yọ ohwo nọ o you oniọvo riẹ hẹ ọ rrọ abọ Ọghẹnẹ gbe he. Keme ovuẹ nọ wha yo no emuhọ ze ona, inọ ma re you ohwohwo.” (1 Jọn 3:​10, 11) Uyoyou nọ Isẹri Jihova a bi dhesẹ nọ u ru rai wo okugbe nọ a rẹ jọ oria ofa ruẹ hẹ na, u dhesẹ i rai fihọ Ileleikristi uzẹme. U te je dhesẹ nọ ae họ ahwo nọ Ọghẹnẹ o bi ro ru ẹjiroro riẹ gba nẹnẹ, koyehọ re a ta usi uwoma Uvie na evaọ akpọ na soso.​—Mat. 24:14. w15 11/15 4:​10, 11

Evaọ eria sa-sa, iruemu ẹwho gbe orọwọ ahwo i wo ohẹriẹ no ohwohwo gaga, fikiere o gwọlọ nọ ma re dhesẹ orimuo nọ ma tẹ be salọ oke nọ u fo nọ ma rẹ rọ ta ẹme kẹ ae. U wo ẹsibuobu nọ o jọ gwọlọ nọ ma re rri otọ mu ziezi re ma ruẹse riẹ oke nọ u fo nọ ma rẹ rọ ta ẹme. Wọhọ oriruo, ohwo jọ ọ sai keke aro fihọ ta eme nọ i re ru eva dha omai. U re dhesẹ nọ ma wo areghẹ nọ ma tẹ romatotọ roro sọ ẹme na o te epanọ ma rẹ rọ kpahe ẹme zihe. O tẹ make rọnọ ma te kpahe ẹme, u ti fo ho re ma ru onana evaọ okenọ eva e be dha omai, keme ma sae rọ evedha ta ẹme na. (Itẹ 15:28) Epọvo na re, o gwọlọ nọ ma re dhesẹ orimuo nọ ma tẹ be ta kpahe uzẹme na kẹ imoni mai nọ e rrọ ukoko ho. Ma gwọlọ nọ a nyaze te riẹ Jihova, rekọ ma re ru onana avọ ithihakọ gbe orimuo. Ma tẹ be hae ta emamọ ẹme evaọ oke nọ u fo o sai ru ẹme na te ai udu nọ a re ro roro kpahe iẹe. w15 12/15 3:​6, 8, 9

O mae gwọlọ nọ ma wo “iroro egbagba” nọ a te dhesẹ oghẹrẹ usiwo jọ kẹ omai nọ u vẹ tere he. Kọ ohwo nọ ọ gwọlọ ru umu na, hayo nọ o bi dhesẹ umu na ọ sae ta kẹ owhẹ vevẹ epanọ umu na u re ru iruo? Kọ ahwo nọ a riẹ kpahe imu a riẹ umu nana jẹ rọwo nọ o sai gine siwi ẹyao na? (Itẹ 22:29) Manikọ ọ gwọlọ tae ruọ owhẹ oma ọvo? Ẹsejọhọ a vuẹ owhẹ nọ umu na o lahwe obọ, hayo ugbo obojọ a be hae jọ rehọ iẹe ru iruo anwẹdẹ, wọhọ ẹsenọ a rẹ sae riẹ kpahe iẹe he. Kọ imuẹro jọ e rrọ ẹme nana nọ u dhesẹ nọ umu utioye na u fo ẹrehọ? A rẹ gwọlọ fodẹ eware nọ a ro ru imu jọ họ, yọ u wo imu efa nọ a rẹ ta nọ oghẹrẹ ẹgba jọ o re ru ai sẹ. Ma rẹ yọrọ oma kpahe onana gaga keme Ọghẹnẹ ọ vẹvẹ omai unu kpahe ogaga “umuomu” gbe iruẹru imizi.​—Aiz. 1:13; Izie. 18:​10-12. w15 12/15 4:16

