‘Jaja Aro Vi’ Nọ Urere Na U Bi Si Kẹle Na

“Urere eware kpobi o kẹlino; fikiere wha jaja aro vi.”—1 PITA 4:7.

1. Eme u kugbe re a “jaja aro vi”?

EME ọ obehru nọ Pita ukọ na ọ ta na i re kpomahọ edhere nọ Ileleikristi a re yeri izuazọ rai. Ghele na, orọnikọ Pita ọ be ta kẹ enọ i bi se eme riẹ re a siomano ewha-iruo rai gbe awae uzuazọ họ; hayo kọ ọ be tuduhọ nọ ohwo o brudu fiki ọraha nọ ọ be tha na ha ha. Ukpoye, ọ ta nọ: “Jaja aro vi.” Re a “jaja aro vi” u dhesẹ emamọ orimuo, re a muẹro hotọ, wo areghẹ, wo iroro-egbagba evaọ ẹmeọta gbe owojẹ. U dhesẹ nọ ma rẹ kẹ Ẹme Ọghẹnẹ uvẹ re o kpọ iroro gbe owojẹ mai. (Ahwo Rom 12:2) Nọ ma be rria udevie “oge ọbẹbẹ nọ ọ rẹ barosa ru [eware] iyoma” na, ma gwọlọ aro nọ ma rẹ jaja vi re ma kpọ ebẹbẹ gbe idabolo n’oma.—Ahwo Filipai 2:15.

2. Ẹvẹ odiri Jihova o jẹ rọ erere kẹ Ileleikristi nẹnẹ?

² ‘Aro jaja vi’ u re je fiobọhọ k’omai kiẹ oma mai riwi ziezi. (Taitọs 2:12; Ahwo Rom 12:3) Onana o r’oja fiki eme nọ a kere eva 2 Pita 3:9: “O rẹ kpẹlẹ Ọnowo na obọ kpahọ eya riẹ hẹ, wọhọ epanọ ahwo jọ a re roro, rekọ o re thihakọ krẹkri kẹ owhai, ọ guọlọ nọ ohwo ọvo o whu hu, rekọ ahwo kpobi a zite ekurẹriẹ.” Muẹrohọ nọ Jihova o wo odiri, orọnikọ rọ kẹ enọ e rọwo ho ọvo ho, rekọ rọ “kẹ owhai” re—ahwo ukoko Ileleikristi na. Fikieme? Keme ọ gwọlọ “nọ ohwo ọvo o whu hu.” Ẹsejọhọ u gbe fo re ahwo jọ a ru inwene gbe ekpọvio re a ruẹse te kẹ okẹ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ na. Fikiere j’oma rri eria jọ nọ i fo nọ a rẹ jọ ru inwene jọ.

“Jaja Aro Vi” Evaọ Usu Obọ Mai

3. Didi enọ esẹ gbe ini a rẹ nọ oma rai kpahe emọ rai?

³ U fo nọ uwou o rẹ jọ oria adhẹzọ udhedhẹ. Rekọ rọ kẹ ahwo jọ o rọ ‘uwou nọ o vọ avọ ẹwhọ.’ (Itẹ 17:1) Kọ ẹvẹ uviuwou ra o rọ? Kọ uwou ra o kare “evaedha, gbe enuodo, gbe eme iyoma eta”? (Ahwo Ẹfẹsọs 4:31) Kọ ẹvẹ kpahe emọ ra? Kọ a riẹ nọ who you rai jẹ jae rehọ? (Wawo Luk 3:22.) Kọ whọ be rehọ oke hrẹ je wuhrẹ ai? Kọ whọ be ‘whọku evaọ ẹrẹreokie’ viukpọ evaọ ofu gbe evaedha? (2 Timoti 3:16) Nọ emọ e rọ ‘ukuoriọ no obọ ỌNOWO ze na,’ o wo isiuru gaga kpahe oghẹrẹ uruemu nọ a bi dhesẹ kẹ ai.—Olezi 127:3.

