Jọ Uyoyou nọ Ma Wo kẹ Ohwohwo O Hiẹ Hẹ

1-2. Fikieme u ro fo re ma wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ ohwohwo?

U WO eware buobu nọ ma rẹ rọ fiki rai wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ ohwohwo evaọ ukoko na. Ma rẹ jọ obe Itẹ ruẹ ejọ rai. Wọhọ oriruo, eria jọ ikere yena e ta nọ: “Whọ kuvẹ re uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ avọ ọtẹruo i no owhẹ obọ họ. . . . Kẹsena whọ vẹ te jọ emamọ ohwo gbe ọnọ o wo otoriẹ udidi evaọ aro Ọghẹnẹ gbe ahwo.” “Ọzae nọ o wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ ọ rẹ wha erere se omariẹ.” “Ohwo kpobi nọ ọ be nya edhere ẹrẹreokie je dhesẹ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ o ti duku uzuazọ.”​—Itẹ 3:3, 4; 11:17, oruvẹ.; 21:21.

² Eme yena i dhesẹ eware esa jọ nọ u ro fo re ma wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ. Orọ ọsosuọ, ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, Jihova o re rri omai ghaghae. Orọ avọ ivẹ, o rẹ wha erere se omai. Wọhọ oriruo, u re ru nọ mai avọ inievo ukoko na ma rẹ rọ jọ obọdẹ egbẹnyusu. Orọ avọ esa, ma ti wo eghale buobu evaọ obaro, te uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Fikiere u wo emamọ ẹjiroro buobu nọ ma re ro ru lele ohrẹ nọ Jihova ọ kẹ omai, inọ: “Wha . . . rehọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ gbe ohrọ lele ohwohwo yeri.”​—Zẹk. 7:9.

3. Enọ vẹ ma te kuyo rai evaọ uzoẹme nana?

³ Ma te jọ uzoẹme nana kuyo enọ ene jọ. Eye họ, amono ma re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ? Eme ma rẹ sae jọ obe Rut wuhrẹ kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ? Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ nọ ma wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ? Irere vẹ i re te ahwo nọ a bi dhesẹ nọ a wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ?

AMONO MA RE WO UYOYOU NỌ O RẸ HIẸ HẸ KẸ?

4. Re ma sae rọ aro kele Jihova, amono ma re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ? (Mak 10:29, 30)

⁴ Wọhọ epanọ ma wuhrẹ evaọ uzoẹme nọ o vrẹ na, idibo Jihova ọvo ọyomariẹ o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ. (Dan. 9:4) Ma gwọlọ “rọ aro kele Ọghẹnẹ, wọhọ emọ iyoyou.” (Ẹf. 5:1) Fikiere ma rẹ daoma wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ inievo ukoko na.​—Se Mak 10:29, 30.

5-6. A tẹ ta nọ ohwo ọ talamu ohwo hayo oware, eme ọ rẹ sae ziọ ohwo iroro?

⁵ Uzẹme riẹ họ, ma tẹ riẹ emamọ eware efa kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ẹsiẹe ma te mai ro ru eware nọ i dhesẹ nọ ma wo oghẹrẹ uyoyou nana kẹ inievo na. Joma ta kpahe ohẹriẹ nọ o rrọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ gbe ẹtalamu nọ a rẹ talamu ohwo hayo oware. Ma te rọ ere riẹ kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ ziezi. Joma kẹ oriruo jọ.

⁶ Nọ ohwo ọ tẹ jọ ekọmpene ru iruo te ikpe buobu no, a sae ta nọ ohwo na ọ talamu ekọmpene hayo ahwo nọ a wo ekọmpene na. Dede na o sae jọ nọ ohwo na ọ re ruẹ e rai ẹdẹvo ho, yọ izi ekọmpene na jọ dede e were riẹ hẹ. O sae jọ nọ ekọmpene na e were riẹ dede he, rekọ ọ gbẹ rrọ etẹe ru iruo. Yọ ọ gwọlọ nọ ọ rẹ jọ etẹe ru iruo bọo unuikpe nọ a fihọ nọ ohwo o re ru iruo ba, ajokpanọ ọ ruẹ iruo efa nọ i woma viere.

