Kọ Iruo Ra E Sae Te Za Erae Dhe?

“Jọ ohwo kpobi ọ yọrọ oma epanọ ọ rẹ bọ họ [otọhotọ na].”—1 AHWO KỌRINT 3:10.

1. Didi ẹruore Ileleikristi ẹrọwọ a wo kpahe ahwo nọ e be te jọ ilele?

IMAVA-ORỌO Ileleikristi jọ a bi rri ọmọ rai nọ a yẹ obọ. Owhowho Uvie jọ ọ ruẹ ọwhọ nọ ọ rọ ovao ọmọ-uwuhrẹ Ebaibol riẹ. Ọkpako Oleleikristi nọ o bi wuhrẹ no platfọmo ze ọ jọ ogbotu na muẹrohọ ohwo isiuru ọkpokpọ nọ ọ be rọ ajọwha rovie Ebaibol riẹ. Idibo ẹrọwọ Jihova enana a wo idu nọ e vọ avọ ẹruore. U re ghine gbe ai unu nọ, ‘Kọ ohwo ọnana o ti you jẹ gọ Jihova—je kru ẹrọwọ riẹ?’ Dede na, oware utioye na o rẹ via kpregede he. O rẹ gwọlọ iruo.

2. Ẹvẹ Pọl ukọ na ọ rọ kareghẹhọ Ileleikristi Hibru kpahe oghẹrẹ nọ iruo ewuhrẹ u wuzou te, kọ ekiakiẹ omobọ ohwo vẹ onana o rẹ w’omai ru?

² Owuhrẹ ona jọ omariẹ, Pọl ukọ na o dhesẹ epanọ iruo ewuhrẹ gbe eruo ilele i wuzou te nọ o kere nọ: “Oke onana u te epanọ wha hẹ [rọ] jọ iwuhrẹ.” (Ahwo Hibru 5:12) Ileleikristi nọ o kere eme na se na a je wo ẹnyaharo tere he, ma te roro epanọ a kurẹriẹ kri te no. A gwọlọ wuhrẹ amọfa ha, yọ a gwọlọ re a kareghẹhọ ai igogo eme uzẹme na. Nẹnẹ, u re kiehọ k’omai n’oke ruoke re ma kiẹ ẹgba mai riwi wọhọ iwuhrẹ jẹ ruẹ epanọ ma re ro ru ẹnyaharo. Izuazọ e rọ awa. Eme ma rẹ sai ru?

3. (a) Eme Pọl ukọ na ọ rehọ eruo olele Ileleikristi wawo? (b) Wọhọ ebebabọ Ileleikristi, uvẹ-ọghọ ologbo vẹ ma wo?

³ Evaọ ọtadhesẹ ọkẹkẹe, Pọl ọ rehọ iruo aru ilele na dhesẹ ebabọ uwou. O muhọ ta nọ: “Keme mai otu nọ i bi ru iruo kẹ Ọghẹnẹ; whai kọ udhu Ọghẹnẹ, whai uwou Ọghẹnẹ.” (1 Ahwo Kọrint 3:9) Fikiere ma bi w’abọ evaọ iruo ebabọ ahwo; ma bi fiobọhọ bọ ai fihọ ilele Kristi. Ma bi ru ere wọhọ ibe iruiruo erọ Ọnọ “o ru eware na kpobi.” (Ahwo Hibru 3:4) Ẹvẹ uvẹ-ọghọ na o rro te! J’oma ruẹ epanọ ohrẹ ofuafo Pọl ro se ahwo Kọrint o sai ro fiobọhọ k’omai wo ona viere eva iruo mai. Ma te mae t’ẹrovi ‘ona ewuhrẹ’ mai.—2 Timoti 4:2.

Ẹwọhọ Emamọ Otọhotọ Na

4. (a) Eme họ ẹkẹ-abọ Pọl evaọ iruo ebabọ Ileleikristi na? (b) Fikieme ma jẹ sae ta nnọ te Jesu avọ ahwo nọ a jẹ gaviezọ kẹe a riẹ epanọ emamọ otọhotọ u wuzou te?