Ma rẹ jọ Ebaibol na se iku ahwo buobu nọ a wo ẹrọwọ je wo ẹzi Ọghẹnẹ, rekinọ a kpobọ odhiwu hu. Omọvo rai jọ họ Jọn Ọhọahwo-Ame na. Jesu ọ ta nọ ohwo ọvo nọ ọ rro vi Jọn ọ riẹ hẹ, rekọ ọ ta nọ Jọn ọ te jọ ibe-osu riẹ evaọ obọ odhiwu hu. Devidi yọ omọfa nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ jọ oma. (1 Sam. 16:13) Ẹzi Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹe wo otoriẹ eware ididi kpahe Jihova jẹ wọe kere eria Ebaibol na jọ. (Mak 12:36) O make jọ ere na, Pita ukọ na ọ ta nọ Devidi “o muvrẹ kpobọ odhiwu hu.” (Iruẹru 2:34) Jihova ọ rọ ẹzi riẹ kẹ ahwo nana ogaga nọ a ro ru ikpeware, rekọ ọ rọ ẹzi riẹ salọ ae re a kpobọ odhiwu hu. Kọ onana u dhesẹ nọ a wo ẹrọwọ te he hayo a te ahwo nọ a rẹ jọ obọ odhiwu su hu? Ijo. Ukpoye u dhesẹ nọ Jihova ọ te kpare ae zihe ziọ uzuazọ evaọ Aparadase otọakpọ.​—Jọn 5:​28, 29; Iruẹru 24:15. 23:16

Ma te bi lele ahwo nọ ma you ru iruo, usu mai kugbe ai o rẹ kpekpe. Ma rẹ riẹ oghẹrẹ ahwo nọ a rrọ gbe iruemu sa-sa nọ a wo. Ma rẹ jẹ riẹ itee rai gbe epanọ a be rọ daoma le itee nana tobọ. Jesu o lele Jihova ru iruo ikpe idu buobu. Uyoyou nọ a wo kẹ ohwohwo o ga te epanọ oware ovuovo o gbẹ sae rọ raha usu rai hi. A gine wo okugbe, yọ a ru iruo kugbe ohwohwo ziezi. Jesu ọ yare Jihova nọ ọ sẹro ilele riẹ. Fikieme? Ọ ta evaọ olẹ nọ: “Re a ruẹse jọ ọvo wọhọ epanọ ma rrọ ọvo na.” (Jọn 17:11) Nọ ma te bi koko izi Ọghẹnẹ je bi wobọ evaọ iruo usiuwoma ota na, ma rẹ riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ gbe iruemu-aghae riẹ sa-sa. Ma rẹ jẹ riẹ oware nọ u ro fo re ma fievahọ iẹe je lele ekpọvio riẹ. Yọ ma te si kẹle Ọghẹnẹ, o re si kẹle omai re. (Jem. 4:8) Ma re je si kẹle inievo mai keme oghẹrẹ ebẹbẹ evona ma be hai wo, oghẹrẹ eware evona e rẹ wha oghọghọ se omai, yọ oghẹrẹ itee evona ma bi le. w16.01 5:​9, 10

Naomi ọ gba riẹ mu nọ o re kpobọ Izrẹl, orẹwho riẹ. Kọ Rut omariẹ? Ọ rẹriẹ ovao dhe iroro-ejẹ nọ e jọ bẹbẹ kẹe gaga. Kọ o ti zihe bru ahwo uviuwou riẹ evaọ obọ Moab, manikọ ọ te jọ kugbe Naomi oniọrọo riẹ je lele iei kpobọ Bẹtlẹhẹm? (Rut 1:​1-8, 14) Ẹwho Moab ahwo Rut a jẹ rria. Ọ sai zihe bru ae, yọ a rẹ sae rẹrote ei. Rut ọ riẹ ahwo Moab, ọ riẹ ẹvẹrẹ na, gbe iruemu ẹwho na. Naomi ọ sae ya eyaa kẹ Rut nọ ọ te reawere eware nana ha nọ o te lele iei kpobọ Bẹtlẹhẹm. Ozọ u je tube mu Naomi inọ ọ te sae gwọlọ ọzae hayo uwou kẹ Rut hu. Fikiere Naomi ọ tẹ ta kẹ Rut nọ o zihe kpobọ Moab. Wọhọ epanọ ma ta ẹsiẹ na, Ọpa o zihe “kpo bru ahwo riẹ gbe eghẹnẹ riẹ.” (Rut 1:​9-15) Rekọ Rut o zihe bru ahwo riẹ gbe eghẹnẹ erue rai hi. w16.02 2:​4, 5

