Iwuhrẹ nọ I re ‘Ru Ohwo Dhesẹ Uyoyou je Ru Iruo Iwoma’

NO ANWAE ze, ahwo Jihova a ro wo ọruẹrẹfihotọ nọ a re ro kokohọ. Evaọ orẹwho Izrẹl anwae, ezae na kpobi a jẹ hai kpohọ Jerusalẹm nyai ru ehaa ilogbo esa nọ a wo. (Izie. 16:16) Evaọ ikpe-udhusoi ọsosuọ, Ileleikristi a jẹ hai kokohọ kẹse kẹse, ẹsibuobu evaọ uwou ohwo jọ. (Filim. 1, 2) Nẹnẹ, ma re kpohọ iwuhrẹ, ikokohọ esese gbe ilogbo. Fikieme idibo Ọghẹnẹ a be hai ro kokohọ? Ẹjiroro ọsosuọ họ, onana yọ abọjọ egagọ mai nọ u wuzou.—Ol. 95:6; Kọl. 3:16.

² Ahwo nọ a kpohọ iwuhrẹ na a re je wo erere no ai ze. A ta kẹ ahwo Izrẹl kpahe Ehaa Iwou-Owhre avọ ihrẹ kpobi nọ: “Wha koko ahwo na họ, ezae na, eyae na, emaha na, gbe erara nọ e be rria kugbe owhai evaọ ikpewho rai, re a ruẹse gaviezọ je wuhrẹ kpahe Jihova Ọghẹnẹ rai jẹ dhozọ riẹ, re a romatotọ ru lele eme kpobi nọ e rrọ evaọ Uzi nana.” (Izie. 31:12) O rrọ vevẹ inọ ẹjiroro jọ nọ o wuzou nọ ma bi ro kokohọ họ, re ‘Jihova o wuhrẹ’ omai. (Aiz. 54:13) Iwuhrẹ e rẹ jẹ lẹliẹ omai wo uvẹ nọ ma rẹ rọ riẹ ohwohwo, wo uduotahawọ, je wo ọbọga mi ohwohwo.

IWUHRẸ UKOKO

³ Ilele nọ i kokohọ nọ Pẹntikọst 33 C.E. o vrẹ no, a romakẹ iwuhrẹ ikọ na, yọ “kẹdẹ kẹdẹ a je kuomagbe evaọ etẹmpol na avọ ẹjiroro ọvo.” (Iruẹru 2:42, 46) Uwhremu na, nọ Ileleikristi a te kokohọ kẹ egagọ, a jẹ hai se no ebe nọ a rọ ẹgba ẹzi Ọghẹnẹ kere ze, enọ i kugbe ileta nọ ikọ na gbe ilele efa a kere. (1 Kọr. 1:1, 2; Kọl. 4:16; 1 Tẹs. 1:1; Jem. 1:1) Ukoko na o jẹ hai kuomagbe lẹ re. (Iruẹru 4:24-29; 20:36) Ẹsejọ, a jẹ hai gbiku eware nọ a rọ ẹro ruẹ evaọ ekwotọ nọ a jọ kpohọ erẹ usi uwoma ota. (Iruẹru 11:5-18; 14:27, 28) A jẹ hae ta ẹme kpahe iwuhrẹ Ebaibol gbe eruẹaruẹ nọ a rọ ẹzi Ọghẹnẹ kere nọ i rugba. A jẹ hai wuhrẹ kpahe uruemu nọ u fo nọ Oleleikristi o re wo gbe epanọ a rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ. A jẹ tuduhọ ahwo kpobi awọ re a jọ ahwo nọ a rẹ rọ ajọwha ta usi uwoma na.—Rom 10:9, 10; 1 Kọr. 11:23-26; 15:58; Ẹf. 5:1-33.