7-8. (a) Eme o rẹ lẹliẹ ohwo wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ omọfa? (b) Fikieme ma te rọ ta kpahe eware jọ evaọ obe Rut?

⁷ Ma jọ edhe-ẹme avọ ezeza ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ gbe ohwo nọ a rẹ talamu. Ohẹriẹ na họ oware nọ o be lẹliẹ ohwo ru ere. Eme o jẹ hae lẹliẹ idibo Ọghẹnẹ nọ a gbiku rai fihọ Ebaibol na wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ amọfa? A jẹ hai ru ere fikinọ u no rai eva ze, orọnikọ fikinọ o gba rai họ họ. Joma ta kpahe Devidi ovie na. U no Devidi eva ze nọ o re wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ Jonatan dede nọ ọsẹ Jonatan ọ jẹ gwọlọ kpe ọyomariẹ no. Dede nọ Jonatan o whu vrẹ ikpe buobu no, Devidi o gbe wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ ọmọ Jonatan nọ a re se Mẹfiboshẹt.​—1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

⁸ U wo eware efa nọ ma rẹ sai wuhrẹ kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ nọ ma te roro kpahe eme jọ evaọ obe Rut. Eme ma rẹ sai wuhrẹ kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ nọ ma te ta kpahe ahwo jọ evaọ obe Rut na? Kọ ẹvẹ ma sae rọ jọ ukoko mai ru eware nọ ma ti wuhrẹ na?b

EME MA RẸ SAE JỌ OBE RUT WUHRẸ KPAHE UYOYOU NỌ O RẸ HIẸ HẸ?

9. Fikieme Naomi ọ rọ ta nọ Jihova ọ jẹ rọsuọ ẹe?

⁹ Ma rẹ jọ obe Rut ruẹ iku Naomi, Rut nọ ọ jọ aye ọmọzae riẹ, gbe ọzae jọ nọ ọ jẹ dhozọ Ọghẹnẹ nọ a re se Boaz. Ọzae nana yọ omoni ọzae Naomi. Fikinọ ohọo ogaga o jọ Izrẹl, Naomi avọ ọzae riẹ gbe emezae ivẹ rai a tẹ kwa kpobọ Moab. Nọ u te oria jọ no, ọzae Naomi o te whu. Emezae ivẹ riẹ na a te wo eyae, rekọ aimava na a te je whu siọ eyae rai ba. (Rut 1:3-5; 2:1) Eware iyoma nana nọ e via kẹ Naomi na e tẹ lẹliẹ akpọ bẹe no. U tube te epanọ ọ rọ ta nọ Jihova họ ọnọ ọ jẹ rọsuọ ẹe na. Rri eme jọ nọ Naomi ọ ta: “Obọ Jihova o rọsuọ omẹ no.” “Erumeru na o ru uzuazọ yare kẹ omẹ gaga no.” “Jihova họ ọnọ ọ wọso omẹ, yọ Erumeru na họ ọnọ ọ wha uye se omẹ.”​—Rut 1:13, 20, 21.

10. Eme Jihova o ru kpahe eme nọ Naomi ọ rọ evedha ta na?

¹⁰ Eme Jihova o ru kpahe eme yena nọ Naomi ọ rọ evedha ta na? O kiuke ku odibo riẹ yena nọ ọkora ọ da oma fia na ha. Ukpoye o ru oware nọ u dhesẹ nọ o wo ororokẹ. Jihova ọ riẹ nọ “okienyẹ ọ sae lẹliẹ ohwo owareghẹ ru ugberuo.” (Ọtausi. 7:7) Dede na, o gwọlọ nọ Naomi ọ rẹ riẹ nọ Jihova ọ rrọ kugbei. Kọ eme Jihova o ru ro fiobọhọ kẹe? (1 Sam. 2:8) O ru nọ Rut ọ rọ talamu Naomi je ru eware nọ i dhesẹ nọ o wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ oniọrọo riẹ na. Ẹmẹrera na, Rut o te ru nọ Naomi ọ rọ riẹ nọ Jihova ọ gbẹ rrọ kugbei, oma o tẹ te sasa iẹe. Eme ma wuhrẹ no oware nọ Rut o ru na ze?

