Emamọ Eware nọ A re Wuhrẹ No Iku Ivie nọ I je Su Izrẹl Ze

1-2. Eme Ebaibol ọ ta kpahe ivie jọ nọ i su Izrẹl?

EBAIBOL ọ ta ẹme te ivie nọ i bu vi udhuvẹ nọ i su Izrẹl.a Yọ o vuẹ omai eware nọ ivie na jọ a ru. Wọhọ oriruo, emamọ ivie na a ru eware iyoma jọ re. Joma ta ẹme te Devidi ovie na. Jihova ọ ta nọ “Devidi odibo mẹ . . . o koko ijaje mẹ jẹ rehọ udu riẹ kpobi nya lele omẹ, . . . o je ru oware nọ u kiehọ ọvo evaọ aro mẹ.” (1 Iv. 14:8) Rekọ Devidi o lele aye omọfa wezẹ. O te je ru nọ a ro kpe ọzae aye na evaọ ẹmo.—2 Sam. 11:4, 14, 15.

² Makọ ikpehre ivie na omarai dede, a ru eware iwoma jọ. Rehoboam yọ ohwo jọ. Jihova ọ ta nọ “o ru oware nọ u yoma.” (2 Irv. 12:14) Rekọ o ru eware iwoma jọ re. Oke jọ ọ jẹ te họre erua ikpe Izrẹl nọ i kiọkọ fikinọ Ọghẹnẹ o ru nọ a rọ ghale uvie riẹ abava re ọyomariẹ o su erua ivẹ, re ovie ọfa o su erua ikpe nọ i kiọkọ. Rekọ Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹe nọ jọ o du kpohọ ẹmo na ha, o te gine yoẹme. U te no ere no, o ru ikpewho nọ o je su na oghẹrẹ nọ ewegrẹ e gbẹ sae kake vẹruọ ae he.—1 Iv. 12:21-24; 2 Irv. 11:5-12.

3. Onọ vẹ o roja gaga, kọ eme ma ti wuhrẹ evaọ uzoẹme nana?

³ Kọ otẹrọnọ ivie nọ i je su Izrẹl a ru oware uwoma je ru oware uyoma, kọ eme Jihova o rri nọ ọ rọ ta nọ ivie jọ emamọ ivie? Uyo onọ nana u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ Jihova o bi rri omai. Fikiere ma te ta ẹme te eware esa jọ nọ o wọhọ nọ Jihova o rri nọ ọ rọ ta nọ ivie jọ emamọ ivie, efa kọ ikpehre ivie. Eye họ, udu rai, oware nọ a ru nọ a raha uzi gbe oghẹrẹ nọ a rọ gọe.

A RỌ UDU RAI KPOBI GỌ JIHOVA

4. Oware jọ vẹ emamọ ivie na a ru nọ ikpehre na a ru hu?

⁴ Ivie nọ i ru eware iwoma na, a rọ udu rai kpobi gọ Jihova.b Jehoshafat ovie na yọ emamọ ovie nọ “ọ rehọ udu riẹ kpobi kiẹ gwọlọ Jihova.” (2 Irv. 22:9) Yọ Ebaibol ọ ta kpahe Josaya ovie na inọ: “Ovie ọvo nọ ọ kake rehọ iẹe su nọ ọ jọ wọhọ e riẹ ọ rrọ họ, ọnọ ọ rehọ udu riẹ kpobi . . . zihe bru Jihova.” (2 Iv. 23:25) Kọ ẹvẹ kpahe Solomọn nọ o ru eware iyoma uwhremu na? Ebaibol ọ ta nọ “udu riẹ kpobi o gbẹ jọ kugbe Jihova Ọghẹnẹ” hẹ. (1 Iv. 11:4) Abaejam yọ ekpehre ovie jọ re. Ebaibol ọ ta nọ: “Udu riẹ kpobi o jọ kugbe Jihova Ọghẹnẹ riẹ hẹ.”—1 Iv. 15:3.

5. A tẹ ta nọ ohwo ọ be rọ udu riẹ kpobi gọ Jihova, eme u dhesẹ?

⁵ Kinọ o rrọ ere na, eme u dhesẹ re ohwo ọ rọ udu riẹ kpobi gọ Jihova? Nọ a tẹ ta nọ ohwo ọ be rọ udu riẹ kpobi gọ Jihova, orọnikọ thakpinọ a gọ Ọghẹnẹ hẹ. Rekọ ohwo na o re you Ọghẹnẹ jẹ kẹe adhẹẹ. Oware ofa jọ re họ, ohwo na o re ru epanọ uyoyou avọ adhẹẹ nọ o wo kẹ Ọghẹnẹ na o re ro dhe ẹgẹga.