⁴ Re uwou o jọ gaga jẹ tọ, o rẹ gwọlọ emamọ otọhotọ. Fikiere, Pọl o kere nọ: “Mẹ wọhọ ọ bọ-uwou, fiki aruoriwo nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omẹ me fi otọhotọ họ.” (1 Ahwo Kọrint 3:10) Avọ ọtadhesẹ otiọye na, Jesu Kristi ọ t’ẹme kpahe uwou nọ o za okpofou dhe keme ebebabọ riẹ a salọ otọhotọ ọgaga. (Luk 6:47-49) Jesu ọ riẹ ziezi kpahe oghẹrẹ nọ otọhotọ u wuzou te. Ọ jariẹ evaọ okenọ Jihova ọ ma otọakpọ na.a (Itẹ 8:29-31) Ahwo nọ a jẹ gaviezọ kẹ Jesu a riẹ epanọ emamọ otọhotọ u wuzou te. Iwou nọ i wo emamọ otọhotọ ọvo e rẹ sae zọ vrẹ ẹvo gbe otọ-unuhu nọ e rẹ via ẹsejọ evaọ Palẹstain. Rekọ, eme họ otọhotọ nọ Pọl o wo họ iroro?

5. Ono họ otọhotọ ukoko Ileleikristi na, kọ ẹvẹ a rọ ruẹaro onana?

⁵ Pọl o kere nọ: “Otọhotọ ofa o rọ vi o nọ Jesu Kristi o fihọ no na ha.” (1 Ahwo Kọrint 3:11) Onana họ oke ọsosuọ nọ a rehọ Jesu dhesẹ otọhotọ họ. Evaọ uzẹme, Aizaya 28:16 ọ ruẹaro nọ: “Enẹ Ọnowo na ỌGHẸNẸ ọ tae, ‘Ri, mẹ be rehọ utho otọhọotọ vi evaọ Zayọn, utho, utho ogaga, utho oghaghae ubienẹ, o rọ emamọ otọhọotọ.’ ” U kri no nọ Jihova ọ jiroro nnọ Ọmọ riẹ ọ jọ otọhotọ kẹ ukoko Ileleikristi na.—Olezi 118:22; Ahwo Ẹfẹsọs 2:19-22; 1 Pita 2:4-6.

6. Ẹvẹ Pọl o ro fi emamọ otọhotọ họ evaọ Ileleikristi Kọrint?

⁶ Eme họ otọhotọ kẹ Oleleikristi kpobi? Wọhọ epanọ Pọl ọ ta, uvumọ otọhotọ o rọ kẹ Oleleikristi uzẹme he ajokpa onọ a ro vi evaọ Ẹme Ọghẹnẹ—Jesu Kristi. Otọhotọ utioye na Pọl o fihọ. Evaọ Kọrint, nọ a jọ riwi ereghẹ-ididi kpehru gaga na, ọ gwọlọ edhere nọ ọ rẹ rọ rehọ ereghẹ akpọ si ahwo urru hu. Ukpoye, Pọl ọ ta usiuwoma kpahe “Kristi nọ a kare,” onọ erẹwho na a se wọhọ “ugheghẹ.” (1 Ahwo Kọrint 1:23) Pọl o wuhrẹ nnọ Jesu họ ehri na evaọ ẹjiroro Jihova.—2 Ahwo Kọrint 1:20; Ahwo Kọlọsi 2:2, 3.

