Ọvo

Idibo Ọghẹnẹ kpobi a gwọlọ riẹ epanọ a re ro “ru iruo odibọgba [na] gba ziezi.” (2 Tim. 4:5) O rrọ ere keme iruo nana họ iruo nọ e mai wuzou vi iruo efa kpobi evaọ uzuazọ. Rekọ, o rẹ sae jọ bẹbẹ ẹsejọ re ma romakẹ iruo nana wọhọ epanọ ma gwọlọ. U wo eware efa nọ i wuzou nọ e rẹ rehọ oke gbe ẹgba mai. Mai otujọ ma be rọ euwa buobu ru iruo re ma sae rẹrote omamai gbe uviuwou mai. O sae jọnọ ma be rẹriẹ ovao dhe ebẹbẹ evaọ uviuwou, o sae jẹ jọnọ otu mai jọ a be mọ, a rrọ ọkora, hayo a wo edada nọ owho o rẹ wha ze. Otẹrọnọ eware nọ ma be rẹriẹ ovao dhe e be kẹ omai uvẹ raha oke ziezi evaọ egagọ Jihova ha, jọ udu u whrehe omai hi. Jesu ọ riẹ nọ ibi Uvie nọ mai kpobi ma te mọ e te jọ ẹrẹrẹe he. (Mat. 13:23) Oware kpobi nọ ma bi ru evaọ egagọ Jihova o rẹ were iẹe gaga, maero nọ oyena o tẹ rrọ umuo nọ ma rẹ sai ru te.​—Hib. 6:10-12. w19.04 2 ¶1-3

Erue Setan kpahe ahwo nọ a whu no e be raha odẹ Jihova. Erue itieye jọ họ iwuhrẹ inọ ahwo jọ nọ a whu no a be ruẹ uye evaọ erae ehẹle. Iwuhrẹ itieye na e be raha odẹ Ọghẹnẹ! Evaọ oghẹrẹ vẹ? I bi ru ahwo roro nọ Ọghẹnẹ oyoyou na o wo iruemu Ẹdhọ. (1 Jọn 4:8) Ẹvẹ onana o rrọ owhẹ oma? Maero na, ẹvẹ o rrọ Jihova oma? Whaọ oghẹrẹ evega kpobi e rẹ dha Jihova eva. (Jeri. 19:5) Erue Setan kpahe uwhu i bi ru ahwo gbolaro kẹ idhe ẹtanigbo Kristi. (Mat. 20:28) Erue ọfa nọ Setan o bi gu họ, ahwo-akpọ a wo ẹwẹ hayo uzuazọ nọ u re whu hu. Otẹrọnọ ere o ginẹ rrọ, kiyọ ohwo kpobi ọ rẹ rria bẹdẹ bẹdẹ. O hae gbẹ gwọlọ nọ Jesu ọ rẹ rọ uzuazọ riẹ ta omai no igbo ho re ma te ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Kareghẹhọ nọ idhe ẹtanigbo Jesu na họ edhere nọ ọ mae rro nọ Jihova o ro dhesẹ uyoyou kẹ ahwo-akpọ no. (Jọn 3:16; 15:13) Dai roro epanọ o rrọ Jihova avọ Jesu oma nọ a bi yo kpahe iwuhrẹ erue itieye nọ i bi ru ahwo gbolaro kẹ okẹ oghaghae yena! w19.04 14 ¶1; 16 ¶8-9

Diẹse a kere iwuhrẹ Jesu fihọ? A kere eme nọ Jesu ọ ta gbe eware nọ o ru evaọ otọakpọ fihọ ebe Usi Uwoma ene na. Ebe nọ i kiọkọ evaọ Ikereakere Griki Ileleikristi na i fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ oghẹrẹ nọ Jesu o re rri eware, keme ẹzi ọfuafo na ọ kpọ ahwo nọ a kere ebe Ebaibol yena, a te je wo “iroro Kristi.” Jesu o wuhrẹ omai eware nọ i re fiobọhọ evaọ kabọ kabọ uzuazọ. Onana u dhesẹ nọ “uzi Kristi na” o rẹ kpọ omai evaọ eware nọ ma re ru evaọ uwou, obọ iruo mai hayo obọ isukulu, gbe evaọ ukoko na. (Gal. 6:2) Ma rẹ riẹ uzi Kristi na nọ ma te bi se Ikereakere Griki Ileleikristi na je roro didi kpahe ae. Re ma koko uzi yena o gwọlọ nọ ma re yeri uzuazọ nọ o rọwokugbe ehrẹ gbe ijaje nọ e rrọ abọ yena Ebaibol na. Ma te bi koko uzi Kristi na yọ ma bi yoẹme kẹ Jihova, Ọghẹnẹ oyoyou mai na, ọnọ o wo eware kpobi nọ Jesu o wuhrẹ ahwo.​—Jọn 8:28. w19.05 3 ¶6-7

O rẹ kẹ uye gaga nọ ahwo-akpọ a te bi ru oware nọ o rẹ were Ẹdhọ eva. Rekọ, Jihova ọ be ruẹ eghẹ kpobi nọ Setan o wo. Jihova ọ riẹ oware kpobi nọ o be kẹ omai uye, yọ ọ rẹ sae sasa omai oma. U woma kẹhẹ inọ ma be gọ “Ọghẹnẹ omosasọ kpobi, ọnọ ọ rẹ sasa omai oma evaọ edawọ mai kpobi, re ma sae rọ omosasọ nọ ma wo no obọ Ọghẹnẹ ze rọ sasa amọfa oma evaọ oghẹrẹ odawọ kpobi nọ a rrọ.” (2 Kọr. 1:3, 4) Ahwo nọ esẹgbini a gbabọkẹ hayo nọ ahwo nọ a kẹle rai a lele wezẹ a gwọlọ omosasọ gaga. Devidi ọso-ilezi na ọ riẹ nọ Jihova họ ọnọ ọ rẹ mae kẹ omosasọ, yọ ọ rẹ siọ omai ba vievie he. (Ol. 27:10) Devidi o wo imuẹro nọ Jihova ọ rẹ jọ Ọsẹ kẹ enọ ahwo uviuwou rai a gbabọkẹ. Evaọ oghẹrẹ vẹ? Ọ rẹ rọ idibo riẹ sasa ahwo nana oma. Ahwo nọ ma gbẹ be gọ Jihova a wọhọ ahwo uviuwou mai. Wọhọ oriruo, Jesu ọ ta nọ ahwo nọ a bi lele iei gọ Jihova họ inievo-emezae riẹ, inievo-emetẹ riẹ, gbe oni riẹ.​—Mat. 12:48-50. w19.05 15-16 ¶8-9