⁴ Evaọ oke mai na, ma bi ru iwuhrẹ mai lele oghẹrẹ nọ a je ru evaọ oke ikọ na. Ma bi ru lele uthubro Ọghẹnẹ nọ o rrọ obe Ahwo Hibru 10:24, 25: “Joma roro kpahe ohwohwo . . . , ma re gbabọkẹ omakokohọ mai hi wọhọ epaọ uruemu otujọ, rekọ ma rẹ tuduhọ ohwohwo awọ, maero kọ enẹna nọ wha be ruẹ nọ ẹdẹ na o bi si kẹle na.” Evaọ edẹ urere nana nọ e rrọ bẹbẹ na, ma gwọlọ uduotahawọ nọ u re no omakokohọ mai ẹsikpobi ze re ma sai wo ẹgba nọ ma rẹ rọ dadamu ẹrọwọ mai jẹ yọrọ ẹgbakiete mai. (Rom 1:11, 12) Mai Ileleikristi ma be rria udevie oge omuomu nọ ọ vọ avọ uzioraha. Ma siọ emuemu gbe isiuru akpọ na no. (Fil. 2:15, 16; Tait. 2:12-14) Evaọ uzẹme, oria ofa vẹ ma rẹ jọ nọ u re woma vi ahwo Jihova nọ ma rẹ jọ kugbe? (Ol. 84:10) Kọ eme ọfa ọ rẹ kẹ erere vi Ẹme Ọghẹnẹ nọ ma re wuhrẹ jẹ ta kpahe? Joma ta kpahe iwuhrẹ sa-sa nọ a ruẹrẹhọ nọ e rẹ kẹ omai erere.

EWUHRẸ URERE OKA

⁵ Abọ ọsosuọ ewuhrẹ urere oka na yọ onọ a rẹ jọ kẹ ovuẹ no Ebaibol ze, onọ a ruẹrẹhọ epanọ o rẹ rọ kẹ ahwo kpobi nọ a rrọ etẹe erere, te enọ e ziọ ewuhrẹ mai evaọ orọ ọsosuọ. Ovuẹ ogbotu na o re fiobọhọ kẹ ahwo ọkpokpọ gbe iwhowho-uvie nọ e rrọ ukoko na wuhrẹ epanọ u fo nọ a rẹ rọ gọ Ọghẹnẹ.—Iruẹru 18:4; 19:9, 10.

⁶ Kristi Jesu, ikọ riẹ, gbe ahwo nọ a je kuomagbe ai a je ru iwuhrẹ ogbotu wọhọ enọ Isẹri Jihova a be reawere rai evaọ ikoko rai nẹnẹ na. Ababọ avro, Jesu họ ohwo nọ ọ mae riẹ epanọ a rẹ kẹ ovuẹ ogbotu evaọ otọakpọ na. A ta kpahe iẹe nọ: “Ohwo ọvo ọ re ta ẹme enẹ vievie he.” (Jọn 7:46) Jesu ọ ta ẹme ududu, onọ u je gbe ahwo nọ a jẹ kezọ kẹe unu. (Mat. 7:28, 29) Enọ e jẹ ovuẹ riẹ rehọ a wo irere buobu. (Mat. 13:16, 17) Ikọ na i lele oriruo riẹ. Ma rẹ jọ obe Iruẹru 2:14-36 se kpahe ovuẹ nọ Pita ọ kẹ ududu evaọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E. Ahwo idu buobu a kurẹriẹ fiki eme nọ a yo. Oke ofa, ahwo jọ a zihe ruọ ilele Jesu nọ a gaviezọ kẹ ovuẹ nọ Pọl ọ kẹ evaọ Athẹns.—Iruẹru 17:22-34.

⁷ Epọvo na re evaọ oke mai na, ima ahwo buobu a bi wo erere no evuẹ ogbotu nọ a be hae kẹ evaọ ikoko na ze, jegbe evuẹ ogbotu nọ a be hae kẹ evaọ ikokohọ esese gbe ilogbo. Evuẹ nana i re fiobọhọ kẹ omai kareghẹhọ iwuhrẹ Ebaibol ẹsikpobi je kru oma ga evaọ iruo Uvie na. Ma te bi zizie ahwo nọ a dhesẹ isiuru gbe amọfa, ma sae rọ ere fiobọhọ kẹ ahwo buobu riẹ kpahe iwuhrẹ ọsosuọ Ebaibol na.