4. (a) Eme o rẹ sai noi ze otẹrọnọ ọzae ọ be lahiẹ aye riẹ? (b) Ẹvẹ eyae a sae rọ wha udhedhẹ haro kugbe Ọghẹnẹ gbe evawere evaọ uviuwou na soso?

⁴ Kọ ẹvẹ kpahe ọrivẹ-orọo mai? “U fo nọ ezae na i re you eyae rai wọhọ oma obọrai. Ọnọ o you aye riẹ o you oma obọriẹ. Keme ohwo ọvo o re mukpahe oma obọriẹ hẹ, rekọ ọ rẹ hẹ kuọ oma riẹ jẹ sẹro riẹ, wọhọ epanọ Kristi o ru [ukoko] na.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:28, 29) Ọzae nọ ọ rẹ lahiẹ aye, ọnọ ọ rẹ ta hiẹe unu, hayo nọ ọ kare iroro orọnikọ udhedhẹ uwou riẹ ọvo ọ be raha ha rekọ te usu riẹ kugbe Ọghẹnẹ re. (1 Pita 3:7) Kọ ẹvẹ kpahe eyae? Ae omarai a rẹ “rọ oma kpotọ kẹ ezae rai, epanọ a rẹ rọ kẹ Ọnowo na.” (Ahwo Ẹfẹsọs 5:22) O te roro kpahe epanọ o re ro ru Ọghẹnẹ eva were u re fiobọhọ k’aye kpairoro vrẹ iruthọ ọzae riẹ re ọ roma kpotọ kẹe ababọ ẹguọ. Ẹsejọ, oma u re tu aye re ọ ta iroro riẹ via. Itẹ 31:26 o ta kpahe emamọ aye nọ: “Ọ rẹ ta ẹme avọ areghẹ, uwuhrẹ uwowou o vọ riẹ unu.” O te bi lele ọzae riẹ rria avọ ẹwo, evaọ edhere adhẹẹ, ọ rẹ yọrọ udhedhẹ riẹ kugbe Ọghẹnẹ, ọ vẹ jẹ wha evawere uviuwou na kpobi haro.—Itẹ 14:1.

5. Fikieme izoge a je lele ohrẹ Ebaibol na kpahe uruemu nọ a re wo kẹ esẹ gbe ini rai?

⁵ Emaha, didi uruemu wha wo kpahe ọsẹ gbe oni rai? Kọ whọ be t’eme izuehọ, erọ ababọ adhẹẹ wọhọ enọ a kuvẹ rai evaọ akpọ na? Hayo kọ who bi yoẹme kẹ ujaje Ebaibol na: “Whai emaha na, wha yo ẹme enọ i yẹ owhai eva Ọnowo na, keme onana họ onọ u kiehọ. ‘Dhẹ ọsẹ ra avọ oni ra’ (onana họ uzi ọsosuọ avọ eya), ‘re uwoma kẹ owhai, wha ruẹse ria akpọ na kri’ ”?—Ahwo Ẹfẹsọs 6:1-3.

6. Ẹvẹ ma sae rọ gwọlọ udhedhẹ kugbe inievo mai?

⁶ Ma rẹ jẹ ‘jaja aro vi’ nọ ma tẹ be ‘gwọlọ udhedhẹ je bi lei’ kugbe enọ ma gbẹ rọ ukoko na. (1 Pita 3:11) Ẹbẹbẹ gbe ẹwhọ e rẹ roma via ẹsejọ. (Jemis 3:2) Ma tẹ kuvẹ re egrẹ i wo owọ, ma rẹ sai fi udhedhẹ ukoko na kpobi họ awae. (Ahwo Galesha 5:15) Fikiere ku ẹwhọ họ vẹrẹ vẹrẹ; gwọlọ ifue udhedhẹ.—Matiu 5:23-25; Ahwo Ẹfẹsọs 4:26; Ahwo Kọlọsi 3:13, 14.