7. Eme ma re wuhrẹ no eme nọ Pọl ọ ta kpahe omobọ riẹ wọhọ ‘ọbọ-uwou ona’?

⁷ Pọl o muẹrohọ nnọ o bi wuhrẹ uwuhrẹ utioye na ‘wọhọ ọbọ-uwou ona.’ Orọnikọ ọ ta ẹme na rọ yoma ha. O bi dhesẹ okẹ ugbunu nọ Jihova ọ kẹ riẹ—orọ ekpakpọ iruo. (1 Ahwo Kọrint 12:28) Uzẹme, ma wo ekẹ igbunu nọ a rọ kẹ Ileleikristi ikpe-udhusoi ọsosuọ na ha. Yọ ma rẹ sai se oma mai wọhọ iwuhrẹ ona ha. Rekọ evaọ edhere obọdẹ jọ, ere ma rọ. Roro: Jihova ọ k’omai ẹzi ọfuafo riẹ re u fiobọhọ k’omai. (Wawo Luk 12:11, 12.) Yọ ma wo uyoyou Jihova gbe eriariẹ igogo iwuhrẹ Ẹme riẹ. Enana ghinọ ekẹ igbunu nọ ma re ro wuhrẹ amọfa. Jọ ma gbae mu re ma rehọ ai wọ emamọ otọhotọ họ.

8. Ẹvẹ ma rẹ rọ rehọ Kristi ru otọhotọ fihọ evaọ enọ e be te jọ ilele?

⁸ Nọ ma tẹ rehọ Kristi wọhọ otọhotọ, orọnikọ ma re rri rie wọhọ ọmọfofa nọ ọ rọ oria emu erao ho, hayo ẹrẹrẹ kugbe Jihova evaọ Esanerọvo ho. Ijo, eriwo ethọthọ itieye na e rọ otọhotọ Ileleikristi erue. Ukpoye, ma re wuhrẹ nọ ọye họ ọzae nọ ọ maero nọ ọ rria no, inọ o fi uzuazọ ogbagba riẹ h’otọ k’omai, jegbe nnọ nẹnẹ ọ rọ Ovie nọ Jihova ọ salọ nọ o bi su evaọ obọ odhiwu. (Ahwo Rom 5:8; Eviavia 11:15) Ma rẹ jẹ gwọlọ tudu họ emọ-iwuhrẹ mai awọ re a nya lele ithihi Jesu jẹ raro kele ekwakwa riẹ. (1 Pita 2:21) Ma gwọlọ re ajọwha Jesu evaọ odibọgba na o duobọte ai, te ọdawẹ riẹ kẹ iruori, ohrọ riẹ kẹ erahaizi nọ e rọ ọkora fiki abe-ọriọ rai, aruọwha riẹ evaọ oke edawọ. Uzẹme, Jesu yọ uvi otọhotọ. Rekọ eme ọfa o re lele iei?

Ebabọ Avọ Emamọ Ekwakwa

9. Dede nọ Pọl ọ jẹ wọ otọhotọ họ, didi awaọruọ o wo kẹ enọ e jẹ uzẹme eware nọ o bi wuhrẹ rehọ?

⁹ Pọl o kere nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ be rehọ oro, idọlọ-efuafo, itho-ezi, ire, ẹkpẹ gbe ebiesa bọ họ ehru otọhotọ na—iruo ohwo kpobi e rẹ te via vevẹ; ẹdẹ oziẹobro na o re ti dhesiẹ e via, ẹdẹ ọyena ẹdẹ erae, keme erae a te rọ dawo iruo ohwo kpobi epanọ e rọ.” (1 Ahwo Kọrint 3:12, 13) Eme họ otofa eme Pọl na? Roro epanọ ẹme na o ro muhọ. Pọl yọ ohwo nọ ọ be wọ otọhotọ na họ. Evaọ erẹ imishọnare riẹ, o je no okpẹwho ruọ okpẹwho, jẹ ta usiuwoma kẹ ahwo buobu nọ i ti yo kpahe Kristi ẹdọvo ho. (Ahwo Rom 15:20) Nọ ahwo a be jẹ uzẹme nọ o wuhrẹ na rehọ na, a tẹ rehọ ikoko mu. Pọl o wo ọdawẹ gaga kẹ ahwo ẹrọwọ enana. (2 Ahwo Kọrint 11:28, 29) Rekọ iruo riẹ e gwọlọ e riẹ re ọ ruabọhọ onya. Fikiere nọ ọ raha emerae 18 no be wọ otọhotọ họ evaọ Kọrint, ọ tẹ kwa re ọ nya e ta usiuwoma evaọ ikpewho efa. Ghele na, o wo isiuru gaga kpahe oghẹrẹ nọ amọfa a be ruabọhọ iruo nọ ọ jọ obei ru.—Iruẹru 18:8-11; 1 Ahwo Kọrint 3:6.