⁸ Izoẹme sa-sa a rẹ rọ kẹ evuẹ ogbotu. A rẹ jọ evuẹ na ta kpahe iwuhrẹ gbe eruẹaruẹ Ebaibol, ehri-izi Ikereakere gbe ohrẹ kpahe oghẹrẹ nọ a re yeri evaọ uviuwou gbe orọo, eware nọ izoge e be rẹriẹ ovao dhe, gbe emamọ uruemu nọ u fo nọ Oleleikristi o re wo. Evuẹ ogbotu jọ e rẹ ta kpahe iruo emama igbunu Jihova. Efa e rẹ ta kpahe emamọ oriruo ahwo nọ a jọ Ebaibol na gbiku rai, enọ i wo ẹrọwọ, aruọwha, je kru ẹgbakiete rai, yọ a rẹ jarai tẹrovi eware nọ ma re wuhrẹ mi ai.

⁹ Re ma wo erere vọvọ no evuẹ ogbotu ze, o roja re ma gaviezọ ziezi, rovie kpohọ oria ikere nọ ọkovuẹ na ọ fodẹ, je rri Ebaibol mai lele iei nọ o bi se jẹ fa otọ ikere na. (Luk 8:18) Ma te vuhu eware nọ a ta kpahe mu ziezi, ma te gbaemu nọ ma re kru oware nọ ma wuhrẹ na ga je fi ei họ iruo.—1 Tẹs. 5:21.

¹⁰ Otẹrọnọ ahwo nọ a rẹ kẹ ovuẹ ogbotu a riẹ, a rẹ jọ ukoko na kẹ ovuẹ ogbotu koka koka. Onana o sae lọhọ nọ a tẹ be hai zizie ekovuẹ no ikoko ekẹloma ze. Otẹrọnọ ekovuẹ i bu hu, a rẹ kẹ evuẹ nana okenọ o tẹ lọhọ.

¹¹ Abọ avọ ivẹ ewuhrẹ urere oka na họ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na, onọ a rẹ rọ enọ gbe iyo ru, yọ izoẹme nọ e rrọ Uwou-Eroro uwuhrẹ na a re ro ru ei. Jihova ọ be rọ ẹkwoma Uwou-Eroro na rehọ emu ẹme riẹ kuọ omai evaọ ẹruoke.

¹² Evaọ ẹsibuobu, izoẹme uwuhrẹ na e rẹ ta kpahe epanọ ma re ro fi ehri-izi Ebaibol họ iruo evaọ uzuazọ kẹdẹ kẹdẹ. E rẹ bọ Ileleikristi ga re a whaha “ẹzi akpọ na” gbe uruemu ugbegbe. (1 Kọr. 2:12) A rẹ rehọ Uwou-Eroro Na ru otoriẹ iwuhrẹ gbe eruẹaruẹ Ebaibol vẹ ziezi, onọ u bi fiobọhọ kẹ omai kpobi nya lele uzẹme na jẹ daji edhere enọ i kiẹrẹe. (Ol. 97:11; Itẹ 4:18) Ma tẹ be hai kpohọ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na jẹ be jariẹ wobọ, o rẹ sai fiobọhọ kẹ omai ghọghọ evaọ ẹruore akpọ ọkpokpọ okiẹrẹe nọ Jihova ọ ya eyaa riẹ na. (Rom 12:12; 2 Pita 3:13) Oma nọ ma re kugbe ibe Ileleikristi mai u re fiobọhọ kẹ omai mọ ubi ẹzi na je ru omai wo ọwhọ nọ ma rẹ rọ gọ Jihova ziezi. (Gal. 5:22, 23) U re ru omai wo ẹgba nọ ma re ro thihakọ edawọ jẹ bọ “emamọ otọhotọ kẹ obaro na” re ma sae “dadabọ mu uvi uzuazọ na.”—1 Tim. 6:19; 1 Pita 1:6, 7.