6. Eme ma re ru re ma rọ udu mai kpobi gọ Jihova? (Itẹ 4:23; Matiu 5:29, 30)

⁶ U fo re ma rọ aro kele emamọ ivie na, jẹ daoma rọ udu mai kpobi gọ Jihova. Kọ ẹvẹ ma sai ro ru ei? Ma rẹ whaha ekpehre usu. Ma rẹ jẹ whaha oware ofa kpobi nọ u re ru nọ ma gbẹ sae rọ udu mai kpobi gọ Jihova ha. Eware jọ họ ikpehre ifimu, ile, gbe igemu nọ i woma ha, te iroro epanọ ma re ro le ugho. Kọ otẹrọnọ ma ruẹ nọ oware jọ u bi ru nọ ma gbe you Jihova te epaọ ọsosuọ họ, eme ma re ru? Joma kẹnoma kẹ oware yena vẹrẹ vẹrẹ.—Se Itẹ 4:23; Matiu 5:29, 30.

7. Fikieme o rọ roja re ma kẹnoma kẹ eware nọ e sae raha iroro mai?

⁷ Ma rẹ yọroma kẹ oware kpobi nọ u re ru nọ ma gbẹ rọ udu mai kpobi gọ Jihova ha. Ma gbẹ yọroma ha, ma vẹ be viẹ omamai họ. Ma ve bi roro nọ ma tẹ be daoma ru eware buobu evaọ ukoko na, u gbe du gwọlọ nọ ma rẹ kẹnoma kẹ ikpehre eware he. Joma kẹ oriruo jọ. Dae rehọ iẹe nọ uruame u bi kpe owhẹ fikinọ uvo o be rro gaga. Whọ tẹ ruọ edhedhẹ jẹ da ame re oma ra u dhẹ. Kọ whọ tẹ wariẹ nyai dikihẹ uvo na, eme o rẹ via? O rẹ raha oke he, ogbẹroyẹ u re fi owhẹ, uruame o vẹ wariẹ mu owhẹ họ ekpe. Ere ọvona re, ma te bi kpohọ usi uwoma je ru eware efa evaọ ukoko na, o rẹ wọhọ ẹsenọ ma ruọ edhedhẹ, ma tẹ jẹ da ame. Eware yena e rẹ lẹliẹ omai kẹle Jihova. Rekọ ma rẹ jẹ kẹnoma kẹ ikpehre eware akpọ na. O gbẹ rrọ ere he, o te wọhọ ẹsenọ ma bi zihe nyai dikihẹ uvo. Eware yena i ve ti ru nọ ma gbẹ sae rọ udu mai kpobi gọ Jihova ha.—Ẹf. 2:2.

EWARE IYOMA NỌ A RU E DA RAI A TE KURẸRIẸ

8-9. Eme Devidi ovie na avọ Hẹzikaya ovie na a ru nọ a vuẹ ae nọ oware nọ a ru u woma ha? (Rri uwoho nọ o rrọ uke Uwou-Eroro na.)

⁸ Wọhọ epanọ ma ta no vẹre na, Devidi ovie na ọ raha izi ilogbo. Rekọ nọ Netan ọruẹaro na ọ ta kẹe nọ oware nọ o ru na o thọ, Devidi ọ romakpotọ je kurẹriẹ. (2 Sam. 12:13) Whọ rẹ ginẹ ruẹ nọ o kurẹriẹ no udu ze nọ who te se eme nọ ọ ta evaọ Olezi 51. Orọnikọ ọ faki ru re Netan o roro nọ o kurẹriẹ hẹ, re a se iẹe uye ba ẹkẹ fiki oware uyoma nọ o ru.—Ol. 51:3, 4, 17, ẹme nọ ọ rrọ ehru olezi na.