Eme ma rẹ mai se hayo wuhrẹ? U wuzou gaga re ma fi oke họ kẹdẹ kẹdẹ nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol na. Eria Ebaibol nọ a be hai fihọ kẹ omai nọ ma re se koka koka rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ ewuhrẹ i gbe bi bu tere he, re ma sai wo oke ziezi nọ ma re ro roro didi kpahe oware nọ ma se je ru ekiakiẹ. Orọnikọ thakpinọ ma se oria isase ẹkpoka yena ọvo ho, rekọ oware nọ o rẹ jọ omai oja họ re ẹme Ọghẹnẹ o te omai udu, je fiobọhọ kẹ omai si kẹle Jihova vi epaọ ọsosuọ. (Ol. 19:14) Uwuhrẹ Uwou-Eroro na u re fiobọhọ kẹ omai wo otoriẹ Ebaibol na. Fikiere muẹrohọ eria Ebaibol nọ a fodẹ evaọ uwuhrẹ na, maero kọ enọ a te jọ obọ Ọgwa Uvie se na. Je muẹrohọ epanọ igogo eme nọ e rrọ eria Ebaibol na e rọ rehọ oware nọ o rrọ edhe-ẹme na lahwe. U te no ere no, rehọ oke ziezi ro roro didi kpahe eria Ebaibol nọ who se gbe epanọ whọ sai ro fi ai họ iruo evaọ uzuazọ.​—Jos. 1:8. w19.05 27 ¶5, 9

Jesu o fi obọdẹ oriruo họ otọ kẹ omai evaọ oghẹrẹ nọ o rri odibọgba na. Usi uwoma Uvie Ọghẹnẹ nọ ọ rẹ ta họ oware nọ o mae jariẹ oja. Ọ nya emaele buobu re ọ sae wha ovuẹ na te ahwo buobu oma. Ọ rọ uvẹ kpobi ta usi uwoma na kẹ ahwo evaọ ẹgbede gbe iwou rai. Odibọgba na ọvo ọ rọ uzuazọ riẹ kẹ. Ma tẹ be rọ uvẹ kpobi ta usi uwoma kẹ ahwo evaọ oria kpobi yọ ma be rọ aro kele Jesu. Ma rẹ tubẹ kpairoro vrẹ eware jọ nọ i kiehọ omai oma re ma sae ta usi uwoma na. (Mak 6:31-34; 1 Pita 2:21) Inievo jọ a rrọ iruo ọkobaro obọdẹ, ọkobaro oke-kpobi, hayo ọrọ obufihọ evaọ ukoko na. Inievo efa a bi wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa hayo kwa kpohọ oria nọ a jọ mae gwọlọ iwhowho-uvie. Dede na, inievo buobu a rrọ ekobaro ho rekọ a bi wobọ ziezi evaọ usi uwoma ota na. Oghẹrẹ kpobi nọ o rrọ kẹhẹ, Jihova o re rẹro oware nọ ma rẹ sai ru hu mi omai hi. w19.04 4 ¶7-8

Nọ omara nọ: ‘Kọ me muẹrohọ nọ me wo uruemu ihri-eriọ?’ (1 Pita 2:1) ‘Kọ mẹ be hae wọ oma kpehru fiki oria nọ me no ze, epanọ me kpohọ isukulu te, hayo fiki ugho nọ me wo?’ (Itẹ 16:5) ‘Kọ mẹ be hai rri amọfa inọ a fioka ha fikinọ a wo eware te omẹ hẹ, hayo fikinọ a no orẹwho ọfa ze?’ (Jem. 2:2-4) ‘Kọ eware nọ e rrọ akpọ Setan i bi si omẹ urru?’ (1 Jọn 2:15-17) ‘Kọ ebe gbe ifimu nọ a re jo dhesẹ ọfariẹ-ogbe hayo ozighi e rẹ were omẹ?’ (Ol. 97:10; 101:3; Emọs 5:15) Iyo ra kẹ enọ nana i ti fiobọhọ kẹ owhẹ muẹrohọ eria nọ u fo nọ whọ rẹ jọ nwene. Egbẹnyusu nọ ma wo i re kpomahọ omai gaga. (Itẹ 13:20) Nọ ma tẹ rrọ obọ iruo hayo obọ isukulu, ẹsejọhọ ibuobu ahwo nọ ma rẹ jọ kugbe a re fiobọhọ kẹ omai wo emamọ iroro ho. Rekọ, nọ ma te kpohọ iwuhrẹ ukoko mai, ma rẹ ruẹ ahwo nọ a wo emamọ uruemu nọ ma rẹ sai mu usu kugbe. Etẹe ma rẹ jọ ruẹ ahwo nọ i re fiobọhọ kẹ omai wo ọwhọ nọ ma re ro “dhesẹ uyoyou je ru iruo iwoma.”​—Hib. 10:24, 25, ẹme-obotọ. w19.06 12 ¶13-14

Jihova ọ ma omai re ma reoja ebẹbẹ nọ i bi te omai nẹnẹ na ha. Fikiere ma re wo ororokẹ nọ odibo Jihova ọ tẹ ta eme nọ o rorote he fiki ebẹbẹ ilogbo nọ i te rie. (Job 6:2, 3) O tẹ make rọnọ ọ ta eme nọ i fo ho kpahe Jihova hayo kpahe omai, ma rẹ nwane rọ fiki oyena dheva kẹe hayo rọ ekpehre ubiẹro rri rie he. Ẹsejọ, o rẹ gwọlọ nọ a whọku ohwo nọ o wo ẹbẹbẹ hayo kẹe ọkpọvio nọ o re fiobọhọ kẹe. (Gal. 6:1) Ẹvẹ ekpako ukoko a sai ro ru onana? U fo nọ a rẹ rọ aro kele Elaihu, ọnọ ọ gaviezọ kẹ Job avọ ọdawẹ ologbo. (Job 33:6, 7) Elaihu ọ daoma riẹ oware nọ o be kẹ Job uye no taure ọ tẹ te kẹe ohrẹ. Ekpako nọ e be rọ aro kele Elaihu a rẹ romatotọ gaviezọ kẹ ohwo nọ o wo ẹbẹbẹ, a vẹ jẹ daoma riẹ oware nọ o be kẹe uye. Kẹsena nọ a tẹ kẹ ohwo na ohrẹ, ohrẹ na o vẹ sai tei udu. w19.06 22-23 ¶10-11

