Ẹkọ Ibi Uzẹme Uvie Na

“Evaọ ohiohiẹ kọ ibi ra, gbe evaọ owọwọ who si obọ ra no ho.”—ỌTAUSIWOMA NA 11:6.

1. Edhere vẹ Ileleikristi a be rọ kọ ibi nẹnẹ?

UDHU-KPORO u w’obọ ulogbo evaọ okegbe Hibru anwae. Oye jabọ nọ Jesu, ọnọ ọ raha uzuazọ ohwo-akpọ riẹ kpobi evaọ Ẹkwotọ Eyaa na, o ro fi eme udhu-kporo ba etadhesẹ riẹ. Wọhọ oriruo, ọ rehọ ewhowho emamọ usi Uvie Ọghẹnẹ ro dhesẹ ẹkọ ubi. (Matiu 13:1-9, 18-23; Luk 8:5-15) Rite inẹnẹ na, makọ ma be rria oria nọ a re jo kporo idhu hayo ma rọ họ, ẹkọ ubi abọ-ẹzi evaọ edhere ọnana họ iruo nọ e mai wuzou nọ Ileleikristi a re ru.

2. Ẹvẹ iruo usiuwoma ota mai u wuzou te, kọ eware vẹ jọ a bi ru nẹnẹ re a rọ whae haro?

² O rọ uvẹ-ọghọ ologbo re ma w’abọ evaọ ẹkọ uzẹme Ebaibol na evaọ oke urere nana. Ahwo Rom 10:14, 15 o nwani dhesẹ epanọ iruo na i wuzou te: “Ẹvẹ a re ro yo ababọ ọtusiuwoma? Kẹvẹ ahwo a rẹ tọ ta usiuwoma kẹ ae ajokpa nọ a re vi ai? Wọhọ epanọ a kere nọ, ‘Kinọ eru awọ ahwo nọ a be ta usiuwoma!’ ” U ri wuzou tenẹ ẹdọvo ho re a rọ emamọ eva ro ru iruo nana nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ na gba. Fiki onana Isẹri Jihova a duoma kpobi le no fihọ ekporo gbe ẹghale Ebaibol gbe ebe nọ a re ro ru ewuhrẹ Ebaibol evaọ evẹrẹ 340. Ekporo obe nana nọ who kru na o gwọlọ bu vi ahwo unevaze 18,000 evaọ oria-uzou rai gbe iwou ogha evaọ ekwotọ sa-sa. Yọ enwenọ Isẹri ima ezeza a bi w’obọ evaọ ẹghale obe Ebaibol ọnana nya akpọ na duwu.

3. Eme a be rehọ ẹkọ uzẹme Uvie na rugba?

³ Eme o bi no iruo egaga nana ze? Wọhọ epanọ o jọ evaọ oke emuhọ Egagọ-Ileleikristi, ibuobu nẹnẹ a be jẹ uzẹme na rehọ. (Iruẹru 2:41, 46, 47) Rekọ mai wuzou vi unu buobu iwhowho Uvie nọ e be họ-ame họ uzẹme na nnọ isẹri-ise ilogbo nana i bi fiba erufuọ odẹ Jihova gbe ẹkpare kpehru riẹ wọhọ Ọghẹnẹ uzẹme ọvo na. (Matiu 6:9) Ofariẹ, eriariẹ Ẹme Ọghẹnẹ i bi nwene izuazọ ahwo buobu yọ o sai je su kpohọ esiwo rai.—Iruẹru 13:47.

4. Ẹvẹ ikọ na a wo ọdawẹ te kẹ enọ a jẹ ta usiuwoma kẹ?

