Aria

O wọhọ nọ isoja Rom nọ e tehe ibubẹ fihọ abọ gbe awọ riẹ na Jesu ọ jẹ lẹ roro na. A kienyẹ Jesu je bruoziẹ uwhu kpei, rekọ ọ dha eva kẹ ahwo na ha. (1 Pita 2:23) Ma rẹ rọ aro kele Jesu rọvrẹ amọfa no eva ze. (Kọl. 3:13) Ahwo jọ a rẹ sae wọso omai, makọ imoni obọmai dede keme a riẹ oware nọ ma bi wuhrẹ no Ebaibol ze he gbe oware nọ o soriẹ nọ uzuazọ mai u ro wo ohẹriẹ. A sai gu erue fihọ omai uzou, ru oma vuọ omai evaọ iraro ahwo. A sae raha ebe ukoko na nọ ma wo no hayo tube seha kẹ omai inọ a te nwa omai oma dede. Ukpenọ ma mu ofu kẹ ae, ma sae lẹ se Jihova re o rovie udu rai. O tẹ ruọ Jihova, ẹdẹ jọ a sae riẹ uzẹme na je kurẹriẹ ze te gọe. (Mat. 5:44, 45) Ẹsejọ o rẹ jọ bẹbẹ re ma rọvrẹ amọfa, maero nọ oware nọ a ru omai na u te yoma gaga. Rekọ ma tẹ be jẹ ae egrẹ yọ omobọ mai ma bi ru. (Ol. 37:8) Ma tẹ be hae rọvrẹ amọfa, u dhesẹ nọ ma gwọlọ si ofu no eva.—Ẹf. 4:31, 32. w21.04 8-9 ¶3-4

Kọ a si ohwo uviuwou ra jọ no ukoko no? O rẹ kẹ uye gaga. Ma riẹ nọ o da Jihova gaga oke nọ ikọ-odhiwu riẹ jọ nọ e jọ ahwo uviuwou riẹ evaọ obọ odhiwu a wọso ẹe. (Jud 6) Whọ dai roro epanọ o da Jihova te nọ ahwo Izrẹl nọ o you gaga na a wọso ẹe unuẹse buobu. (Ol. 78:41) Riẹ nọ o rẹ da Jihova Ọsẹ oyoyou mai na gaga re nọ ohwo uviuwou ra jọ o te kie no ukoko riẹ. Ọ riẹ epanọ oware na o be da owhẹ te. Ọghẹnẹ ohrọ-oriọ na o ti fiobọhọ kẹ owhẹ thihakọ. Nọ ọmọ o te kie no egagọ Jihova, udu u re brukpe esẹgbini jọ inọ a riẹ ọmọ na yọrọ họ jabọ. Oniọvo-ọmọzae jọ ọ ta epanọ o kẹ riẹ uye te nọ a si ọmọzae riẹ no ukoko. Ọ ta nọ: “Mẹ jẹ fuọ oma mẹ gaga. Mẹ jẹ tubẹ wezẹ ekpehre ewezẹ dede fiki oware na.” Ere ọvona o jọ kẹ oniọvo-ọmọtẹ nọ a re se Elizabeth nọ ọkpọ oware utioye o via kẹ. Ọ jẹ hai bruenu nọ: “Kọ mẹ riẹ ọmọ na yọrọ họ orẹ? O wọhọ nọ me wuhrẹ i rie kpahe Jihova ziezi hi.” w21.09 26 ¶1-2, 4

Ahwo jọ a re roro nọ Isẹri Jihova a te ahwo nọ a re wuhrẹ amọfa Ebaibol ho keme a kpohọ isukulu ilorida ichọche he. Rekọ u fo nọ ohwo ọ rẹ kiẹ otọ oware nọ o yo ziezi sọ uzẹme. Ere Luk omọvo ahwo nọ a kere ebe Usi Uwoma na o ru. Ọ “kiẹ eware na kpobi no emuhọ ze gbagba.” Ọ gwọlọ nọ ahwo nọ a ti se eware nọ o kere na a rẹ riẹ nọ eware nọ a yo kpahe Jesu na “ginọ uzẹme.” (Luk 1:1-4) Oware nọ Luk o ru na oye ọvona ahwo Ju nọ a jọ ẹwho nọ a re se Bẹria a ru re. Nọ a kaki yo kpahe Jesu, a tẹ kiẹ Ikereakere Hibru na re a ruẹ sọ eware nọ a yo na ginọ uzẹme. (Iruẹru 17:11) Epọvo na re, ohwo o te yo ẹme jọ, u fo nọ ọ rẹ kiẹ sọ ẹme na uzẹme. U fo nọ o re se Ebaibol na re ọ ruẹ sọ eware nọ Isẹri Jihova a bi wuhrẹ iẹe na uzẹme. O re je se kpahe eware nọ idibo Jihova a bi ru evaọ edẹ urere nana. Ohwo ọ tẹ kiẹ ziezi, eme atanọ atanọ i ti ru ei si uke kpemu hu. w21.05 3 ¶7-8

Kọ u wo oniọvo jọ evaọ ukoko ra nọ who rri nọ eva e te were gaga nọ who te zizie iei kẹ arozaha ẹkeriotọ jọ? U re wo ẹsejọ nọ inievo ukoko na jọ a mae rọ gwọlọ ohwo nọ o re se ae gboma. O sae jọ bẹbẹ kẹ inievo itiena re a jọ kugbe ahwo uviuwou rai nọ a rrọ ukoko ho nọ a te bi ru ehaa jọ nọ e rọwokugbe izi Ebaibol ho. Inievo efa jọ e riẹ nọ o rẹ da gaga kukpe kukpe nọ u te te ẹdẹ nọ ohwo rai jọ nọ a you gaga o ro whu. Ma tẹ be hae daoma jọ kugbe inievo nọ i wo ebẹbẹ nana evaọ oke utiona, u re dhesẹ nọ ma be ‘rọ eva mai kpobi rẹrote’ ai. (Fil. 2:20) Eware buobu e riẹ nọ e rẹ sae lẹliẹ Oleleikristi jọ ọkọkora ẹsejọ. Ghele na, ajọ o thọrọ omai ẹro ho inọ Jihova ọ riẹ oware nọ o be kẹ omai uye. Ọ rẹ rọ inievo ukoko na sasa omai oma ẹsibuobu nọ ma tẹ rrọ ọkọkora. (Mat. 12:48-50) Fikiere joma dhesẹ kẹ Jihova nọ obọ nọ o bi fihọ kẹ omai evaọ ukoko riẹ na o da omai ẹro fia. Edhere jọ nọ ma re ro ru ere họ, ma rẹ sasa inievo ukoko na nọ i bi ru ọkọkora oma. Oghẹrẹ kpobi nọ oma u bi ru omai hayo nọ eware e rrọ kẹ omai kẹhẹ, joma hae kareghẹhọ nọ Jihova ọ rrọ kugbe omai ẹsikpobi. w21.06 13 ¶18-20

