Ọmebẹ Ologbo Na Avọ Iruo riẹ
“Jọ okwakwa ọghọ, . . . kẹ iruo iwoma kpobi.”—2 TIMOTI 2:21, NW.
1, 2. (a) Ẹvẹ emama Ọghẹnẹ ọrọ ọzae gbe aye e rọ rọ iruo igbunu? (b) Didi ẹjiroro Ọmebẹ Ologbo na ọ rọ ma Adamu avọ Ivi?
JIHOVA họ Ọmebẹ Ologbo na. Okwakwa obọdẹ riẹ jọ họ ẹma ọsẹ ọsosuọ mai, Adamu. Ebaibol na ọ ta k’omai nọ: “Koyehọ, Jihova Ọghẹnẹ ọ rehọ ovu-otọ ma ọzae, o te ku eri uzuazọ fihọ inwe riẹ, ohwo o te zihe ruọ ẹwẹ nọ ọ be rria,” koyehọ, “omama nọ o be wẹ.” (Emuhọ 2:7, NW, ẹme-otofa) Omama ohwo ọsosuọ ọyena ọ jọ gbagba, a ma riẹ evaọ uzedhe ẹwoho Ọghẹnẹ, imuẹro areghẹ Ọghẹnẹ gbe uyoyou ẹrẹreokie gbe uvi ẹdhoguo.
2 Nọ ọ rehọ ugbonwa no ibiefẹ Adamu ze, Ọghẹnẹ ọ tẹ jẹ ma arugba gbe ofiobọhọ kẹ ọzae na—aye. Ivi o w’erru vi aye kpobi nọ ọ rọ akpọ na. (Emuhọ 2:21-23) Ofariẹ, a rehọ ugboma gbe iroro egbagba kẹ imava ọsosuọ na re a sai ru iruo rai gba orọ otọakpọ na nọ a re ru fihọ aparadase. A tẹ jẹ kẹ ae ẹgba nọ a rẹ rọ wha ujaje Ọghẹnẹ haro onọ o rọ Emuhọ 1:28: “Wha yẹ, wha vi, re wha vọ evaọ akpọ na re wha wo i; re wha wuzou iyei obọ abade gbe evra obọ ehru gbe eware kpobi nọ i wo uzuazọ nọ e be nya evaọ akpọ na.” Ukuhọ riẹ họ, re ahwo ima-odu buobu a vẹ te rria ọgbọ akpọ-soso ọnana, enọ uyoyou nọ “orọ ọwhẹgbe eware kpobi” o gba kugbe.—Ahwo Kọlọsi 3:14.
3. Ẹvẹ ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai a ro zihe ruọ ekwakwa nọ e kare ọghọ, kọ eme o no rie ze?
3 Ọsẹ gbe oni ọsosuọ mai a te keke aro fihọ veghe uzou kẹ udu-esuo Ọnọma Osu rai, Ọmebẹ Ologbo na. Owojẹ rai o tẹ wọhọ onọ a dhesẹ eva Aizaya 29:15, 16: “Uye u rete ahwo nọ a rẹ kuọ iroro rai dhere ỌNOWO na, enọ iruẹru rai e rọ evaọ ebi, enọ e rẹ ta nọ, ‘Ono ọ rọ omai ẹruẹ? Ono ọ riẹ omai?’ . . . Kọ a rẹ rehọ ọmebẹ wọhọ ọviẹ?—re oware nọ a ma o takẹ ọnọ ọ ma riẹ nọ, ‘Ọ ma omẹ hẹ’? Hayo oware nọ a ru o rẹ ta kẹ ọnọ o ru rie ei nọ, ‘O wo eriariẹ evo ho’?” Ọnyathọ rai ọ wha okpẹtu ze—obrukpe uwhu ebẹdẹ bẹdẹ. Ofariẹ, uyẹ ahwo-akpọ kpobi nọ i no oma rai ze na a tẹ reuku uzioraha gbe uwhu. (Ahwo Rom 5:12, 18) Epe ologbo ọ tẹ ruọ erru emama Ọmebẹ Ologbo na.
