Akpegbivẹ

Jesu ọ ta nọ epanọ othuru-igodẹ avọ igodẹ riẹ a rẹ jọ na, ere ọyomariẹ avọ ilele riẹ a rrọ. (Jọn 10:14) Oriruo yena o fo gaga keme igodẹ e rẹ riẹ ohwo nọ ọ be rẹrote ae, yọ a re vuhu uvou riẹ. Ohwo jọ nọ o kpohọ ugheriwo ọ ruẹ nọ ere o ginẹ rrọ. Ọ ta nọ: “Nọ ma jẹ gwọlọ rehọ igodẹ jọ ifoto, ma te je ru re a bikẹle omai, rekọ a rọwo bikẹle omai hi keme a riẹ uvou mai hi. Ọmọzae ọsese jọ nọ ọ be rẹrote igodẹ na ọ tẹ nyaze. O ri se ai no unu hu na, a tẹ dhẹ ze.” Oware nọ o via kẹ ohwo nọ ọ nyai rri ughe na o lẹliẹ omai kareghẹhọ ẹme nọ Jesu ọ ta kpahe igodẹ riẹ, koyehọ mai ilele riẹ. Ọ ta nọ: “A te gaviezọ kẹ urru mẹ.” Rekọ ẹme na họ, obọ odhiwu Jesu ọ rrọ. Kọ ẹvẹ ma sae rọ gaviezọ kẹe? Obọdẹ edhere jọ nọ ma rẹ rọ gaviezọ kẹe họ, nọ ma tẹ be hai ru eware nọ o wuhrẹ omai.—Mat. 7:24, 25. w21.12 16 ¶1-2

Taure Pọl ukọ na o te ti kurẹriẹ, ọ jọ eva gaga, yọ o je kpokpo Ileleikristi. Rekọ uwhremu na, ọye ọvo ọ rọ unu riẹ ta nọ o ru thọ gaga, yọ ọ gwọlọ nwene. (1 Tim. 1:12-16) Jihova o gine fiobọhọ kẹ Pọl ukọ na. Uwhremu na, ọ tẹ te jọ ọkpako ukoko nọ o you inievo na, nọ o wo ohrọ gbe omaurokpotọ. Pọl ọ kuvẹ re oma lọhọ iẹe he fiki ikpehre eware nọ o ru evaọ okenọ u kpemu, keme ọ riẹ nọ Jihova ọ te rọvrẹ riẹ. (Rom 7:21-25) Ọ riẹ nọ ọ sae nwani ru eware kpobi gbagba ha. Rekọ ọ jẹ daoma kpobi re o yeri uzuazọ nọ u fo nọ Oleleikristi o re yeri. O te je fievahọ Jihova inọ ọ te kẹe ẹgba nọ o re ro ru iruo kpobi nọ ọ kẹ riẹ. (1 Kọr. 9:27; Fil. 4:13) Orọnikọ fikinọ ekpako ukoko a rrọ gbagba jabọ nọ a rọ rehọ ae mu hu. Rekọ Jihova ọ gwọlọ nọ a te ru thọ, jọ a rọwo nọ a ru thọ, a vẹ jẹ daoma wo uruemu nọ u fo nọ Ileleikristi a re wo. (Ẹf. 4:23, 24) U fo nọ ọkpako ukoko ọ rẹ kiẹ omariẹ riwi re ọ riẹ sọ o bi yeri uzuazọ nọ Ebaibol ọ ta nọ Oleleikristi o re yeri. Nọ ọ tẹ ruẹ oware nọ o thọ, ọ vẹ kpọe vi. O te ru ere, Jihova o ti fiobọhọ kẹe wo evawere je ru iruo nọ a kẹ riẹ na ziezi.—Jem. 1:25. w22.03 29-30 ¶13-15

Eme ma re ru nọ ma te muẹrohọ nọ ma be rọ ekpehre ubiẹro rri oniọvo jọ fikinọ ma roro nọ ọ be daoma tere he? Ma rẹ kareghẹhọ nọ eyou Ọghẹnẹ ọ ta nọ ma re you inievo mai. (Jem. 2:8) Ma rẹ jẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai siọ ahwo ẹdhọ ba egu. Kẹsena ma ve bigba oniọvo nọ ma ta nọ ọ be daoma tere he na, ma vẹ rọ ere ru lele epanọ ma lẹ na. Ma sai zizie iei re ma gbe kpohọ usi uwoma kugbe hayo zizie iei ziọ obọ uwou mai re ma re emu kugbe. Ma bi ru ere na, ma vẹ be riẹ oniọvo na ziezi. Ma vẹ jẹ daoma hai muẹrohọ emamọ iruemu nọ o wo nwane wọhọ epanọ Jihova avọ Jesu a re ru na. Ma te bi ru enẹ, kiyọ ma be gaviezọ kẹ emamọ othuru-igodẹ na, ọnọ ọ ta nọ ma siọ ahwo ẹdhọ ba egu. Nwane wọhọ epanọ igodẹ e rẹ gaviezọ kẹ urru ohwo nọ o bi su ai na, ere ọvona mai ilele Jesu ma rẹ gaviezọ kẹ urru riẹ re. Te ma rrọ usu “uthuru okakao” hayo “igodẹ efa” na, joma daoma hae gaviezọ kẹ emamọ othuru-igodẹ na.—Luk 12:32; Jọn 10:11, 14, 16. w21.12 19 ¶11; 21 ¶17-18

Oke nọ a rehọ Rehoboam mu ovie Izrẹl no, ẹdẹ jọ ọ jariẹ nọ ahwo nọ o je su na a rọ ta kẹe nọ o ru oware jọ kẹ ae. A vuẹ riẹ nọ jọ o ru eware lọhọ kẹ ae keme Solomọn ọsẹ riẹ o ru nọ eware e rọ jọ gaga kẹ ae. Rehoboam ọ tẹ nyabru ekpako Izrẹl re a vuẹe uyo nọ u fo nọ ọ rẹ kẹ ahwo na. Emamọ oware o ru na. Ekpako Izrẹl a tẹ vuẹe nọ o te gine ru oware nọ ahwo na a be yare na kẹ ae, ahwo na a te ginẹ jọ abọ riẹ jẹ gbodibo kẹe. (1 Iv. 12:3-7) Ẹsejọhọ ẹme nọ ekpako Izrẹl a ta kẹe na o nwane were iẹe tere he, fikiere ọ tẹ nyabru ehwa riẹ re a vuẹe uyo nọ u fo nọ ọ rẹ kẹ ahwo na. A vuẹ riẹ nọ o ru re eware e ga kẹ ahwo na viere. (1 Iv. 12:9-11) Rehoboam ọ hae te lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹe riẹ onọ u fo nọ o re lele. O ru ere he. Ukpoye kọ ẹme nọ ehwa riẹ a ta kẹe o ru lele. Yọ oware nọ o ru na o wha ẹbẹbẹ ologbo se ọyomariẹ gbe ahwo Izrẹl kpobi. Oware nọ o via kẹ Rehoboam na u dhesẹ nọ ẹsejọ ohrẹ nọ a te kẹ omai o te nwani kiehọ omai oma tere he. Rekọ o tẹ rọwokugbe oware nọ Ebaibol ọ ta, joma jẹe rehọ. w22.02 9 ¶6