Ẹvẹ whọ sae rọ ruabọhọ egagọ Jihova evaọ oke awhaha? Uwou ogha o te vuẹ ekpako ukoko oware nọ a re ru. Otẹrọnọ uwou ogha o sai vi uwou se ekpako na ha, ekpako na ọvo a ti fiobọhọ kẹ owhẹ avọ inievo na kpobi re wha ruabọhọ egagọ Jihova. A te vuẹ owhai eware nọ wha re ru nọ e rọwokugbe eme nọ e rrọ Ebaibol gbe ebe ukoko na. (Mat. 28:19, 20; Hib. 10:24, 25) Jihova ọ ya eyaa kẹ idibo riẹ inọ ọ te rọ ẹme riẹ ko ae. (Aiz. 65:13, 14; Luk 12:42-44) Fikiere jọ u mu owhẹ ẹro nọ ukoko Jihova o te rọ uvẹ kpobi tuduhọ owhẹ awọ. Kọ eme whọ rẹ sai ru? A te fi awhaha họ iruo mai, gwọlọ emamọ oria jọ nọ who re si Ebaibol ra avọ ebe ukoko na no họ. Who fi eware eghaghae yena họ oria nọ a re jo duku ai lọlọhọ họ, te enọ a printi hayo enọ e rrọ ifonu avọ etablẹte. O roja nọ mai omomọvo ma re ru eware nọ e rẹ lẹliẹ ẹrọwọ mai ga. w19.07 10 ¶10-11

Evaọ etoke ikpe idu buobu, o wọhọ nọ ahwo buobu evaọ akpọ na a romakẹ egagọ sa-sa. Rekọ anwọ oke jọ ze na, onana u nwene gaga no. Ahwo buobu a gbẹ rrọ egagọ họ. Evaọ erẹwho jọ, ahwo nọ a ta nọ a rrọ egagọ evo ho a mai bu. (Mat. 24:12) Fikieme? Omawere akpọ gbe awaọruọ o be lẹliẹ ejọ siomano egagọ. (Luk 8:14) Ejọ e tubẹ ta nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. Amọfa a rọwo Ọghẹnẹ rekọ a bi roro nọ egagọ i zihe ruọ oware anwae no, inọ i wo iruo ho, gbe nọ e rọwokugbe oware nọ egba-eriariẹ a be kiẹ via ha yọ e rọwokugbe oghẹrẹ nọ ahwo a bi roro enẹna ha. Ẹsejọhọ a be hai yo nọ egbẹnyusu gbe iticha rai a be ta nọ ẹma a ma eware he, yọ ere ahwo a be hae jọ iredio, etẹlẹvisiọno, gbe itanẹte ta re. Rekọ a bi yo emamọ oware ovuovo nọ u re ru ai wo imuẹro nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ. U te no ere no, uvouthei isu egagọ gbe ekwa nọ a be gwọlọ u bi ru egagọ tu ahwo oma. Evaọ eria jọ, egọmeti a bi fi izi họ nọ e be whaha itu egagọ iruẹru rai jọ. w19.07 20 ¶1-2

Orọnikọ whọ rẹ jọ gaga evaọ ugboma re usu rai kugbe Jihova o tẹ jọ gaga ha. Evaọ uzẹme, inievo buobu nọ oma rai o ga tere he a gba riẹ mu nọ a re gbe wo ẹnyaharo evaọ egagọ Ọghẹnẹ. (2 Kọr. 4:16) Ẹsejọhọ u kri gaga no nọ whọ be rọ gọ Jihova, yọ enẹna ẹyao ọ be jọ owhẹ ru te epaọ anwẹdẹ hẹ. O tẹ rrọ ere, whọ jọ udu u whrehe owhẹ hẹ. Jọ u mu owhẹ ẹro nọ iruo nọ who ru evaọ okenọ u kpemu e rrọ ghaghae kẹ Jihova. (Hib. 6:10) Ghelọ oghẹrẹ nọ uzuazọ o rrọ kẹ owhẹ enẹna kẹhẹ, kareghẹhọ nọ orọnikọ epanọ ma ru bu te evaọ egagọ Jihova u re dhesẹ epanọ ma you rie te he. Ukpoye, ma tẹ be rọ eva efuafo ru iruo na jẹ dawo ẹgba mai kpobi, u re dhesẹ nọ ma you rie ziezi. (Kọl. 3:23) Jihova ọ riẹ epanọ ẹgba mai o te, yọ o re rẹro oware nọ ma rẹ sai ru hu mi omai hi.​—Mak 12:43, 44. w19.08 3 ¶6; 5 ¶11-12

Jihova ọ be rọ “iruo iwoma” idibo riẹ si ahwo ziọ ukoko na re a nyaze te gọe. (Mat. 5:14-16; 1 Pita 2:12) Otẹrọnọ ọzae hayo aye ra ọ rrọ Osẹri Jihova ha, kọ ọ riẹ inievo jọ evaọ ukoko ra? Zizie i re o kuomagbe owhẹ kpohọ ewuhrẹ. (1 Kọr. 14:24, 25) Ma bi rẹro nọ imoni mai kpobi a ti kuomagbe omai gọ Jihova. Rekọ, ẹsejọhọ imoni mai jọ a te rọwo gọ Jihova ha ghelọ omodawọ mai kpobi kẹhẹ. O tẹ via ere, ma re du fuọ omamai hi. Ma rẹ sae gba ohwo họ họ re ọ rọwo eware nọ ma rọwo. O make rrọ ere na, whọ tẹ be rọ evawere gọ Jihova, onana o sai duobọte imoni ra. Hae lẹ roro ai. Hae ma ẹme ra te nọ who te bi lele ai ta ẹme. Whọ jọ o bẹ owhẹ vievie he! (Iruẹru 20:20) Jọ u mu owhẹ ero nọ Jihova ọ te ghale owhẹ, whọ te ruẹ erere omodawọ ra. Yọ imoni ra a tẹ rọwo gaviezọ kẹ owhẹ, a ti wo esiwo! w19.08 18-19 ¶15-17