11. Fikieme ma re ro bigba inievo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma?

¹¹ Ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma ti fiobọhọ kẹ inievo nọ uye u te oma. Nwane wọhọ epanọ Rut ọ talamu Naomi na, ere ma rẹ talamu inievo nọ uye u te oma hayo nọ oware jọ o be kẹ uye. Ma you inievo ukoko na, fikiere ma rẹ daoma ru oware kpobi nọ ma rẹ sai ru ro fiobọhọ kẹ ae. (Itẹ 12:25, oruvẹ.; 24:10) Nwanọ ere Pọl ukọ na ọ ta nọ ma ru. Ọ ta nọ: “Wha ta eme omosasọ kẹ enọ e rrọ ọkora, wha tha enọ e ga ha uke, wha wo odiri kẹ ahwo kpobi.”​—1 Tẹs. 5:14.

12. Edhere vẹ o woma gaga nọ ma sai ro fiobọhọ kẹ oniọvo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma?

¹² Ẹsibuobu, edhere nọ ọ mai woma nọ ma re ro fiobọhọ kẹ oniọvo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma hayo nọ ọ rrọ ọkora họ, nọ ma tẹ be gaviezọ kẹe jẹ vuẹe nọ ma you rie. Ma tẹ romatotọ gaviezọ kẹ odibo Jihova nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma, Jihova o re muẹrohọ onana, yọ eva mai e rẹ were iẹe. (Ol. 41:1) Obe Itẹ 19:17 o ta nọ: “Ohwo nọ o bi fiobọhọ kẹ oruori o bi momo kẹ Jihova, yọ Ọ te hwa oware nọ o ru zihe kẹe.”

13. Eme Rut o ru nọ Ọpa o ru hu, kọ fikieme ma rọ ta nọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ Rut o wo na? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

¹³ Ma te roro kpahe oware nọ o via kẹ Naomi nọ ọzae riẹ gbe emezae ivẹ riẹ a whu no, u re je fiobọhọ kẹ omai riẹ eware efa kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ. Nọ Naomi o yo nọ “Jihova ọ be rẹrote ahwo riẹ enẹna ẹkwoma emu nọ ọ be kẹ ae,” ọ tẹ ta nọ o re zihe kpobọ ẹwho riẹ. (Rut 1:6) Ọye avọ eyae emezae ivẹ riẹ nọ i whu siọ ẹe ba no na a tẹ ruọ edhere. Rekọ nọ a jọ edhere, Naomi ọ tẹ vuẹ aimava na nọ jọ a zihe kpobọ Moab. Isiasa soso ọ vuẹ rai. Kọ eme a ru? Ebaibol ọ ta nọ: “Ọpa ọ tẹ viọlọ oniọrọo riẹ, o te zihe kpo. Rekọ Rut ọ talamu ei.” (Rut 1:7-14) Ohwo ọvo ọ rẹ ta nọ Ọpa o zihe keleme he keme oware nọ oniọrọo riẹ ọ ta kẹe o ru na. Rut omariẹ ọ hae sae zihe re, rekọ o ru ere he. Ukpoye ọ talamu oniọrọo riẹ fikinọ o wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹe. (Rut 1:16, 17) Orọnikọ o gba Rut họ nọ ọ rẹ jọ kugbe Naomi hi. Rekọ ọ jọ kugbei fikinọ u no rie eva ze nọ o re ru ere. Uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ nọ Rut o wo kẹ Naomi o lẹliẹ e riẹ ru oware nọ o ru na. Eme ma wuhrẹ no iku nana ze?