Ohwo o te wo omaurokpotọ jẹ riẹ umuo nọ ọ rẹ sai ru ba, ọ rẹ tẹrovi oware nọ izoge nọ e rrọ ukoko na a rẹ sai ru viukpọ eware nọ u fo nọ a re gbe wuhrẹ. O re rri izoge na wọhọ ahwo nọ a bi lele iei hrowo oma ha, rekọ wọhọ ahwo nọ a gbe bi ru iruo kugbe. Inievo nọ e kpako no a re rri izoge na wọhọ ahwo nọ Jihova ọ rọ ghale ukoko na. Eva e rẹ were ae inọ izoge na a bi fiobọhọ kẹ ae wọ owha ukoko na, nọ ae omarai a be kpako no na. A tẹ be fodẹ ekpako soso nọ e rọwo nọ izoge na a fiobọhọ kẹ ae, Naomi yọ ohwo jọ nọ iroro mai i re kpohọ. Evaọ oke nọ ọzae Rut o whu no, Naomi oniọrọ riẹ ọ tẹ jẹ vuẹe nọ jọ o zihe bru ahwo riẹ. Rekọ Rut o sikẹ lele Naomi zihe kpobọ Bẹtlẹhẹm. Uwhremu na, eva e were Naomi gaga inọ o lele i rie kpo je fiobọhọ kẹe. (Rut 1:7, 8, 18) Yọ oghale u no rie ze te aimava na. (Rut 4:13-16) Inievo nọ e kpako no a te wo omaurokpotọ, a rẹ rọ aro kele Naomi. w21.09 10-11 ¶9-11

Ọsẹ obọ odhiwu mai ọ riẹ nọ mai kpobi ma rrọ epọvo na ha. Ẹsejọhọ whọ be daoma vi inievo jọ nọ whọ riẹ ziezi. O sae jẹ jọ nọ whọ be sai ru te amọfa ha fiki owho, ẹyao, gbe ewha uviuwou. Jọ o kẹ owhẹ uye he. (Gal. 6:4) Onọ whọ be sai ru na o te thọrọ Jihova ẹro ho. Otẹrọnọ whọ be dawo utho ẹgba ra kpobi je bi ru ei fikinọ who you Jihova, eva e rẹ were iẹe. Jihova ọ riẹ epanọ whọ gwọlọ ru te, yọ ọ gwọlọ nọ eva e were owhẹ inọ who bi ru utho ẹgba ra. Erere jọ nọ o bi te omai enẹna họ, ma be ruawa ga hrọ họ, keme ma riẹ nọ Jihova o re fiobọhọ kẹ idibo riẹ nọ a te wo ẹbẹbẹ. (Aiz. 41:9, 10) Ma tẹ be gọ Jihova Ọsẹ obọ odhiwu mai na, eva e te were omai ziezi. O te ọnọ emama riẹ kpobi a rẹ kẹ “oruaro na gbe ọghọ na.”—Evia. 4:11. w22.03 24 ¶16; 25 ¶18

Ma gwọlọ rọ aro kele Jesu. Rekọ otẹrọnọ ma bi fiobọhọ kẹ ahwo te epanọ Jesu o je ru hu, jọ o kẹ omai uye he. (Jem. 3:2) Ohwo nọ o bi wuhrẹ epanọ a rẹ drọ eware ọ sae nwane riẹ drọ te ọga nọ o bi wuhrẹ iẹe na ha. Rekọ nọ oke o be nyaharo na, nọ ọ tẹ make drọ thọ, o re wuhrẹ oware jọ noi ze, ọ vẹ be rọ ere rọ aro kele ọga na ziezi. Ere ere na yọ obọ riẹ o be ga. Epọvo na re, ma tẹ be hai ru eware nọ ma jọ Ebaibol wuhrẹ jẹ daoma ziezi evaọ ofẹ nọ ma riẹ nọ ma be jọ ru te he, ma ti fiobọhọ kẹ ahwo ziezi wọhọ epanọ Jesu o ru. (Ol. 119:59) Nẹnẹ, ahwo buobu, ẹkpa rai ọvo a bi si fihọ. Rekọ mai idibo Jihova ma rrọ ere vievie he. Ma ruẹ nọ Jesu ọ jẹ hai fiobọhọ kẹ ahwo, yọ ma gwọlọ ru epọvo na re. (1 Pita 2:21) Ma tẹ be hai fiobọhọ kẹ amọfa wọhọ epanọ Jesu o ru, eva e te were omai gaga keme oware nọ o rẹ were Jihova ma bi ru na. w22.02 24 ¶16; 25 ¶18

Jihova ọ be rọ Ebaibol na vuẹ omai oware nọ ma re ru nẹnẹ. Ma tẹ be hae romatotọ roro kpahe eware nọ Jihova o bi wuhrẹ omai, ma ti ru oware kpobi nọ ọ vuẹ omai nọ ma ru, ma vẹ jẹ ta usi uwoma na ziezi. (1 Tim. 4:15, 16) Edhere ọfa nọ Jihova ọ be rọ vuẹ omai oware nọ ma re ru họ, eme nọ “ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na” ọ be ta kẹ omai. (Mat. 24:45) Orọnikọ ẹsikpobi ma rẹ riẹ oware nọ ọrigbo nọ a re fievahọ na ọ rọ vuẹ omai nọ ma ru oware jọ họ. Wọhọ oriruo, a sae vuẹ omai nọ ma ru oware jọ nọ o rẹ sai siwi uzuazọ mai nọ oware okpẹtu o tẹ via evaọ oria nọ ma be rria, yọ ma bi roro nọ oware utioye na o sae via evaọ oria mai hi. Kọ eme ma re ru nọ ma te roro nọ eware nọ a be vuẹ omai na e nwani wuzou tere he? Joma kareghẹhọ iku nọ ma se evaọ Ebaibol na. Eware jọ nọ Ọghẹnẹ ọ vuẹ ahwo riẹ inọ a ru evaọ oke nọ u kpemu i siwi uzuazọ rai dede nọ who te rri rai e rẹ wọhọ eware nọ i wo erere he.—Ibr. 7:7; 8:10. w22.03 18-19 ¶15-16