¹³ Eme ma re ru re ma sai wo erere vọvọ no ọruẹrẹfihotọ nana nọ Jihova o bi ro wuhrẹ omai na ze? Uviuwou hayo omomọvo o re se oria nọ a ti wuhrẹ na kpahotọ, se ikere nọ a fodẹ, jẹ rọ eme obọmai kpahe ẹme evaọ etoke ewuhrẹ na. Onana o rẹ lẹliẹ uzẹme na te omai udu ziezi, yọ amọfa a re wo erere nọ ma be ta oware nọ ma rọwo via na. Ma tẹ be gaviezọ ziezi kẹ ọkpahefihọ amọfa, ma ti wo erere no uwuhrẹ na ze koka koka.

EWUHRẸ UDEVIE OKA

¹⁴ Koka koka, ukoko na u re kokohọ evaọ Ọgwa Uvie na rọkẹ ewuhrẹ nọ a re se Uzuazọ Oleleikristi gbe Usi Uwoma Ota Mai. Ewuhrẹ nana o wo abọ esa nọ a ruẹrẹhọ re u fiobọhọ kẹ omai “te ziezi” wọhọ egbodibo Ọghẹnẹ. (2 Kọr. 3:5, 6) Omaa gbe eme ewuhrẹ na e rẹ romavia evaọ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ Oleleikristi gbe Usi Uwoma Ota Mai kamara kamara. A rẹ jẹ jọ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota na ruẹ iriruo usi uwoma ota re.

¹⁵ Abọ ọsosuọ ewuhrẹ nana nọ a re se Eware Aghae Nọ E Rrọ Ebaibol Na, u re fiobọhọ kẹ omai riẹ eware sa-sa kpahe ikuigbe Ebaibol, oghẹrẹ nọ eware e rọ via, gbe oware nọ ma sai wuhrẹ no ai ze. A rẹ jọ abọ ewuhrẹ nana ru ẹme, isase Ebaibol, gbe isase Ebaibol ẹkpoka na nọ a rẹ kpahe fihọ. A re fi iwoho gbe eria nọ a re kere ẹme fihọ họ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota na re u fiobọhọ kẹ omai wuhrẹ kpahe ikuigbe Ebaibol na ziezi. Oghẹrẹ utionana nọ ma re ro wuhrẹ Ebaibol na kokodo na, u re fiobọhọ kẹ omai evaọ uzuazọ mai gbe evaọ okenọ ma te bi wuhrẹ amọfa, re ma “sai te ziezi, ruẹrẹ oma kpahe ziezi kẹ iruo iwoma kpobi.”—2 Tim. 3:16, 17.

¹⁶ Abọ avọ ivẹ ewuhrẹ na nọ a re se Wo Onaa Ziezi Evaọ Usi Uwoma Ota Na, a ruẹrẹ e riẹ họ re u ru ahwo kpobi wo uvẹ nọ a re ro wuhrẹ epanọ a rẹ rọ ta usi uwoma na, gbe re a wo ẹnyaharo evaọ onaa usi uwoma ota gbe ahwo owuhrẹ. U te no ẹme emọ-isukulu nọ a be hai ru no, a re je dhesẹ ividio oriruo usi uwoma ota. Abọ ewuhrẹ nana o re fiobọhọ kẹ omai wo “ẹrọo enọ a wuhrẹ no” re ma “ruẹse riẹ epanọ [ma] rẹ rọ kpahe ẹme nọ o kiehọ kẹ ọnọ oma o rrọ no.”—Aiz. 50:4.

¹⁷ Abọ avọ esa ewuhrẹ na nọ a re se Uzuazọ Oleleikristi na, o rẹ ta kpahe epanọ a re ro fi ehri-izi Ebaibol họ iruo kẹdẹ kẹdẹ evaọ uzuazọ. (Ol. 119:105) Ugogo ewuhrẹ jọ nọ a rẹ jọ abọ nana ru họ Uwuhrẹ Ebaibol Ukoko. Wọhọ Uwuhrẹ Uwou-Eroro na, enọ gbe iyo a re ro ru Uwuhrẹ Ebaibol Ukoko na.