Jesu ọ gbẹ jẹ ta usi uwoma na avọ ajọwha dede nọ ahwo jọ a jẹ rọwo gaviezọ kẹe he. Fikieme? Ọ riẹ nọ ovuẹ nọ o bi whowho na u ti fiobọhọ kẹ ahwo na gaga, yọ ọ gwọlọ nọ ahwo kpobi a yoi, re enọ e jẹ ovuẹ na rehọ a vẹ sai wo erere noi ze. Oware ọfa nọ Jesu ọ riẹ họ, ahwo jọ nọ a rọwo gaviezọ evaọ oke ọsosuọ họ, a te gaviezọ oke ofa. Ere o via kẹ inievo Jesu. Ikpe esa gbe ubro soso nọ ọ ta usi uwoma, oniọvo riẹ ọvuọvo ọ jọ olele riẹ hẹ. (Jọn 7:5) Rekọ nọ ọ kparoma ze no, uwhremu na a te zihe ruọ Ileleikristi. (Iruẹru 1:14) Nọ oke o be nyaharo na, ma riẹ ahwo nọ a te gbẹ gaviezọ kẹ ovuẹ nọ ma bi whowho na ha. Ejọ e rẹ gaviezọ kẹ omai ẹsiẹsiẹ, rekọ o rẹ dina raha oke re efa e tẹ te gaviezọ kẹ omai. Makọ enọ e rọwo gaviezọ vievie he, a sae ruẹ emamọ uruemu mai gbe ajọwha nọ ma be rọ ta usi uwoma na, a vẹ te “kẹ Ọghẹnẹ oruaro.” w21.05 18-19 ¶17-18

Nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ kẹ ilele riẹ iruo jọ, yọ iruo na i wo abọ ivẹ. Ọ ta kẹ ae nọ a ta usi uwoma Uvie na, yọ o wuhrẹ i rai oghẹrẹ nọ a re ro ru ei. (Luk 8:1) Jesu ọ vuẹ ilele riẹ oware nọ a re ru nọ ahwo a tẹ rọwo nọ a ta usi uwoma kẹ ae, gbe oware nọ a re ru nọ a gbẹ rọwo ho. (Luk 9:2-5) Ọ tẹ jẹ ta epanọ ilele riẹ a te ta usi uwoma na te. Ọ ta nọ a te ta usi uwoma na “re o jọ isẹri kẹ erẹwho na kpobi.” (Mat. 24:14; Iruẹru 1:8) Ọ ta kẹ ilele riẹ re nọ jọ a wuhrẹ ahwo re a ru eware kpobi nọ o juzi rai. Ẹme nọ Jesu ọ ta u dhesẹ nọ a ti ru iruo nana nọ i wuzou gaga na rite oke mai na, je “rite oke urere uyero-akpọ na.” (Mat. 28:18-20) Yọ ẹme nọ ọ ta evaọ eruẹaruẹ nọ o dhesẹ kẹ Jọn u dhesẹ vevẹ nọ ọ gwọlọ nọ ilele riẹ a re wuhrẹ ahwo kpahe Jihova.—Evia. 22:17. w21.07 2-3 ¶3-4

Evaọ akpọ nọ ma rrọ nẹnẹ na, ahwo buobu a rẹ gwọlọ jọ ohwo ọsosuọ hayo gwọlọ nọ ae ọvo eware e rẹ mai woma kẹ. Ohwo nọ ọ be thueki ọ sai fi iwhayo re eki o kiekpe amọfa, u ve woma kẹ ọyomariẹ. Ohwo nọ ọ rrọ utu riẹ fa igemu ọ sai keke aro fihọ nwa ohwo utu ọdekọ oma re ahwo utu riẹ a kparobọ. Ọmọ-isukulu nọ o bi kere ẹdawọ nọ a rẹ rọ ruọ isukulu ikpehru ọ sai tho evaọ ẹdawọ na re ọ ruẹse pase. Mai Ileleikristi ma riẹ nọ eware itiena kpobi e thọ, keme enana yọ “iruo uwo.” (Gal. 5:19-21) Kọ odibo Jihova ọ sae jọ ukoko na thuẹhọ epanọ ọ rẹ rọ jọ ohwo ọsosuọ, jẹ tubẹ lẹliẹ amọfa wo uruemu nana rekiyọ ọ be riẹ hẹ? Nọ emamọ onọ nọ u fo nọ ma rẹ ta kpahe keme ma te bi hrowo oma, okugbe ọ sae jọ ukoko na ha. Fikiere, u fo re ma hai roro kpahe idibo Ọghẹnẹ oke anwae jọ, te ezae te eyae nọ i wo ẹzi oma-uhrowo ho. w21.07 14 ¶1-2

Ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma ti fiobọhọ kẹ inievo nọ uye u te oma. Ma rẹ talamu inievo nọ uye u te oma hayo nọ oware jọ o be kẹ uye. Ma you inievo ukoko na, fikiere ma rẹ daoma ru oware kpobi nọ ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ ae. (Itẹ 12:25, oruvẹ.; 24:10) Nwanọ ere Pọl ukọ na ọ ta nọ ma ru. Ọ ta nọ: “Wha ta eme omosasọ kẹ enọ e rrọ ọkora, wha tha enọ e ga ha uke, wha wo odiri kẹ ahwo kpobi.” (1 Tẹs. 5:14) Ẹsibuobu, edhere nọ ọ mai woma nọ ma re ro fiobọhọ kẹ oniọvo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma hayo nọ ọ rrọ ọkora họ, nọ ma tẹ be gaviezọ kẹe jẹ vuẹe nọ ma you rie. Ma tẹ romatotọ gaviezọ kẹ odibo Jihova nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma, Jihova o re muẹrohọ onana, yọ eva mai e rẹ were iẹe. Obe Itẹ 19:17 o ta nọ: “Ohwo nọ o bi fiobọhọ kẹ oruori o bi momo kẹ Jihova, yọ Ọ te hwa oware nọ o ru zihe kẹe.” w21.11 10 ¶11-12