Jesu o fi eva riẹ kpobi họ Jihova, oye u ru nọ ọ sae rọ ta ẹme oria ikere inẹnẹ na. Jesu ọ riẹ nọ uzuazọ riẹ o rrọ Jihova obọ, yọ u mu rie ẹro nọ ọ te kpare iẹe no uwhu ze. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹme Jesu na ze? Hai ru oware nọ Jihova ọ ta ẹsikpobi o tẹ make rọnọ uwhu o rẹ sai noi ze. Re whọ sai ru ere, whọ rẹ “rehọ udu ra kpobi fievahọ Jihova.” (Itẹ 3:5) U wo oniọvo jọ nọ a re se Joshua nọ ẹyao ọgaga o kru yọ ikpe ikpegbisoi ọvo ọ jọ. Oke nọ a jẹ gwọlọ rọ edhere nọ Ọghẹnẹ o mukpahe siwi ei, ọ se. Taure o te ti whu ọ vuẹ oni riẹ nọ: “Nimẹ, uzuazọ mẹ o rrọ Jihova obọ. . . . Ẹme nana nọ mẹ be te vuẹ owhẹ na o mu omẹ ẹro gaga: Mẹ riẹ nọ Jihova ọ te kpare omẹ ziọ uzuazọ. Ọ riẹ eva mẹ, yọ me you rie gaga.” U fo nọ mai kpobi ma rẹ nọ omamai nọ, ‘Mẹ tẹ rẹriẹ ovao dhe odawọ nọ o rẹ sai si uwhu kpe omẹ, kọ me ti fi uzuazọ mẹ họ obọ Jihova je fievahọ iẹe inọ ọ te kpare omẹ ze nọ mẹ tẹ maki whu?’ w21.04 12-13 ¶15-16

Usi uwoma ota na o be kẹ omai ẹgba. Ma te kpohọ usi uwoma, eva ọvo e rẹ were omai, te ahwo a gaviezọ hayo a gaviezọ họ. O rẹ jọ inievo jọ oma nọ a be ta usi uwoma te epanọ a gwọlọ họ fiki epanọ eware e rrọ kẹ ae. Otẹrọnọ ere o rrọ owhẹ oma, kareghẹhọ nọ who te bi ru utho ẹgba ra eva e rẹ were Jihova. Ma tẹ be hae daoma ta usi uwoma dede nọ ma be sai no uwou ze he fiki ẹyao, o rẹ were Jihova. Jihova ọ rẹ sae gbẹ edhere kẹ omai nọ ma rẹ rọ ta usi uwoma kẹ edọkita, enọso, gbe amọfa nọ a be rẹrote omai. Otẹrọnọ ẹsikpobi ma bi roro kpahe oghẹrẹ nọ ma je ru te vẹre, eva e te gbẹ were omai hi. Rekọ ma te bi muẹrohọ oghẹrẹ nọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai enẹna, ma ti wo ẹgba nọ ma re ro thihakọ ebẹbẹ kpobi, yọ eva e be were omai. Evaọ usu ibi nọ ma kọ, ma riẹ enọ e te ta awọ mu otọ jẹ rro ho.—Ọtausi. 11:6. w21.05 24-25 ¶14-17

Devidi o fe, ọ jọ ovie, o te je fi emo buobu kparobọ no. Rekọ uvou-uthei u ru nọ eware nana kpobi nọ Jihova o ru kẹe na e rọ thọrọ iẹe ẹro. Devidi ọ ta dede inọ eware nọ Ọghẹnẹ o ru kẹe “i bu vi eware nọ [ọ] rẹ sai kele!” (Ol. 40:5) Rekọ nọ u te oke jọ, eware nọ Jihova o ru kẹe no e tẹ thọrọ iẹe ẹro. O wo eyae buobu. Ghele na, ọ tẹ jẹ gwọlọ aye omọfa dede nọ ọ riẹ nọ oware utioye na o thọ. Odẹ aye na Bat-shiba, aye Uraya, ohwo Hit. Devidi o lele aye na wezẹ, aye na o te dihọ. Ghelọ epanọ oware nọ o ru na u yoma te na, o te je ru nọ a ro kpe ọzae aye na no. (2 Sam. 11:2-15) Eme Devidi o je tube roro oke yena? Kọ o je roro nọ Jihova ọ te ruẹ e riẹ hẹ? Devidi nọ ọ jẹ riẹ ru ziezi vẹre na o wo uvou-uthei uwhremu na, yọ okpẹtu o no rie ze. Rekọ u woma gaga inọ ọ rọwo iruthọ riẹ, o te kurẹriẹ. Yọ eva e were riẹ gaga inọ Jihova ọ rọvrẹ riẹ.—2 Sam. 12:7-13. w21.06 17 ¶10

Ma sai roro nọ ma te ohwo nọ o re wuhrẹ Ebaibol kugbe omọfa ha. Ẹsejọhọ ma bi roro nọ u fo re ma gbe wo eriariẹ ziezi taure ma te ti mu ohwo jọ họ ewuhrẹ kugbe. Otẹrọnọ ere who bi roro, eware esa jọ e riẹ nọ e rẹ sai fiobọhọ kẹ owhẹ. Orọ ọsosuọ, hae kareghẹhọ nọ Jihova o rri nọ who te ohwo nọ ọ rẹ sai wuhrẹ amọfa. Orọ avọ ivẹ, Jesu nọ o wo ‘udu-esuo kpobi evaọ odhiwu gbe otọakpọ na’ ọ kẹ owhẹ udu no inọ whọ nyai wuhrẹ amọfa. (Mat. 28:18) Orọ avọ esa, inievo ukoko na a sai fiobọhọ kẹ owhẹ. Jihova o fiobọhọ kẹ Jesu, keme eware nọ o wuhrẹ i rie eye Jesu o je ro wuhrẹ amọfa. (Jọn 8:28; 12:49) Whọ sae ta kẹ ọsẹro utu usi uwoma ota ra, ọkobaro jọ, hayo oniọvo jọ nọ o wo eriariẹ ziezi re o fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ epanọ a re ro mu obe-uwuhrẹ Ebaibol họ kugbe ohwo. Whọ sai je lele inievo itienana nọ a tẹ be nyai wuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo rai. Ozọ o te rọ ere no owhẹ ẹro re. w21.07 5 ¶12

