Izoge—wha Whaha Ẹzi Akpọ Na
“Orọnikọ ẹzi akpọ na ma wo ho, rekọ ẹzi nọ o no obọ Ọghẹnẹ ze.”—1 AHWO KỌRINT 2:12.
1, 2. (a) Didi ohẹriẹ o rọ udevie emoha akpọ na gbe emoha nọ e rọ ikoko Isẹri Jihova? (b) Didi ujiro a rẹ sae rọ kẹ izoge Isẹri buobu?
“OGE emọ mai na o rrọ ọkora, onọ a se nọ o be jẹ kpareso.” Ere obe-usi Australia, The Sun-Herald, o whowho. O fibae nnọ: “Okerefihotọ okọto o dhesẹ nnọ emoha nọ a bi tuẹdhọ fiki uruemu ugbarugba o rehọ 22 evaọ udhusoi [bu vi orọ ukpe n’ukpo no] . . . Emọ nọ i bi thuwhu e rehọ akwasa bu vi erọ udevie ikpe ọ 1960 no . . . Yọ ohẹriẹ nọ o rọ udevie oge ọyena avọ ọrọ inẹnẹ o rro gaga no keme emoha e be nya kodo viere evaọ ogbẹlọ imu, idieda gbe ọraha omobọ rai.” Orọnikọ ẹkwotọ ọvo jọ uyero nana o rọ họ. Evaọ akpọ na kpobi, eyewọ, iticha, gbe ewena omokpokpọ iroro a bi weri kẹ uyero-akpọ emoha na.
2 Ẹvẹ ohẹriẹ nọ o rọ udevie izoge inẹnẹ buobu avọ izoge ekpakpatiẹ nọ a rẹ jọ ikoko Isẹri Jihova ruẹ o rro te! Orọnikọ a gba ha. Ae omarai a bi lele “urusio ogena” họre. (2 Timoti 2:22) Rekọ wọhọ ẹko, emoha enana a dikihẹ avọ aruọwha no kẹ oware nọ u kiehọ a tẹ jẹ se re a roma kẹ otunyẹ akpọ na. Ma rọ eva kpobi jiri owhai izoge nọ e be kparobọ evaọ ẹhọre “ereghẹ” Setan na! (Ahwo Ẹfẹsọs 6:11) Wọhọ Jọn ukọ na, oma o wọ omai re ma ta nọ: “Me kere se owhai, ovrawha na, keme wha rẹ gaga, ẹme Ọghẹnẹ na ọ tẹ jẹ rọ eva rai, wha tẹ kparobọ vi oyoma na no.”—1 Jọn 2:14.
3. Eme ẹme na “ẹzi” ọ rẹ sai dhesẹ?
3 Ghele na, re who gbe fi ukumuomu na kparobọ, whọ rẹ rọ ẹgba kpobi mudhe kẹ oware nọ Ebaibol na o se “ẹzi akpọ na.” (1 Ahwo Kọrint 2:12) Wọhọ epanọ obe jọ kpahe Griki o ta, “ẹzi” ọ rẹ sai dhesẹ “ẹgba hayo okpomahọ nọ o rọ oma hayo nọ o be kpọ uzuazọ ohwo.” Wọhọ oriruo, who te muẹrohọ nnọ ohwo jọ o wo oma ẹwhọ, whọ sae ta nọ ohwo na o wo “ẹzi” oyoma. “Ẹzi” ra, ẹgba, hayo iroro ra i re kpomahọ eware nọ whọ rẹ salọ; i re kpomahọ owojẹ gbe ẹmeọta ra. O rọ oware isiuru inọ, omomọvo gbe ẹko ahwo a rẹ sai dhesẹ oghẹrẹ “ẹzi” jọ. Pọl ukọ na o kere se ẹko Ileleikristi jọ nọ: “Aruoriwo Ọnowo na Jesu Kristi ọ ria gbe ẹzi ra.” (Filimọn 25) Kọ didi ẹzi akpọ nana o bi dhesẹ? Nọ o rọnọ “akpọ na ọsoso ọ rọ obọ ogaga oyoma na,” Setan Ẹdhọ na, kọ ẹzi akpọ na ọ rẹ sae jọ wowoma?—1 Jọn 5:19.