Sọl avọ egbaẹmo idu esa (3,000) riẹ a jẹ gwọlọ Devidi evaọ udhude Juda re a kpei no. Rekọ evaọ aso ẹdẹjọ, Devidi avọ ahwo riẹ a tẹ ruẹ oria nọ Sọl avọ egbaẹmo riẹ a wo họ. Aikpobi a wezẹ no, fikiere Devidi avọ Abishai a tẹ kuẹlẹ nya udevie egbaẹmo na vrẹ jẹ ruẹ oria nọ Sọl ọ wezẹ fihọ. Abishai ọ tẹ lẹlẹ ta kẹ Devidi nọ: “Jọ omẹ rehọ ozuẹ mẹ duyei ẹsiẹvo yawo otọ, me re ti duyei isiava ha.” Rekọ Devidi ọ rọwo kẹe nọ o kpe Sọl ho. Ọ ta kẹ Abishai nọ: “Who kpe ei vievie he; keme ono ọ rẹ sai kpe ọnọ ỌNOWO na o wholo no re ọ jọ ababọ afuẹwẹ?” Kẹsena Devidi ọ tẹ ta nọ: “ỌNOWO na ọ rẹ ghọ re mẹ riẹ obọ mẹ ro kpe ọnọ ỌNOWO na o wholo.” (1 Sam. 26:​8-12) Devidi ọ riẹ oware nọ o gwọlọ nọ o re ru re ọ sae talamu Jihova. Ọ riẹ nọ u fo re ọ rọ adhẹẹ kẹ Sọl, yọ o ze riẹ iroro vievie he re ọ rọ obọ tei. Fikieme? Keme Ọghẹnẹ ọ salọ Sọl re ọ jọ ovie Izrẹl. Wọhọ epanọ o jọ evaọ okenọ u kpemu, Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ nẹnẹ a re yoẹme kẹe jẹ rọ adhẹẹ kẹ enọ ọ kuvẹ re a wo udu-esuo. w16.02 4:​1, 2

Kọ whẹ yọ uzoge nọ ọ gwọlọ họ-ame? O tẹ rrọ ere, onana họ oware nọ o mai wuzou nọ whọ rẹ sai ru. Dede na, ame-ọhọ yọ oware evere vievie he. U re ru amọfa riẹ nọ whọ roma mudhe kẹ Jihova no, koyehọ whọ ya eyaa kẹe nọ ọyọvo whọ te gọ bẹdẹ bẹdẹ, gbe nọ oreva riẹ nọ who re ru họ oware nọ o mai wuzou kẹ owhẹ evaọ uzuazọ. Fikinọ eyaa nana i wuzou gaga, o gwọlọ nọ whọ ginẹ kpako te ziezi re whọ tẹ te họ-ame. O tẹ jẹ gwọlọ nọ whẹ ọvo ọ rẹ jiroro na kẹ omara, jẹ riẹ oware nọ u dhesẹ re a roma mudhe kẹ Ọghẹnẹ. Rekọ ẹsejọhọ who bi roro nọ whọ re ruẹrẹ oma kpahe kẹ ame-ọhọ họ. Hayo o sae jọnọ whọ ruẹrẹ oma kpahe no rekọ ọsẹgboni ra a be ta nọ whọ gbẹ kpako omojọ taure whọ tẹ te họ-ame. Kọ eme u fo nọ who re ru? Whọ jọ udu u whrehe owhẹ hẹ. Ukpoye, rehọ oke nana daoma wo ẹnyaharo re whọ sai te kẹ ame-ọhọ. w16.03 2:​1, 2

U wo inievo jọ nọ a rọo no taure a te ti kurẹriẹ ziọ ukoko na, yọ ọrivẹ-orọo rai ọ rọwo kurẹriẹ hẹ. Efa e rọo evaọ ukoko na, rekọ uwhremu na ọzae hayo aye nọ a rọo na o te kie no ukoko. Evaọ iyero nana, Ileleikristi a rẹ dawo ẹgba rai kpobi re a ru lele ithubro Ebaibol, jẹ rọ ere bọ orọo rai ga. Onana o rẹ nwane lọhọ tere ẹsejọ họ. Setan ọ be wọso iviuwou nẹnẹ. Oye o rọ gwọlọ nọ ọzae-avọ-aye nọ a be gọ Jihova a jọ okugbe ọvo na. Ghele epanọ wha rọo kri te no kẹhẹ, roro kpahe ẹme nọ whọ rẹ sae ta hayo oware nọ whọ rẹ sai ru rọ bọ orọo ra ga. Otẹrọnọ wha rọo kri no, wha rẹ sae jọ emamọ oriruo kẹ ezae-avọ-eyae nọ e rọo obọ. Wha sai zizie ọzae-avọ-aye nọ a rọo obọ re a kuomagbe owhai ru egagọ uviuwou. A te ruẹ nọ o tẹ make rọnọ ọzae-avọ-aye a rọo kri no, o gwọlọ nọ a re dhesẹ uyoyou kẹ ohwohwo jẹ jọ okugbe ọvo.​—Tait. 2:​3-7. w16.03 3:​14, 15