⁴ Ikọ na a riẹ ziezi nọ emamọ usi na o rẹ kẹ uzuazọ, yọ a wo ọdawẹ ọgaga kẹ ahwo nọ a jẹ ta usiuwoma na kẹ. Onana u dhesẹ oma via evaọ eme ọ Pọl ukọ na, okenọ o kere nọ: “Fiki epanọ ma guọlọ owhai eva uyoyou o tẹ ruọ omai nọ ma rẹ ghale ẹkẹ oma mai jọ kẹ owhai re, orọnọ eva usiuwoma Ọghẹnẹ ọvo ho, keme wha jọ obọ mai ghare hrọ.” (1 Ahwo Tẹsalonika 2:8) Evaọ edhesẹ ọdawẹ otiọye na kẹ ahwo, Pọl avọ ikọ edekọ na a jẹ raro kele Jesu avọ enjẹle obọ odhiwu na, enọ e rọ udu kpobi kẹ iruo uzuazọ usiwo onana. Joma kiẹ abọ nọ idibo obọ odhiwu Ọghẹnẹ enana a wo evaọ ẹkọ uzẹme Uvie na riwi, yọ joma ruẹ epanọ oriruo rai ọ rẹ rọ tuduhọ omai awọ ru ẹkabọ mai gba.

Jesu—Ọkibi Uzẹme Uvie Na

5. Didi iruo Jesu o duoma riẹ kpobi họ okenọ ọ jọ otọakpọ?

⁵ Jesu, wọhọ ohwo ọgbagba, o wo ogaga nọ ọ rẹ rọ rehọ emamọ eware iwo buobu rọ kẹ ahwo evaọ oke riẹ. Wọhọ oriruo, ọ hẹ sai ku ebẹbẹ usiwo-imu buobu nọ e jọ oke riẹ họ, hayo sai tube wuhrẹ ahwo kpahe otọkiẹ-eriariẹ efa. Ghele na, o ru rie vevẹ evaọ emuhọ odibọgba riẹ inọ iruo riẹ họ re o whowho emamọ usi na. (Luk 4:17-21) Yọ evaọ ubrobọ ekuhọ odibọgba riẹ, ọ ta nọ: “Fiki onana a je yẹ omẹ, fiki onana mẹ jẹ ze evaọ akpọ na, re me se isẹi kẹ uzẹme [na].” (Jọn 18:37) Fikiere o duoma họ ẹkọ ibi uzẹme Uvie na. Ewuhrẹ ahwo oke riẹ kpahe Ọghẹnẹ gbe ẹjiroro Riẹ u wuzou vi ewuhrẹ ọfa kpobi nọ Jesu ọ hae rọ kẹ ae.—Ahwo Rom 11:33-36.

6, 7. (a) Obọdẹ eyaa vẹ Jesu ọ yaa taure o te ti kpohọ odhiwu, kọ ẹvẹ o bi ro ru ei gba? (b) Ẹvẹ uruemu Jesu kpahe iruo usiuwoma ota na o be rọ kẹ owhẹ ẹgba?

⁶ Jesu o dhesẹ oma riẹ wọhọ Ọkibi uzẹme Uvie na. (Jọn 4:35-38) Ọ rehọ uvẹ kpobi rọ vaha ibi emamọ usi na. Makọ okenọ o je whu evaọ ehru ure, o whowho emamọ usi kpahe aparadase otọakpọ obaro. (Luk 23:43) Ofariẹ, ọdawẹ ọgaga riẹ inọ a re whowho emamọ usi na o kuhọ evaọ uwhu riẹ evaọ ure oja na ha. Taure o te ti tovrẹ kpohọ obọ odhiwu, o j’uzi kẹ ikọ riẹ re a ruabọhọ ẹkọ ibi uzẹme Uvie na re a je ru ilele. Jesu ọ tẹ yaa obọdẹ eyaa jọ. Ọ ta nọ: “Ri, mẹ avọ owhai a gbẹ jọ kẹse kẹse, makọ te urere akpọ na.”—Matiu 28:19, 20.

⁷ Jesu ọ rehọ eme nana yeyaa nọ o ti fiobọhọ, kpọ, jẹ sẹro iruo usiuwoma ota na, ‘kẹse kẹse makọ rite urere akpọ na.’ Rite edẹ mai na, Jesu o gbe wo ọdawẹ kẹ iruo usiuwoma ota na. Ọye họ Osu mai, ọnọ o wuzou ẹkọ uzẹme Uvie na. (Matiu 23:10) Wọhọ ọnọ o wo Uzou ukoko Ileleikristi na, o ti guọvunu iruo akpọ na soso kẹ Jihova.—Ahwo Ẹfẹsọs 1:22, 23; Ahwo Kọlọsi 1:18.