10, 11. (a) Didi ohẹriẹ Pọl o fihọ ekwakwa ebabọ sa-sa? (b) Ekwakwa ebabọ vẹ e jariẹ evaọ Kọrint anwae? (c) Oghẹrẹ iwou vẹ e rẹ sae za erae dhe, kọ didi uwuhrẹ oyena o kẹ Ileleikristi nọ i bi ru ilele?

¹⁰ O wọhọ nọ ahwo jọ nọ a be bọ họ otọhotọ nọ Pọl ọ wọ h’otọ evaọ Kọrint a be riẹ ru hu. Re ọ fere ẹbẹbẹ na via, Pọl o dhesẹ ohẹriẹ nọ o rọ udevie ekwakwa ebabọ ivẹ: igoru, isiliva, itho eghaghae; avọ ire, ẹkpẹ, ebiesa. A rẹ sae rehọ ekwakwa iwoma, enọ e rẹ tọ, nọ erae e rẹ to ho rọ bọ uwou; hayo ohwo ọ sae rọ ugidi bọ uwou avọ ekwakwa ehẹhẹ, enọ e rẹ to. Ababọ avro, okpẹwho ologbo wọhọ Kọrint o vọ avọ eghẹrẹ iwou ivẹ na. Etẹmpol ilogbo e riẹ enọ a rehọ eblọko itho eghaghae ilogbo bọ, ẹsejọhọ a rehọ igoru gbe isiliva ru ona họ ai.b Iwou ilogbo egaga enana e hẹrioma gaga no iwou-owhre gbe imiwou-eki nọ a rehọ ire gbe ebiesa bọ.

¹¹ Eme ọ rẹ via kẹ iwou enana otẹrọnọ erao e to? Uyo na o jọ vevẹ evaọ edẹ Pọl wọhọ epanọ o rọ nẹnẹ. Evaọ uzẹme, Mummius, oletu ẹmo Rom, o fi okpẹwho Kọrint kparobọ je tuerae họ iẹe okenọ u kpemu evaọ 146 B.C.E. Iwou ire, ẹkpẹ, gbe ebiesa buobu e to muotọ. Kọ eme ọ via kẹ iwou egaga itho, enọ a rehọ isiliva gbe igoru ru ona họ? Ababọ avro, enana e daji. Emọ-iwuhrẹ Pọl evaọ Kọrint a jẹ hae nya iwou eyena vrẹ kẹdẹ kẹdẹ—iwou itho ilogbo nọ e zọ vrẹ ọraha nọ ọ whọlọ iwou edekọ fihọ otọ no. Who rri epanọ ẹme Pọl na o vẹ te! Okenọ ma te bi wuhrẹ, u fo re ma rehọ oma mai wọhọ ebebabọ. Ma gwọlọ rehọ ekwakwa nọ e mai woma, nọ e rẹ mae tọ rọ bọ. Ma te ru ere, iruo mai e jẹ mai kri. Eme họ ekwakwa ikrẹkri itieye na, kọ fikieme o jẹ r’oja re a rehọ ae bọ?

Kọ Iruo Ra E Sae Za Erae Dhe?