Evuhumu Ẹzi Akpọ Na
4, 5. (a) Didi ẹzi o kpomahọ enọ e jọ ukoko ahwo Ẹfẹsọs taure a te ti zihe ruọ Ileleikristi? (b) Ono họ ‘osu ogaga ofou na,’ kọ eme họ ‘ofou’ na?
4 Pọl o kere nọ: “Whaọ whai o ru zihe ruọ ekpokpọ no na, wha whu vẹre ino fiki iruthọ izieraha rai. Ẹsiẹnwae wha jẹhẹ nya lele epanọ akpọ ọ rọ, wọhọ epanọ [osu ogaga ofou na] ọ rọ, ọnọ ẹzi riẹ o bi ru iruo eva emọ udu uyoma enẹna. Udevie enọ mai kpobi a jarọ je yeri okejọ fiki urusio iwo mai, no ma je he kielele ẹguọlọ iwo eva mai, fikiere ma tẹ jọ emọ ofu wọhọ epanọ edekọ e rọ.”—Ahwo Ẹfẹsọs 2:1-3.
5 Taure a te ti wuhrẹ edhere Oleleikristi, Ileleikristi evaọ Ẹfẹsọs a jẹ rehọ ogbori nya lele ‘osu ogaga ofou na,’ Setan Ẹdhọ na. Orọnikọ ‘ofou’ ọyena yọ oria nọ Setan avọ idhivẹri riẹ a be rria ha. Okenọ Pọl o kere eme nana, Setan Ẹdhọ na avọ idhivẹri riẹ a gbe wo uvẹ nọ a re ro te odhiwu. (Wawo Job 1:6; Eviavia 12:7-12.) Ubiẹme na ‘ofou’ u dhesẹ ẹzi, hayo uruemu iroro, nọ o be kpọ akpọ Setan. (Wawo Eviavia 16:17-21.) Wọhọ ofou nọ ọ wariẹ omai họ, ẹzi nana ọ rọ oria kpobi.
6. Eme họ ‘ogaga ofou’ na, kọ ẹvẹ a be rọ rehọ iẹe ruiruo evaọ oma emoha buobu?
6 Rekọ eme họ ‘ogaga ofou na’? O wọhọ nọ onana u dhesẹ edhere ologbo nọ ‘ofou’ ọnana o bi ro kpomahọ ahwo. Pọl ọ ta nọ ẹzi nana o “bi ru iruo eva emọ udu uyoma.” Fikiere ẹzi akpọ na ọ rẹ wha ẹzi aghẹmeeyo gbe ọkparesuọ tha, yọ otunyẹ ọhwa yọ edhere jọ nọ a bi ro dhesẹ ogaga nana. Osẹri ọmọtẹ ọmoha jọ ọ ta nọ: “Okenọ whọ tẹ rọ isukulu, ohwo kpobi ọ rẹ tudu họ owhẹ re whọ dina veghe uzou. Emọ na e rẹ kẹ owhẹ adhẹẹ otẹrọnọ whọ be dina veghe uzou.”
Idhesẹvia Ẹzi Akpọ Na
7-9. (a) Fodẹ idhere jọ nọ ẹzi akpọ na o bi ro dhesẹ oma via evaọ oma izoge inẹnẹ. (b) Kọ who muẹrohọ eware nana no evaọ obonẹ?
7 Idhere jọ vẹ ẹzi akpọ na o bi ro dhesẹ oma via evaọ udevie izoge inẹnẹ na? Iwhayo gbe ọkparesuọ. Emagazini jọ ọ niyẹrẹ nnọ bu vi emọ ekọleji 70 evaọ udhusoi a ta nọ a fi iwhayo no evaọ etoke isukulu. Eme orivo, ẹkoko, gbe eme igbegbe e dafia re. Uzẹme, evaọ ẹsejọ Job gbe Pọl ukọ na a ta eme nọ ahwo jọ a re riwi wọhọ eme ẹkoko ro dhesẹ evedha nọ ikiẹrẹe. (Job 12:2; 2 Ahwo Kọrint 12:13) Rekọ, eme ẹkoko nọ emoha buobu e be ta nẹnẹ na a be rehọ ae raha amọfa.