4. Iruo ọghọ vẹ ma rẹ sai ru?
4 Rekọ, dede nọ ma gba ha na, mai emọ Adamu ọrahauzi na a rẹ sae rehọ eme Olezi 139:14 na jiri Jihova: “Me re jiri owhẹ, keme who muozọ [je] gbenu. Iruo ra i mu urirẹ! Whọ tẹ jẹ riẹ omẹ ziezi.” Rekọ ẹvẹ o da te inọ iruo ọsosuọ Ọmebẹ Ologbo na u wo afuẹwẹ ologbo!
Ọmebẹ na Ọ Kẹre Iruo Riẹ
5. Ẹvẹ a rẹ rehọ ona Ọmebẹ Ologbo na ruiruo riwi?
5 Avọ evawere, ona Ọnọma ọmai wọhọ Ọmebẹ o nyaharo vi ohwo nọ ọ kake ma na ọvo. Pọl ukọ na ọ ta k’omai nọ: “Rekọ, whẹ yọ ono re, nọ ọ rẹ za ẹme bru Ọghẹnẹ? Kọ oware nọ a ma no o sae ta kẹ ohwo nọ ọma riẹ nọ, ‘Kẹvẹ whọ jẹ ma omẹ enẹ?’ Kọ ọmebẹ o gbe wo ogaga vi ọviẹ, nọ ọ rẹ jọ eva ukulu ọvo na ma oware nọ u wo eru gbe onọ u wo eru hu?”—Ahwo Rom 9:20, 21.
6, 7. (a) Ẹvẹ ahwo buobu nẹnẹ a rọ salọ re a mae kẹ ababọ ọghọ? (b) Ẹvẹ a be rọ ma ikiẹrẹe na kẹ iruo ọghọ?
6 Ẹhẹ, a te ma iruo Ọmebẹ Ologbo na jọ kẹ iruo ọghọ, efa rọ kẹ iruo nọ e kare ọghọ. Ahwo nọ a bi kie lele akpọ na, onọ u bi dhe eyeyoma na a ma rae evaọ oghẹrẹ nọ a ti ro kpoka họ ae kẹ ọraha. Okenọ Ovie oruaro na, Kristi Jesu, ọ tẹ nyaze kẹ ẹdhoguo, ekwakwa itieye nọ i wo eru hu na i ti kugbe ahwo-akpọ nọ e wọhọ ewe nọ i re yo ẹme he enọ, wọhọ epanọ Matiu 25:46 ọ ta, “e rẹ nya kpo obọ eva uye bẹdẹ bẹdẹ.” Rekọ ‘ikiẹrẹe’ nọ e wọhọ igodẹ na, enọ a ma nọ i “wo eru” na, a re ti “kpo obọ uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ.”
7 Avọ omarokpotọ, oke oyena yọ ikiẹrẹe na a yoẹme kẹ ẹma Ọghẹnẹ no. A rueva edhere uzuazọ Ọghẹnẹ no. A jẹ ohrẹ nọ o rọ 1 Timoti 6:17-19 na rehọ no: “Siọ ẹro ba ẹrọkpahọ efe nọ o muẹro ho, rekọ a rẹro kpahe Ọghẹnẹ ọnọ ọ be rehọ eware kpobi nọ e rẹ kẹ evawere kẹ omai.” A rọ oma rai kẹ no re a “ru ewoma re a fe eva iruo iwoma, eva efuafo avọ ọghọ-oruo; ere oruo a re ro fi otọhotọ uwoma họ kẹ oma rai be hẹrẹ obaro, re uzuazọ nọ o [ghinẹ] rọ uvi uzuazọ o ruẹse te ae obọ.” A rehọ uzẹme Ọghẹnẹ mae no a te je wo ẹrọwọ ọgaga fihọ ọruẹrẹfihọ Jihova ẹkwoma Kristi Jesu, ọnọ “ọ rehọ oma riẹ ta ahwo kpobi” re ọ ruẹsi zihe eware nọ uzioraha Adamu u kufiẹ kpobi ze. (1 Timoti 2:6) Fikiere, ẹvẹ u re n’omai eva ze te re ma yoẹme kẹ ohrẹ Pọl re ma “whẹ uruemu okpokpọ họ oma onọ Ọghẹnẹ ọ jọ eva ẹriẹ dhesẹ uwoho emama riẹ”!—Ahwo Kọlọsi 3:10.