14. (a) Eme inievo ukoko na a be hai ru? (b) Wọhọ epanọ o rrọ Ahwo Hibru 13:16, eme ma bi ru nẹnẹ nọ o wọhọ idheidhe nọ e be were Ọghẹnẹ?

¹⁴ Ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma re tube ru vrẹ epanọ u fo. Wọhọ epanọ o jọ evaọ oke ikọ na, idibo Jihova a bi ru eware nọ i dhesẹ nọ a wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ inievo ukoko na, makọ enọ a re ruẹ ẹdẹvo ho. Wọhọ oriruo, nọ a te yo nọ okpẹtu nọ a robọ so ho ọ raha eware inievo mai evaọ obojọ, a rẹ gwọlọ edhere kpobi nọ a re ro fiobọhọ ababọ oke oraha. Nọ ẹbẹbẹ o te te oniọvo jọ evaọ ukoko na, a rẹ dhogbo bru ei ababọ oke oraha. Wọhọ Ileleikristi obọ Masidonia, inievo mai a bi ru vrẹ epanọ u fo. A be hai siobọno eware rai ro fiobọhọ, “tube ru vrẹ epanọ a wo te dede,” be rọ dhogbo bru inievo nọ ẹbẹbẹ o te oma. (2 Kọr. 8:3) Ma riẹ nọ eva e be were Jihova gaga nọ ọ be ruẹ emamọ oware nana nọ inievo na a be hai ru na.​—Se Ahwo Hibru 13:16.

ẸVẸ MA SAI RO DHESẸ NỌ MA WO UYOYOU NỌ O RẸ HIẸ HẸ?

15-16. Eme Rut o ru ghele, nọ a make ta kẹe nọ jọ o zihe kpo?

¹⁵ Ma sai wuhrẹ obọdẹ eware jọ nọ ma te roro kpahe oghẹrẹ nọ Rut o ro fiobọhọ kẹ Naomi. Joma ta kpahe ejọ rai.

¹⁶ Jọ o bẹ owhẹ hẹ. Nọ Rut ọ ta nọ o re lele Naomi zihe kpobọ Juda, Naomi ọ kake rọwo ho. Rekọ Rut o gbe je si ikẹ nọ o re lele iei nya, o bẹ riẹ hẹ. Kọ eme o no rie ze? “Nọ Naomi ọ ruẹ nọ Rut o bi si ikẹ nọ o re lele iei kpo, ọ tẹ se iẹe ba ẹtẹzẹ.”​—Rut 1:15-18.

17. Eme o te lẹliẹ omai talamu oniọvo nọ ọ be kake rọwo nọ ma fiobọhọ kẹe he?

¹⁷ Oware nọ ma jariẹ wuhrẹ. Re ma sai fiobọhọ kẹ oniọvo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma, ma re wo odiri, o rẹ bẹ omai no ho. Nọ oniọvo-ọmọtẹ o te wo ẹbẹbẹ, nọ whọ jẹ gwọlọ fiobọhọ kẹe, ẹsejọhọ ọ te kake ta kẹ owhẹ nọ who du daezọ họ.c Rekọ ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma te nwane rọ ere nyasiọ ẹe ba ha. (Gal. 6:2) Ma re rẹro nọ ọ te rọwo nọ ma fiobọhọ kẹe nọ oke o be nyaharo na, oma o vẹ te sasa iẹe.