Akpọ oyoma nana o ti kuhọ kẹle. Fikiere, ma re fievahọ Jihova enẹna vi epaọ anwẹdẹ kpobi. Eme ma rọ ta ere? Nọ uye ulogbo na u te muhọ no, a sae vuẹ omai nọ ma ru oware jọ nọ ma roro nọ u wotọ họ. Uzẹme riẹ họ, orọnikọ Jihova ọ te vuẹ omai omomọvo oware nọ ma re ru hu. Esẹjọhọ ahwo nọ o ro mu evaọ ukoko na, eye ọ te rọ vuẹ omai oware nọ ma re ru. Orọnikọ oke yena ma rẹ rọ vro avro hayo wo iroro ivẹ hẹ. Orọnọ oke yena ma rẹ rọ nọ họ inọ, ‘Kọ enẹ Jihova ọ ginẹ gwọlọ nọ ma ru, manikọ iroro obọrai a be rọ ta ẹme na?’ Kọ who ti fievahọ Jihova oke yena je ru oware kpobi nọ ukoko riẹ o ta nọ who ru? Oghẹrẹ nọ who bi yoẹme kẹ ukoko Jihova te enẹna oye u ti dhesẹ sọ who ti yoẹme oke yena. Who te bi ru oware kpobi nọ ukoko na o vuẹ owhẹ enẹna, kiyọ evaọ oke uye ulogbo na, who ti ru epọvo na re. w22.02 6 ¶15

U wo ẹdẹ jọ nọ Jihova o ro fiobọhọ kẹ Gidiọn avọ egbaẹmo egba esa (300) riẹ fi kparobọ, yọ a hae te rọ fiki riẹ ya-oma. Kẹsena ahwo Ifremu a tẹ nyabru Gidiọn, orọnikọ re a jiri iei hi, rekọ re a rọ evedha nọe oware nọ o gbe ro zizie ai hi fikinọ a zizie i rai evaọ emuhọ họ, oke nọ a jẹ nyae họre ewegrẹ Ọghẹnẹ. (Ibr. 8:1) Gidiọn ọ tẹ kareghẹhọ ae nọ Jihova o fiobọhọ kẹ ai ru ikpeware jọ no re. Fikiere ofu ahwo Ifremu na “o te hrẹ kpotọ.” (Ibr. 8:3) Gidiọn ọ ta nọ ọye họ ohwo na ha, ukpoye, o hrẹ oma riẹ kpotọ re udhedhẹ o sae jariẹ. Oware nọ ahwo Ifremu a ru na u wuhrẹ omai nọ ma rẹ dhogbo epanọ ma rẹ rọ wha orro se omamai hi. Oware nọ o rẹ mae jọ omai oja họ, epanọ ma rẹ rọ wha orro se Jihova. Esẹ gbe ekpako ukoko a sai wuhrẹ obọdẹ oware jọ mi Gidiọn. Oware nọ ma ru o tẹ dha ohwo mai jọ eva evaọ obọ uwou hayo nọ o tẹ dha oniọvo jọ eva evaọ ukoko na, ma rẹ daoma riẹ oware nọ eva e rọ dhae. Ma rẹ ta nọ o muofu keleme he. Ma sai je jiri ohwo na kẹ oware jọ nọ ọ riẹ ru. Ma gbe wo omaurokpotọ họ ma sai ru ere he. Rekọ joma kareghẹhọ nọ udhedhẹ nọ o rẹ jọ udevie mai o mai wuzou orọnikọ re ma dhesẹ nọ ohwo jọ o ruthọ hayo ọ riẹ ru hu. w21.07 16-17 ¶10-12

Jihova o bru ọghọ họ omai oma nọ ọ rọ ma omai evaọ uwoho riẹ. Fikinọ Jihova ọ ma omai evaọ uwoho riẹ, ma sai wo emamọ iruemu buobu nọ ọyomariẹ o wo. Ejọ rai họ, uyoyou, ohrọ-oriọ, ọtẹruo, gbe ẹrẹreokie. (Ol. 86:15; 145:17) Ma te wo iruemu nana, o rẹ wha orro se Jihova yọ ma bi je dhesẹ nọ eva e were omai gaga inọ ọ ma omai evaọ uwoho riẹ. (1 Pita 1:14-16) Ma te bi ru oware nọ o rẹ were Ọsẹ obọ odhiwu mai na, eva e te were omai. Yọ nọ orọnọ Jihova ọ ma omai evaọ uwoho riẹ na, ma sae jọ oghẹrẹ ahwo nọ ọ gwọlọ nọ a rẹ jọ uviuwou riẹ. Jihova ọ ma otọakpọ na wowoma kẹ omai. Jihova ọ ma otọakpọ na jẹ ruẹrẹ iẹe fihọ wowoma kpahotọ bẹ no taure ọ tẹ te ma ohwo fihọ iẹe. (Job 38:4-6; Jeri. 10:12) Fikinọ Jihova ọ rrọ wowou yọ o re ru emamọ eware kẹ amọfa gaga, ọ ma eware iwoma buobu fihọ otọakpọ na nọ e rẹ lẹliẹ eva were ohwo-akpọ. (Ol. 104:14, 15, 24) Nọ ọ ma eware kpobi no, o te rri eware na jẹ “ruẹ nọ eware kpobi nọ ọ ma i woma.”—Emu. 1:10, 12, 31. w21.08 3 ¶5-6

Mai kpobi a ta kẹ nọ ma nyae ta usi uwoma je wuhrẹ ahwo zihe ruọ ilele. (Mat. 28:19, 20; Rom 10:14) Kọ whọ gwọlọ riẹ epanọ a re ru iruo nana nọ i wuzou gaga na ziezi? Daoma se ibroshọ Romakẹ Isase Ẹgbede avọ Ewuhrẹ na, re who je ru eware nọ whọ jariẹ wuhrẹ. Whọ tẹ gwọlọ fi utee họ, whọ jọ utee nọ o mai wuzou o thọrọ owhẹ ẹro ho, koyehọ epanọ who re ro wo iruemu nọ u fo nọ Oleleikristi o re wo. (Kọl. 3:12; 2 Pita 1:5-8) Uzẹme riẹ họ, mai kpobi ma gwọlọ ru iruo kẹ Jihova vi epanọ ma be sai ru enẹna. Evaọ akpọ ọkpokpọ na, oware ovo o te whaha omai hi nọ ma gbẹ te sae rọ rehọ ẹgba mai kpobi gọ Jihova ha. Rekọ taure oke yena u te ti te, ma tẹ be rọ ẹgba mai kpobi ru iruo nọ ma rẹ sai ru evaọ ukoko na eva e te were omai, orọnikọ eva e te dha omai hi inọ uvẹ-iruo jọ u bi te omai obọ họ. Maero na, ma te wha orro gbe ujiro se Jihova, “Ọghẹnẹ evawere” mai na. (1 Tim. 1:11) Fikiere, jọ eva e hae were omai fiki iruo nọ ma bi ru evaọ ukoko na. w21.08 25 ¶18-20