‘Aro Jaja Vi’ gbe Ewha-Iruo Uviuwou

7. (a) Ẹvẹ Pọl ọ rọ tuduhọ edhesẹ ‘aro jaja vi’ evaọ eware akpọ? (b) Didi uruemu ọzae gbe aye Oleleikristi a re wo kpahe ewha-iruo uwou?

⁷ Pọl ukọ na ọ hrẹ Ileleikristi re a ‘jaja aro vi.’ (Taitọs 2:12) O rọ isiuru inọ Pọl ọ nwane hrẹ eyae na re a “you ezae rai jegbe emọ rai, a ve je wo areghẹ kare [ọfariẹ-ogbe], ruiruo eyero-uwou.” (Taitọs 2:4, 5) Pọl o kere eme eyena evaọ ikpe 61-64 C.E., imikpe jọ taure eyero-akpọ ahwo Ju na o te ti kuhọ. Ghele na, eware eyero-akpọ, wọhọ iruo uwou, i gbe wuzou. Fikiere t’ezae t’eyae a re wo emamọ eriwo kpahe ewha-iruo uwou rai re “a siọ ẹme Ọghẹnẹ ba ẹfuọ.” Ọzae uwou-orọo jọ o wounu kẹ ọrara riẹ fikinọ uwou riẹ o rọ whọhọwhọhọ. Ọ ta nọ eware na e rọ whọhọwhọhọ “keme ọ rọ iruo ọkobaro.” O rọ ziezi otẹrọnọ ma be lahiẹ oma kẹ Uvie na, rekọ ohwo ọ rẹ yọrọ oma re ọ siọ uviuwou riẹ ba erivo.

8. Ẹvẹ enọ i wuzou uviuwou a rẹ rọ rẹro te ẹgwọlọ iviuwou rai evaọ edhere owowa?

⁸ Ebaibol ọ tudu họ esẹ awọ nọ a rọ iviuwou rai karo, ta nọ ohwo nọ ọ sae sẹro uviuwou riẹ hẹ “ọ vro orọwọ na no, o te je yoma vi ohwo nọ ọ rọwo ho.” (1 Timoti 5:8) Ute eyero uzuazọ o rọ oghẹrẹ sa-sa nya akpọ na duwu, yọ u re woma otẹrọnọ ohwo o wo ẹro ọlọlọhọ kpahe ekwakwa efe. Ọnọ o kere Itẹ 30:8 ọ lẹ nọ: “Who ru omẹ yogbe he, who ru omẹ fe gbehe.” Ghele na, ọsẹ gbe oni a re gbabọ kẹ ẹgwọlọ iwo emọ rai hi. Wọhọ oriruo, kọ o rọ oware areghẹ re ohwo o gbabọ kẹ ẹgwọlọ uzuazọ uviuwou riẹ re o le iruẹru uvie na? Kọ onana o gbẹ wha ọkora se emọ riẹ? Evaọ abọdekọ riẹ, Itẹ 24:27 o ta nọ: “Jọ eva otafe ruẹrẹ iruo rahọ, jọ obọ ẹwọ ruẹrẹ eware kpobi họ; taore whọ tẹ bọ [uviuwou] ra.” Ẹhẹ, nọ awaọruọ eware iwo u wo oria riẹ na, ‘ẹbọga uviuwou ohwo’—te evaọ abọ ẹzi gbe iroro—o roja re.