Eme ma rẹ sai ru enẹna rọ ruẹrẹ oma kpahe kẹ eware nọ e te via evaọ obaro? U fo nọ eware nọ ma wo e rẹ da omai ẹro. Yọ u fo nọ oware nọ o rẹ mae lẹliẹ eva were omai họ, usu mai avọ Jihova. Ma tẹ riẹ Ọghẹnẹ ziezi, ẹsiẹe u ti gine mu omai ẹro nọ ọ te thọ omai evaọ oke nọ Gọg obọ Magọg ọ te wọ ohọre ze. Ma te rri ẹme ikere inẹnẹ na ziezi, ma rẹ ruẹ oware nọ o wha riẹ ze nọ Devidi o ro fievahọ Jihova. Devidi ọ jẹ hae rẹroso Jihova ẹsikpobi, yọ Jihova o ru oma vuọ ẹe ẹdẹvo ho. Nọ ọ gbẹ jọ ọmaha, ọ ta kẹ ọgwara ahwo Filistia nọ a re se Goliat nọ: “Jihova ọ te rehọ owhẹ họ obọ mẹ nẹnẹ na.” (1 Sam. 17:46) Uwhremu na nọ Devidi ọ jẹ gbodibo kẹ Sọl nọ ọ jọ ovie, unuẹse buobu Sọl ọ gwọlọ nọ o re kpei no. Rekọ ‘Jihova ọ jọ kugbe’ Devidi. (1 Sam. 18:12) Nọ Devidi o roro te oghẹrẹ nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹe evaọ eware nana kpobi, ọ tẹ riẹ kẹ omariẹ nọ Jihova o ti fiobọhọ kẹe evaọ ebẹbẹ nọ e jọ otọ kẹe. w22.01 6 ¶14-15

Jihova ọ rẹ họroma ha evaọ oware kpobi nọ o bi ru. Ọ rẹ romatotọ ru ei. O re ru ere re oware kpobi nọ o bi ru o wha orro se odẹ riẹ, re o jẹ wha erere se amọfa. Wọhọ oriruo, ẹmẹrera Jihova ọ rọ ma akpọ na jẹ ma eware kpobi nọ e rrọ eva riẹ, yọ unọjọ utọjọ o ru rai. Ebaibol ọ ta nọ Jihova “o dhesẹ oghẹrẹ nọ ọ rẹ rro te,” o “fi otọhotọ riẹ họ,” ọ tẹ jẹ “rehọ utho ubienẹ riẹ vi.” (Job 38:5, 6) Nọ Jihova ọ ma akpọ na no, ọ tẹ jẹ romatotọ rri iruo riẹ kpobi. (Emu. 1:10, 12) Ma riẹ nọ eva e te were ikọ-odhiwu na gaga nọ a tẹ ruẹ oware okpokpọ kpobi nọ Jihova o ru evaọ oke nọ ọ jẹ ma akpọ na. Oma o te siọ ae ba emu hu! Eva nọ e jẹ were ae na u ru nọ a rọ “koyẹ jiri” Ọghẹnẹ. Eme onana u wuhrẹ omai? O rehọ Jihova ikpe idu buobu re ọ tẹ te ma eware kpobi re. Rekọ nọ ọ romatotọ rri eware kpobi nọ ọ ma, ọ tẹ ta nọ aikpobi i “woma gaga.”—Emu. 1:31. w21.08 9 ¶6-7

Jesu ọ ta evaọ ọtadhesẹ etalẹnte na inọ ọzae jọ ọ gwọlọ kpohọ erẹ. Taure ọ tẹ te nyavrẹ, o te se erigbo riẹ jẹ kẹ ae etalẹnte nọ a rẹ rọ thueki. Ọzae na ọ riẹ nọ epọvo na erigbo riẹ na a rrọ họ, fikiere ọ tẹ kẹ ọjọ etalẹnte isoi, ọfa etalẹnte ivẹ, ọrọ avọ esa kọ etalẹnte ọvo. Erigbo ivẹ ọsosuọ na a rọ etalẹnte rai thueki ziezi. Rekọ ọrọ avọ esa na ọ rọ etalẹnte riẹ ru oware ovo ho, fikiere olori riẹ o te si ei no iruo. Ọrigbo ọsosuọ gbe ọrọ avọ ivẹ na a se iruo nọ olori rai ọ kẹ rai na gboja ziezi, a tẹ rọ igho nọ a kẹ rai na thueki. Onọ u ru nọ a ro wo erere nọ o bu te ugho nọ a kẹ rai na akwava. Olori rai ọ hwa rai emamọ osa fiki emamọ oware nọ a ru na. Eva e were olori na gaga, ọ tẹ ta kẹe nọ ọ te kẹ ae iruo efa. w21.08 21 ¶7; 22 ¶9-10

Jihova o thihakọ kẹ ahwo gaga no evaọ edẹ urere nana. Ọ gwọlọ raha ohwo ọvo kufiẹ hẹ. (2 Pita 3:9) Ọ be kẹ ohwo kpobi uvẹ nọ ọ sai ro kurẹriẹ re ọ gọe. O make rrọ ere na, o ti thihakọ bẹdẹ bẹdẹ hẹ. Ohwo kpobi nọ ọ rọwo kurẹriẹ evaọ umutho oke nọ u kiọkọ na ha, oware nọ o via kẹ Fẹro evaọ oke Mosis na o te via kẹe. Jihova ọ ta kẹ Fẹro nọ: “Enẹ yọ mẹ rriẹ obọ mẹ rọ uye ogaga tehe owhẹ avọ ahwo ra no, yọ a hai ti voro owhẹ no otọakpọ na no. Rekọ fiki ugogo ẹjiroro nana me ro vu owhẹ wa uzuazọ: re me dhesẹ ogaga mẹ kẹ owhẹ, je ru re a jọ otọakpọ na soso whowho odẹ mẹ.” (Ọny. 9:15, 16) Ukuhọ riẹ, erẹwho na kpobi a te riẹ nọ Jihova ọvo họ Ọghẹnẹ uzẹme na. (Izik. 38:23) Enuhu nọ a ta kpahe evaọ oria ikere inẹnẹ na u bi dhesẹ nọ ahwo kpobi nọ a rọwo nọ Ọghẹnẹ o re su ai hi wọhọ Fẹro, a te raha ai kufiẹ bẹdẹ bẹdẹ. w21.09 18-19 ¶17-18