¹⁸ Kamara kamara nọ Obe Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota okpokpọ u te kpozi, ọnọ o re koko iruẹru ugboma ekpako na họ na hayo ọkpako nọ o bi fiobọhọ kẹe, ọ rẹ romatotọ rri rie, ọ vẹ ghale eme na. Koka koka, ọkpako nọ ọ rrọ emamọ owuhrẹ nọ ugboma ekpako na u kuenu kẹ no ọ rẹ jọ ohwo agbara ewuhrẹ na. Abọ jọ iruo ohwo agbara na họ re ọ ruẹ nọ ewuhrẹ na o muhọ je kuhọ evaọ ẹruoke, o re jiri jẹ kẹ ahwo nọ a ru ẹme emọ-isukulu ohrẹ.

¹⁹ Ma tẹ be hae ruẹrẹ oma kpahe kẹ Ewuhrẹ Uzuazọ gbe Usi Uwoma Ota na, kpohọ iẹe, jẹ jariẹ wobọ, ma re wo eriariẹ Ikereakere na, wo otoriẹ ehri-izi Ebaibol, wo udu ta usi uwoma na, je wo onaa nọ ma re ro ru ilele. Ahwo nọ a be ziọ ewuhrẹ na nọ e re họ-ame zihe ruọ Isẹri Jihova ha a re wo erere no omakugbe osasa gbe eme ọbọga nọ a bi wuhrẹ ze. Re ma sae ruẹrẹ oma kpahe kẹ ewuhrẹ nana gbe efa, ma rẹ sae jọ eria nana ru ekiakiẹ, Watchtower Library, JW Library^®, Watchtower ONLINE LIBRARY^™ (otẹrọnọ orọ ẹvẹrẹ mai o riẹ), gbe oria-ebe nọ o rrọ Ọgwa Uvie na. Ebe nọ Isẹri Jihova a wo e rẹ jọ oria-ebe nọ o rrọ Ọgwa Uvie na, Watch Tower Publications Index hayo Obe Ekiakiẹ Rọkẹ Isẹri Jihova e rẹ jariẹ, gbe efafa Ebaibol sa-sa, concordance, obe-ofeme, gbe ebe efa nọ i re fiobọhọ. Ohwo kpobi ọ sae jọ oria-ebe na ru ekiakiẹ taure ewuhrẹ o te ti muhọ hayo nọ ọ tẹ fa no.

IWUHRẸ USI UWOMA OTA

²⁰ Etoke sa-sa evaọ udevie ẹkpoka na gbe urere-oka, itu iwhowho-uvie a rẹ rehọ omoke jọ kokohọ kẹ ewuhrẹ usi uwoma ota. A re kokohọ iwou inievo hayo eria efa nọ i kiehọ. A sai je kokohọ Ọgwa Uvie na kẹ ẹjiroro nana. Nọ a te wo itu esese nọ i re kokohọ eria sa-sa evaọ ẹkwotọ na, u re ru ei lọhọ kẹ iwhowho-uvie re a kpohọ oria nọ a re kokohọ gbe ẹkwotọ nọ a te jọ ta usi uwoma. U re ru nọ a sae rọ ghale iwhowho-uvie vẹrẹ vẹrẹ a vẹ nya kpohọ ẹkwotọ na ababọ oke oraha. U re je ru nọ ọsẹro utu na ọ sai ro muẹrohọ ahwo utu riẹ ziezi re. Dede nọ irere buobu e riẹ re itu i kokohọ eria sa-sa, eware jọ e sae whae ze nọ itu sa-sa i re ro kokohọ oria ovo. Wọhọ oriruo, otẹrọnọ umutho iwhowho-uvie a re kpohọ usi uwoma ota evaọ udevie oka, o rẹ sai woma re itu sa-sa i kuomagbe hayo re ukoko na soso u kokohọ evaọ Ọgwa Uvie hayo oria ofa nọ u kiehọ. Onana u re ru nọ iwhowho-uvie i re ro wo ahwo nọ a re gbe kpohọ usi uwoma ota. Ukoko na o sae jẹ ruẹ nọ u kiehọ re aikpobi a kokohọ Ọgwa Uvie evaọ edẹ eriosehọ akpọ. Hayo a sae jiroro nọ ukoko na soso u re kokomahọ kẹ usi uwoma ota nọ Uwuhrẹ Uwou-Eroro o tẹ fa no.