Otẹrọnọ ọsẹgboni ra yọ Isẹri Jihova, kiyọ whọ te riẹ kpahe Jihova no emaha ra ze. A wuhrẹ owhẹ nọ Jihova ọ ma eware kpobi, gbe inọ o wo emamọ iruemu, o te je wo obọdẹ ẹjiroro nọ ọ rọ ma ahwo-akpọ. (Emu. 1:1; Iruẹru 17:24-27) Ahwo buobu a rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ rrọ họ kabikọ inọ ọye ọ ma eware kpobi. Ukpoye a be ta nọ uzuazọ u mu rrọ. A be ta nọ oware jọ u mu romavia, u te muhọ enwene bẹsenọ u ro nwene zihe ruọ eware kpobi nọ e rrọ uzuazọ nọ ma be ruẹ nẹnẹ na. Ahwo jọ nọ a be ta ẹme nana yọ ahwo nọ a kpohọ isukulu gaga. A be ta nọ eware nọ egba-eriariẹ a kiẹ via i dhesẹ nọ Ebaibol ọ ta thọ. A rẹ sae jẹ ta nọ ohwo nọ ọ rọwo nọ Ọghẹnẹ ọ ma eware kpobi yọ ogbori nọ o re rorote he, nọ ọ be rọwo oware kpobi. O tẹ make rọnọ ma gọ Jihova kri no, o gwọlọ nọ mai kpobi na ma re ru eware nọ ẹrọwọ mai o re ro dhe ẹgẹga. Ma te bi ru ere, a te gbẹ sae rọ “eriariẹ akpọ na gbe eviẹhọ ifofe” nọ ahwo nọ a wọso Ebaibol na a bi wuhrẹ ro su omai thọ họ.—Kọl. 2:8. w21.08 14 ¶1-3

Ebẹle, Noa, Abraham, gbe Job a ru oware nọ u dhesẹ nọ a jẹ rọ adhẹẹ kẹ Jihova, a te je you rie. A je yoẹme kẹ Jihova, a fievahọ iẹe, yọ a je dhe idhe kẹe. Iku rai i dhesẹ nọ a jẹ daoma kpobi re a rọ adhẹẹ kẹ Jihova, yọ eware nọ a je ru e were riẹ. Uwhremu na, Jihova ọ tẹ rọ Uzi Mosis na kẹ emọ Abraham. Jihova ọ jọ izi yena ta kpahe eware buobu nọ idibo riẹ a re ru gbe enọ a re ru hu re egagọ rai e sae were iẹe. Nọ Jesu o whu jẹ kparoma kpobọ odhiwu no, Jihova ọ gbẹ gwọlọ nọ a koko Uzi Mosis na ha. (Rom 10:4) No anwọ oke yena ze, u wo uzi okpokpọ nọ u fo nọ Ileleikristi a re koko, oye họ “uzi Kristi na.” (Gal. 6:2) Re ohwo o koko “uzi” nana, orọnikọ o re fi izi buobu họ uzou nọ o re ro yeri uzuazọ riẹ hẹ. Rekọ o re lele oriruo Jesu, o ve je ru lele eware nọ Jesu o wuhrẹ. Epọvo na o rrọ nẹnẹ re, nọ ma te bi lele oriruo Kristi, eva mai e rẹ were Jihova, ma ve je wo “omosasọ.”—Mat. 11:29. w22.03 20-21 ¶4-5

Jihova ọ rẹ gaviezọ kẹ emọ riẹ. Oke nọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ lẹ se Jihova unuẹse buobu, yọ ma riẹ nọ Jihova ọ gaviezọ kẹ elẹ riẹ. Oke kpobi nọ Jesu ọ gwọlọ ru oware jọ nọ u wuzou, ọ rẹ lẹ se Ọsẹ riẹ, yọ Jihova ọ rẹ gaviezọ kẹe. Wọhọ oriruo, taure Jesu ọ tẹ te salọ ikọ ikpegbivẹ riẹ, ọ lẹ se Jihova, yọ Jihova ọ gaviezọ kẹ olẹ riẹ na. (Luk 6:12, 13) Jihova ọ tẹ jẹ gaviezọ kẹ olẹ nọ Jesu ọ lẹ evaọ oke nọ ọ jẹ ruawa gaga. Nọ Jesu ọ riẹ nọ oke nọ a bi ti ro vivie iei u te no, ọ lẹ se Ọsẹ riẹ kpahe odawọ nọ u bi ti tei na. Jihova ọ gaviezọ kẹ olẹ Ọmọ oyoyou riẹ na, o te vi ukọ-odhiwu jọ sei re ọ bọe ga. (Luk 22:41-44) Jihova ọ be gaviezọ kẹ elẹ mai nẹnẹ re. O re ru oware nọ ma yare riẹ evaọ oke nọ o mai kiehọ, yọ o re ru oware nọ o te mai kiehọ kẹ omai. (Ol. 116:1, 2) Oniọvo-ọmọtẹ mai jọ evaọ obọ India ọ ruẹ nọ Jihova o re gine yo elẹ. Ọ jẹ ruawa vrẹta, ọ tẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹe. O kere nọ: “Ividio JW Broadcasting^® amara Asoi ukpe 2019 nọ a jọ ta kpahe oware nọ u re fiobọhọ kẹ omai nọ ma gbẹ ruawa ga hrọ họ na u fiobọhọ kẹ omẹ gaga. Jihova ọ rehọ ividio nana kẹ uyo olẹ mẹ.” w21.09 21-22 ¶6-7