12. Idhere vẹ Ileleikristi Kọrint jọ a je ro ruiruo ebabọ ewhọwhọhọ?

¹² U re vevẹ, o jọ Pọl oma inọ Ileleikristi jọ evaọ Kọrint a be riẹ bọ họ. Eme ọ thọ? Wọhọ epanọ eme edekọ riẹ i dhesẹ na, omohẹriẹ o vọ ukoko na, adhẹẹ nọ a be rọ kẹ ikpahwo dede nọ o be raha okugbe ukoko na. Ahwo jọ a be ta nọ, “Mẹ ọ rọ Pọl,” edekọ i ve sikẹ nọ, “Mẹ ọ [rọ] Apọlọs.” Ahwo jọ a roro nọ a w’areghẹ vrẹta. Fikiere u gbunu hu inọ onana o wha iroro iwo ze, ẹmaha abọ-ẹzi, gbe “ihri gbe ẹwhọ.” (1 Ahwo Kọrint 1:12; 3:1-4, 18) Uruemu nana u dhesẹ oma via evaọ iwuhrẹ nọ a je ru evaọ ukoko na gbe evaọ odibọgba. O tẹ whae ze nọ iruo aru-ilele rai o rọ jọ whọhọwhọhọ, wọhọ uwou nọ a rehọ eware ikuẹku bọ. O te zọ vrẹ “erae” na ha. Didi erae Pọl ọ jẹ t’ẹme kpahe?

13. Eme erae evaọ ọtadhesẹ Pọl na u dikihẹ kẹ, kọ eme Ileleikristi kpobi a rẹ riẹ kpahe?

¹³ Erae jọ e riẹ nọ mai kpobi ma rẹriẹ ovao ku evaọ uzuazọ—edawọ ẹrọwọ mai. (Jọn 15:20; Jemis 1:2, 3) U fo re Ileleikristi na evaọ Kọrint a riẹ, wọhọ epanọ u fo nọ ma rẹ riẹ na, inọ ohwo nọ ma bi wuhrẹ uzẹme na kpobi a te dawo iẹe. Ma gbẹ riẹ wuhrẹ hẹ, eyoma o ti noi ze. Pọl ọ vẹvẹ unu nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ bọ hiẹ e iruo riẹ i te dikihẹ o re wo osa. Otẹrọnọ iruo ohwo e to, yọ uye riẹ o rọ ọvọvẹ, dede nọ uzuazọ o bọ riẹ ghele, rekọ ọ wọhọ ọ nọ o no udevie erae ze.”c—1 Ahwo Kọrint 3:14, 15.

14. (a) Ẹvẹ Ileleikristi nọ i bi ru ilele a jẹ sae ‘ruẹ uye ọvọvẹ,’ rekọ ẹvẹ a sai ro wo esiwo epaọ ẹsenọ a no erae ze? (b) Ẹvẹ ma sae rọ dina whaha uye-oruẹ ọvọvẹ?

¹⁴ Ghinọ eme iroro! O rẹ da gaga re ma ruiruo gaga ro fiobọhọ kẹ ohwo ziọ olele, uwhremu na ma vẹ ruẹ ohwo ọyena nọ o kie kẹ edawọ gbe ukpokpoma ukuhọ riẹ o ve kie no ukoko na no. Oghẹrẹ ovo na Pọl o dhesẹ i rie okenọ ọ ta nọ ma rẹ ruẹ uye ọvọvẹ otẹrọnọ o via ere. O rẹ da gaga te epanọ a ro dhesẹ esiwo mai wọhọ ẹsenọ “o no udevie erae ze”—wọhọ ohwo nọ erae e to eware riẹ kpobi no ọ tẹ rehọ udugaga dhẹ vabọ no erae na. Rọ k’omai, ẹvẹ ma sae rọ dina whaha uvru? Rehọ ekwakwa nọ e rẹ tọ bọ! Ma te wuhrẹ emọ-iwuhrẹ mai re ma nya te idu rai, re ma ru ai rri obọdẹ ekwakwa Ileleikristi wọhọ areghẹ, orimuo, gbe ozodhẹ Jihova, gbe uvi ẹrọwọ ọghaghae, koyehọ ma be rehọ ekwakwa nọ e rẹ tọ, enọ e rẹ to ho bọ. (Olezi 19:9, 10; Itẹ 3:13-15; 1 Pita 1:6, 7) Ahwo nọ a wo ekwakwa enana a rẹ ruabọhọ oreva Ọghẹnẹ uruo; a re wo imuẹro ẹrria bẹdẹ bẹdẹ. (1 Jọn 2:17) Rekọ ẹvẹ ma sai ro fi ohrẹ Pọl họ uvi iruo? Roro kpahe iriruo jọ.