18. Eme Naomi ọ ta, nọ o te siọ Rut ba ẹda ha?

¹⁸ Whọ nwane dheva ha. Nọ Naomi avọ Rut a te obọ Bẹtlẹhẹm, Naomi ọ tẹ ruẹ ahwo nọ a gbẹ jọ oria. Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ vọ evaọ okenọ mẹ nyavrẹ, rekọ Jihova o ru omẹ zihe ze ababọ.” (Rut 1:21) O sae jọ nọ ẹme nana nọ ọ ta na o da Rut keme o ru eware buobu ro fiobọhọ kẹ Naomi no. O lele i rie weri, ọ sasa e riẹ oma, avọ iẹe a tẹ jẹ nya ugbo edẹ buobu kpozi. Ghelọ eware nana kpobi nọ o ru na, Naomi ọ ta nọ: “Jihova o ru omẹ zihe ze ababọ.” Ẹme nana nọ ọ ta na u dhesẹ nọ o bi tube roro kpahe Rut nọ ọ rrọ kugbei na ha inọ o bi fiobọhọ kẹe. Ẹme na ọ te siọ Rut ba ẹda ha. Ghele na, ọ nyasiọ Naomi ba ha.

19. Eme o re fiobọhọ kẹ omai bigba oniọvo nọ ẹbẹbẹ ọ rrọ oma?

¹⁹ Oware nọ ma jariẹ wuhrẹ. Oniọvo-ọmọtẹ nọ o wo ẹbẹbẹ ọ sae ta ẹme jọ nọ o rẹ kẹ omai uye dede nọ ma bi fiobọhọ kẹe. Rekọ ajọ o kẹ omai uye he. Ma re gbe bigba oniọvo na ghele jẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai ruẹ edhere nọ ma sai ro ru oma sasa iẹe.​—Itẹ 17:17.

20. Eme ọ kẹ Rut ẹgba nọ ọ rọ ruabọhọ oware uwoma nọ o je ru na?

²⁰ Ta ẹme nọ ọ rẹ bọ ohwo ga. Rut o fiobọhọ kẹ Naomi gaga no ro dhesẹ nọ o gine you rie. Whaọ u fo nọ a rẹ jẹ tuduhọ Rut awọ. Yọ Jihova o duobọte Boaz nọ ọ rọ tuduhọ iẹe awọ. Boaz ọ ta kẹ Rut nọ: “Jọ Jihova ọ hwosa kẹ owhẹ evaọ oware nọ who ru na, jọ osa ogbagba u no obọ Jihova Ọghẹnẹ Izrẹl ze te owhẹ obọ, ọnọ whọ dhẹ ziọ otọ ibekpe riẹ re ọ jọ adhẹzọ ra na.” Ẹme yena ọ bọ Rut ga ziezi. U te ru nọ Rut ọ rọ ta kẹ Boaz nọ: “Whọ sasa omẹ oma jẹ ta ẹme nọ o te odibo ra udu.” (Rut 2:12, 13) Nwanọ oke nọ u fo nọ a rẹ rọ bọ Rut ga Boaz ọ rọ ta ẹme yena kẹe na, yọ u fiobọhọ kẹe ruabọhọ oware uwoma nọ o je ru na.

21. Wọhọ epanọ o rrọ Aizaya 32:1, 2, eme u fo nọ ekpako ukoko a re ru?

²¹ Oware nọ ma jariẹ wuhrẹ. Inievo nọ i bi fiobọhọ kẹ amọfa evaọ ukoko na, u fo nọ a rẹ tuduhọ ae awọ ẹsejọ re. Boaz o jiri Rut, u te ru nọ Rut ọ rọ riẹ nọ kpakọ ahwo a bi muẹrohọ oware uwoma nọ o bi ru. Epọvo na re, ekpako ukoko a re jiri inievo nọ i bi fiobọhọ kẹ amọfa ziezi evaọ ukoko na. A te bi jiri ae enẹ, u re fiobọhọ kẹ inievo na ruabọhọ oware uwoma nọ a bi ru.​—Se Aizaya 32:1, 2.

IRERE VẸ I RE TE AHWO NỌ A WO UYOYOU NỌ O RẸ HIẸ HẸ?