9. Fikieme o jẹ rọ oware areghẹ kẹ enọ i wuzou iviuwou re a roro kpahe uwhu hayo ẹyao nọ e rẹ sae roma via?

⁹ Kọ whọ ruẹrẹ eware hotọ kẹ uviuwou ra no otẹrọnọ o via nọ who whu idudhe? Itẹ 13:22 o ta nọ: “Ohwo owoma ọ rẹ se ukuoriọ ba kẹ emọ emọ riẹ.” U te no ukuoriọ eriariẹ Jihova gbe usu kugbe ei no, esẹ gbe ini a re wo isiuru eware iwo nọ a rẹ rọ kẹ emọ rai. Evaọ ekuotọ buobu ezae uwou-orọo nọ a w’iroro a rẹ daoma fi igho jọ họ ebanke, hayo a rẹ nyasiọ ukuoriọ jọ ba, gbe ekwakwa efe rai jọ. Ma riẹ nọ, ahwo Ọghẹnẹ a wo ufuoma no ‘oke gbe eware idudhe’ he. (Ọtausiuwoma Na 9:11) Ugho o rọ kẹ ‘uketha,’ yọ ohwo ọ tẹ moma ziezi ọ rẹ whaha ọbẹwẹ. (Ọtausiuwoma Na 7:12) Evaọ ekuotọ nọ egọmeti ọ rẹ jọ hwosa igho imu hu, ahwo jọ a re fi ugho jọ họ akotọ kẹ ẹyao hayo a rẹ ruẹrẹ oware jọ fihọ otẹrọnọ ẹyao ọ roma via.a

10. Ẹvẹ esẹ gbe ini Ileleikristi a re ro “koko” họ kẹ emọ rai?

¹⁰ Ikereakere na e tẹ jẹ ta nọ: “Emọ erẹ sai koko kpahe kẹ enọ iyẹ rai hi, rekọ enọ iyẹ rai i re koko kẹ emọ rai.” (2 Ahwo Kọrint 12:14) Evaọ akpọ na o rọ oware odode re ọsẹ gbe oni o fi ugho hotọ kẹ isukulu obaro ọmọ riẹ hayo kẹ orọo riẹ re ọ rehọ enẹ mu uzuazọ họ kẹ ai. Kọ who roro no kpahe eware nọ who re fihọ otọ kẹ obaro ẹzi ọmọ ra? Wọhọ oriruo, dae rehiẹe nọ ọmọ nọ ọ kpako no o bi le iruo ọkobaro na. Nọ o rọ nọ ekobaro a rẹ yare hayo rẹro obufihọ ugho mi amọfa ha na, esẹ gbe ini iyoyou a rẹ gwọlọ daoma ‘ghale kẹe wọhọ epanọ ẹgwọlọ riẹ o rọ’ re a ruẹsi fiobọhọ kẹe daji iruo ọkobaro na.—Ahwo Rom 12:13; 1 Samuẹle 2:18, 19; Ahwo Filipai 4:14-18.

11. Kọ eriwo owowa kpahe ugho udhesẹ ababọ ẹrọwọ? Ru ei vẹ.

¹¹ Ohwo o te wo emamọ eriwo kpahe ugho orọnikọ oyena u dhesẹ nọ ọ kare ẹrọwọ inọ eyero-akpọ Setan o kẹle ekuhọ no ho. O rọ edhesẹ “areghẹ” gbe orimuo. (Itẹ 2:7; 3:21) Jesu ọ ta okejọ nọ “emọ akpọ ọnana a . . . wo areghẹ evaọ oge rai vi emọ evevẹ” na evaọ efihiruo ugho rai. (Luk 16:8) Agbẹta nọ ahwo jọ a rọ ruẹ ẹgwọlọ nọ a re ro ru inwene evaọ edhere nọ a be rọ rehọ efe rai ruiruo, re a ruẹse rẹro te ẹgwọlọ iviuwou rai viere na.

‘Aro Jaja Vi’ Evaọ Eriwo Isukulu Mai

12. Ẹvẹ Jesu o ro wuhrẹ ilele riẹ re a nwene lele eyero uzuazọ kpokpọ?