Kọ o be kẹ owhẹ uye gaga inọ a si ohwo ra jọ no ukoko? Kọ eme who re ru otẹrọnọ ahwo jọ evaọ ukoko na a be ta eme nọ e be tubẹ lẹliẹ oware na da owhẹ ga? Uzẹme riẹ họ, ohwo kpobi ọ te nwane ta ẹme nọ o kiehọ owhẹ oma ha. (Jem. 3:2) Mai ọvuọvo ọ gba ha. Fikiere, jọ u gbe owhẹ unu hu nọ ahwo jọ a gbẹ riẹ oware nọ a rẹ vuẹ owhẹ hẹ, hayo nọ ẹme oyoma ọ tẹ la no ahwo jọ unu ze kẹ owhẹ. Kareghẹhọ ohrẹ nọ Pọl ukọ na ọ kẹ omai, inọ: “Wha gbẹ hai thihakọ kẹ ohwohwo jẹ rọvrẹ ohwohwo riẹriẹriẹ nọ ohwo jọ ọ tẹ maki wo oware jọ nọ u re ru ei go.” (Kọl. 3:13) Gbẹ hai fiobọhọ kẹ ahwo uviuwou ọnọ a si no ukoko. Hai ru eware nọ i dhesẹ nọ who you rai, re whọ jẹ hae tuduhọ ae awọ ziezi. (Hib. 10:24, 25) Ẹsejọ ahwo uviuwou ọnọ a si no ukoko a rẹ ta nọ inievo ukoko na a bi ru wọhọ ẹsenọ a si ae omarai no ukoko re. Who ru oware ovo nọ o rẹ lẹliẹ ai roro ere he. Hai jiri inievo nọ a si ohwo rai jọ no ukoko, re whọ jẹ hae tuduhọ ae awọ, maero kọ emaha nọ ọsẹ hayo oni rai o no ukoko no. w21.09 29 ¶13-14; 30 ¶16

Nọ oniọvo nọ ọ kpako no avọ uzoge a te bi lele ohwohwo ta ẹme, aimava na a re wo erere noi ze. (Rom 1:12) U ti mu uzoge na ẹro viere inọ Jihova ọ rẹ ginẹ rẹrote idibo riẹ nọ e talamu ei. Oniọvo nọ ọ kpako no na omariẹ ọ te ruẹ nọ a gine you rie. Eva e te jẹ were iẹe nọ o bi gbiku eware nọ Jihova o ru kẹe no kẹ owhẹ na. Ohwo ọ tẹ maki wo erru, erru na ọ rẹ hiẹ nọ ọ tẹ be kpako no. Rekọ ohwo nọ ọ talamu Jihova ọ tẹ be kpako no ẹsiẹe ọ rẹ mai wo erru evaọ aro Jihova. (1 Tẹs. 1:2, 3) Fikieme o rọ rrọ ere? Keme anwọ ikpe buobu ze na, inievo nana a bi ru eware nọ Ọghẹnẹ ọ be rọ ẹzi riẹ wuhrẹ ae, a tẹ be rọ ere wo emamọ uruemu nọ u fo Oleleikristi. Ma tẹ be hai bi kẹle inievo mai nọ e kpako no na re ma riẹ ae ziezi, be kẹ ae adhẹẹ, jẹ be jọ obọ rai wuhrẹ eware, ma ti rri rai ghaghae vi epaọ anwẹdẹ. Re ukoko o sae nyaharo, eva e vẹ jẹ were ohwo kpobi, orọnọ izoge na ọvo a re rri inievo nọ e kpako no ghaghae he, inievo nọ e kpako no a re je rri izoge na ghaghae re. w21.09 7 ¶15-18

Joma hae daoma ẹsikpobi re ma gbe dhesẹ eva egaga ha, ukpoye joma rọ aro kele Ọghẹnẹ mai nọ “ọ vọ avọ ohrọ” na. (Ẹf. 2:4) Ohwo nọ o wo ohrọ-oriọ, orọnọ udu riẹ ọvo ọ rẹ jọ re ohrọ ohwo ho, yọ unu ọvo ọ rẹ rọ tae he. Ukpoye o re fiobọhọ kẹ amọfa ro dhesẹ iẹe via. Fikiere mai kpobi ma rẹ daoma re ma ruẹ epanọ ma sai ro fiobọhọ kẹ amọfa evaọ uviuwou mai, ukoko mai, gbe evaọ oria nọ ma be rria. Eware buobu e riẹ nọ ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ amọfa ro dhesẹ nọ ma be re ohrọ rai. Ma te muẹrohọ nọ ohwo jọ ọ rrọ ọkọkora, ma sai there ememu sei hayo ru oware ofa kẹe nọ o rẹ sasa iẹe oma. Nọ a tẹ rehọ oniọvo nọ a si no ukoko zihe ze, ma sai bigbae je ru oma sasa iẹe. Ma sae jẹ rọ eria Ebaibol nọ e rẹ sasa ahwo oma ta usi uwoma kẹ ae. (Job 29:12, 13; Rom 10:14, 15; Jem. 1:27) Ma te muẹrohotọ ziezi, ma te ruẹ eware buobu nọ ma rẹ sai ru ro dhesẹ nọ ma be re ohrọ amọfa. Ma tẹ be hae re ohrọ amọfa, eva mai e te were Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na gaga, ọnọ “ọ vọ avọ ohrọ” na. w21.10 13 ¶20-22

Devidi ọ jọ Olezi avọ 23 fodẹ eware nọ e ginẹ mae roja kẹ ohwo-akpọ. Eye họ eware iwoma nọ Jihova o bi ru kẹe fikinọ ọ rọwo nọ ọ rẹ jọ otọ Jihova, Othuru-igodẹ nọ ọ mai kpehru na. Jihova o re su ei “nya idhere ẹrẹreokie,” yọ o re fiobọhọ kẹe evaọ oke nọ eware i te woma kẹe gbe oke nọ eware e tẹ rrọ gaga kẹe. Eme nọ ọ jọ olezi yena ta i dhesẹ nọ, dede nọ o wọhọ ẹsenọ Jihova ọ be rehọ iẹe kpohọ “oria nọ ẹbe ọrọrọ ọ vọ,” ebẹbẹ e te se iẹe ba ete he. Ẹsejọ udu o rẹ sai whrehe iei, o vẹ wọhọ ẹsenọ ọ be nya evaọ “ukiekpotọ ebi ọlala,” yọ ahwo jọ a ti mukpahe iẹe. Rekọ fikinọ Jihova họ Othuru-igodẹ nọ ọ be rẹrotei, ọ rẹ “dhozọ enwoma evo ho.” Ẹvẹ ma sae rọ ta nọ ‘oware uwoma ovo o kare’ Devidi hi? Uyo na họ, Devidi o wo eware kpobi nọ i re ru nọ usu riẹ avọ Jihova o rẹ rọ jọ kpekpekpe. Devidi ọ rẹroso eware eyero akpọ họ, inọ eye e te lẹliẹ eva were iẹe. Umutho eware nọ o wo oke yena e da riẹ ẹro. Oware nọ o mae jariẹ oja kpobi họ, epanọ Jihova ọ rẹ rọ thọe, o ve je ru oware nọ ọ rẹ rọ ghale iẹe. Ma te rri ẹme Devidi na, ma rẹ ruẹ nọ u fo vievie he re ma se eware eyero akpọ gboja gahrọ. w22.01 3-4 ¶5-7