8 Arozaha nọ ọ vrẹta yọ odhesẹvia ọfa ọrọ ẹzi akpọ na. Eria aroza aso izoge na, ile-igbe aso-hẹrioke,a gbe oghẹrẹ omawere efa nọ e rẹ vrẹta e rọ odode evaọ udevie emoha. Ẹgọ gbe osẹ nọ e be vrẹta e tẹ jẹ d’otọ fia. No iwu irerede nọ a rẹ wha rite iruemu nọ i re tuoma, wọhọ ibrẹbru oma, izoge inẹnẹ buobu a bi dhesẹ oma rai kugbe ẹzi ọkparesuọ akpọ na. (Wawo Ahwo Rom 6:16.) Ilale ekwakwa efe yọ odhesẹvia ọfa. Wọhọ epanọ obe uwuhrẹ jọ u dhesẹ, “ehreki e be rehọ eghoro ona gbe ekwakwa sa-sa nọ a bi ghoro ro kpe emọ kuotọ.” Taure izoge evaọ United States a te ti no isukulu ikpehru ruotọ, yọ a ruẹ eware 360,000 nọ a jọ TV ghoro no. Ehwa ra e sai je gele owhẹ nya e dẹ. Enẹ ọmọtẹ ikpe 14 jọ ọ ta: “Ahwo kpobi a be nọ ẹsikpobi nọ, ‘Eswẹta, ejakẹte, gbe ijinsi ra na oghẹrẹ vẹ?’ ”
9 No anwọ oke Ebaibol ze, ekpere ile e rọ rrọ okwakwa Setan nọ ọ be rọ kpare uruemu ugbegbe. (Wawo Ọnyano 32:17-19; Olezi 69:12; Aizaya 23:16.) Fikiere u gbunu hu inọ, ile nọ e rẹ kpare isiuru ẹnwa-obro, nọ e vọ avọ ogbekuo, nọ e rẹ kọ ruọ ohwo uzou e dafia. Odhesẹvia ọfa ọrọ ẹzi ogbegbe akpọ nana họ ọfariẹ-ogbe. (1 Ahwo Kọrint 6:9-11) The New York Times o niyẹrẹ nọ: “Rọ kẹ emoha buobu, ẹnwae-obro o zihe ruọ oware nọ egbẹnyusu rai a be rọ jẹ ae rehọ no . . . Emọ isukulu ikpehru ivẹ evaọ udevie esa i bruẹnwae no.” Uzoẹme jọ evaọ The Wall Street Journal o kẹ imuẹro inọ emọ nọ e rọ udevie ikpe 8 gbe 12 “a be rọ ẹnwae-obro rọ họ.” Aye jọ nọ ọ jọ ọkohrẹ isukulu ọ ta kẹle nọ: “Ma muọ emọ nọ e rọ eklase avọ ezeza nọ i dihọ no họ ẹruẹ no.”b
Ẹsiọ Ẹzi Akpọ Na
10. Ẹvẹ izoge jọ evaọ iviuwou Ileleikristi a ro kie kẹ ẹzi akpọ na no?
10 Uyoma kẹhẹ, izoge Ileleikristi jọ i kie kẹ ẹzi akpọ na no. Ọmọtẹ Japan jọ ọ feva nọ: “Mẹ tẹ rọ iraro ọsẹ gbe oni gbe ibe Ileleikristi mẹ, me re dhesẹ uruemu ezi. Rekọ me wo uzuazọ ofa nọ me je yeri.” Enẹ uzoge obọ Kenya jọ ọ ta: “Eva oke jọ me je yeri uzuazọ agbava, onọ u kugbe epati, ile nọ i re diezọ, gbe egbẹnyusu ethọthọ. Mẹ riẹ nọ onana o thọ, rekọ me gbolo aro kẹe bi rẹro nọ oye ọvo u ti serihọ. Rekọ u serihọ họ. Eware i te je dhe eyeyoma ọvo.” Uzoge ọfa, nọ o no Germany ze, ọ ta nọ: “Ẹbẹbẹ na kpobi o muhọ avọ ewo egbẹnyusu ethọthọ. Me te muọ ivovavovo họ. Me je ru re o da ọsẹ gbe oni mẹ, rekọ omobọ mẹ ọvo mẹ jẹ nwoma.”
11. Ẹvẹ Kaleb ọ sae rọ whaha ekielele ogbotu evaọ okenọ izuẹ ikpe e wha iyẹrẹ iyoma ze?