Eme họ otọ ẹme Jesu na? Ọ be ta nọ ma tẹrovi utee ovo, ababọ oware ofa nọ ma rẹ kuvẹ re o rehọ iroro mai. Jesu omariẹ o fi oriruo nana hotọ, odibọgba na ọ tẹrovi, yọ o wuhrẹ ilele riẹ nọ a tẹrovi egagọ Jihova gbe Uvie na ẹsikpobi. Ma tẹ tẹrovi odibọgba na, be “hae kake gwọlọ Uvie na gbe ẹrẹreokie [Ọghẹnẹ],” yọ ma be rọ aro kele Jesu. (Mat. 6:33) Edhere jọ nọ ma rẹ rọ tẹrovi odibọgba mai họ, nọ ma te bi gbobọnẹ eware sa-sa re ma sai fiobọhọ kẹ ahwo riẹ Jihova je you rie. Wọhọ oriruo, kọ whọ sai si no oke iruo ra re whọ sai wo oke ziezi kẹ odibọgba na evaọ udevie ẹkpoka? Kọ whọ sai si no oke nọ whọ be raha fihọ eware arozaha jọ nọ e be rehọ oke gaga? w19.04 5-6 ¶12-13

Evaọ imikpe jọ ze na, a nwene ewha-iruo inievo buobu nọ e rrọ ukoko na kri no. O nwane lọhọ kẹ inievo buobu hu re a ru inwene nana. Iruo nọ a je ru vẹre na e were rai gaga, yọ ibuobu rai a ru iruo na ikpe buobu no. Ọkora ọ jọ inievo jọ oma evaọ okenọ a ru inwene na obọ. Rekọ nọ oke o be nyaharo na, owha-iruo okpokpọ na u te mu ai họ ẹwere. Ẹvẹ onana o rọ lọhọ? Oware nọ o mae whae ze họ, uyoyou nọ a wo kẹ Jihova. A riẹ nọ Ọghẹnẹ a roma mudhe kẹ, orọnikọ owha-iruo hayo ọkwa jọ họ. (Kọl. 3:23) A ruabọhọ egagọ Jihova avọ omaurokpotọ, ghelọ owha-iruo kpobi nọ a wo kẹhẹ. A “gbolo awaọruọ rai kpobi kẹe,” keme a riẹ nọ ọ be daezọ rai. (1 Pita 5:6, 7) Ma te wo omaurokpotọ, o rẹ wha erere se omai gbe amọfa. U re fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ. Maero na, u re si omai kẹle Ọsẹ obọ odhiwu mai. w19.09 6-7 ¶15-17

Jihova ọ rehọ Devidi mu ọnọ o wuzou uviuwou riẹ gbe osu orẹwho Izrẹl soso. Nọ Devidi ọ rrọ ovie na, u dhesẹ nọ o wo udu-esuo ulogbo. U wo oke jọ nọ ọ rehọ udu-esuo riẹ na ru oware nọ u fo ho. (2 Sam. 11:14, 15) Rekọ ọ jẹ ọwhọkuo rehọ, onọ u dhesẹ nọ ọ be romakpotọ kẹ Jihova. Ọ ta eva riẹ kpobi kẹ Jihova evaọ olẹ. Yọ ọ daoma kpobi re o ru lele ọkpọvio Jihova. (Ol. 51:1-4) U te no ere no, ọ jọ ohwo omaurokpotọ nọ ọ rẹ gaviezọ kẹ ohrẹ, orọnikọ ohrẹ nọ u no obọ ezae ze ọvo ho rekọ te eyae re. (1 Sam. 19:11, 12; 25:32, 33) Devidi o wuhrẹ no iruthọ riẹ ze jẹ rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ riẹ. Ọ riẹ nọ o rẹ kẹ erere nọ ma tẹ romakpotọ kẹ Jihova. Nẹnẹ, ma be ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ ahwo nọ a be romakpotọ kẹ Jihova gbe enọ e be ghẹmeeyo kẹe. Enọ e romakpotọ kẹ Jihova a re “bo ubo oghọghọ fiki evawere nọ e rrọ udu na.”​—Aiz. 65:13, 14. w19.09 17 ¶15; 19 ¶21

Evaọ 1935, idibo Jihova a vuhumu nọ u du gwọlọ nọ ogbotu obuobu na a re kpobọ odhiwu hu taure a te ti dikihẹ “aro agbara-uvie na gbe Omogodẹ na.” Ukpoye, edikihẹ na u dhesẹ oware ofa. U dhesẹ nọ a vuhu udu-esuo Jihova mu jẹ be romakpotọ kẹe. Enẹ ogbotu nana a rẹ sai ro dikihẹ “aro agbara-uvie na” dede nọ a te rria otọakpọ. (Aiz. 66:1) A sai dikihẹ ‘aro Omogodẹ na’ nọ a te fi ẹrọwọ họ idhe ẹtanigbo Jesu. A jọ obe Matiu 25:31, 32 ta nọ “erẹwho na kpobi” te irumuomu na, a “kokohọ aro” Jesu nọ ọ keria agbara-uvie riẹ. O rrọ vevẹ nọ obọ otọakpọ obonẹ erẹwho nana kpobi a rrọ, orọnikọ obọ odhiwu hu. Otoriẹ okpokpọ nana u vẹ ziezi. Agbẹta nọ Ebaibol ọ gbẹ rọ ta ha na inọ a kpare ogbotu obuobu na kpobọ odhiwu. Utu ovo a ya eyaa uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obọ odhiwu kẹ, oyehọ ahwo idu udhuhrẹ-gbene na, enọ i ti lele Jesu “su otọakpọ na.”​—Evia. 5:10. w19.09 28 ¶9