¹² ‘Eyero akpọ na o bi nwene,’ yọ inwene okọ gbe eware-ikuo i bi nwene kpata kpata re. (1 Ahwo Kọrint 7:31) Ghele na, Jesu o wuhrẹ ilele riẹ nọ a ru enwene. Nọ o je vi ai kpohọ usiuwoma ota ọsosuọ rai, ọ ta kẹ ai nọ: “Wha wha igoru hayo idọlọ-efuafo, hayo eroo evaọ igbe rai hi, wha wha ekpa kpo erẹ rai hi, hayo iwu ivẹ hẹ, hayo eviẹ hẹ, wha wha ọkpọ họ; keme emu oruiruo o te rie obọ u tei.” (Matiu 10:9, 10) Uwhremu na, Jesu ọ tẹ ta nọ: “Jọ ọ nọ o wo egbe ọ tọlọ iẹe, ere jegbe ekpa re.” (Luk 22:36) Eme u nwene no? Iyero na. Ozighi ọ rueva eriwo egagọ no, yọ enẹna a rẹ rehọ eware nọ a gwọlọ lele oma.

13. Eme họ ugogo ẹjiroro isukulu, kọ ẹvẹ esẹ gbe ini a sae rọ tha emọ rai uke evaọ abọ ọnana?

¹³ Epọvo na re nẹnẹ, esẹ gbe ini a re roro kpahe oghẹrẹ eyero-akpọ nọ ọ riẹ nẹnẹ. Wọhọ oriruo, kọ whọ be rehọ emọ ra kpohọ isukulu ziezi? Ugogo ẹjiroro isukulu họ re o ruẹrẹ uzoge họ jọ emamọ ọgbodibo Jihova. Yọ isukulu nọ o mae rro kpaobọ họ orọ ẹzi. (Aizaya 54:13) Esẹ gbe ini a rẹ ruawa epanọ emọ rai a sae rọ ko oma rai. Fikiere kẹ ọmọ ra ọkpọvio, fiobọhọ kẹ ai salọ eware nọ i fo nọ a rẹ jọ isukulu wuhrẹ, je lele ai t’ẹme sọ u fo re a kpohọ isukulu ikpehru. Ẹjiroro itieye na yọ ewha-iruo uviuwou, yọ amọfa a rẹ fiunu kẹ ẹjiroro nọ a jẹ hẹ. (Itẹ 22:6) Kọ ẹvẹ kpahe ahwo nọ a salọ nọ a rẹ jọ uwou wuhrẹ emọ rai?b Nọ o rọ nọ ahwo buobu a daoma gaga no na, ahwo jọ a ruẹ iruo na nọ e rọ gbẹgbẹdẹ vi oghẹrẹ nọ a kaki roro, yọ u kie kpe emọ rai no. Fikiere otẹrọnọ who bi roro kpahe isukulu obọ uwou, roro kpahe iẹe ziezi, whọ vẹ kiẹ sọ who wo te ona gbe ọkpọvio nọ who re ro ru ei ziezi.—Luk 14:28.

‘Whọ Gwọlọ Ikpeware He’

14, 15. (a) Ẹvẹ Barọk o ro ku edikihẹ owowa ẹzi riẹ fiẹ? (b) Fikieme o jẹ jọ oware ugheghẹ rọ kẹe re ọ ‘gwọlọ ikpeware’?

¹⁴ Nọ ekuhọ eyero-akpọ ọnana ọ te ze he na, ahwo jọ a rẹ gwọlọ le eware akpọ na—ilale ikpeware, iruo ilogbo, gbe efe. Roro kpahe okere-obe Jerimaya, Barọk. O bruenu nọ: “Mẹ nyathọ no! keme ỌNOWO na ọ rehọ enuobro rọ ba edada mẹ; oma imẹidio mẹ o rọ omẹ no, me gbe wo ufuoma ha.” (Jerimaya 45:3) Oma o lọhọ Barọk. Iruo riẹ wọhọ okere-obe Jerimaya yọ iruo gbẹgbẹdẹ, ọbẹbẹ, nọ o rẹ lọhọ oma. (Jerimaya 36:14-26) Yọ o wọhọ nọ ẹbẹbẹ na o ti kuhọ kẹle he. O ti kri te ikpe 18 taure a tẹ te raha Jerusalẹm.