11 Ghele na, o lọhọ re a whaha, ẹhẹ, se, ẹzi akpọ na. Roro kpahe oriruo anwae ọrọ Kaleb. Okenọ izuẹ ikpe nọ e jẹ dhozọ a wha iyẹrẹ iyoma ze kpahe Ẹkwotọ Eyaa na, tei te Joshua a se nọ a whẹ ozọ họ ae ẹro re a lele unu ogbotu na. A whowho avọ udu nọ: “Otọ na, nọ ma nya i ri na, emamọ otọ. Otẹrọnọ eva mai e were ỌNOWO na, ọrẹ te rehọ omai te otọ onana, ọ vẹ te rehọ iẹ kẹ omai, otọ nọ o vọ avọ ame-ivie-eruẹ gbe ọnyọ.” (Ikelakele 14:7, 8) Eme ọ lẹliẹ Kaleb dadamu kẹ otunyẹ ọyena kpobi? Jihova ọ ta kpahe Kaleb nọ: ‘O wo oghẹrẹ ẹzi sa.’—Ikelakele 14:24.
Edhesẹ ‘Ẹzi Sa’
12. Fikieme u je wuzou re ma dhesẹ ‘ẹzi sa’ evaọ ẹmeọta?
12 Nẹnẹ, o gwọlọ aruọwha gbe ẹgba re a dhesẹ ‘ẹzi sa,’ hayo uruemu iroro—onọ o hẹrioma no orọ akpọ na. Edhere jọ nọ whọ sai ro ru ere họ ẹkwoma ẹwhaha eme ẹkoko, erọ orivo. O rọ oware isiuru inọ, Oyibo nọ a fa “ẹkoko” na a rehọ e riẹ no ẹme Griki ze nọ otofa gheghe riẹ o rọ “re a sawo iwo wọhọ arakọ.” (Wawo Ahwo Galesha 5:15.) Wọhọ epanọ ibiakọ arakọ e rẹ sae viẹ uwo no ugbonwa na, eme ẹkoko “atahwẹ” i re ru amọfa jọ kuẹku. Rekọ obe ọ Ahwo Kọlọsi 3:8 o tuduhọ owhai awọ re “wha si eware nana kpobi no unu rai no: evaedha, ofu, [egrẹọjẹ], ẹwhọ gbe eme igbegbe eta.” Yọ Itẹ 10:19 o ta nọ: “[Nọ] eme i re buobu, ọtathọ ọ rẹ kariẹ hẹ, rekọ ọnọ ọ rẹ yọrọ igbenu riẹ o wo areghẹ.” Ohwo jọ ọ tẹ la owhẹ eka, wo oma-oriẹsuo nọ whọ rẹ sae rọ ‘kẹe abọ ọdekọ,’ ẹsejọhọ whọ vẹ rehọ unu uwowolẹ avọ udhedhẹ t’ẹme kẹ ọleka na evaọ idhere.—Matiu 5:39; Itẹ 15:1.
13. Ẹvẹ izoge e sai ro dhesẹ eriwo owowa kpahe ekwakwa iwo?
13 Edhere ọfa nọ a re ro dhesẹ ‘ẹzi sa’ họ ẹyọrọ eriwo owowa ọrọ ekwakwa iwo. Uzẹme, o thọ họ re a gwọlọ wo emamọ eware. Ma riẹ nọ o tẹ kawo, Jesu Kristi o wo obọdẹ ewu ọvo jọ. (Jọn 19:23, 24) Ghele na, okenọ ewo eware o tẹ kọ ruọ owhẹ uzou nọ whọ tẹ be yare nnọ ọsẹ gbe oni ra a dẹ eware nọ ugho rai u te he kẹ owhẹ, hayo whọ tẹ gwọlọ raro kele izoge efa gheghe, koyehọ ẹzi akpọ na ọ da ruọ owhẹ oma gaga no. Ebaibol na ọ ta nọ: “Keme eware kpobi nọ e rọ eva akpọ na, urusio uwo, gbe urusio ibiaro gbe [eyeri] uzuazọ, o rọ orọ Ọsẹ na ha rekọ yọ o rọ akpọ na.” Ẹhẹ, who kie kẹ ogaga ilale efe akpọ na ha! Wuhrẹ epanọ eware nọ who wo e rẹ rọ d’owhẹ ẹro.—1 Jọn 2:16; 1 Timoti 6:8-10.