Jihova ọ gwọlọ nọ idibo riẹ a re siomano Babilọn Ologbo na. Ghele na, ma tẹ siọ egagọ erue ba ọvo u te he. Ma rẹ jẹ ruabọhọ egagọ Jihova. Joma ta kpahe idhere ivẹ jọ nọ ma sai ro ru onana. Orọ ọsosuọ, ma re koko izi ikiẹrẹe Jihova ẹsikpobi. Ma rẹ jẹ iruemu ogbekuo akpọ na rehọ họ. Wọhọ oriruo, ma rẹ ghọ iruemu ọfariẹ-ogbe kpobi, te ezae nọ e rẹ rọo ezae, eyae nọ e rẹ rọo eyae, gbe oghẹrẹ iruemu etọtọ itieye na efa. (Mat. 19:4, 5; Rom 1:26, 27) Orọ avọ ivẹ, ma re kuomagbe ibe Ileleikristi mai ẹsikpobi kẹ egagọ. Ma re ru onana evaọ oria kpobi nọ o jọ lọhọ, te Ọgwa Uvie, iwou ibe Ileleikristi mai, hayo oria nọ u siomano. Oware kpobi nọ o via kẹhẹ, ma rẹ siọ iwuhrẹ ba ẹnya ha. O gwọlọ nọ ma re kuomagbe kẹ egagọ “maero kọ enẹna nọ [ma] be ruẹ nọ ẹdẹ na o bi si kẹle na.”​—Hib. 10:24, 25. w19.10 16 ¶6-7

Jihova ọ gwọlọ nọ ma reawere uzuazọ, yọ eware ẹkeriotọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ omai ru onana. Ebaibol na ọ tubẹ ta nọ “oware ovo o rrọ họ nọ u woma kẹ ohwo-akpọ vi emu nọ ọ rẹ re, ọ vẹ jẹ da jẹ reakpọ kuoma evaọ iruo egaga riẹ.” (Ọtausi. 2:24) Ghele na, eware ẹkeriotọ buobu evaọ akpọ na e rẹ sae raha usu mai kugbe Ọghẹnẹ. E rẹ raha emamọ uruemu ohwo. I re ru ahwo rri eware nọ Ebaibol na o mukpahe inọ e thọ họ, hayo tube ru nọ a re ro ru eware itieye dede. Ma gwọlọ nọ ma rẹ romakẹ Jihova riẹriẹriẹ, fikiere ma rẹ sae jọ “emẹjẹ Jihova” avọ “emẹjẹ idhivẹri” re emu hu. (1 Kọr. 10:21, 22) Nọ ohwo ọ tẹ be hai lele omọfa re emu, u re dhesẹ nọ aimava na egbẹnyusu. Ma tẹ be salọ eware ẹkeriotọ nọ a be jọ dhesẹ ozighi, iruẹru imizi, ọfariẹ-ogbe, hayo eware iyoma efa, o wọhọ ẹsenọ ma bi lele ewegrẹ Ọghẹnẹ re emu nọ ae omarai a there. Onana o rẹ wha enwoma se omai, jẹ raha usu mai kugbe Jihova. w19.10 26 ¶2; 29-30 ¶11-12

Re ofou ọ sae wọ okọ na, ọdhokọ na o re ru eware ivẹ. Orọ ọsosuọ, o re fi okọ riẹ họ eria nọ ofou na ọ be jọ fou. Okọ riẹ o rẹ sai no oria ruọ oria ha otẹrọnọ u thabọ no oria nọ ofou na ọ be jọ fou. Orọ avọ ivẹ, o re si ewẹ-ohọ okọ na kpehru, je rovie ae ziezi. Uzẹme na họ, ofou na ọ tẹ be maki fou, o gbe rovie ewẹ-ohọ okọ na rri ofou na ha, okọ na o rẹ sai bi hi. Epọvo na re, ẹzi ọfuafo na ọvo ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Jihova. Re ma sai wo obufihọ riẹ, ma re ru eware ivẹ. Orọ ọsosuọ, ma re fi omamai họ oria nọ ẹzi Ọghẹnẹ ọ rrọ, koyehọ ma re ru eware nọ ẹzi ọfuafo na ọ rẹ wọ idibo Ọghẹnẹ ru. Orọ avọ ivẹ, o gwọlọ nọ ma rẹ “kpare ewẹ-ehọ ekọ mai nọ ofou ọ rẹ wọ na” kpehru ziezi, koyehọ ma re wobọ ziezi evaọ iruo nọ ẹzi ọfuafo ọ be kpọ na. (Ol. 119:32) Ẹzi ọfuafo na o ti fiobọhọ kẹ omai ruabọhọ egagọ Ọghẹnẹ ghelọ ukpokpoma gbe ebẹbẹ nọ ma rẹriẹ ovao dhe, ma vẹ te rọ enẹ thihakọ. w19.11 9 ¶8; 10 ¶11

Ẹdẹ urere nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, eware buobu e jẹ kẹe idhọvẹ. Ahwo omuomu a ti gboja kẹe, a ve ti kpei. Rekọ orọnọ uwhu riẹ nọ o kẹle no na ọvo o jẹ kẹe uye na ha. O you Ọsẹ riẹ gaga, yọ ọ gwọlọ ru ei eva were. Jesu ọ riẹ nọ o te kru ẹrọwọ riẹ evaọ etoke edawọ nana nọ ọ be te rẹriẹ ovao dhe na, ọ te rọ ere si afuẹwẹ no odẹ Jihova. Jesu o you ahwo-akpọ re, yọ ọ riẹ nọ ọ tẹ sai kru ẹrọwọ riẹ te urere, ẹsiẹe ahwo-akpọ a te sai ro wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Dede nọ eware buobu e jẹ kẹ Jesu idhọvẹ, o wo udhedhẹ. O wo “udhedhẹ Ọghẹnẹ,” koyehọ udu nọ o rẹ jọ ohwo dhedhẹ rirẹ fiki obọdẹ usu nọ o wo kugbe Jihova. Udhedhẹ nana u ru udu te Jesu otọ. (Fil. 4:6, 7) Mai ọvuọvo nọ ọ te rẹriẹ ovao dhe ọkpọ ebẹbẹ nọ i te Jesu na ọ rrọ họ, dede na ilele Jesu kpobi a te rẹriẹ ovao dhe edawọ. (Mat. 16:24, 25; Jọn 15:20) Yọ wọhọ Jesu, ma te nyaku eware sa-sa nọ e te kẹ omai idhọvẹ. w19.04 8 ¶1-3