¹⁵ Jihova ọ tẹ ta kẹ Barọk nọ: “Ri, oware nọ mẹ bọ [no] me bi kporo fihọ otọ, jegbe onọ mẹ kọ me bi vi no otọ . . . [makọ] otọ na ososo. Kọ whọ be gwọlọ ikpeware kẹ oma ra? Whọ gwọlọ ae he.” Barọk o ku edikihẹ owowa riẹ fiẹ no. O muọ ‘ikpeware họ ẹgwọlọ no,’ ẹsejọhọ efe, omorro, hayo ekwakwa iwo. Nọ o rọ nọ Jihova ‘o bi vi eware nọ ọ kọ no na, makọ otọ na kpobi dede na,’ didi areghẹ ọ riẹ re ohwo ọ gwọlọ eware itieye na? Fikiere Jihova ọ tẹ kẹ Barọk ekareghẹhọ ọjaja ọnana: “Keme, ri, mẹ be te raha ahwo kpobi, . . . rekọ mẹ rẹ te kẹ owhẹ uzuazọ ra wọhọ owhae nọ o wha ohwo nọ o no ẹmo ze eva oria kpobi nọ whọ rẹ te nya.” Ekwakwa efe e te zọ no ọraha Jerusalẹm ho! Jihova ọ kẹ imuẹro esiwo ‘uzuazọ riẹ wọhọ owhae.’—Jerimaya 45:4, 5.

16. Eme ahwo Jihova nẹnẹ a rẹ sai wuhrẹ no oriruo Barọk ze?

¹⁶ Barọk o yoẹme kẹ ọkpọvio Jihova, yọ wọhọ orugba eyaa Jihova, Barọk ọ dhẹ vabọ. (Jerimaya 43:6, 7) Ẹvẹ onana o rọ uwuhrẹ te kẹ ahwo Jihova nẹnẹ! Orọnikọ onana họ oke nọ ma rẹ rọ ‘gwọlọ ikpeware kẹ oma mai hi.’ Fikieme? Keme “akpọ na avọ urusio riẹ e rẹ te vrẹ.”—1 Jọn 2:17.

Emamọ Efihiruo Oke Mai nọ U Kiọkọ

17, 18. (a) Didi uruemu Jona o dhesẹ nọ ahwo Ninẹve a kurẹriẹ? (b) Didi uwuhrẹ Jihova o wuhrẹ Jona?

¹⁷ Kọ ẹvẹ ma sae rọ rehọ oke mai nọ u kiọkọ ruiruo ziezi? Wuhrẹ no oware nọ o via kẹ Jona ọruaro na ze. Ọ “nya kpobọ Ninẹve . . . O te bo nọ ‘Udhẹdẹ-uvẹ u te no, a rẹ te kua Ninẹve no!’ ” Avọ igbunu kẹ Jona, ahwo Ninẹve a tẹ kuyo kẹ ovuẹ riẹ a te kurẹriẹ! Jihova ọ tẹ siọ okpẹwho na ba ẹraha. Kọ eme Jona o ru? “O ỌNOWO, rehọ uzuazọ mẹ vrẹ, mẹ lẹ owhẹ, keme uwoma kẹ omẹ re me whu vi ikpenọ mẹ [rẹ] jọ uzuazọ.”—Jona 3:3, 4; 4:3.

¹⁸ Jihova o te wuhrẹ Jona uwuhrẹ ulogbo jọ. Ọ tẹ “rehọ ure vi, o te ru ei re u ruru Jona, re u ru edhedhẹ họ uzou riẹ . . . Fikiere eva e tẹ were Jona gaga fiki ure na.” Oghọghọ Jona u kri hi, keme ure na o te zi whu no vẹrẹ. Eva ‘e tẹ dha’ Jona thesiwa fiki ẹroro na. Jihova o te ru ẹme Riẹ na vevẹ, anọ: “Who bi weri kẹ ure nọ whọ ruẹ uye kọ họ . . . Kọ me gbe weri kẹ Ninẹve okpẹwho na, e nọ ahwo nọ a buvi idu udhe-ozeza nọ e riẹ obọze [no] ẹkpẹlobọ rai hi [a rọ], jegbe erao buobu nọ e rọ eva riẹ?”—Jona 4:6, 7, 9-11.