Uzẹme riẹ họ, re Ileleikristi yena a kwa siọ enwenọ eware kpobi ba je mu akpọ ọfa họ eyeri evaọ obonọ a dhẹ nya, okolo oware he. Rekọ a rẹroso Jihova nọ ọ te rẹrote ai. A gbẹ hai wo ẹrọwọ họ, a hai ti ru ere he. Oware ofa jọ u fiobọhọ kẹ ae nọ a sai ro ru ere. Ikpe isoi i kiọkọ re egbaẹmo Rom a tẹ te wariẹ Jerusalẹm họ, Pọl ukọ na ọ vuẹ Ileleikristi nọ e jọ ahwo Hibru emamọ eme jọ. Ọ ta kẹ ai nọ: “Jọ edhere uzuazọ rai o kare uyoyou ugho, jọ onọ wha wo o da owhai ẹro. Keme ọ ta nọ: ‘Mẹ te nyasiọ owhẹ ba vievie he, yọ me ti gbabọkẹ owhẹ vievie he.’ Fikiere, ma sai kru udu ga ziezi, ma vẹ ta nọ: ‘Jihova họ ọnọ o bi fiobọhọ kẹ omẹ; ozọ u re mu omẹ hẹ. Eme ohwo ọ rẹ sai ru omẹ?’” (Hib. 13:5, 6) Ahwo nọ a se ẹme Pọl na gboja, umutho eware nọ a wo o te dae ẹro. Ere ọvo ho, ae o te mae lọhọ kẹ re a kwa siọ eware rai ba kpohọ oria ofa nọ eware e te nwane jọ lọhọ kẹ ae tere he. Ahwo otiọye na a riẹ vevẹ nọ Jihova ọ te rẹrote ai. w22.01 4 ¶7, 9

A tẹ fodẹ ohwo nọ o wo ohrọ, iroro mai e rẹ sai kpohọ ohwo nọ ọ rrọ wowou, nọ ọ rrọ sasasa, yọ o re ru emamọ eware kẹ amọfa. Ma rẹ sae jẹ kareghẹhọ ọtadhesẹ Jesu ọrọ ohwo Sameria na. Ọzae nọ Jesu ọ fodẹ evaọ ọtadhesẹ na yọ ohwo orẹwho ofa, ohwo Sameria. Rekọ “o dhesẹ ohrọ-oriọ” kẹ ohwo Ju nọ iji i kpe mi eware na. Ọ re “ohrọ riẹ,” o te ru epanọ a rọ rẹrotei. (Luk 10:29-37) Ọtadhesẹ nana o dhesẹ uruemu ezi jọ nọ Ọghẹnẹ o wo, oye họ ohrọ. Ọghẹnẹ o you omai jabọ nọ ọ be rọ re omai ohrọ, yọ o bi ru ere kẹdẹ kẹdẹ. U wo oware ofa nọ ohwo nọ ọ rẹ re ohrọ ohwo o re ru. Ọ rẹ rọvrẹ ohwo nọ o ruthọ nọ ọ tẹ ruẹ oware nọ a sae rọ fiki riẹ rọvrẹ riẹ. Ere Jihova o re ru kẹ omai ẹsibuobu. Ọso-ilezi na ọ ta nọ: “Ọ kẹ omai uye wọhọ epaọ izieraha mai hi.” (Ol. 103:10) Rekọ u re wo ẹsejọ nọ Jihova ọ rẹ whọku ohwo gaga nọ o te ruthọ. w21.10 8 ¶1-2

Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, ahwo nọ a rrọ egbẹnyusu ekpekpe Jihova ọvo, koyehọ idibo riẹ, o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ. Ẹme nọ Devidi ovie na gbe Daniẹl ọruẹaro na a ta u dhesẹ nọ ere o ginẹ rrọ. Devidi ọ ta nọ: “Hai gbe dhesẹ uyoyou ra nọ o rẹ hiẹ hẹ na kẹ enọ udu rai u kiete.” Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Uyoyou Jihova nọ o rẹ hiẹ hẹ o rẹ jọ bẹdẹ bẹdẹ rọkẹ enọ e be dhozọ riẹ.” Daniẹl omariẹ ọ ta nọ: “O Jihova Ọghẹnẹ uzẹme na, [ọnọ o re] dhesẹ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ enọ i you rie je bi koko ijaje riẹ.” (Ol. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Wọhọ epanọ eria Ebaibol nana i dhesẹ na, Jihova o wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ idibo riẹ keme a riẹ e riẹ, a be dhozọ riẹ, a you rie, a te bi je koko ijaje riẹ. Idibo Jihova, koyehọ Ileleikristi uzẹme na ọvo o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ. Taure ma te ti kurẹriẹ, Jihova o you omai wọhọ epanọ o you ahwo-akpọ kpobi na. (Ol. 104:14) Rekọ nọ ma rrọ idibo riẹ no na, Jihova o te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ omai. w21.11 4 ¶8-9

Ghelọ oware kpobi nọ o rẹ via kẹhẹ, ma gba riẹ mu nọ ma re ru lele ẹme Jesu nọ ọ rrọ oria ikere inẹnẹ na. Nẹnẹ, ahwo buobu a be dhẹ lele ilorida egagọ nọ odẹ rai o bi do nẹnẹ. Who te tube rri oghẹrẹ nọ a re ru isu egagọ nana ẹsejọ, o rẹ wọhọ ẹsenọ a be gọ ae. Ichọche rai e rẹ vọ kpọhọhwẹ, ahwo a rẹ dẹ ebe rai, yọ a rẹ wọ igho buobu kẹ ae. Ahwo jọ a rẹ rọwo ẹme kpobi nọ isu egagọ nana a ta. Who te rri oghẹrẹ nọ a re ru isu egagọ nana, u re gbe owhẹ unu nọ ‘kọ Jesu ọ tẹ tubẹ romavia kẹ ae, a sai ru ere kẹe?’ Ahwo nọ a rrọ egagọ uzẹme a wo ohẹriẹ keme a re wo osu hu evaọ udevie rai. Dede nọ ma rẹ rọ adhẹẹ kẹ ahwo nọ a be kobaro evaọ udevie mai, ma bi ru lele ẹme Jesu nọ ọ ta nọ: “Whai kpobi inievo.” (Mat. 23:8-10) Ma rẹ rọ adhẹẹ kẹ ahwo-akpọ wọhọ ẹsenọ ma be gọ ae he, te a make rrọ isu egagọ, hayo isu egọmeti. Ma re wobọ ọvo evaọ eware nọ a bi ru hu. Eware nana i dhesẹ nọ ma wo ohẹriẹ gaga no egagọ nọ i kiọkọ kpobi nọ i bi se omarai Ileleikristi.—Jọn 18:36. w21.10 20 ¶6-7