⁹ Hẹzikaya ovie na o ru oware jọ nọ o were Jihova ha. Ebaibol ọ ta nọ: “Omorro o tẹ te ruọ udu riẹ, onọ o lẹliẹ Ọghẹnẹ dha eva kẹe avọ Juda gbe Jerusalẹm.” (2 Irv. 32:25) Kọ eme o lẹliẹ Hẹzikaya wo omorro? O sae jọ nọ, fikinọ Jihova o ru rie fe hayo fikinọ Jihova o fiobọhọ kẹe fi ahwo Asiria kparobọ evaọ ẹmo. Yọ o sae jọ re nọ fikinọ Jihova ọ rọ edhere igbunu siwi ẹyao riẹ. O sae jọ nọ omorro o wha riẹ ze nọ o ro dhesẹ efe riẹ kẹ ahwo Babilọn. Kọ oye o wha riẹ ze nọ Aizaya ọruẹaro na ọ rọ whọku ei. (2 Iv. 20:12-18) Rekọ nwane wọhọ epanọ Devidi o ru, Hẹzikaya ọ romakpotọ je kurẹriẹ. (2 Irv. 32:26) Oyena o tẹ whae ze nọ Jihova o ro rri rie fihọ emamọ ovie nọ ọ “ruabọhọ je ru oware nọ u kiehọ.”—2 Iv. 18:3.

10. Eme Amazaya ovie na o ru nọ a vuẹe nọ o ruthọ?

¹⁰ Ovie ọfa nọ o je su Juda nọ a re se Amazaya ọ jọ wọhọ Devidi avọ Hẹzikaya vievie he. Amazaya o ru oware nọ u woma, “rekọ ọ rehọ udu riẹ kpobi ru ere he.” (2 Irv. 25:2) Kọ eme o ru thọ? Jihova o fiobọhọ kẹ Amazaya nọ o ro fi ahwo Edọm kparobọ. Ukpenọ o re yere Ọghẹnẹ, kọ eghẹnẹ efa o guzou kpotọ kẹ.c Nọ Jihova o vi ọruẹaro riẹ nyae kpọe họ, ovie na o te je rri rie vo.—2 Irv. 25:14-16.

11. Ma te rri obe 2 Ahwo Kọrint 7:9, 11, eme ma re ru re Ọghẹnẹ ọ rọvrẹ omai nọ ma te ruthọ? (Rri iwoho na re.)

¹¹ Kọ eme ma wuhrẹ nọ ma te rri eware nọ ma ta ẹme te na? Ma tẹ raha uzi jọ, ma rẹ daoma kurẹriẹ. Ma vẹ jẹ daoma re ma gbẹ wariẹ oware na ha. Kọ ekpako ukoko na a te se omai ta ẹme kẹ fiki oware jọ, o tẹ make rọnọ ma rri rie nọ u te oware ovo ho, eme ma re ru? Ma du rri rie nọ ekpako na a be rọsuọ omai hi hayo inọ eva mai e be dha Jihova ha. Makọ emamọ ivie nọ i su Izrẹl na dede, a rri omarai inọ a rro vi ahwo nọ a rẹ kpọ họ hayo whọku hu. (Hib. 12:6) Nọ a te se omai ta ẹme kẹ fiki oware jọ, joma ru eware esa jọ. Orọ ọsosuọ, ma rẹ romakpotọ. Orọ avọ ivẹ, ma rẹ daoma nwene. Orọ avọ esa, ma rẹ gbẹ gọ Jihova vrẹ no eva ze. Ma te ruthọ, nọ ma je kurẹriẹ, Jihova ọ rẹ rọvrẹ omai.—Se 2 Ahwo Kọrint 7:9, 11.

A JẸ GỌ JIHOVA OGHẸRẸ NỌ Ọ GWỌLỌ

12. Oware vẹ o roja gaga nọ emamọ ivie na a ru nọ ikpehre na i ru hu?

¹² Ivie nọ Jihova ọ ta nọ emamọ ivie na a jẹ gọ Jihova oghẹrẹ nọ ọ gwọlọ. Yọ a je ru nọ ahwo nọ ae omarai a je su a jẹ rọ gọ Jihova. Ma riẹ nọ a ru eware jọ thọ. Ma ta ẹme te eware itieye na jọ no. O make rrọ ere na, Jihova ọvo a jẹ gọ. Yọ a jẹ daoma gaga re a si emedhọ no ẹkwotọ na no.d

13. Fikieme Jihova ọ rọ ta nọ Ehab ovie na yọ ohwo omuomu?

¹³ Kọ ẹvẹ kpahe ivie nọ Jihova ọ ta nọ a jọ ekpehre ivie na? Orọnikọ eware iyoma ọvo a nwani ru hu. Ehab ovie na ọ jọ ekpehre ohwo. Rekọ okenọ a ta kẹe nọ uye u ti te uwou riẹ fikinọ o ru nọ a ro kpe Nebọt, o te ru emeware jọ nọ i dhesẹ nọ ọ romakpotọ yọ oware nọ o ru na o da riẹ. (1 Iv. 21:27-29) Emamọ oware ofa jọ nọ o ru họ, ọ bọ ikpewho, yọ o fi ẹmo kẹ ahwo Izrẹl. (1 Iv. 20:21, 29; 22:39) Ehab ọ maki ru eware iwoma yena, ọ jẹ gọ edhọ yọ o ru nọ ahwo a jẹ rọ gọ edhọ. Ọ rọwo siọ edhọ ba ẹgọ họ bọo ẹdẹ uwhu riẹ.—1 Iv. 21:25, 26.