U fo re ma nọ omamai nọ, ‘Kọ eva e be were omẹ inọ mẹ rrọ ukoko Jihova?’ Jihova ọ kẹ omai imuẹro egaga nọ i dhesẹ nọ ọ be ghale idibo riẹ nẹnẹ. U gine wo eware buobu nọ ma rẹ rọ fiki rai yere Jihova. (1 Tẹs. 5:18) Ẹvẹ ma re ro dhesẹ nọ ma be tha ukoko nọ Jihova o bi ro ruiruo nẹnẹ uke? Nọ ma te bi lele ithubro nọ ukoko na o be kẹ omai evaọ ebe mai, obọ ewuhrẹ, gbe ikokohọ. Ma re je dhesẹ nọ ma be tha ukoko na uke nọ ma tẹ be hae ta usi uwoma na je wuhrẹ ahwo ẹsikpobi. (1 Kọr. 15:58) Ajọ ma hai ru eva were Jihova re ọ ruẹse jẹ idhe mai rehọ. Joma ruabọhọ egagọ Jihova fiki edẹro nọ ma wo kẹ eware nọ o bi ru kẹ omai. Joma rọ eva gbe ẹgba mai kpobi ru iruo Jihova fikinọ ma you rie. Joma jẹ rọ eva mai kpobi tha ukoko nọ o bi ku eghale riẹ ku nẹnẹ uke. Enana kpobi ma re ro dhesẹ kẹ Jihova nọ uvẹ nọ ọ kẹ omai nọ ma be rọ gọe na o da omai ẹro fia. w19.11 25 ¶17-18

Orọnikọ Jesu ọ be ta nọ ma ti ru iruo igbunu wọhọ ọyomariẹ hẹ. Ukpoye, ilele riẹ a te ta usi uwoma evaọ ekwotọ nọ i bu vi enọ ọ jọ ta usi uwoma, a te ta usi uwoma kẹ ahwo bu vi enọ ọyomariẹ ọ ta kẹ, jẹ ta usi uwoma na kri vrẹ ọyomariẹ. Otẹrọnọ who wo iruo, nọ omara enọ nana: ‘Kọ a jọ oria iruo mẹ riẹ omẹ wọhọ ohwo nọ ọ g’obọ iruo? Kọ mẹ be hae rọ ẹgba mẹ kpobi ru iruo je ru ai re evaọ ẹruoke?’ Otẹrọnọ whọ sai yo nọ Ee, kiyọ ọga iruo ra o ti fievahọ owhẹ. U te no ere no, ahwo nọ wha gbẹ rrọ iruo a te gaviezọ kẹ usi uwoma na. Whọ sae jẹ nọ omara enọ nana kpahe usi uwoma ota na: ‘Kọ a riẹ omẹ fihọ ohwo nọ o wo ajọwha usi uwoma ota? Kọ mẹ be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ usi uwoma nuwou ruọ uwou? Kọ mẹ bẹ hae kaki zihe bru ahwo nọ a dhesẹ isiuru? Kọ mẹ be hae romakẹ abọ sa-sa usi uwoma ota na kẹse kẹse?’ Otẹrọnọ whọ sai yo nọ Ee, kiyọ who ti wo evawere evaọ iruo na. w19.12 5 ¶14-15

Otẹrọnọ imava nọ e be te rọo a gwọlọ yẹ emọ, u fo nọ a rẹ ta kpahe eware ivẹ nana nọ i wuzou na: Orọ ọsosuọ, oke vẹ a ti ro mu emọ họ eyẹ? Orọ avọ ivẹ, bro emọ a ti yẹ? Oke vẹ o mai woma nọ a rẹ rọ ta kpahe onana? Kọ fikieme eware ivẹ nana i ro wuzou? Ẹsibuobu, o rẹ mai woma re imava nọ e gwọlọ rọo a ta kpahe emọ-iyẹ taure a tẹ te rọo. Fikieme oke nana o rọ mai woma? Oware jọ nọ onana u ro wuzou gaga họ, u fo nọ a re wo iroro evo evaọ ẹme nana. U te no ere no, o gwọlọ nọ aimava na a re rorote sọ a ruẹrẹ oma kpahe kẹ owha-iruo nana no. Ezae-avọ-eyae jọ a jiroro nọ a rẹ hẹrẹ te ukpe ovo hayo ikpe ivẹ re a te ti mu emọ họ eyẹ, keme o gwọlọ oke gbe ẹgba gaga re a sae yọrọ emọ. A ta nọ a tẹ hẹrẹ omojọ, u ti ru ai wo oke nọ a rẹ rọ riẹ ohwohwo ziezi je ru nọ aimava na a re ro si kẹle ohwohwo ziezi taure emọ e tẹ te ze. w19.12 23 ¶4-5