Didi Oghẹrẹ Okwakwa Whọ te Jọ?
8. (a) Eme o re dhesẹ oghẹrẹ okwakwa nọ ohwo o ti zihe ro? (b) Igogo eware ivẹ vẹ i re dhesẹ ẹma ohwo?
8 Eme o re dhesẹ oghẹrẹ okwakwa nọ ohwo ọ te jọ? Uruemu gbe owọjẹ riẹ. Ẹgwọlọ gbe iroro udu na họ eware nọ e rẹ kake kpọ uruemu ohwo. Solomọn ovie owareghẹ na ọ ta nọ: “Ohwo ọ rẹ ma oma edhere riẹ evaọ udu riẹ, rekọ ỌNOWO na ọ rẹ kpọ idhere riẹ viẹ.” (Itẹ 16:9) Orọ avivẹ, eware nọ a bi yo jẹ ruẹ e rẹ kpọ ae, usu gbe eware nọ e be via kẹ ae. Fikiere, ẹvẹ o r’oja te re ma kezọ kẹ ohrẹ na: “Ọnọ ọ nya lele ahwo owareghẹ o re wo areghẹ, rekọ usu igheghẹ o rẹ nwa ohwo oma.” (Itẹ 13:20) Wọhọ epanọ 2 Pita 1:16 o vẹvẹ omai unu na, ma rẹ whaha ẹdhẹ lele “iku [erue nọ a nabe] ma kiete,” hayo wọhọ epanọ ukere Knox Roman Catholic u fi rie họ, “iku esia nọ ahwo a zọhọ.” Enana i re kugbe iwuhrẹ gbe ehaa Kristẹndọm buobu.
9. Ẹvẹ ma sae rọ j’owọ ziezi kẹ ẹma Ọmebẹ Ologbo na?
9 Ọghẹnẹ ọ rẹ ma omai lele oghẹrẹ nọ ma j’owọ rri. Ma rẹ sae roma kpotọ wariẹ olẹ Devidi kẹ Jihova: “Gwọlọ omẹ, O Ọghẹnẹ, re whọ riẹ iroro udu mẹ! Dawo omẹ re whọ riẹ ẹjiroro mẹ! Re who vuhu mu sọ mẹ rọ eva edhere umuomu, re who je su omẹ eva edhere ebẹdẹ!” (Olezi 139:23, 24) Jihova o bi ru re a whowho ovuẹ Uvie na. Ma jọ idu mai rehọ ovuhumuo kẹ emamọ uyo no kpahe usiuwoma na gbe ekpọvio efa riẹ. Ẹkwoma ukoko riẹ ọ be k’omai uvẹ-ọghọ sa-sa nọ i w’obọ kugbe ewhowho emamọ usi na; joma kru enana ziezi je rri rai ghaghae.—Ahwo Filipai 1:9-11.
10. Ẹvẹ u fo nọ ma rẹ daoma mai evaọ elele eruẹrẹfihotọ abọ-ẹzi?
10 O r’oja gaga re ma kezọ kẹ Ẹme Ọghẹnẹ, nya lele ọruẹrẹfihotọ ekẹdẹ kẹdẹ ọrọ isase Ebaibol je ru Ikereakere na gbe egagọ Jihova fihọ ehri ẹmeọta evaọ iviuwou mai gbe evaọ udevie egbẹnyusu mai. Obe okpẹdẹ nọ a rẹ jọ uviuwou Ebẹtẹle gbe utu imishọnare ọ Isẹri Jihova se k’ohiohiẹ k’ohiohiẹ u kugbe oria Ebaibol gbe oria Yearbook nọ a re se k’oka k’oka. Kọ uviuwou ra o sai ru ọruẹrẹfihotọ otiọye na? Dai roro irere nọ i bi je t’omai ẹkwoma usu evaọ ukoko Ileleikristi na, evaọ iwuhrẹ mai, gbe maero evaọ abọ nọ ma re wo k’oka k’oka evaọ uwuhrẹ Uwou-Eroro Na!