Enjẹle na A bi Whowho Emamọ Usi

8, 9. (a) Ẹvẹ enjẹle na a ro dhesẹ uvi isiuru no evaọ iruẹru ahwo-akpọ? (b) Edhere vẹ a sae rọ tae nọ ma rọ afe aruọzaha ovevẹ kẹ enjẹle?

⁸ Okenọ Jihova ọ ma otọakpọ na, enjẹle na a “so unu ovo . . . je do edo oghọghọ.” (Job 38:4-7) No oke oyena ze, emama obọ odhiwu nana a dhesẹ isiuru gaga no kpahe iruẹru ahwo-akpọ. Jihova ọ rehọ e rai whowho ovuẹ riẹ kẹ ahwo-akpọ no. (Olezi 103:20) Onana o mae rọ ere kpahe ẹvaha emamọ usi na evaọ edẹ mai na. Evaọ eviavia nọ a kẹ riẹ, Jọn ukọ na ọ ruẹ “ukọ-odhiwu [jọ] nọ ọ be ra udevie odhiwu” ọnọ o wo “usiuwoma ebẹdẹ bẹdẹ na nọ o re woro kẹ enọ e be ria eva akpọ na, rọkẹ erẹwho gbe erua gbe evẹrẹ gbe ahwo kpobi, be rehọ uru owhawha ta nọ, ‘Dhozọ Ọghẹnẹ jẹ rehọ oruaro kẹ e, keme oke oziẹobro riẹ o te no.’ ”—Eviavia 14:6, 7.

⁹ Ebaibol na o se enjẹle na “izi nọ a vi bi ru iruo fiki otu nọ i re ti wo esiwo na.” (Ahwo Hibru 1:14) Nọ enjẹle na a be rọ ọwhọ wha iruo rai haro na, a wo uvẹ nọ a re ro muẹrohọ omai gbe iruo mai. Wọhọ epaọ ẹsenọ ma rọ afe aruọzaha, ma be wha iruo mai haro evaọ aro ogbotu obọ odhiwu. (1 Ahwo Kọrint 4:9) Ẹvẹ o rọ omosasọ te re ma riẹ nọ orọnikọ mai ọvo ma rọ họ wọhọ ekibi uzẹme Uvie na!

Ma be Rọ Ọwhọ Ru Ẹkabọ Mai Gba

10. Ẹvẹ ohrẹ areghẹ Ọtausiwoma Na 11:6 o sai ro kie kpahe iruo usiuwoma ota mai?

¹⁰ Fikieme Jesu avọ enjẹle na a ro wo isiuru tere evaọ iruo mai? Jesu ọ fodẹ ẹjiroro jọ okenọ ọ ta nọ: “Mẹ ta kẹ owhai, nọ, ere oghọghọ o rẹ jọ aro ikọ Ọghẹnẹ fiki ọrahaizi ọvo nọ o kurẹriẹ.” (Luk 15:10) Ma wo uvi isiuru otiọye na kẹ ahwo re. Fikiere, ma rẹ dawo uthoma mai re ma vaha ibi uzẹme Uvie na evaọ eria kpobi. Eme Ọtausiwoma Na 11:6 e rẹ sai kie kpahe iruo mai. Ebaibol na ọ jọ etẹe k’omai ohrẹ nọ: “Evaọ ohiohiẹ kọ ibi ra, gbe evaọ owọwọ who si obọ ra no ho; keme whọ riẹ onọ u re ti woma ha, onana hayo oyena, hayo ai ivẹ i re ti woma.” Uzẹme, taure omọvo ọ tẹ te jẹ ovuẹ mai rehọ, yọ ẹko udhusoi buobu hayo makọ idu buobu a se riẹ no. Rekọ wọhọ enjẹle na, ma rẹ ghọghọ nọ makọ “ọrahaizi ọvo” ọ tẹ jẹ ovuẹ usiwo na rehọ.