Idibo Jihova oke anwae a ta usi uwoma kẹ ahwo nọ a jẹ gaviezọ họ re. Wọhọ oriruo, Noa ọ jọ “ọtausiuwoma ẹrẹreokie.” Yọ o wọhọ nọ ọ ta usi uwoma te ikpe buobu. (2 Pita 2:5) Ma riẹ nọ ẹsejọhọ Noa o je rẹro nọ ahwo jọ a ti kurẹriẹ nọ ọ te ta usi uwoma kẹ ae na, rekọ Jihova ọ ta ẹme ọvo nọ u dhesẹ ere he. Ukpoye nọ ọ jẹ vuẹ Noa nọ o ku okọ, ọ ta kẹe nọ: “Whọ rẹ ruọ eva okọ na, whẹ, emezae ra, aye ra, gbe eyae emezae ra.” (Emu. 6:18) Yọ Noa o te rri epanọ Ọghẹnẹ ọ ta nọ okọ na o rẹ rro te, ẹsejọhọ ọ te riẹ nọ, otẹrọnọ ahwo jọ a ti kurẹriẹ, a ti bu hu. (Emu. 6:15) Yọ wọhọ epanọ ma riẹ, makọ omọvo dede o kurẹriẹ hẹ nọ Noa ọ jẹ ta usi uwoma kẹ ae na. (Emu. 7:7) Kọ Jihova o rri nọ Noa ọ daoma te he? Vievie! Ukpoye, Jihova o rri nọ Noa ọ ta usi uwoma ziezi keme ọ romatotọ ru oware nọ ọ ta kẹe.—Emu. 6:22. w21.10 26 ¶10-11

O sae jọ nọ ẹme nana nọ Naomi ọ ta na o da Rut keme o ru eware buobu ro fiobọhọ kẹ Naomi no. O lele i rie weri, ọ sasa e riẹ oma, avọ iẹe a tẹ jẹ nya ugbo edẹ buobu kpozi. Ghelọ eware nana kpobi nọ o ru na, Naomi ọ ta nọ: “Jihova o ru omẹ zihe ze ababọ.” Ẹme nana nọ ọ ta na u dhesẹ nọ o bi tube roro kpahe Rut nọ ọ rrọ kugbei na ha inọ o bi fiobọhọ kẹe. Ẹme na ọ te siọ Rut ba ẹda ha. Ghele na, ọ nyasiọ Naomi ba ha. (Rut 1:3-18) Oniọvo-ọmọtẹ nọ o wo ẹbẹbẹ ọ sae ta ẹme jọ nọ o rẹ kẹ omai uye dede nọ ma bi fiobọhọ kẹe. Rekọ ajọ o kẹ omai uye he. Ma re gbe bigba oniọvo na ghele jẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai ruẹ edhere nọ ma sai ro ru oma sasa iẹe. (Itẹ 17:17) Nọ oniọvo-ọmọtẹ o te wo ẹbẹbẹ, nọ whọ jẹ gwọlọ fiobọhọ kẹe, ẹsejọhọ ọ te kake ta kẹ owhẹ nọ who du daezọ họ. Rekọ ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma te nwane rọ ere nyasiọ ẹe ba ha.—Gal. 6:2. w21.11 11 ¶17-19

Evaọ Ebaibol, a tẹ ta nọ ohwo ọ rrọ “ọrẹri,” u dhesẹ nọ ohwo na o wo emamọ uruemu, o te je bi ru eware nọ u fo nọ ohwo nọ ọ be gọ Ọghẹnẹ o re ru. U dhesẹ re nọ oware nọ Jihova ọ gwọlọ ọvo o re ru. Fikiere, re ma sae jọ ọrẹri, ma rẹ kẹnoma kẹ eware nọ e rẹ dha Ọghẹnẹ eva, ma ve ru enọ e rẹ were iẹe, jẹ daoma jọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ. Ebaibol o gine dhesẹ nọ Jihova ọ rrọ fuafo gaga. Nọ ma te roro te epanọ Ọghẹnẹ ọ fo te, ma rẹ sai roro nọ ma sae jọ egbẹnyusu riẹ hẹ. Jihova yọ Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ fuafo. Oware kpobi nọ o ru o rẹ fo emu fo aro. Ikọ-odhiwu jọ nọ a re se Sẹraf nọ e kẹle agbara-uvie riẹ gaga a ta nọ ere ọ ginẹ rrọ. Ejọ rai a bo nọ: “Ọrẹri, ọrẹri, ọrẹri na họ Jihova olori egbaẹmo.” (Aiz. 6:3) Re ikọ-odhiwu a sae kẹle Jihova ziezi, o gwọlọ nọ a rẹ jọ ọrẹri. Kọ a ginẹ rrọ ọrẹri? Ee. w21.12 3 ¶4-5

Izoge a re roro kpahe epanọ a sai ro wo iruo nọ a rẹ rọ rẹrote omarai ẹdẹfa nọ a te te ohwo no. Iticha rai gbe imoni rai nọ e rrọ ukoko na ha a sae vuẹ ae nọ a kpohọ isukulu ilogbo re a sai wo emamọ iruo nọ a rẹ jọ hwa ae okposa. A te ru ere, o sae whae ze nọ a gbe ti ro wo uvẹ nọ a sae rọ gọ Ọghẹnẹ ziezi hi. Rekọ esẹgbini rai gbe egbẹnyusu rai nọ e rrọ ukoko na a sae vuẹ ae nọ a daoma romakẹ egagọ Jihova ziezi. Ẹvẹ uzoge nọ o you Jihova ọ sae rọ riẹ oware nọ o te wha erere sei evaọ obaro? O te se obe Ahwo Ẹfisọs 5:15-17 jẹ romatotọ roro kpahe iẹe, u ti fiobọhọ kẹe. Jọ o se oria Ebaibol nana re ọ nọ omariẹ nọ: ‘Eme họ “oreva Jihova”? Eme me re ru nọ o te ginẹ were Jihova? Eme me ti ru nọ o te mae wha erere se omẹ ẹdẹfa?’ Kareghẹhọ nọ “edẹ na e rrọ muomu,” yọ Ọghẹnẹ ọ te raha akpọ nana nọ Ẹdhọ o bi su na kẹle na. w22.01 27 ¶5