Ẹma re A Thihakọ Edawọ
11, 12. (a) Ẹvẹ ma re fi ohrẹ Jemis h’iruo kpahe edawọ evaọ izuazọ ikẹdẹ kẹdẹ mai? (b) Ẹvẹ eware nọ e via kẹ Job e rẹ rọ t’udu họ omai awọ kru ẹgbakiete?
11 Evaọ izuazọ ekẹdẹ kẹdẹ mai, Ọghẹnẹ ọ rẹ kuvẹ re eware jọ e via, ejọ rai e rẹ jọ bẹbẹ k’omai. Ẹvẹ ma re rri enana? Wọhọ epanọ Jemis 4:8 ọ hrẹ, ma rẹ go ho, rekọ joma si kẹle Ọghẹnẹ, re ma rehọ udu mai kpobi fievahọ iẹe, avọ evaifihọ inọ nọ ma bi ‘sikẹle iẹe na, o ti sikẹle omai.’ Uzẹme, ma re thihakọ ọbẹwẹ gbe edawọ, rekọ a be kẹ ai uvẹ wọhọ ofiba ẹma mai, urere riẹ kọ evawere. Jemis 1:2, 3 o k’omai imuẹro nọ: “Imoni mẹ, re egheghẹrẹ edawọ i te te owhai, wha rehọ iẹe avọ evawere, keme na wha riẹ nọ odawọ nọ u te orọwọ rai na, o rẹ rehọ akothiho ọwhawha tha.”
12 Jemis ọ tẹ jẹ ta nọ: “Wha jọ ohwo ọvo nọ o kie ruọ odawọ, ọ ta nọ, ‘Ọghẹnẹ ọ dawo omẹ hẹ,’ keme a sae rehọ eyoma dawo Ọghẹnẹ hẹ, yọ ọyomariẹ ọrẹ dawo ohwo ọvo ho; rekọ kohwo kohwo o re kie ruọ odawọ okenọ urusio avọ eguọlọ-aguọlọ riẹ e gba riẹ họ.” (Jemis 1:13, 14) Edawọ mai e sae jọ buobu avọ oghoghẹrẹ, rekọ wọhọ epanọ o jọ kẹ Job, aikpobi i w’abọ evaọ ẹma mai. Fikiere, ẹvẹ imuẹro nọ Ikereakere na e k’omai eva Jemis 5:11 i woma te: “Ri, ma rẹ tanọ enọ idikihẹ whawha na ae wo oghale. Wha yo epanọ Job o dikihẹwha te, wha tẹ jẹ ruẹ epanọ Ọnowo na o ru kẹe uwhremu na, epanọ Ọnowo o wo ohrọ avọ uwero te.” Wọhọ ekwakwa nọ e rọ abọ Ọmebẹ Ologbo na, joma kru ẹgbakiete ẹsikpobi avọ oghẹrẹ evaifihọ Job nọ i re noi ze!—Job 2:3, 9, 10; 27:5; 31:1-6; 42:12-15.
Ẹma Emọ Eboba Mai
13, 14. (a) Okevẹ esẹ gbe ini a re ro muọ emọ rai họ ẹma, kọ avọ irẹro ekuhọ vẹ? (b) Didi iyẹrẹ iwoma whọ rẹ sae fodẹ?