22-23. Eme Naomi ọ ta nọ u dhesẹ nọ oghẹrẹ nọ o je rri eware u nwene, kọ fikieme? (Olezi 136:23, 26)

²² Nọ oke jọ o vrẹ no, Boaz ọ tẹ kẹ Rut avọ Naomi emu buobu. (Rut 2:14-18) Kọ eme Naomi o ru fiki oware nọ Boaz o ru kẹ ae na? Ọ ta nọ: “Jọ Jihova nọ o gbe bi dhesẹ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ enọ e rrọ uzuazọ gbe enọ i whu no na ọ ghale iẹe.” (Rut 2:20a) Oghẹrẹ nọ Naomi o je rri eware u nwene no. Oke ọsosuọ ọ ta avọ oviẹ nọ: “Jihova . . . ọ wọso omẹ.” Rekọ uwhremu na, eva e were riẹ gaga. Rri ẹme nọ ọ ta. Anọ: ‘Jihova o gbe bi dhesẹ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ.’ Kọ eme o rẹ sae jọ nọ o lẹliẹ Naomi je rri eware oghẹrẹ utiona uwhremu na?

²³ Naomi o te ti mu otọ họ erri mu inọ kpakọ Jihova ọ re nyasiọ iẹe ba ha. Jihova ọ rọ Rut fiobọhọ kẹe no obọ Moab ziọ Juda. (Rut 1:16) Naomi ọ tẹ jẹ ruẹ nọ Jihova họ ọnọ ọ jẹ rọ Boaz nọ ọ jọ omọvo “ahwo nọ a rẹ sae dẹ [ae] zihe ze” ro fiobọhọ kẹ ae na. Ọ kẹ rai emu nọ aimava a rẹ re.d (Rut 2:19, 20b) Ẹsejọhọ Naomi ọ te jọ udu riẹ ta nọ, ‘Whaọ obọnana mẹ riẹ nọ Jihova ọ re nyasiọ omẹ ba ha. Ọ rrọ kugbe omẹ anwẹdẹ rite inẹnẹ.’ (Se Olezi 136:23, 26.) Naomi ọ te siọ Ọghẹnẹ ba eyere he inọ Rut avọ Boaz a nyasiọ iẹe ba ha. Ma riẹ nọ eva e te were Naomi gaga nọ ọ te ruẹ nọ kpakọ o je rri eware na thọ evaọ oke ọsosuọ, gbe inọ ọ dadamu egagọ Jihova, yọ ere eva e te were Rut avọ Boaz re.

24. Fikieme ma re ro ru eware nọ i dhesẹ nọ ma wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ kẹ inievo mai ẹsikpobi?

²⁴ Eme iku nọ e rrọ obe Rut na i wuhrẹ omai kpahe uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ? Ma te wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ, ma rẹ daoma gbe fiobọhọ kẹ inievo nọ ebẹbẹ e rrọ oma nọ a gbẹ make rọwo oke ọsosuọ họ. U re je ru nọ ma re ro ru vi epanọ u fo nọ ma te bi fiobọhọ kẹ ae. Ekpako ukoko a rẹ daoma jiri inievo nọ i bi fiobọhọ kẹ inievo efa evaọ ukoko na jẹ tuduhọ ae awọ evaọ ẹruoke. Ma tẹ ruẹ nọ inievo nọ i wo ebẹbẹ nọ ma bi fiobọhọ kẹ a be wariẹ dikihẹ ga ziezi evaọ ukoko na, o rẹ lẹliẹ eva were omai. (Iruẹru 20:35) Rekọ eme o mai wuzou nọ ma rẹ rọ fiki riẹ wo uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ? Uyo na họ, fikinọ ma gwọlọ rọ aro kele Jihova je ru oware nọ o rẹ were iẹe keme ọ “vọ avọ uyoyou nọ o rẹ hiẹ hẹ.”​—Ọny. 34:6; Ol. 33:22.