14. (a) Ẹvẹ ahwo Ọghẹnẹ evaọ edẹ Aizaya a ro duomahọ aroza thomawa? (b) Enwoma vẹ izoge Ileleikristi jọ a nyaku no evaọ aroza aso gbe epati ugbarugba?
14 Re aroza ọ jọ umuo o r’oja re. Aizaya ọruẹaro na o whowho nọ: “Uye u rete enọ e rẹ kparoma ohiohiẹ frifri, a dhẹ lele udi-ogaga, enọ e rẹ da ri te aso bẹsenọ udi u re mu ai! A wo ekpata gbe ekpata-ifi avọ igede gbe enware gbe udi evaọ eha rai; rekọ a roro iruo ỌNOWO na ha, hayo a ruẹ iruo abọ riẹ hẹ.” (Aizaya 5:11, 12) Uyoma kẹhẹ, izoge Ileleikristi jọ i kie ro epati ugbarugba itieye no. Okenọ a nọ ẹko izoge Ileleikristi jọ re a dhesẹ eware nọ e rẹ jọ ehaa aso-hẹrioke izoge na via, oniọvo-ọmọtẹ ọmoha jọ ọ tẹ ta nọ: “A rẹ họre ẹsikpobi. Mẹ ruẹ oma mẹ no evaọ udevie rai.” Oniọvo ọmoha jọ o fibae nọ: “Idieda, ivovavovo, gbe eware itieye na.” Oniọvo ọmoha ọfa ọ f’eva nọ: “Ahwo a rẹ da vroma. A re ru whọhọ whọhọ! A rẹ jẹ lọ imu. Eware iyoma buobu e rẹ via. Who te kpohọ etẹe roro nọ u ti kpomahọ owhẹ hẹ, who roro thọ.” Agbẹta nọ Ebaibol na o ro kele ehaa-iyoma, hayo “epati ugbarugba,” wọhọ ovojọ evaọ “iruo uwo” na.—Ahwo Galesha 5:19-21; Byington; Ahwo Rom 13:13.
15. Didi eriwo owowa ọ arozaha Ebaibol na ọ kẹ?
15 Orọnikọ uzuazọ ra o te jọ orọ ọkora fikinọ whọ whaha aroza enwoma ha. Ma be gọ ‘Ọghẹnẹ evawere,’ ọnọ ọ gwọlọ nọ whọ reawere udhu ra! (1 Timoti 1:11; Ọtausiuwoma Na 11:9) Rekọ Ebaibol na ọ vẹvẹ unu nọ: “Ohwo nọ ọ gwọlọ enuawere ọ rẹ jọ oyegbere.” (Itẹ 21:17) Ẹhẹ, who te ru aroza fihọ okpoware evaọ uzuazọ ra, whọ te ruẹ-uye oyogbere abọ-ẹzi. Fikiere lele ehri-izi Ebaibol na evaọ ẹsalọ aroza ra. Idhere buobu e riẹ nọ whọ rẹ rọ riakpọ kuoma nọ e rẹ bọ owhẹ ga orọnikọ enọ e rẹ raha owhẹ hẹ.c—Ọtausiuwoma Na 11:10.
16. Ẹvẹ izoge Ileleikristi a sai ro dhesẹ nnọ a wo ohẹriẹ?
16 Re whọ jọ kpatiẹ evaọ ẹgọ gbe osẹ ra, be siọ ẹgọ gbe osẹ akpọ na, o rẹ jẹ lẹliẹ owhẹ wo ohẹriẹ. (Ahwo Rom 12:2; 1 Timoti 2:9) Ere o rẹ jọ re nọ whọ tẹ be salọ ile nọ who re kporo. (Ahwo Filipai 4:8, 9) Ọmoha Oleleikristi ọfa ọ f’eva nọ: “Me wo ile jọ nọ u fo nọ mẹ hai gbolo kufiẹ, rekọ e were gaga!” Ọmoha jọ ọ f’eva epọvo na inọ: “Ile yọ odawọ kẹ omẹ kemena me you i rai gaga. Nọ mẹ tẹ ruẹ nọ oware jọ o thọ kugbe ile mẹ jọ, hayo ọsẹ gbe oni mẹ a tẹ rehọ iẹe t’ẹme kẹ omẹ, mẹ rẹ dawo ẹgba mẹ kpobi re mẹ ta họ udu mẹ obọ keme mẹ jọ udu mẹ you ile na.” Izoge, wha jọ “ogbori ereghẹ” Setan he! (2 Ahwo Kọrint 2:11) Ọ be rehọ ile bẹbẹ Ileleikristi eboba siọ Jihova ba! A kere izoẹme fihọ ebe ọ Watch Tower nọ e ta kpahe ile rap, heavy metal, gbe alternative rock no.d Ghele na, o lọhọ họ re ebe ọ Watch Tower e ta kpahe oghoghẹrẹ ile kpobi nọ e roma via. Fikiere whọ rẹ rehọ “ovuhumuo” gbe “otoriẹ” ra ruiruo nọ whọ tẹ be salọ ile.—Itẹ 2:11.