11. Ẹvẹ ebe nọ a kporo no Ebaibol ze na e rẹ sai w’iruo te?

¹¹ Ewhowho emamọ usi na u wo abọ buobu. Obufihọ ologbo jọ evaọ iruo nana họ ebe nọ a kporo no Ebaibol ze enọ Isẹri Jihova a bi ro ruiruo na. Evaọ abọ jọ, ebe nana e wọhọ ibi nọ a be vaha fihọ eria kpobi. Ma riẹ oria nọ e te jọ dhẹ hẹ. Ẹsejọ obe u re no obọ ohwo jọ ruọ omọfa obọ taure a te ti sei. Jesu avọ enjẹle na a sae tubẹ kpọ eware re onana o via ẹsejọ kẹ erere enọ i wo emamọ eva. Roro kpahe iriruo jọ nọ i dhesẹ epanọ Jihova ọ sae rọ rehọ ebe mai nọ ma nyaseba kẹ ahwo ro ruiruo igbunu nọ ma rẹro riẹ hẹ.

Iruo Ọghẹnẹ Uzẹme Na

12. Ẹvẹ emagazini anwae jọ o ro ruiruo gaga evaọ obufihọ kẹ uviuwou jọ te rọ riẹ Jihova?

¹² Evaọ 1953, Robert, Lila, avọ emọ rai a tẹ kwa no okpẹwho kpohọ uwou-owhre jọ evaọ imivu Pennsylvania, U.S.A. Nọ a nwane kwa te obei no, Robert ọ tẹ gwọlọ bọ oria nọ a rẹ jọ họ fihọ akotọ estẹpo jọ. Nọ ọ kwa ekpala buobu no, ọ tẹ ruẹ nọ evaọ emu ugbẹhẹ na, edhokpa i si ebe buobu, ehọrọ ibi-ohrẹ, gbe erara efa fihọ akotọ ugbẹhẹ na. Evaọ udevie erara na ọ tẹ ruẹ emagazini na The Golden Age. Uzoẹme jọ nọ u si Robert urru họ onọ o ta kpahe ẹyọrọ emọ. Eme ivevẹ nọ emagazini na ọ ta no Ebaibol na ze i duobọhọ iẹe te epanọ ọ rọ ta kẹ Lila nnọ a ti kuomagbe “egagọ The Golden Age na.” Eka jọ e vrẹ no, Isẹri Jihova a tẹ ziọ unuẹthẹ rai, rekọ Robert ọ tẹ ta kẹ ae nọ uviuwou na u wo isiuru kpahe “egagọ The Golden Age na” ọvo. Isẹri na a tẹ ta kẹe nọ The Golden Age na o wo uzoẹme okpokpọ no, Awake! Robert avọ Lila a te muọ Ebaibol họ ewuhrẹ kẹse kẹse kugbe Isẹri na, ukuhọ riẹ a tẹ họ-ame. Ae omarai a tẹ kọ ibi uzẹme na họ emọ rai a te vu ibi buobu. Nẹnẹ, bu vi ahwo 20 evaọ uviuwou nana, kugbe emọ ihrẹ Robert avọ Lila, a rọ idibo Jihova Ọghẹnẹ nọ e họ-ame no.