²¹ Nọ itu a te kokohọ eria sa-sa, ọsẹro utu o re ru ewuhrẹ usi uwoma ota na. No oke te oke, ọsẹro utu ọ sae ta kẹ ethabọ riẹ hayo oniọvo-ọmọzae ọfa nọ o te re o ru ewuhrẹ na. Ọnọ o ti ru ewuhrẹ na ọ rẹ ruẹrẹ oma kpahe re ọ ta oware nọ u re fiobọhọ evaọ usi uwoma ota. Nọ a tẹ ghale ahwo gbe ẹkwotọ no, omọvo jọ evaọ utu na ọ vẹ lẹ. Kẹsena inievo na a vẹ nyaruọ ẹkwotọ na ababọ oke oraha. Iwuhrẹ na i re theri te iminiti isoi hayo ihrẹ, yọ e rẹ kpẹre viere otẹrọnọ i lele ewuhrẹ ukoko. A rẹ jarai kẹ uduotahawọ, kẹ ehrẹ nọ i re fiobọhọ, je dhesẹ epanọ ahwo nọ a bi kpohọ usi uwoma ota a rẹ nya riwi. A sai dhe iwhowho-uvie ekpokpọ hayo amọfa nọ o gwọlọ nọ a re fiobọhọ kẹ kugbe iwhowho-uvie nọ i kri no re a wuhrẹ ai.

ỌRUẸRẸFIHOTỌ IWUHRẸ RỌKẸ IKOKO EKPOKPỌ HAYO ESESE

²² Nọ amọfa buobu a bi zihe ruọ ilele na, unu ikoko nọ ma wo u bi vihọ. Wọhọ epanọ o rẹ mae jọ, ọsẹro okogho họ ọnọ o re vi obe nọ a rọ gwọlọ tuọ ukoko okpokpọ họ. Rekọ evaọ ẹsejọ, itu esese e sae ruẹ nọ o mai woma re a hai kuomagbe ukoko nọ o mae kẹle ae.

²³ Evaọ ẹsejọ, o sae jọ nọ inievo-emetẹ ọvo e rrọ ikoko esese jọ. O tẹ rrọ ere, oniọvo-ọmọtẹ nọ ọ be lẹ evaọ ukoko na hayo bi ru ewuhrẹ ọ rẹ fare uzou riẹ, wọhọ epanọ Ikereakere na e ta. (1 Kọr. 11:3-16) Evaọ ẹsibuobu, ọ rẹ keria rẹriẹ ovao ku ahwo na. Inievo-emetẹ a re dikihẹ ta ẹme evaọ ewuhrẹ wọhọ inievo-emezae he. Ukpoye, a re se obe nọ ukoko o gwọlọ nọ a ro ru ewuhrẹ na, a vẹ kpahe fihọ iẹe, hayo re a nwene iei ẹsejọ, a rẹ sae rehọ edhere ẹmeọta-kugbe hayo odhesẹvia ro ru ei. Uwou ogha o rẹ salọ oniọvo-ọmọtẹ jọ nọ ọ rẹ rẹrote ileta nọ i bi no uwou ogha ze je vi ileta rai se uwou ogha, ọ vẹ jẹ rẹrote iwuhrẹ na. Nọ oke o be nyaharo na, nọ inievo-emezae i te te ahwo nọ a rẹ sai ru onana no, a ti ru iruo enana.