17. (a) Eme họ por·neiʹa, kọ iruemu vẹ u kugbe? (b) Eme họ oreva Ọghẹnẹ kpahe ẹme uruemu?
17 Orọ urere, whọ rẹ jọ fuafo evaọ uruemu. Ebaibol na ọ tuduhọ omai awọ nọ: “Kẹnoma no ọfariẹ-ogbe.” (1 Ahwo Kọrint 6:18, NW ) Ẹme Griki anwae nọ a rọ fa ọfariẹ-ogbe, por·neiʹa, u dhesẹ ẹnwae-obro nọ u kpomahọ oma ọzae hayo aye evaọ otafe ọgbakugbe orọo. Oyena u kugbe unu nọ a rẹ rọ viọlọ oma na hayo abọ nọ a rẹ rọ wrawra oma na. Izoge Ileleikristi buobu a duomahọ iruemu itieye na no, bi roro nọ onana orọnikọ ọfariẹ-ogbe he. Dede na, Ẹme Ọghẹnẹ ọ ta vevẹ nọ: “Keme onana họ oreva Ọghẹnẹ, ọrẹri nọ owha rẹ jọ: anọ wha si oma ra i no uruemu ugbegbe; re kohwo kohwo o wo aye obọ riẹ; ọ jẹ riẹ epanọ o ro ru oma riẹ fua gbe adhẹ.”—1 Ahwo Tẹsalonika 4:3, 4.
18. (a) Ẹvẹ uzoge ọ sae rọ whaha ogbekuo ọrọ ẹzi akpọ na? (b) Eme ma te t’ẹme te evaọ uzoẹme n’otha?
18 Ẹhẹ, ẹkwoma obufihọ Jihova, whọ rẹ sae whaha ogbekuo ẹzi akpọ na! (1 Pita 5:10) Ghele na, ẹsebuobu Setan o re ruru egbefẹ iyoma riẹ, yọ ẹsejọ o rẹ gwọlọ uvi orimuo re ma ruẹ enwoma na. A ruẹrẹ uzoẹme mai n’otha họ re u fiobọhọ kẹ izoge bọ ẹgba orimuo rai.
[Footnotes]
a Epati ile-igbe nọ e rẹ hẹrioke. Whọ tẹ gwọlọ evuẹ efa rri “Enọ Izoge Na . . . Kọ Epati Aso yọ Omawere Nọ O Kare Enwoma?” evaọ Awake! ọ December 22, 1997.
b Emọ nọ e rọ ole ikpe 11.
c Rọ kẹ iroro-ejẹ, rri ẹwẹ-obe avọ 296-303 ọrọ obe na Questions Young People Ask—Answers That Work.
d Rri Uwou-Eroro Na ọrọ April 15, 1993 (ọrọ Oyibo).
Enọ Ọkiẹkpemu
◻ Eme họ “ẹzi akpọ na,” kọ ẹvẹ o ro wo “ogaga” vi ahwo?
◻ Eme họ idhesẹvia jọ erọ ẹzi akpọ na evaọ udevie izoge inẹnẹ?
◻ Ẹvẹ izoge Ileleikristi a sai ro dhesẹ ‘ẹzi sa’ evaọ ẹmeunu gbe arozaha?
◻ Ẹvẹ izoge Ileleikristi a sai ro dhesẹ ‘ẹzi sa’ evaọ uruemu gbe ile?
[Picture on page 15]
Izoge buobu e be rọ uruemu rai dhesẹ nọ a rọ otọ “ogaga” ẹzi akpọ na
[Picture on page 16]
Salọ ile nọ who re kporo
[Picture on page 17]
O gwọlọ aruọwha re a whaha ẹzi akpọ na