Oke vẹ Jemis o ro zihe ruọ olele Jesu? Nọ a kpare Jesu no uwhu ze no, ọ “romavia kẹ Jemis, kẹsena ọ tẹ romavia kẹ ikọ na kpobi.” (1 Kọr. 15:7) Nọ Jesu ọ romavia kẹ Jemis no, iroro Jemis i te muhọ enwene, o te ti zihe ruọ olele Jesu. Jemis ọ jọ kugbe ikọ na evaọ oke nọ a je rẹro ẹzi ọfuafo nọ Jesu ọ ya eyaa riẹ na evaọ ubruwou ehru nọ a jọ evaọ obọ Jerusalẹm. (Iruẹru 1:13, 14) Uwhremu na Jemis ọ jọ omọvo utu ẹruorote na. (Iruẹru 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Yọ taure ukpe 62 C.E. u te ti te, Ọghẹnẹ ọ rọ ẹzi riẹ fiobọhọ kẹ Jemis kere ileta se Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo. Ileta yena i bi fiobọhọ kẹ omai nẹnẹ, te ma rrọ ikpodhiwu hayo ẹruore otọakpọ obonẹ ma wo. (Jem. 1:1) Ogbiku ahwo Ju jọ nọ a re se Josephus ọ ta nọ Ananias the Younger nọ ọ jọ ozerẹ okpehru ahwo Ju ọye ọ kẹ udu nọ a ro kpe Jemis no. Jemis ọ gọ Jihova bọwo ẹdẹ nọ o ro whu. Ẹruore obọ odhiwu o wo. w22.01 8 ¶3; 9 ¶5

Oware jọ nọ ma rẹ sai wuhrẹ no oria ikere inẹnẹ na ze họ, ma re rẹro nọ Jihova o ti di ogba wariẹ omai họ họ nọ ebẹbẹ i gbe ro te omai hi. Wọhọ epanọ a dawo Jesu te oka na, ma rẹ ruẹrẹ udu mai kpahe inọ odawọ nọ u te omai kpobi kẹhẹ, makọ uwhu dede, ma re gbe kru ẹrọwọ mai ghele. (Mat. 16:24, 25) Dede na, u mu omai ẹro nọ Jihova ọ rẹ kuvẹ hẹ re edawọ nọ i re te omai e ga te epanọ ma gbẹ sai ro thihakọ rai hi. (1 Kọr. 10:13) Oware ofa jọ nọ ma wuhrẹ họ, a sai kienyẹ omai wọhọ epanọ a kienyẹ Jesu na. (1 Pita 2:19, 20) Orọnikọ fikinọ ma ru oware jọ thọ a be rọ wọso omai hi, rekọ fikinọ ma bi dhomahọ iruẹru akpọ na ha yọ ma bi wuhrẹ ahwo uzẹme na. (Jọn 17:14; 1 Pita 4:15, 16) Jesu ọ riẹ oware nọ Jihova ọ rọ kẹe uvẹ re ọ ruẹ uye. Rekọ ẹsejọ idibo Jihova a rẹ riẹ hẹ oware nọ o soriẹ nọ a be rọ ruẹ uye. A rẹ nọ omarai ẹsejọ nọ, ‘Fikieme Jihova ọ rọ kuvẹ re oware utiona o via kẹ omẹ?’ (Hab. 1:3) Jihova Ọsẹ mai nọ o wo ohrọ-oriọ gbe odiri na o re roro vievie he inọ idibo riẹ yena a wo ẹrọwọ họ. Ọ riẹ nọ idhọvẹ e be wha iroro yena ze, yọ ọye ọvo họ ọnọ ọ rẹ sae sasa ae oma.—2 Kọr. 1:3, 4. w21.04 11 ¶9-10

Egagọ mai e te were Jihova nọ ma te bi ru oreva riẹ, nọ ma te you rie, nọ ma tẹ jẹ be kẹe adhẹẹ. Ma you Jihova gaga. Ma riẹ nọ u fo nọ ma rẹ gọe, yọ ma gwọlọ gọe uvi ẹgọ. Olẹ yọ edhere jọ nọ ma be rọ gọ Ọghẹnẹ. Ebaibol na ọ ta nọ elẹ mai e wọhọ insẹnse nọ a nabe riẹ ru. A jẹ hae mahe insẹnse kẹ Jihova evaọ uwou-udhu na. Yọ uwhremu na, a jẹ mahe insẹnse evaọ etẹmpol na re. Insẹnse na e jẹ hae were Ọghẹnẹ. Epọvo na re, elẹ nọ ma lẹ no udu ze e rẹ were iẹe o tẹ make rọnọ ma ru onaa họ ẹme na gaga ha. (Itẹ 15:8; Izie. 33:10) Eva e rẹ were Jihova gaga nọ ma tẹ be hae jọ olẹ mai vuẹe nọ ma you rie, je yere iei kẹ eware nọ o ru kẹ omai. Ọ gwọlọ nọ ma ta eva mai kpobi kẹe, te eware nọ e be kẹ omai uye, gbe eware nọ ma gwọlọ. Taure whọ tẹ te lẹ se Jihova, kọ u gbe ti woma re whọ romatotọ roro kpahe ẹme nọ whọ te ta? Who te ru ere, elẹ ra e te wọhọ insẹnse nọ i bi gbo ore awere su Ọsẹ obọ odhiwu ra. w22.03 20 ¶2; 21 ¶7