Oleleikristi kpobi nọ ọ gwọlọ jọ ọrẹri ọ rẹ kuvẹ vievie he re ohwo jọ hayo oware jọ o raha usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ. Yọ, nọ orọnọ odẹ nọ a se omai họ Isẹri Jihova na, ma rẹ daoma re ma gbe ru oware ovo nọ a rẹ rọ la odẹ Ọghẹnẹ eka ha, keme odẹ na ọrẹri. (Izerẹ 19:12; Aiz. 57:15) Re ahwo Izrẹl a dhesẹ nọ Jihova a be gọ, a re koko izi riẹ. Iruo-Izerẹ 18:4 o ta nọ: “Wha re ru lele izi oziẹobro mẹ, yọ wha re koko ijaje mẹ jẹ nya lele ai. Mẹ họ Jihova, Ọghẹnẹ rai.” A jọ uzou avọ 19 fodẹ “ijaje” yena jọ. Wọhọ oriruo, owọ avọ 5-8, gbe 21-22, o ta kpahe idhe nọ a jẹ hae rehọ erao dhe. A re dhe idhe na evaọ oghẹrẹ nọ a gbe ro “zue oware ọrẹri Jihova” ha. Izi nọ Jihova o jie kpahe idhe nana u dhesẹ nọ ma rẹ daoma gaga re ma ru oware nọ Jihova ọ gwọlọ, re idhe ujiro mai e jọ enọ o re mi wọhọ epanọ a jọ obe Ahwo Hibru 13:15 ta nọ ma ru na. w21.12 5-6 ¶14-15

Inievo nọ e gbẹ dina maha nọ e rọo obọ a te bi roro kpahe inievo efa nọ e rehọ Uvie Ọghẹnẹ karo evaọ uzuazọ rai o sai fiobọhọ kẹ ae. Ezae-avọ-eyae jọ e riẹ nọ e rrọ odibọgba oke-kpobi na te ikpe buobu no. Wha sae nyabru inievo itienana re a hrẹ owhai nọ wha tẹ be ma omaa eware nọ wha gwọlọ ru. Wha te bi ru ere yọ wha bi dhesẹ nọ wha rẹroso Jihova. (Itẹ 22:17, 19) Kareghẹhọ nọ orọo yọ emamọ ọruẹrẹfihotọ nọ o no obọ Jihova ze. (Mat. 19:5, 6) Yọ ọ gwọlọ nọ eva e were omai evaọ orọo mai. Whai inievo nọ e rọo obọ, wha roro kpahe eware nọ wha bi ru evaọ uzuazọ rai. Kọ wha be daoma gaga re wha dhesẹ nọ eware iwoma nọ Jihova o ru kẹ owhai no e da owhai ẹro fia? Wha lẹ se Jihova. Wha romatotọ se Ebaibol na re wha jariẹ wuhrẹ eware jọ nọ i re fiobọhọ kẹ owhai evaọ orọo rai, wha ve je ru oware nọ wha wuhrẹ. Wha tẹ rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ rai, eva e te ginẹ were owhai ziezi. w21.11 18 ¶16; 19 ¶18

Jemis o je rri omariẹ kpehru vi amọfa ha. Dede nọ Jemis avọ Jesu oniọvo, yọ o wo iruo buobu evaọ ukoko na, o je rri omariẹ nọ o woma vi Ileleikristi efa ha. Evaọ ileta nọ o kere se inievo na, o se rai “inievo iyoyou mẹ.” (Jem. 1:16, 19; 2:5) Ọ jẹ ta eme nọ e rẹ lẹliẹ ahwo rri rie fihọ ohwo ọgbagba ha. Oware nọ ma wuhrẹ noi ze: Ma rẹ kareghẹhọ nọ mai kpobi na erahaizi. Ma du roro nọ ma rọ oghẹrẹ jọ kpehru vi ahwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol ho. Fikieme? Keme ma te bi ru re ohwo nọ ma bi wuhrẹ Ebaibol o rri omai fihọ ohwo nọ o re ru thọ họ, o sae lẹliẹe roro nọ ọ te sai koko izi Ọghẹnẹ ziezi hi. Rekọ oware nọ u fo họ, ma rẹ vuẹe nọ dede nọ ma be daoma koko izi Ọghẹnẹ, eware e rẹ thọ omai obọ ẹsejọ. Ma vẹ jẹ vuẹe epanọ Jihova o bi ro fiobọhọ kẹ omai koko izi riẹ ghele. Ere ọ te rọ ruẹ nọ kpakọ ọyomariẹ ọ sae gọ Jihova, inọ ọ te sai koko izi riẹ. w22.01 11-12 ¶13-14

Ma tẹ be daoma wuhrẹ kpahe Jesu re ma riẹ oghẹrẹ nọ o re rri eware, jẹ rọ aro kele iei, ma ti wo oghẹrẹ iruemu nọ o wo re. (Fil. 2:5) Ẹsejọhọ ma te ta nọ: ‘Jesu ọ rrọ gbagba. Mẹ sae jọ wọhọ Jesu hu.’ Who te bi roro ere, kareghẹhọ eware esa nana. Orọ ọsosuọ, uwoho Jihova avọ Jesu a rọ ma owhẹ. Fikiere whọ sae rọ aro kele ai dede nọ whọ te nwane jọ wọhọ epanọ a rrọ dẹẹ hẹ. (Emu. 1:26) Orọ avọ ivẹ, ẹzi ọfuafo Ọghẹnẹ o re fiobọhọ kẹ ohwo ru oware kpobi keme ẹgba riẹ o wo umuo ho. Ọ sai fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ whọ rẹ sae rọ ẹgba obọra ru hu. Orọ avọ esa, orọnikọ Jihova o bi rẹro nọ who ti ru eware kpobi gbagba ha nọ whọ be daoma wo iruemu nọ ẹzi Ọghẹnẹ o re fiobọhọ kẹ ohwo wo na. Jihova o you omai gaga, yọ ọ ruẹrẹ odu-ikpe fihọ nọ o ti ro wuhrẹ ahwo nọ a te rọ otọakpọ na reuku, re a sae jọ gbagba ababọ oruthọ. (Evia. 20:1-3) Oware nọ Jihova ọ gwọlọ nọ ma ru enẹna họ, ma daoma epanọ ma re ro wo uruemu okpokpọ na jẹ rẹroso ẹe inọ o ti fiobọhọ kẹ omai. w22.03 9 ¶5-6