19. Didi eriwo oriobọ ma rẹ gwọlọ whaha?

¹⁹ Ẹvẹ iroro Jona i wo oriobọ te! Ọ rẹ riohrọ ure, rekọ ohrọ ahwo Ninẹve o re riẹ vievie he—ahwo nọ, evaọ abọ ẹzi, “a riẹ obọze [no] ẹkpẹlobọ rai hi.” Epọvo na ma rẹ sai rẹro ọraha akpọ omuemu ọnana yọ emamọ irẹro o rọ! (2 Ahwo Tẹsalonika 1:8) Rekọ nọ ma be hẹrẹ oyena na, ma wo owha-iruo nọ ma re ro fiobọhọ kẹ ahwo udu-oruọzewọ, enọ, evaọ edhere ẹzi, a “riẹ obọze [no] ẹkpẹlobọ rai hi.” (Matiu 9:36; Ahwo Rom 10:13-15) Kọ whọ te rehọ oke okpẹkpẹe nọ u kiọkọ na fiobọhọ kẹ ahwo buobu re a wo eriariẹ eghaghae Jihova? Didi iruo o roja vi obufihọ kẹ ohwo re o wo uzuazọ?

Gbẹ Hae Rria avọ ‘Aro Jaja Vi’

20, 21. (a) Idhere jọ vẹ ma sai jo dhesẹ ‘aro jaja vi’ evaọ edẹ obaro na? (b) Didi eghale i ti no ẹria avọ ‘aro jaja vi’ ze?

²⁰ Nọ eyero-akpọ Setan ọ be nya kodo kpohọ ọraha na, use-abọ ekpokpọ e te gbẹ rẹriẹ aro kuomai. Obe 2 Timoti 3:13 o ruẹaro nọ: “Ahwo omuomu [gbe] otu eviẹhọ a re ti no eyoma ruọ onọ o mai yoma.” Rekọ “oma o siọ owhai ba ẹ rọ hayo ẹlọhọ.” (Ahwo Hibru 12:3) Roma rẹrẹ Jihova kẹ uketha. (Ahwo Filipai 4:13) Hai ru enwene, nwene lele ọbẹwẹ nọ ọ rọ nẹnẹ na, ukpenọ who re roro kpahe oke nọ u kpemu. (Ọtausiuwoma Na 7:10) Fi areghẹ h’iruo, nya lele uthubro ‘ọrigbo ẹrọwọ gbe areghẹ’ na.—Matiu 24:45-47.

²¹ Ma riẹ unuoke nọ u kiọkọ na ha. Ghele na, ma rẹ sae ta avọ ududu nọ “urere eware kpobi o kẹlino.” Re oke yena o tẹ ze, joma rria avọ ‘aro jaja vi’ evaọ eyero mai kugbe ohwohwo, evaọ edhere nọ ma be rọ rẹro te iviuwou mai, gbe evaọ iruo mai. Ẹkwoma ere oruo, mai kpobi a rẹ sai wo evaifihọ inọ evaọ uwhremu na a te ruẹ omai “ababọ epe hayo afuẹwẹ, [gbe] udhedhẹ”!—2 Pita 3:14.

[Footnotes]

Eme Ọkiẹriwo

◻ Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ‘aro jaja vi’ evaọ usu omobọ mai?

◻ Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ owowa evaọ ẹruorote ewha-iruo uviuwou mai?

◻ Fikieme esẹ gbe ini a je se isukulu emọ rai gboja?

◻ Eme ma wuhrẹ no obọ Barọk avọ Jona ze?

[Picture on page 9]

Okenọ ọzae avọ aye a tẹ be lahiẹ ohwohwo, yọ a bi rri usu rai kugbe Jihova vo

[Picture on page 11]

Esẹ gbe ini a re se isukulu emọ rai gboja