Evaọ ẹmo Amagidọn, orọnọ mai ma te vuẹ Jihova ohwo nọ o re siwi gbe ohwo nọ o ti whu hu. (Mat. 25:34, 41, 46) Kọ onọ Jihova o ru kpobi o te were omai, manikọ o te kẹ omai uye? Kọ whọ gbẹ ruẹ nọ u fo re who fievahọ Jihova enẹna, inọ oware kpobi nọ o ru o rrọ gbagba re whọ sai fievahọ iẹe evaọ obaro? Akpọ ọ te were gaga nọ Uvie Ọghẹnẹ o tẹ ze no. Nọ ma tẹ ruọ akpọ ọkpokpọ na no, egagọ erue e gbẹ te jọ họ. Te otu nọ e be thueki nọ e be wha ahwo re, gbe egọmeti akpọ nana nọ i bi kienyẹ ahwo jẹ rọ uye bẹ ahwo anwọ ikpe buobu ze na, a te gbẹ jariẹ hẹ. Ẹyao, owho, gbe uwhu nọ u bi kpe ahwo mai siọ omai ba na e te gbẹ jariẹ gbe he. A ti fi Setan avọ idhivẹri riẹ họ uwou-odi ikpe odu (1,000) soso. Uye nọ a si se omai na o te gbẹ jọ họ. (Evia. 20:2, 3) Eva e te were omai gaga oke yena nọ ma ro fievahọ Jihova inọ oware nọ o ru kpobi o rrọ gbagba. w22.02 6-7 ¶16-17

Jesu ọ jẹ hai ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jọ oria. Yọ o je wuhrẹ ahwo inọ a te wo ẹwhọ kugbe ohwo, jọ a daoma ku ẹwhọ na họ, o gbẹ rrọ ere he, eva e te were Jihova ha. (Mat. 5:23, 24) Yọ oke nọ ilele riẹ a jẹ hae whọ kuoma fiki ẹme ohwo nọ ọ mae rro evaọ usu rai, ọ jẹ hai fiobọhọ kẹ ae ku ẹwhọ na họ. (Luk 9:46-48; 22:24-27) Ma gbẹ be gwọlọ ohwo ẹme he, kiyọ mai yọ ahwo odhedhẹ. Rekọ u no etẹe kuhọ họ. Ma rẹ daoma ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jariẹ nọ ẹwhọ ọ tẹ rrọ otọ. Yọ inievo jọ a te wo ẹmẹwhọ, ma rẹ ta kẹ ae re a ku ẹwhọ na họ. (Fil. 4:2, 3; Jem. 3:17, 18) Ma sae nọ omamai nọ: ‘Kọ mẹ be hae daoma ru epanọ udhedhẹ o rẹ rọ jariẹ o tẹ make rọnọ mẹ rẹ kpairoro vrẹ oware jọ dede? Nọ oniọvo jọ o te ru omẹ thọ, kọ mẹ be hai fi egrẹ họ eva? Nọ ẹmẹwhọ ọ tẹ rrọ udevie mẹ avọ ohwo jọ, kọ mẹ be hae hẹrẹ nọ ọ nyaze ti wounu kẹ omẹ? Manikọ mẹ họ ohwo nọ ọ be hae nyabru ei re ma ku ẹwhọ na họ, o tẹ make wọhọ nọ ọye o ru thọ dede?’ w22.03 10 ¶10-11

Ikpe buobu nọ i kpemu, a jọ Ebaibol na ruẹaro nọ ahwo Ọghẹnẹ a te “rọ unevaze fialoma via” kẹ iruo Jihova, yọ Jesu nọ ọ rrọ Ọmọ riẹ ọye ọ te jọ osu rai. (Ol. 110:3) Eruẹaruẹ yena i bi rugba nẹnẹ. Kukpe kukpe, idibo Jihova a be rọ euwa nọ i bu te ima buobu ta usi uwoma. U no rai eva ze nọ a re ru ere, yọ a be tubẹ rọ ugho obọrai ru iruo na. U te no iruo usi uwoma na no, a re fiobọhọ kẹ inievo ukoko na nọ eware e tẹ rrọ ae oma gaga, a rẹ tuduhọ ae awọ, a ve je fiobọhọ kẹ ae si kẹle Ọghẹnẹ. Ekpako ukoko gbe idibo iruiruo a rẹ jẹ rọ euwa buobu ruẹrẹ oma kpahe kẹ ẹme nọ a ti ru evaọ obọ ewuhrẹ, jẹ nyabru inievo na nyae tuduhọ ae awọ. Fikieme a bi ro ru eware nana kpobi? Fikinọ a you Jihova gbe erivẹ rai. (Mat. 22:37-39) Jesu o fi emamọ oriruo họ otọ kẹ omai. Epanọ o re ro ru eva were amọfa oye o mae jariẹ oja vi epanọ o re ro ru eva were omobọ riẹ. Ma be ginẹ daoma ziezi re ma rọ aro kele iei. (Rom 15:1-3) Ahwo nọ a rọ aro kele iei a re wo irere buobu. w22.02 20 ¶1-2

Iruo ẹwọ a jẹ hae mai ru evaọ orẹwho Izrẹl. Nọ a tẹ rehọ ohwo ejọbo, o gwọlọ nọ a rẹ hwosa kẹe ẹdẹdẹ yena nọ a te ku iruo na họ no. Whọ gbẹ hwosa kẹe nọ o te ku iruo họ no ho, ọ rẹ ruẹ ugho nọ ọ rẹ rọ ko uviuwou riẹ ẹdẹ yena ha. Jihova ọ fodẹ oware nọ o rọ rrọ ere. Ọ ta nọ: “Keme akpọ ọ be bẹe, yọ osa riẹ ọ rẹroso evaọ uzuazọ riẹ kpobi.” (Izie. 24:14, 15; Mat. 20:8) Ẹsiẹvo hayo isiava amara oye a be hwa ahwo buobu nọ a rehọ iruo osa nẹnẹ orọnikọ kẹdẹ kẹdẹ hẹ. Dede na, ma sai wuhrẹ emamọ oware jọ no ẹme nọ ọ rrọ Iruo-Izerẹ 19:13 na ze. Nọ ahwo jọ a tẹ rehọ ahwo iruo nẹnẹ, osa nọ a rẹ hwae u re tube te abọvo iruo nọ ohwo na o ru hu. A re ru ahwo nọ a rehọ iruo na wọhọ erigbo fikinọ a riẹ nọ o wọhọ nọ a wo iruo efa nọ a ti ru hu. Ugho nọ a rẹ tọlọ họ ae obọ u re te ai ru oware ovo ho. Ma sae ta nọ ahwo otiọye na a bi “kru ugho ohwo nọ a rehọ iruo.” O gwọlọ nọ Oleleikristi nọ ọ rehọ ahwo iruo o re se ẹme nana gboja gaga. w21.12 10 ¶9-10