Orọnọ olẹ ọvo họ oware nọ u re ru usu mai avọ Jihova kpekpe he. Ebaibol nọ ma re se gbe iwuhrẹ nọ ma rẹ nya i re fiobọhọ kẹ omai re. Eme who re ru re iroro ra e gbẹ dhẹ kpenẹ avọ enẹ hẹ nọ whọ tẹ rrọ obọ ewuhrẹ hayo nọ who te bi ru uwuhrẹ omobọ ra? Nọ omara nọ, ‘Eware vẹ e be hae whae ze nọ mẹ gbẹ rọ gaviezọ tere he nọ mẹ tẹ rrọ obọ ewuhrẹ hayo nọ me te bi ru uwuhrẹ omobọ mẹ?’ Ẹsejọhọ a re se owhẹ evaọ ifonu ra, hayo vi uwou se owhẹ nọ whọ tẹ rrọ obọ ewuhrẹ hayo nọ who te bi ru uwuhrẹ omobọ ra. Who te bi ru uwuhrẹ omobọ ra hayo whọ rrọ obọ ewuhrẹ, rekọ whọ tẹ ruẹ nọ iroro ra e be jọ uwuhrẹ na ha, lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ. Uzẹme riẹ họ, oware jọ o tẹ be kẹ owhẹ uye, o te nwane lọhọ tere he re iroro ra e jọ ewuhrẹ na. Whaọ o roja gaga re iroro ra e jọ ewuhrẹ na. Fikiere lẹ se Jihova re o ru udu te owhẹ otọ je ru nọ oware ovo u gbe ro kpokpo “ogaga iroro” ra ha.—Fil. 4:6, 7. w22.01 29-30 ¶12-14

Uzaya ovie na ọ jẹ ohrẹ nọ a kẹ riẹ rehọ họ. Ọ ruọ oria jọ evaọ etẹmpol na nọ izerẹ na ọvo e rẹ ro, ọ tẹ jẹ gwọlọ mahe insẹnse. Izerẹ na a tẹ jẹ ta kẹe nọ: “U fo ho Uzaya, re whọ mahe insẹnse kẹ Jihova! Izerẹ na ọvo họ enọ e rẹ mahe insẹnse.” Kọ Uzaya o yo ẹme rai? O hae jọ nọ o yo ẹme rai je no etẹmpol na ẹsiẹsiẹ, ẹsejọhọ Jihova ọ hae te rọvrẹ riẹ. Rekọ o ru ere he. Ukpoye, “ofu o te mu [ei] gaga.” Fikieme ọ gbẹ rọ jẹ ohrẹ izerẹ na rehọ họ? Ẹsejọhọ o je roro nọ ohwo ọvo ọ rẹ ta oware nọ o re ru kẹe he nọ orọnọ ọyomariẹ họ ovie na. Rekọ oware nọ o ru na o were Jihova ha. O tẹ whae ze nọ Jihova ọ rọ rehọ oti tehe iẹe, “ọ tẹ jọ ọmoti bọo ẹdẹ uwhu riẹ.” (2 Irv. 26:16-21) Oware nọ o via kẹ Uzaya na u wuhrẹ omai nọ ma gbẹ jẹ ohrẹ nọ u no Ebaibol ze rehọ họ, eva mai e rẹ were Jihova ha ghelọ epanọ ma nyaharo te no evaọ ukoko riẹ kẹhẹ. w22.02 9 ¶7

Ohwo nọ o wo “uruemu anwae na,” eware nọ e rẹ were Ọghẹnẹ hẹ eye o re roro kpahe je ru. (Kọl. 3:9) Ewoma obọriẹ ọvo ọ rẹ gwọlọ, ofu o re kri rie emu hu, ọ riẹ epanọ a re yere ohwo ho nọ a te ru oware uwoma kẹe, yọ o re fu uke. Ẹsejọ dede, ifoto-ẹbẹba e rẹ were iẹe, gbe ighe nọ a bi jo gbe-ọfariẹ hayo ru ozighi. Dede na orọnikọ ọ rẹ nwani yoma re he. Yọ ẹsejọ dede nọ o te ru ekpehre oware hayo ta ẹme jọ nọ o fo ho, udu riẹ u re brukpei. Rekọ ọ rẹ daoma re o nwene he. (Gal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5) Ma riẹ nọ ma gba ha, fikiere ekpehre iroro e rẹ sae ruọ omai udu ẹsejọ. Ma sae ta ẹme hayo ru oware jọ nọ o te da omai ẹsiẹfa. (Jeri. 17:9; Jem. 3:2) Rekọ nọ ma tẹ ba uruemu anwae na no oma no, ma te siọ iroro iyoma gbe ekpehre uruemu ba, e gbẹ te jọ oware nọ a rẹ rọ riẹ omai hi.—Aiz. 55:7. w22.03 3 ¶4-5

Whai ekpako na, wha hai muẹrohọ emamọ iruemu inievo na. Ọvuọvo ọ gba ha, rekọ who te rri ziezi, whọ te ruẹ nọ aikpobi a wo emamọ iruemu jọ nọ e te were owhẹ. Ginọ uzẹme inọ no oke te oke, oniọvo jọ ọ sai ru oware uyoma jọ nọ ọkpako ukoko ọ rẹ rọ kẹe ohrẹ. Rekọ u fo re ekpako ukoko a rọ aro kele Pọl ukọ na evaọ onana re. Nọ oniọvo jọ ọ tẹ ta ẹme oyoma hayo ru oware nọ o thọ, jọ a rọ ekpehre ubiẹro rri rie he. Ukpoye, jọ a kareghẹhọ nọ oniọvo na o gbe you Jihova, o bi thihakọ ebẹbẹ anwẹdẹ, yọ ọ sae siọ ekpehre uruemu na ba. Nọ ekpako na a tẹ be rọ emamọ ubiẹro rri inievo na, inievo na kpobi a re yerikugbe whẹtiẹ whẹtiẹ. Orọnikọ Jihova ọ be ta nọ wha re ru eware kpobi gbagba ha. Rekọ ọ gwọlọ nọ wha jọ ahwo nọ a re fievahọ. (1 Kọr. 4:2) Riẹ nọ eva e te were Jihova gaga re inọ whọ be rọ eva ra kpobi ru iruo nọ ọ kẹ owhẹ. “Iruo rai gbe uyoyou nọ wha dhesẹ kẹ odẹ” Jihova e rẹ thọrọ iẹe ẹro vievie he, “nọ wha rọ gbodibo jẹ be ruabọhọ gbodibo kẹ erẹri na.”—Hib. 6:10. w22.03 31 ¶19, 21