IKOKOHỌ OKOGHO

²⁴ Kukpe kukpe, a re ru eruẹrẹfihotọ re ikoko nọ a ghale fihọ okogho ọvona a kpohọ ikokohọ okogho ẹdẹ-ọvo isiava ẹgbukpe. Ikokohọ nana nọ e rẹ kẹ oghọghọ na i re ru ahwo kpobi nọ a nya wo uvẹ nọ a re ro “rovie udu rai fihọ gbaladha,” koyehọ, dhesẹ uyoyou kẹ ibe Ileleikristi rai. (2 Kọr. 6:11-13) Re a ta kpahe ugogo ẹgwọlọ jọ nọ a wo họ iroro, ukoko Jihova o rẹ ruẹrẹ izoẹme nọ i no Ebaibol ze họ gbe eme sa-sa nọ a re ru evaọ ikokohọ nana. Idhere nọ a rẹ rọ kẹ evuẹ na ena: eme nọ a re ru ovavo, idhesẹvia, ọwariẹ-dhesẹ oware nọ o via vrẹ no, ẹme-ogukẹ omobọ ohwo, gbe ekiẹriwo. Ehrẹ ẹruoke itieye na e rẹ bọ ahwo kpobi nọ a nya ga. Evaọ ikokohọ nana, uvẹ o rẹ jariẹ kẹ ilele ekpokpọ re a họ-ame, onọ a re ro dhesẹ via nọ a roma mudhe kẹ Jihova no.

IKOKOHỌ UBROTỌ

²⁵ Ẹsiẹvo kukpe kukpe, ma re ru ikokohọ ilogbo. Ikokohọ ubrotọ e rẹ mae jọ edẹ esa, onọ a rẹ jọ rehọ ikoko no ikogho sa-sa ze kugbe. Iwou ogha esese e sae ruẹ nọ o mai woma re ikoko kpobi nọ e rrọ otọ uwou ogha na a kokohọ oria ovo ru okokohọ na. Evaọ erẹwho jọ, oghẹrẹ nọ a rẹ ruẹrẹ ikokohọ nana họ e sai wo ohẹriẹ fiki epanọ eware e rrọ hayo fiki oware nọ ukoko ulogbo o ta nọ a ru. No oke te oke, ukoko na u re ru ikokohọ akpọ-soso hayo erọ obọdẹ evaọ erẹwho jọ, yọ Isẹri Jihova idu buobu i re no erẹwho sa-sa ze. Anwọ ikpe na kpobi ze na, ahwo buobu a rọ ẹkwoma ikokohọ ilogbo Isẹri Jihova enana nọ a whowho via kẹ ahwo riẹ kpahe usi uwoma Uvie na no.

²⁶ Rọkẹ ahwo Jihova nọ a roma mudhe no, ikokohọ ilogbo yọ oke oghọghọ nọ ma re ro kuomagbe gọ Ọghẹnẹ. Ma te wo otoriẹ okpokpọ evaọ ewuhrẹ Ebaibol jọ a rẹ jọ ikokohọ nana ta kpahe iẹe. A rẹ jọ ikokohọ ilogbo jọ siobọno ebe ekpokpọ nọ a re ro ru uwuhrẹ omobọ ohwo gbe orọ ukoko, hayo nọ a rẹ wha kpohọ usi uwoma ota. A rẹ jọ ikokohọ ilogbo họ-ame re. Ikokohọ ilogbo i bi fiobọhọ kẹ ahwo wo emamọ usu kugbe Ọghẹnẹ. I bi dhesẹ vevẹ nọ ahwo Jihova ginọ Ileleikristi nọ e rrọ okugbe ọvo evaọ akpọ-soso, nọ i wo oka nọ a re ro vuhu ilele Jesu Kristi.—Jọn 13:35.

²⁷ Ma tẹ be hai kpohọ iwuhrẹ ukoko gbe ikokohọ esese gbe ilogbo ahwo Jihova, ma re wo ẹgba nọ ma re ro ru oreva Jihova. O rẹ jẹ thọ omai no ekie kẹ isiuru akpọ na nọ e rẹ sae raha ẹrọwọ mai. Ikokohọ nana kpobi e be wha oruaro gbe ujiro se Jihova. (Ol. 35:18; Itẹ 14:28) Ma re yere Jihova nọ ọ rọ ruẹrẹ iwuhrẹ gbe ikokohọ nana họ nọ ahwo riẹ nọ a roma mudhe kẹe a be jọ wo omosasọ evaọ oke urere nana.

EMU OWỌWỌ OLORI NA

²⁸ Ẹsiẹvo kukpe kukpe evaọ okenọ u kie fihọ oke nọ Jesu Kristi o ro whu, ikoko Isẹri Jihova kpobi evaọ akpọ na soso a re ru Ekareghẹhọ uwhu Kristi, hayo Emu Owọwọ Olori na. (1 Kọr. 11:20, 23, 24) Rọkẹ ahwo Jihova, onana họ ewuhrẹ nọ ọ mai wuzou kpaobọ evaọ ukpe na. A jie uzi kẹ omai nọ ma hai ru Ekareghẹhọ nana.—Luk 22:19.