Idibo Jihova evaọ eria sa-sa akpọ na a bi thihakọ ebẹbẹ buobu, yọ ebẹbẹ jọ dede i bi ru otujọ jọ ọkọkora. Ẹyao ọ be lahiẹ inievo jọ, efa e rrọ uweri fiki ahwo nọ a whu ku ai. Yọ efa e rrọ ọkora fiki ohwo uviuwou rai hayo ogbẹnyusu ọkpekpe rai nọ o kie no ukoko. Yọ u wo efa jọ nọ e be reoja fiki eware okpẹtu nọ e via kẹ ae, wọhọ etọ nọ i nuhu. Inievo nana kpobi a gwọlọ omosasọ. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ae? Jọ emamọ ogbẹnyusu. Emamọ egbẹnyusu a rẹ kpairoro vrẹ eware obọrai jọ re a ruẹsi fiobọhọ kẹ inievo rai. Wọhọ oriruo, edọkita ọ ta kẹ oniọvo jọ nọ a re se Peter nọ o wo ekpehre ẹyao jọ nọ o re kpe ohwo ababọ oke oraha. Aye riẹ nọ a re se Kathryn ọ ta nọ: “Ọzae-avọ-aye jọ evaọ ukoko mai ae a wọ omai kpobọ ẹsipito nọ a jọ vuẹ omai kpahe ẹyao ọzae mẹ na. Inievo nana a tẹ nwane jiroro okioke yena inọ a te nyasiọ omai ba vievie he evaọ ẹbẹbẹ nana, yọ a bi gine fiobọhọ kẹ omai evaọ oke kpobi nọ ma gwọlọ obufihọ rai.” O rẹ ginẹ kẹ omosasọ kẹhẹ nọ ma te wo uvi egbẹnyusu itiena nọ i re fiobọhọ kẹ omai thihakọ ebẹbẹ mai! w20.01 8 ¶1; 9 ¶5; 10 ¶6

O hae jọ nọ whọ jọ usu ilele nọ i kokohọ ubruwou ehru na evaọ ẹdẹ Pẹntikọst ọrọ ukpe 33 C.E., whọ hae nwane riẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi ọfuafo wholo owhẹ no. (Iruẹru 2:5-12) Rekọ onọ na họ, kọ oghẹrẹ igbunu utiona gbe oke ovona a rọ rehọ ẹzi ọfuafo wholo ikpodhiwu na kpobi? Ijo. Joma ta kpahe oke na. Ileleikristi yena nọ i bu te oware wọhọ udhozeza (120) na ọvo họ enọ a rọ ẹzi wholo evaọ ẹdẹ yena ha. Oke ofa jọ evaọ ẹdẹ ọvo yena, ẹzi ọfuafo nọ a ya eyaa riẹ na o te ilele idu esa (3,000) efa obọ. A rọ ẹzi wholo ai evaọ okenọ a rọ họ-ame. (Iruẹru 2:37, 38, 41) Rekọ evaọ ikpe nọ i lele i rie, orọnikọ oke ame-ọhọ a rọ rehọ ẹzi wholo Ileleikristi na kpobi hi. Wọhọ oriruo, nọ ahwo Sameria a họ-ame no, omoke jọ o ruọ emu taure Ọghẹnẹ ọ tẹ te rọ ẹzi wholo ai. (Iruẹru 8:14-17) Yọ orọ Kọniliọs avọ uviuwou riẹ o jọ oghẹrẹ sa, keme Ọghẹnẹ ọ tubẹ rọ ẹzi wholo ai taure a tẹ te họ-ame dede.​—Iruẹru 10:44-48. w20.01 20-21 ¶2-4

Jesu ọ jọ ebe Usi Uwoma ene na ọvo se Jihova “Ọsẹ” te unuẹse udhoree-gbisoi (165) soso. Fikieme Jesu ọ rọ ta kpahe Jihova te ere? Oware jọ nọ o wha riẹ ze họ, ọ gwọlọ ru ahwo riẹ vevẹ nọ Jihova yọ Ọsẹ oyoyou. (Jọn 17:25) Joma ta kpahe oware nọ ma wuhrẹ mi Jihova evaọ oghẹrẹ nọ o ro yerikugbe Jesu, Ọmọ riẹ. Ẹsikpobi Jihova o je yo elẹ Jesu. Orọnikọ eyo ọvo o je yo ai hi, ọ kiyo elẹ na re. (Jọn 11:41, 42) Ghelọ edawọ kpobi nọ i te Jesu kẹhẹ, ọ ruẹ vevẹ nọ Ọsẹ oyoyou riẹ na o je fiobọhọ kẹe. (Luk 22:42, 43) Fikinọ Jihova yọ Ọsẹ oyoyou, o fiobọhọ kẹ Jesu ruẹ vevẹ nọ ọ rrọ kugbei. (Mat. 26:53; Jọn 8:16) Dede nọ Jihova o si ebẹbẹ Jesu kpobi no kẹe he, o fiobọhọ kẹe thihakọ ebẹbẹ na. Jesu ọ riẹ nọ oja kpobi nọ ọ re kẹhẹ, o te jọ ribri hi. (Hib. 12:2) Jihova ọ gaviezọ kẹ Jesu, ọ rẹrotei, o wuhrẹ i rie, jẹ thae uke, onọ u dhesẹ nọ o you rie.​—Jọn 5:20; 8:28. w20.02 3 ¶6-7, 9

Ma te bi roro sọ ma re wobọ evaọ iruẹru ẹwho, u fo nọ ma roro kpahe oghẹrẹ nọ iroro-ejẹ mai e rẹ sai kpomahọ obruoziẹ-iroro amọfa, maero kọ ibe Ileleikristi mai. Ajọ ma ru oware nọ u re ru omọfa zoruẹ vievie he! (Mak 9:42) Ma rẹ jẹ whaha oware nọ u re ru eva dha ahwo nọ a rrọ Isẹri Jihova ha. Uyoyou u re ru omai ta ẹme kẹ ae avọ adhẹẹ, yọ onana o rẹ wha orro se Jihova. Ma re lele ahwo whọ họ, yọ ma rẹ rọ iruẹru ẹwho rai se ae ẹkoko ho. Kareghẹhọ nọ uyoyou u wo ẹgba gaga! Ma tẹ be rọ ororokẹ gbe adhẹẹ dhesẹ nọ ma you rai, o rẹ sai tube ru udu enọ e be wọso omai lọhọ. Jọ ahwo ẹwho ra riẹ nọ whẹ yọ Osẹri Jihova. (Aiz. 43:10) Nọ imoni gbe ahwo ẹwho ra a tẹ riẹ nọ whẹ yọ Osẹri Jihova, eware e rẹ lọhọ kẹ owhẹ omojọ nọ eva e tẹ be make dha ae. Ajọ oma o vo omai vievie he re ma dhesẹ kẹ amọfa inọ abọ uzẹme na ma rrọ.​—Rom 1:16. w19.04 17-18 ¶14-16