14. (a) Fikieme Jihova o ro rri Rehoboam ovie na inọ yọ ekpehre ovie? (b) Oware jọ vẹ ahwo nọ e jọ ekpehre ivie na kpobi a ru?

¹⁴ Ovie ọfa jọ nọ o ru eware iyoma họ Rehoboam. Ma ta no ẹsejọ inọ Rehoboam o ru emeware iwoma jọ okenọ o je su. Rekọ okenọ ọ dowọ muotọ ziezi no evaọ esuo riẹ na, o gbe je koko izi Jihova ha. O te mu emedhọ họ ẹgọ. (2 Irv. 12:1) Uwhremu na, nọ ọ be gọ Ọghẹnẹ, yọ ọ be gọ emedhọ re. (1 Iv. 14:21-24) Orọnikọ Rehoboam avọ Ehab ọvo họ ivie nọ e jẹ gọ edhọ họ. Ivie buobu nọ e jọ ekpehre ivie na a jẹ gọ edhọ, yọ ejọ a jẹ rọ oghẹrẹ jọ ru re ahwo a gọ edhọ. Enana kpobi i dhesẹ nọ, oware nọ Jihova ọ jẹ mai rri rọ ta nọ ovie otiọnana emamọ ovie hayo ekpehre ovie họ, sọ ovie na ọ jẹ gọ ọye ọvo.

15. Fikieme o rọ jọ Jihova oja gaga inọ ivie na a rẹ gọ ọye ọvo?

¹⁵ Fikieme Ọghẹnẹ o ro se ẹme egagọ na gboja tere? Keme ivie na họ ahwo nọ u fo nọ a rẹ tuduhọ ahwo Izrẹl awọ re a gọ Jihova. Ere ọvo ho, ẹdhọ nọ ohwo ọ rẹ gọ na, u re ru nọ ọ rẹ rọ raha izi efa nọ i yoma gaga je ru ahwo epanọ u je rie. (Hos. 4:1, 2) U te no ere no, te ivie Izrẹl avọ ahwo Izrẹl nọ i kiọkọ yọ ahwo nọ a roma mudhe kẹ Jihova no inọ ọye ọvo a rẹ gọ. Fikiere nọ a jẹ be nyae gọ edhọ na, Ebaibol ọ tẹ ta nọ o wọhọ ẹsenọ a bi gbe-ọfariẹ. (Jeri. 3:8, 9) Ohwo nọ o wo ọzae no, hayo nọ o wo aye no o te bi lele omọfa wezẹ, o rẹ da ọzae riẹ hayo aye riẹ gaga. Oware yena yọ uzioraha. Ere ọvona re, nọ ohwo nọ ọ roma mudhe kẹ Jihova no ọ tẹ be nyae gọ ẹdhọ, o rẹ da Jihova gaga, o tẹ jẹ rrọ uzioraha.e—Izie. 4:23, 24.

16. Eme Jihova o re rri rọ ta nọ ohwo nana yọ ohwo okiẹrẹe hayo ohwo omuomu?

¹⁶ Kọ eme ma wuhrẹ no ẹme nọ ma ta na ze? Ma rẹ kẹnoma kẹ oware kpobi nọ u wobọ kugbe egagọ erue lelele. O jọ etẹe kuhọ họ. Ma rẹ hae jẹ gọ Jihova vrẹ jẹ hai ru eware nọ odibo Jihova o re ru ẹsikpobi. Malakae ọruẹaro na o dhunu te oware nọ Jihova o re rri rọ ta nọ ohwo nana yọ emamọ ohwo, ọyena yọ ekpehre ohwo. O kere nọ: “Wha vẹ te wariẹ ruẹ ohẹriẹ nọ o rrọ udevie ohwo okiẹrẹe avọ ohwo omuomu, gbe ohẹriẹ nọ o rrọ udevie ohwo nọ ọ be gọ Ọghẹnẹ avọ ọnọ ọ be gọe he.” (Mal. 3:18) Whọ ruẹ ẹme na? Ma du siọ Jihova ba ẹgọ vievie he fiki oware jọ kpobi. O tẹ make rọnọ ma ru eware jọ thọ hayo ma raha uzi jọ, ma du rọ ere ta nọ ukoko na o bẹ omai no ho. Ma tẹ siọ Jihova ba ẹgọ, yọ uzi ulogbo ma raha na.

