Izrẹl Evaọ Edẹ Devidi Gbe Solomọn

ỌGHẸNẸ ọ yaa eyaa nọ ọ te kẹ ubi Abram otọ “no umuọ ethẹ Ijipti ri te . . . ethẹ Yufretis.” (Emu 15:18; Ọny 23:31; Izie 1:7, 8; 11:24) Nọ Joshua ọ ruọ Kenan no, u kri te ikpe egba ene taure Ẹkwotọ Eyaa na ọ tẹ te kẹre te ere.

Devidi Ovie na o fi uvie Aremia orọ Zoba kparobọ, onọ o kẹre te obọ Yufretis evaọ ofẹ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre Siria.a Obokparọ Devidi vi ahwo Filistia evaọ ofẹ obọze ovatha-ọre o lẹliẹ esuo riẹ kẹre te uwhru ọ Ijipti.—2Sam 8:3; 1Irv 18:1-3; 20:4-8; 2Irv 9:26.

Solomọn o te su no Ethẹ “Yufretis ri te otọ ahwo Filistia jegbe ekakọ Ijipti,” onọ u dikihẹ kẹ esuo udhedhẹ Mesaya na. (1Iv 4:21-25; 8:65; 1Irv 13:5; Ol 72:8; Zek 9:10) Ghele na, a rẹ ta inọ oria nọ Izrẹl ọ jẹ rria o kẹre no “Dan ri te Biẹsheba.”—2Sam 3:10; 2Irv 30:5.

Evaọ aghẹmeeyo kẹ Ọghẹnẹ, Solomọn Ovie na o wo enyenya gbe ekẹkẹ buobu. (Izie 17:16; 2Irv 9:25) Ọ sae whaliẹ enana no oria ruọ oria evaọ idhere esese gbe ilogbo buobu nọ e jariẹ. (Jos 2:22; 1Iv 11:29; Aiz 7:3; Mt 8:28) Evaọ usu idhere enana kpobi, umutho jọ ọvo ma riẹ kpahe ziezi, wọhọ “edhere nọ o no Bẹtẹl kpohọ Shẹkẹm, ri te [obọze-ọre] Lẹbona.”—Ibr 5:6; 21:19.

Obe na, Idhere Esese gbe Ilogbo erọ Izrẹl Anwae o ta nọ: “Ẹbẹbẹ nọ ọ mae rro evaọ ẹkiẹkpahe idhere Izrẹl anwae họ uzẹme na inọ evaọ idhere orẹwho nọ e jọ etoke Ọvọ Anwae na, oka uvevẹ rai ovuọvo u kiọkọ họ, keme a jẹ rehọ ibitho ru idhere evaọ [etoke yena] ha.” Ghele na, oghẹrẹ nọ otọ na o rrọ gbe ekwakwa nọ a tọ no ikpẹwho na ze i dhesẹ ofẹ nọ idhere buobu e nya rri.

Idhere e jẹ hae kpọ obonọ egbaẹmọ e rẹ rọ ova rri. (1Sam 13:17, 18; 2Iv 3:5-8) Re a ruẹse họre Izrẹl, ahwo Filistia a nya no Ekrọn gbe Gat kpohọ oria nọ o rrọ “udevie Soko avọ Azẹka.” Etẹe ogbaẹmo Sọl a jọ zere ai evaọ “ukpotọ Ela.” Nọ Devidi o kpe Goliat no, ahwo Filistia a tẹ dhẹ zihe kpohọ Gat gbe Ekrọn, Devidi o te kpohọ Jerusalẹm.—1Sam 17:1-54.

A fa Lakish (D10), Azeka (D9), gbe Bẹt-shẹmẹsh (D9) fihọ idhere anwae nọ e nya Shẹfila vrẹ jẹ nya rri obọ igbehru ọ Judia. Fikiere ikpehwo nana i wuzou gaga evaọ ẹzadhe ewegrẹ nọ e be nya orọ Via Maris na re a siọ udevie ẹkwotọ Izrẹl ba ẹruọ.—Aiz 6:9, 12; 2Iv 18:13-17.

[Oruvẹ-obotọ]

[Ẹkpẹti nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]

EBE EBAIBOL NỌ A KERE NO ETOKE NANA VRẸ:

1 gbe 2 Samuẹle

Ilezi (abọjọ)

Itẹ (abọjọ)

Ole nọ o vi Ile

Ọtausiuwoma Na

[Udhesẹ-oria nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 17]

Ẹkwotọ Gbe Idhere Evaọ Etoke Esuo-ivie Okugbe

Tifsa

Hamat

Tadmọ

Berotai (Kun?)

Saidọn

Damaskọs

Taya

Dan

Jerusalẹm

Gaza

Aroa

Biẹsheba

Tama

Eziọngeba

Elat (Elọt)

[Ithẹ ilogbo gbe esese]

Yufretis

Ukkp. Ijipti

Devidi avọ Solomọn (idhere nọ a nya)

B10 Gaza

C8 Jopa

C9 Ashdọd

C10 Ashkẹlọn

C11 Ziklag

C12 IGBRẸWỌ PARAN

D5 Dọ

D6 Hefa

D8 Afẹk

D8 Rama

D9 Shalbim

D9 Gẹza

D9 Makaz

D9 Ekrọn

D9 Bẹth-shẹmẹsh

D9 Gat

D9 Azeka

D10 Soko

D10 Adulam

D10 Keila

D10 Lakish

D11 Jata

D12 Biẹsheba

E2 Taya

E4 Kabul

E5 Jọknẹam (Jọkmẹam?)

E5 Mẹgido

E6 Tanak

E6 Arobọt

E7 Piratọn

E8 Lebona

E8 Zẹreda

E8 Bẹtẹl

E9 Ukpotọ Bẹt-horọn

E9 Ukpehru Bẹt-horọn

E9 Geba

E9 Gibiọn

E9 Gibia

E9 Kiriat-jẹrim

E9 Nọb

E9 Baal-pẹrizim

E9 Jerusalẹm

E9 Bẹtlẹhẹm

E10 Tẹkoa

E10 Hibrọn

E11 Zif

E11 Horẹsh?

E11 Kamẹl

E11 Maọn

E11 Ẹshtẹmoa

F5 Ẹndọ

F5 Shunẹm

F5 Jezril

F6 Bẹthshin

F7 Taza

F7 Shẹkẹm

F8 Zarẹtan

F8 Shailo

F8 Ofra?

F9 Jẹriko

F11 Engẹdi

G2 Abel-bet-maaka

G2 Dan

G3 Hazọ

G3 MAKA

G5 Lo-dẹba (Deba)

G5 Rogẹlim

G6 Abel-mẹhola

G7 Sọkọt

G7 Mahanem

H1 SIRIA

H4 GẸSHỌ

H6 Remọt-giliad

H8 Raba

H9 Mediba

H11 Aroa

I19 MOAB

I4 Helam?

I9 AMMỌN

[Idhere Ilogbo]

C10 Via Maris

H6 Edhere Ovie

[Igbehru]

F5 Ugb. Gilboa

[Ebade]

C8 Abade Mediterenia (Abade Ologbo)

F10 Abade Uwhei (Abade Owhuowhu)

G4 Abade Galili

[Eyeri-ame hayo ozae]

E9 Ẹnrogẹl

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 16]

Obọze: Ukiekpotọ Ela, o rẹriẹ ovao ku ofẹ ovatha-ọre igbehru ọ Juda

Obotọ: Idhere ọ elafio buobu i ru erẹ ọnya lọhọ evaọ Ẹkwotọ Eyaa na