Ikọ ikpegbivẹ na a jọ kugbe Jesu evaọ etoke odibọgba riẹ kpobi evaọ otọakpọ, rekọ Pọl ukọ na ọ jọ Oleleikristi hi bẹsenọ Jesu o ro whu jẹ kparoma no uwhu ze no. Dede nọ a rehọ Pọl mu uwhremu na re ọ jọ “ukọ rọkẹ erẹwho na,” ọ jọ omọvo ikọ ikpegbivẹ Jesu hu. (Rom 11:13; Iruẹru 1:21-26) Pọl ọ re ezae ikpegbivẹ nana nọ i wo usu okpekpe kugbe Jesu na ihri hi, ukpoye uvẹ iruo nọ o wo o da riẹ ẹro. Ma te wo edẹro gbe omaurokpotọ, ma te wọhọ Pọl ukọ na jẹ rọ adhẹẹ kẹ ahwo nọ Jihova o ro mu. (Iruẹru 21:20-26) Jihova ọ rọ ezae mu nọ e rẹ rẹrote ewha-iruo sa-sa evaọ ukoko Ileleikristi na. Dede nọ a gba ha, Jihova o se rai “ezae” nọ ọ rọ “kẹ ekẹ.” (Ẹf. 4:8, 11) Ma tẹ be rọ adhẹẹ kẹ ezae nana nọ o ro mu na jẹ be romakpotọ yoẹme kẹ ae, u re ru omai si kẹle Jihova jẹ rria dhedhẹ kugbe ibe Ileleikristi mai. w20.02 17 ¶13-14

Taure Isẹri Jihova a te ti mu Ebaibol họ ewuhrẹ kugbe owhẹ, o sae jọ nọ Ebaibol na ọ jọ ghaghae kẹ owhẹ. O sae jẹ jọ nọ who wo uyoyou kẹ Jesu. Nọ whọ riẹ Isẹri Jihova no na, ẹsejọhọ o be were owhẹ re who kuomagbe ai. Rekọ evawere nọ who wo kpahe eware nọ ma kele na ọvo u re ru owhẹ roma mudhe kẹ Jihova jẹ họ-ame he. Oware nọ o mai wuzou nọ o rẹ wọ owhẹ họ-ame họ, uyoyou nọ who wo kẹ Jihova Ọghẹnẹ. Who te you Jihova vi oware ofa kpobi, whọ te kuvẹ hẹ re ohwo jọ hayo oware jọ o whaha owhẹ egagọ Ọghẹnẹ. Uyoyou kẹ Jihova oye o te wọ owhẹ họ-ame je ru owhẹ ruabọhọ egagọ riẹ ribri. Jesu ọ ta nọ ma rẹ rọ udu mai kpobi, uzuazọ mai, iroro mai, gbe ẹgba mai kpobi you Jihova. (Mak 12:30) Eme o rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ you Jihova te ere? Ma te roro kpahe uyoyou nọ Jihova o dhesẹ kẹ omai no, u re ru omai you rie re. w20.03 4 ¶4-5

Eme u dhesẹ re ma ru iruo odibọgba mai gba ziezi? Re a tae kpẹkpẹe, nọ ma tẹ be daoma kpobi re ma ta usi uwoma na je wuhrẹ ahwo, u re dhesẹ nọ ma bi ru iruo odibọgba mai gba ziezi. Rekọ, orọnọ oke nọ ma be rọ ta usi uwoma na ọvo họ ẹme na ha. Oware nọ ma be rọ fiki riẹ kpohọ usi uwoma ota u wuzou gaga kẹ Jihova. Uyoyou nọ ma wo kẹ Jihova gbe erivẹ, oye o be lẹliẹ omai rọ ẹgba mai kpobi ru iruo odibọgba na. (Mak 12:30, 31; Kọl. 3:23) Re ma rọ ẹgba mai kpobi ru iruo odibọgba na u dhesẹ nọ ma rẹ rọ oma kpobi kẹ iruo na te epanọ ma rẹ sae daoma te kpobi. Nọ ma te vuhumu nọ iruo usi uwoma ota na yọ uvẹ-ọghọ ulogbo, ma te daoma whowho iei kẹ ahwo kpobi nọ a gwọlọ yo. O sae jọnọ uyero mai o be kẹ omai uvẹ raha oke te epanọ ma gwọlọ evaọ usi uwoma ota na ha. Rekọ iruo nana e were omai gaga. Ma rẹ daoma wo onaa ziezi re usi uwoma na o sai te ahwo udu. Iruo usi uwoma na ma rẹ rọ karo. w19.04 2 ¶3; 3 ¶4, 6

Erue Setan e wha uye-oruẹ gbe uweri se ahwo vi epaọ anwẹdẹ no. Ahwo a sae ta kẹ ọsẹgboni nọ ọmọ o whu ku inọ Ọghẹnẹ ọ rehọ ọmọ na, ẹsejọhọ re ọ jọ ukọ-odhiwu. Kọ ọrue Setan nana o re ru oma sasa ọsẹgboni na manikọ o re ru uweri rai ga? A be rọ uwuhrẹ othọthọ orọ erae ehẹle na foma ro gboja kẹ ahwo nẹnẹ, be tubẹ kare ahwo nọ a wọso iwuhrẹ ichọche fihọ ure mahe kpe. U wo obe jọ nọ a kere kpahe okọto nọ a rẹ jọ kiotọ ahwo jẹ kẹ ae uye evaọ Spain. A jọ obe na ta nọ, ahwo jọ nọ a je gboja kẹ amọfa a roro nọ a jẹ rehọ ere fiobọhọ kẹ ahwo nọ a je gboja kẹ na “riẹ oghẹrẹ nọ erae ehẹle e te jọ” re a sai kurẹriẹ taure a te ti whu, re a gbe kpohọ ehẹle he. Evaọ erẹwho buobu, a roro nọ o gbahọ nọ a rẹ gọ esemọ, kẹ ae ọghọ, jẹ yare eghale mi ai. Amọfa a rẹ gwọlọ kiofu esemọ na re e gbẹ kẹ ae uye he. Whaọ erue yena nọ a rọwo na e rẹ wha uvi omosasọ ze he. Ukpoye kọ awaọruọ gbe ozọ. w19.04 14 ¶1; 16 ¶10