17. Whọ tẹ rehọ ohwo nọ ọ be gọ Jihova ha, eme o sai noi ze?

¹⁷ Otẹrọnọ whọ be gwọlọ aye, hayo whọ gwọlọ wo ọzae, ẹvẹ ẹme obe Malakae na o sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ? Whọ sae ruẹ ohwo jọ nọ uruemu riẹ o rrọ ziezi, rekọ ọ be gọ Jihova ha. Kinọ o ri mu Jihova họ ẹgọ họ na, Jihova o rri rie nọ ohwo okiẹrẹe ọ rrọ? (2 Kọr. 6:14) Kọ whọ tẹ rehọ ohwo otiọye na, ọ te sai fiobọhọ kẹ owhẹ kruga evaọ ukoko Jihova? Whọ kareghẹhọ Solomọn ovie na? O wo eyae nọ e jẹ gọ edhọ. Ẹsejọhọ eyae yena a wo emamọ uruemu jọ, rekọ ẹme na họ, a jẹ gọ Jihova ha. Ẹmẹrera na, a te ti ru nọ Solomọn o ro mu emedhọ họ ẹgọ.—1 Iv. 11:1, 4.

18. Eme esẹgbini a re wuhrẹ emọ rai?

¹⁸ Whai esẹgbini wha sae rọ iku ivie Izrẹl na wuhrẹ emọ rai re a se egagọ Jihova gboja. Wuhrẹ ae nọ oware nọ o jẹ mae lẹliẹ Jihova ta nọ ovie otiọnana emamọ ovie hayo ekpehre ovie họ, sọ ọ jẹ gọ ọye ọvo. Hae vuẹ ae nọ, ‘Emọ mẹ, egagọ Jihova eye e rẹ mae jọ owhai oja vi oware ofa kpobi. Wha hai wuhrẹ Ebaibol kẹ omarai, jọ ewuhrẹ o vo owhai hi. Wha rọ usi uwoma zaro ho.’ Rekọ orọnọ unu ọvo whọ rẹ rọ ta kẹ ae he. Whẹ omara who re je ru eware yena re. (Mat. 6:33) O gbẹ rrọ ere he, emọ ra a ve ti roro nọ, ‘Hẹẹ, nọ ọsẹgboni mai a rrọ ukoko na no na, koyehọ ma riẹ no re, u gbe du wo ho.’ Egagọ Jihova e gbẹ te jọ emọ na oja ha, hayo nọ oke o be nya na, a ve ti no ukoko na no.

19. Eme o dhesẹ nọ ohwo nọ ọ siọ Jihova ba ẹgọ no, u ri re kẹe no ho? (Rri ẹkpẹti na re “Whọ Sai Zihe Bru Jihova Ze!”)

¹⁹ Kọ ohwo nọ ọ siọ Jihova ba ẹgọ no, u re kẹe no ye? Ijo, ọ sai kurẹriẹ, ọ vẹ wariẹ mu Jihova họ ẹgọ. Rekọ re ọ sai zihe ze, ọ rẹ romakpotọ, ọ vẹ rọwo nọ ekpako ukoko na a fiobọhọ kẹe, o ve je ru oware nọ a vuẹ riẹ. (Jem. 5:14) Jọ ọ riẹ nọ oware kpobi nọ o ru re ọ sai zihe ze, yọ okpoware ovo ho nọ ọ tẹ kareghẹhọ nọ u ti ru nọ ọ te rọ wariẹ mu Jihova họ ẹgọ.

20. Ma tẹ rọ aro kele emamọ ivie na, ẹvẹ Jihova o ti rri omai?

²⁰ Kọ eme ma wuhrẹ no iku ivie Izrẹl ze no na? Ma tẹ be rọ udu mai kpobi gọ Jihova kiyọ ma be rọ aro kele emamọ ivie na. Ma tẹ raha uzi jọ, joma kurẹriẹ, u ve je wuhrẹ omai areghẹ. Ma ve ru oware nọ u fo. Joma kareghẹhọ nọ o roja gaga re ma gọ Jihova ọvo, keme ọye ọvo họ Ọghẹnẹ uzẹme na. Whọ tẹ gbẹ be gọ Jihova vrẹ ghelọ oware kpobi nọ o via, o ti rri owhẹ inọ whẹ yọ emamọ ohwo.