15. Didi idhere ma re ro wo imuẹro nnọ ma be whaha ebabọ ewhọwhọhọ kpahe emọ-uwuhrẹ Ebaibol mai?

¹⁵ Nọ ma te bi wuhrẹ emọ-iwuhrẹ Ebaibol, ma rẹ kpare ahwo-akpọ kpehru vi Jihova Ọghẹnẹ hẹ. Ute mai orọnikọ re ma wuhrẹ ai re a rri omai wọhọ nọ ehri areghẹ na obọ mai o nọze he. Ma gwọlọ re a rri bru Jihova, Ẹme riẹ, gbe ukoko riẹ kẹ ọkpọvio. Fikiere, otẹrọnọ a n’enọ, ma gwọlọ rọ uzou obọ mai kẹ ae uyo ho. Ukpoye, ma bi wuhrẹ ai re a ruẹ iyo, evaọ Ebaibol na gbe ebe nọ ‘ọrigbo ẹrọwọ gbe areghẹ na’ o kporo. (Matiu 24:45-47) Fiki ẹjiroro ọvo na, ma gwọlọ gba emọ-iwuhrẹ Ebaibol na yaoma ha. Ukpenọ ma whọku ai evaọ okenọ amọfa a te wo isiuru kpahe ai, ma rẹ tudu họ emọ-iwuhrẹ mai awọ re a ‘whoma h’ahwo’ evaọ uyoyou rai, re a daoma riẹ je wo ovuhumuo kẹ ahwo ukoko na kpobi.—2 Ahwo Kọrint 6:12, 13.

16. Ẹvẹ ekpako a sae rọ rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho bọ?

¹⁶ Ekpako Ileleikristi a wo abọ ologbo re evaọ ẹbọ ilele. Okenọ a te bi wuhrẹ evaọ ukoko na, a rẹ gwọlọ rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho bọ. Ẹgba ewuhrẹ rai, eware nọ a nyaku no, gbe uruemu rai i re wo ẹhẹriẹ gaga, rekọ a rẹ t’ẹrovi eware enana re a ru ilele kẹ omobọ rai hi. (Wawo Iruẹru 20:29, 30.) Ma riẹ uzedhe oware nọ o lẹliẹ otujọ evaọ Kọrint jẹ ta nọ, “Mẹ ọ rọ Pọl” hayo, “Mẹ ọ [rọ] Apọlọs” ho. Rekọ u re muomai ẹro ziezi inọ ekpako ẹrọwọ enana ọvuọvo ọ wha iroro omohẹriẹ haro ho. Eme itieye na e kọ ruọ Pọl uzou hu; ọ se rai thahethahe. (1 Ahwo Kọrint 3:5-7) Epọvona nẹnẹ, ekpako a rẹ riẹ nọ a be sẹro ‘uthuru Ọghẹnẹ.’ (1 Pita 5:2) Uthuru na o rọ ohwo jọ họ. Fikiere ekpako na a re dikihẹ ga wọso uruemu ohwo jọ nọ ọ gwọlọ kpọ uthuru na hayo ugboma ekpako na. Otẹrọnọ isiuru nọ e be wọ ekpako na họ re a ga ukoko na, nya te idu ahwo, je fiobọhọ kẹ igodẹ na gọ Jihova n’evaze, yọ a be rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho rọ bọ.

17. Ẹvẹ eyewọ Ileleikristi a sae rọ daoma rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho bọ?