²⁹ Ẹdẹ Ekareghẹhọ na o re kie fihọ ẹdẹ Ọnyavrẹ nọ a jọ Ebaibol dhesẹ na. (Ọny. 12:2, 6; Mat. 26:17, 20, 26) Ọnyavrẹ na yọ ehaa ẹgbukpe nọ ahwo Izrẹl a jẹ hai ru rọ kareghẹhọ okenọ a ro no Ijipti evaọ ukpe 1513 B.C.E. Evaọ oke yena, Jihova o kpoka họ ẹdẹ avọ 14 amara ọvẹre ọsosuọ rai inọ ẹdẹ yena a rẹ re omogodẹ Ọnyavrẹ na je no igbo nọ a jọ evaọ Ijipti. (Ọny. 12:1-51) Re a riẹ ideti nọ ẹdẹ nana o kie fihọ, a rẹ jọ Jerusalẹm muẹrohọ okenọ ọvẹre ọkpokpọ ọ rọ romavia kẹle ẹdẹ nọ euwa uvo gbe erọ aso e rẹ rọ jọ ẹrẹrẹe evaọ amara Asa, a ve mu edẹ 13 họ ekele no umuo ẹdẹ yena vrẹ. Ekareghẹhọ na o rẹ mai kie fihọ ẹdẹ nọ ọvẹre ọkpokpọ yena o ro ghelie no evaọ amara Asa hayo Ane.

³⁰ Obe Matiu 26:26-28 u dhesẹ oghẹrẹ nọ u fo nọ a re ru Ekareghẹhọ na wọhọ epanọ Jesu ọ ta. Orọnikọ Ekareghẹhọ na yọ ehaa nọ u wo eware idhere jọ họ, rekọ yọ emu nọ enọ a se re a jọ ibe ereuku kugbe Jesu Kristi evaọ Uvie obọ odhiwu riẹ a rẹ re. (Luk 22:28-30) A tuduhọ Ileleikristi efa kpobi nọ e roma mudhe no gbe amọfa nọ a wo isiuru awọ re a kpohọ Emu Owọwọ Olori na wọhọ iriughe. Nọ a tẹ nya, a rẹ rọ ere dhesẹ nọ a wo edẹro kẹ ọruẹrẹfihotọ nọ Jihova Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Ọmọ riẹ Jesu Kristi ru rọkẹ erere ahwo-akpọ kpobi. Taure a te ti ru Ekareghẹhọ na, a rẹ kẹ ovuẹ ogbotu obọdẹ nọ a ruẹrẹhọ re u ru ahwo wo ọwhọ kẹ Ekareghẹhọ na je ru ahwo gbe wo isiuru kẹ uwuhrẹ Ebaibol.

³¹ Isẹri Jihova a rẹ rọ evawere rẹro oke nọ a re ro kuomagbe evaọ iwuhrẹ, oria nọ ma rẹ jọ “roro kpahe ohwohwo re ma sai ru ohwohwo dhesẹ uyoyou je ru iruo iwoma.” (Hib. 10:24) Ọrigbo nọ a re fievahọ nọ o wo areghẹ na o bi fiẹrohotọ re ọ ruẹrẹ iwuhrẹ na họ epanọ i re ro fiobọhọ kẹ omai gọ Ọghẹnẹ ziezi. A tuduhọ idibo Jihova kpobi gbe ahwo nọ a wo isiuru awọ re a hai kpohọ iwuhrẹ gbe ikokohọ ẹsikpobi. Eruẹrẹfihotọ nọ Jihova ọ rọ ẹkwoma ukoko riẹ ru nọ idibo riẹ a wo edẹro kẹ jẹ be romakẹ u ru rai rrọ okugbe ọvo. Mai wuzou na, ma be wha ujiro gbe oruaro se Jihova.—Ol. 111:1.