Uruame o rẹ siọ iẹe ba ekpe he keme ọmọziọ uye o bẹ riẹ hẹ oke yena. U gine te epanọ o re ro bo ubo ame. Jesu o rri nọ ọ tẹ ta nọ a fiobọhọ kẹe orọnikọ u dhesẹ hẹ inọ o te ọzae he. U fo nọ ma re roro ere gbe he. O sae jọ nọ ma rẹ gwọlọ vuẹ amọfa re a fiobọhọ kẹ omai hi nọ ma te wo ẹbẹbẹ. O tẹ make rrọ ere, nọ ebẹbẹ jọ e tẹ ga vi omai oma, ivie joma ta kẹ amọfa re a fiobọhọ kẹ omai. Wọhọ oriruo, nọ ma tẹ kpako no hayo nọ oma o gbẹ ga omai tere he, ma sai vi oniọvo jọ re ọ nyae dẹ oware se omai hayo fiobọhọ wọ omai kpohọ ẹsipito. Udu u te whrehe omai, ma sai rovie eva kẹ ọkpako ukoko jọ hayo oniọvo ọfa nọ o kruga ziezi. Inievo itienana a te gaviezọ kẹ omai jẹ ta “emamọ ẹme” nọ ọ rẹ bọ omai ga. (Itẹ 12:25) Joma kareghẹhọ nọ inievo ukoko na a you omai gaga yọ a gwọlọ nọ a re fiobọhọ kẹ omai evaọ “oke idhọvẹ.” (Itẹ 17:17) Rekọ a sae riẹ epanọ eware e rrọ kẹ omai hi nọ ma gbẹ vuẹ ae he. Oye u ro fo nọ ma rẹ vuẹ ae nọ ma te wo ẹbẹbẹ na. w21.04 11-12 ¶11-12

Nọ oware jọ u te nwene evaọ uzuazọ ahwo buobu, o rẹ kẹ ae uye gaga. Inievo mai jọ nọ e rrọ iruo odibọgba oke-kpobi ọrọ obọdẹ na ikpe buobu no, ukoko o ta kẹ ae nọ a nyasiọ iruo yena ba re a kpohọ efa. U te je wo inievo mai jọ nọ e siọ iruo nọ e were rai gaga nọ a je ru evaọ ukoko na ba fikinọ a kpako no. O rẹ ginẹ kẹ ohwo uye nọ oware utioye na o tẹ via. Ma te rri eware epanọ Jihova o bi rri rai, o rẹ gbẹ kẹ omai uye tere he nọ oware jọ o tẹ maki nwene evaọ uzuazọ mai. Jihova o bi ru ikpeware buobu nẹnẹ, yọ eva e be were omai inọ mai yọ ibe iruiruo riẹ. (1 Kọr. 3:9) Jihova o gbe you omai wọhọ epaọ anwẹdẹ. Fikiere nọ a tẹ vuẹ owhẹ nọ whọ siọ oware jọ nọ who je ru evaọ ukoko na ba, whọ nọ enọ bu hrọ họ. Ukpenọ whọ rẹ hai roro kpahe “edẹ nọ e vrẹ no,” lẹ se Jihova, re who je roro kpahe irere nọ enwene na ọ te wha ze. (Ọtausi. 7:10) Joma hae kareghẹhọ nọ eware i ti woma. U ti fiobọhọ kẹ omai wo evawere, jẹ gọ Jihova ziezi o tẹ make rọnọ eware jọ i nwene evaọ uzuazọ mai. w22.03 17 ¶11-12

Amono Jihova o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ? U wo eware buobu nọ Ebaibol ọ ta nọ e rẹ sae were omai hayo nọ ma rẹ sai you. Eware wọhọ “iruo ẹwọ,” “enwaene avọ ewhri,” “uthubro,” “eriariẹ,” gbe “areghẹ.” (2 Irv. 26:10; Itẹ 12:1; 21:17; 29:3) Rekọ a sai wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ eware he, ahwo-akpọ ọvo a re woi kẹ. Dede na, orọnikọ ohwo kpobi Jihova o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ hẹ. Ahwo nọ a rrọ egbẹnyusu ekpekpe riẹ o re you oghẹrẹ otiọye. Uyoyou nọ Ọghẹnẹ mai na o wo kẹ egbẹnyusu riẹ o rẹ hiẹ vievie he. Emamọ eware buobu e riẹ nọ ọ gwọlọ ru kẹ ae, yọ oware ovo u re ru ei hi nọ o gbe ro you rai hi. Jihova o you ahwo-akpọ kpobi. Jesu ọ ta kẹ Nikodimọs nọ: “Ọghẹnẹ o you akpọ na [koyehọ ahwo-akpọ] gaga te epanọ o ro siobọno Ọmọ ọvo riẹ, re ohwo kpobi nọ o fi ẹrọwọ họ iẹe o gbe whu hu rekọ o ve wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”—Jọn 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 2 ¶3; 3 ¶6-7

Ebẹbẹ e da akpọ na fia nẹnẹ. Yọ ẹsejọhọ ma te nyaku ebẹbẹ nọ i ti yoma vi enana evaọ obaro. (Mat. 24:21) Uzẹme riẹ họ, ebẹbẹ nana kpobi i ti notọ ẹdẹ jọ, ma te gbẹ kareghẹhọ ae ofa ha. Ma be lẹ nọ jọ oke yena u te vẹrẹ! (Aiz. 65:16, 17) Fikiere, o roja gaga re ma riẹ epanọ a re thihakọ ziezi enẹna. Jesu ọ ta nọ: “Wha te thihakọ, wha ti siwi uzuazọ rai.” (Luk 21:19) Ma te rri epanọ amọfa nọ a wo oghẹrẹ ebẹbẹ nọ ma wo na a be sai ro thihakọ, ma te sai thihakọ re. Ono o thihakọ eware iyoma buobu no, nọ ma rẹ rọ aro kele? Jihova Ọghẹnẹ. Kọ u gbe owhẹ unu inọ Jihova? Who te roro iei ziezi, whọ te ta nọ ere o ginẹ rrọ. Ẹdhọ họ ohwo nọ o bi su akpọ na, yọ ebẹbẹ ọvo e dariẹ fia. Jihova o wo ogaga nọ ọ sai ro ku ebẹbẹ na kpobi họ obọnana. Rekọ o ri ru ere he, ukpoye o bi thihakọ hẹrẹ oke nọ o fihọ inọ o ti ro ru ei.—Rom 9:22. w21.07 8 ¶2-4