¹⁷ Eyewọ Ileleikristi a re se ẹme ọnana gboja gaga re. Ẹvẹ o rọ isiuru rai te re a ruẹ nọ emọ rai e be rria bẹdẹ bẹdẹ! Oyejabọ nọ a je ruiruo gaga na re a “wuhrẹ” ehri-izi Ẹme Ọghẹnẹ te idu emọ rai. (Iziewariẹ 6:6, 7) A gwọlọ nnọ emọ rai a riẹ uzẹme na, orọnikọ wọhọ izi nọ a re lele ọvo hayo eme jọ nọ a rẹ wariẹ hẹ, rekọ wọhọ edhere uzuazọ ovọvọ, orọ osohwa, gbe orọ evawere. (1 Timoti 1:11) Re a ruẹse bọ emọ rai fihọ ilele ẹrọwọ Kristi, eyewọ iyoyou a rẹ daoma rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho bọ. A rẹ rehọ odiri ruiruo kugbe emọ rai, fiobọhọ kẹ ai si ekwakwa nọ Jihova o mukpahe no jẹ bọ ekwakwa nọ e rẹ were iẹe.—Ahwo Galesha 5:22, 23.

Ono O r’Uzou?

18. Okenọ olele ọ tẹ siọ ewuhrẹ omokpokpọ, fikieme o gbẹ nwane jọ afuẹwẹ kẹ enọ e be daoma wuhrẹ jẹ kpọe vi na ha?

¹⁸ Ẹme ọnana ọ wha onọ ulogbo jọ ze. Otẹrọnọ ohwo jọ nọ ma gwọlọ fiobọhọ kẹ o kie no ukoko na, kọ oyena u dhesẹ nọ ma kie wọhọ iwuhrẹ—inọ ekwakwa ikuẹku ma rọ bọ? O nwane rọ ere he. Eme ọ Pọl e ghinẹ kareghẹhọ omai inọ o rọ owha-iruo ulogbo re a w’obọ evaọ ebabọ ilele. Ma gwọlọ dawo ẹgba mai kpobi re ma riẹ bọ. Rekọ orọnikọ Ẹme Ọghẹnẹ ọ be ta k’omai nnọ uzou mai owha-iruo na kpobi o rẹ jọ họ, re ma wo udu obrukpe okenọ ahwo nọ ma gwọlọ fiobọhọ kẹ a te kie no ukoko na. Eware efa e riẹ nọ a re roro kpahe u te no owha-iruo obọ mai no wọhọ ebebabọ. Wọhọ oriruo, muẹrohọ ẹme nọ Pọl ọ ta kpahe owuhrẹ nọ ọ bọ yoyoma: “Uye riẹ o rọ ọvọvẹ, dede nọ uzuazọ o bọ riẹ ghele.” (1 Ahwo Kọrint 3:15) Otẹrọnọ ahwo nana a ti wo esiwo—kpakiyọ uruemu Oleleikristi nọ ọ daoma bọ họ ọmọ-uwuhrẹ riẹ e “to” no evaọ ẹdawọ ọroro—ẹvẹ ma re fi ẹme na họ? Inọ ọmọ-uwuhrẹ na Jihova o re ro guẹdhọ kpahe ẹjiroro riẹ sọ o re lele edhere ẹrọwọ hayo o re lele he.

19. Eme ma te t’ẹme kpahe evaọ uwuhrẹ n’otha?

¹⁹ Owha-iruo obọ ohwo yọ okpẹme. U duobọte omai kpobi. Maero, eme Ebaibol na o wuhrẹ omai kpahe ẹme na? Uwuhrẹ mai n’otha o ti dhobọ te onana.

[Footnotes]

Ẹvẹ Whọ te k’Uyo?

◻ Eme họ “otọhotọ” evaọ Oleleikristi uzẹme, kọ ẹvẹ a rẹ rọ wọe họ?

◻ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ekwakwa ebabọ sa-sa ze?

◻ Eme “erae” na o dikihẹ kẹ, kọ ẹvẹ o sae rọ lẹliẹ ahwo jọ ‘ruẹ uye ọvọvẹ’?

◻ Ẹvẹ iwuhrẹ Ebaibol, ekpako, gbe eyewọ a sae rọ rehọ ekwakwa nọ e rẹ to ho bọ?

[Picture on page 21]

Evaọ ikpewho anwae buobu, iwou itho nọ e rẹ za erae dhe e jọ kugbe iwou nọ e mae jọ kuẹku