13. Eme ọ wọ imava-orọo jọ evaọ obọ Puerto Rico wo isiuru kpahe Ebaibol na?

¹³ Enwenọ ikpe 40 nọ e vrẹ no, William avọ Ada, imava-orọo jọ obọ Puerto Rico, a wo uvumọ isiuru kpahe ewuhrẹ Ebaibol na ha. Oke kpobi nọ Isẹri Jihova a te kporo ẹthẹ rai, imava-orọo na a ve ru epaọ ẹsenọ a rọ uwou hu. Ẹdẹjọ William o te kpohọ uwou nọ a rẹ jọ zẹ eware ọkreka re ọ dẹ okwakwa jọ nọ ọ rẹ rọ ruẹrẹ oware evaọ obọ uwou. Okenọ ọ jẹ ruọ otafe, o te gbẹro ku obe jọ nọ uke riẹ u wo ekọlọ igrini nọ o rọ evaọ odhe erara. Odẹ riẹ họ Religion, obe nọ Isẹri Jihova a kporo evaọ 1940. William ọ tẹ tọlọ obe na kpo, u te gbei unu nọ o se kpahe ohẹriẹ nọ o rọ udevie egagọ erue gbe egagọ uzẹme. Oke ofa nọ Isẹri Jihova a nyaze, William avọ Ada a tẹ rọ evawere kezọ kẹ ovuẹ rai a te muọ Ebaibol họ ewuhrẹ kugbe ai. Emerae jọ e vrẹ no a tẹ họ-ame evaọ Okokohọ Akpọ-Soso na Divine Will evaọ 1958. No anwọ oke oyena ze, a fiobọhọ kẹ ahwo nọ i bu vi 50 no ti kuomagbe okugbe-inievo Ileleikristi mai.

14. Wọhọ epanọ oriruo jọ o dhesẹ, didi ẹgba obe jọ nọ a kporo no Ebaibol ze o wo?

¹⁴ Karl ọ jọ ikpe 11 ọvo yọ o re heri. O jọ kẹe wọhọ nọ ẹsikpobi ọ rẹ ruọ ẹbẹbẹ. Ọsẹ riẹ, ọtausiuwoma ọ ichọche Methodist ọrọ Germany, o wuhrẹ i riẹ inọ ahwo yoma a rẹ jọ ehẹle to nọ a te whu no. Fikiere ozọ ehẹle u je mu Karl gaga. Ẹdẹjọ evaọ 1917, Karl ọ tẹ ruẹ ẹwẹ-obe jọ evaọ otọ evaọ iyẹrẹ, ọ tẹ tọlọ iẹe. Nọ o bi sei na, ibiaro riẹ e tẹ nwani kpohọ onọ na: “Eme họ ehẹle?” Ẹwẹ-obe na yọ obe uzizie kpohọ ovuẹ ogbotu kpahe uzoẹme ehẹle, onọ Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na, enọ a riẹ nẹnẹ wọhọ Isẹri Jihova na, a ruẹrẹ họ. Nọ ukpe ovo o vrẹ no, nọ o wuhrẹ Ebaibol ẹsibuobu no, Karl ọ tẹ họ-ame, rọ ere zihe ruọ omọvo Emọ-Uwuhrẹ Ebaibol na. Evaọ 1925 a te zizie ei re o ruiruo eva oria-uzou akpọ-soso ọrọ Isẹri Jihova—oria nọ o gbe bi jo ruiruo nẹnẹ. Iruẹru Ileleikristi nọ o ru bu vi ikpe 80 no na o rehọ ẹwẹ-obe gheghe nọ ọ jọ iyẹrẹ ruẹ muhọ.

15. Eme Jihova ọ rẹ sai ru, wọhọ epanọ u je rie?

¹⁵ Uzẹme, o rro vi ẹgba-iroro ohwo-akpọ re a riẹ jọ enjẹle na a w’obọ kpahe je kugbe epanọ a ruiruo te evaọ iriruo itienana. Ghele na, ma rẹ vro vievie he inọ Jesu avọ enjẹle na a w’obọ gaga evaọ iruo usiuwoma ota na jegbe nnọ Jihova ọ rẹ sae kpọ eware wọhọ epanọ u je rie. Enana gbe iriruo efa i dhesẹ ẹgba ewoma nọ ebe mai e rẹ sai wo okenọ ma tẹ rehọ ai kẹ ahwo.

A Mu Efe họ Omai Obọ

16. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no eme 2 Ahwo Kọrint 4:7 na ze?

¹⁶ Pọl ukọ na ọ t’ẹme te ‘efe nọ ọ rrọ evaọ ekwakwa ẹkpẹ.’ Efe na họ usiuwoma ota nọ Ọghẹnẹ ọ rọ k’omai na, yọ eware nọ a rọ ẹkpẹ ma na họ ahwo-akpọ enọ Jihova o mu efe na h’obọ. Nọ ahwo-akpọ nana a gba ha na avọ oma ọnyaba na, Pọl ọ tẹ nyaharo ta nnọ oware nọ a rọ kẹ ae iruo nana họ re “ogaga ulogbo nọ othesiwa nọ o riẹe kọ orọ Ọghẹnẹ, orọnikọ obọ mai u nọ ze he.” (2 Ahwo Kọrint 4:7) Ẹhẹ, ma rẹ sai fievahọ Jihova re ọ k’omai ogaga nọ ma gwọlọ re ma sai ru iruo mai gba.

17. Eme ma te nyaku nọ ma be kọ ibi uzẹme Uvie na, kọ fikieme ma je kru uruemu oliọliọ mai ghele?

¹⁷ Ẹsebuobu ma re siobọno eware buobu. O sae jọ bẹbẹ re a jọ ekwotọ jọ ruiruo. Eria jọ e riẹ nọ ahwo buobu a re jo se ẹme ra gboja ha, makọ avọ omagbẹre. O sae jọ nọ a be daoma fihọ eria itieye na gaga ababọ emamọ iyẹrẹ nọ i bi noi ze. Rekọ omodawọ na o rọ uvrẹvru hu keme izuazọ ahwo e rọ awa. Kareghẹhọ, ibi nọ whọ be kọ e rẹ sae kẹ ahwo evawere enẹna gbe uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ obaro. Eme ọ Olezi 126:6 na i rugba no ẹsibuobu: “Ọnọ ọ be nya vrẹ avọ oviẹ, nọ ọ wha ibi nọ a re kporo, o re ti kpozi obọ uwou avọ edo oghọghọ, rọ wha ivuẹvu riẹ kpothẹ.”

18. Ẹvẹ ma sai ro muẹrohọ odibọgba mai, kọ eme jabọ ma je ru ere?

¹⁸ Joma rehọ uvẹ nọ u fo kpobi rọ kọ ibi uzẹme Uvie na avọ unevaze. Jọ o thọrọ omai ẹro ho inọ, dede nọ mai họ enọ e be kọ je bi ku ame ku ibi na, Jihova họ ọnọ o re ru ai rro. (1 Ahwo Kọrint 3:6, 7) Ghele na, wọhọ epanọ Jesu avọ enjẹle na a ru ẹkabọ rai ọrọ iruo na, Jihova o rẹro nọ ma ti ru odibọgba mai gbunu. (2 Timoti 4:5) Joma muẹrohọ uwuhrẹ mai, muẹrohọ uruemu mai, je muẹrohọ ọwhọ mai evaọ odibọgba na. Fikieme? Pọl ọ kuyo nọ: “Ere oruo who re ro siwi oma ra gbe ahwo [nọ] a be kezọ ẹme ra.”—1 Timoti 4:16.

Eme Ma Wuhrẹ?

• Idhere vẹ iruo ekakọ mai e be rọ mọ emamọ ibi?

• Ẹvẹ Jesu Kristi avọ enjẹle na a ro wo obọ evaọ iruo usiuwoma ota na nẹnẹ na?

• Fikieme ma jẹ kẹ n’obọ wọhọ ekibi uzẹme Uvie na?

• Okenọ ma tẹ nyaku ababọ osegboja hayo omagbẹre evaọ odibọgba mai, eme ọ rẹ wọ omai thihakọ?

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 27]

Wọhọ ewhẹrẹ evaọ Izrẹl anwae, Ileleikristi nẹnẹ a be vaha ibi uzẹme Uvie na avọ unevaze

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 28, 29]

Isẹri Jihova a bi kporo jẹ vaha ebe sa-sa nọ a kporo no Ebaibol na ze evaọ evẹrẹ 340