13 Esẹ gbe ini a rẹ sai w’abọ evaọ ẹma emọ eboba rai, no emefofa ze, yọ ẹvẹ ikru-ẹgbakiete nọ emọ mai i ti zihe ro u ti woma te! (2 Timoti 3:14, 15) Onana u dhesẹ oma via no o tẹ make rọnọ edawọ na e rọ gaga. Ikpe jọ nọ e vrẹ, okenọ ukpokpoma o ga thesiwa no evaọ ẹkwotọ Africa jọ, uviuwou jọ nọ a re fievahọ o tẹ jẹ lẹlẹ kporo Uwou-Eroro Na evaọ emuwou rai. Ẹdẹ jọ isoja e tẹ be nya ziọ iyẹrẹ na, bi n’uwou ruọ uwou gwọlọ emoha emezae nọ a re fihọ isoja. Oke o gbẹ jariẹ kẹ emoha emezae ivẹ nọ e rọ uviuwou onana re a dhere, rekọ isoja na a te ruẹ ẹjini nọ a bi ro kporo ebe na nọ a tẹ kiẹ te uwou na. Onana o sae te wha olahiẹ ze yọ ẹsejọhọ tubọ ekpe uviuwou na kpobi. Eme a re ru? Emezae ivẹ na a tẹ ta via, rọ udu fodẹ Jọn 15:13: “Ohwo ọvo o wo uyoyou nọ o ro vi ona ha, re ohwo o siobọno uzuazọ riẹ fihọ otọ fiki ezọ riẹ.” A te sikẹ nọ a rẹ daji ọgwa uwou na. Isoja na a te rue rae yọ ababọ avro, a te lahiẹ ae gaga hayo tube kpe ai no dede a tẹ se iruo isoja. Rekọ a ti gbe du kpohọ emuwou na ha. Koyehọ ẹjini nọ a bi ro kporo ebe na gbe uviuwou na a te jọ kọkọ. Rekọ ekuhọ riẹ o gbunu gaga. Isoja na i ghine vo uwou na, a te kpohọ efa! Ekwakwa ahwo-akpọ eyena nọ a ma kẹ obọdẹ iruo e zọ, kugbe ẹjini nọ a re ro kporo ebe na, re a ruabọhọ ekporo emu ẹruoke abọ-ẹzi. Ọvo jọ evaọ usu emezae ivẹ na avọ oniọvo-ọmọtẹ riẹ a bi ruiruo enẹna evaọ Ebẹtẹle; ọ gbẹ be rehọ ẹjini anwae na kporo ebe.
14 A rẹ sai wuhrẹ emaha epanọ a rẹ lẹ, yọ Ọghẹnẹ ọ rẹ k’ezọ elẹ eyena. Oriruo ọnana o roma via evaọ etoke ikpakpe Rwanda na. Okenọ otu ewọsuọ a mu ọmọ ikpe ezeza jọ avọ ọsẹ gbe oni riẹ re a rehọ ugbeke kpe ai, ọmọtẹ na ọ tẹ lẹ do via gaga re a vu ai wa re a ruẹse wha iruo Jihova haro. Oma o tẹ wọ ijihẹ na siobọno ai, tanọ, “Ma rẹ sai kpe owhai hi fiki ọmọtẹ ọboba ọnana.”—1 Pita 3:12.
15. Didi ikpomahọ ogbekuo Pọl ọ vẹvẹ unu kpahe?
15 Emaha mai buobu a ti du thihakọ ebẹbẹ wọhọ enọ ma jọ obehru dhesẹ na ha, rekọ edawọ buobu e riẹ nọ a rẹriẹ ovao ku eva obọ isukulu gbe okegbe ogbekuo inẹnẹ na: eme izuehọ, iwoho ẹbẹba, arozaha ọfariẹ-ogbe, gbe otunyẹ ọhwa re a dhomahọ iruemu ethọthọ nọ e rọ odode nẹnẹ. Pọl ukọ na ọ vẹvẹ unu ẹsibuobu kpahe ikpomahọ enana.—1 Ahwo Kọrint 5:6; 15:33, 34; Ahwo Ẹfẹsọs 5:3-7.
16. Ẹvẹ ohwo ọ sae rọ jọ okwakwa ọghọ?
16 Nọ ọ ta via kpahe ekwakwa nọ i wo ‘ọghọ, gbe enọ i wo ọghọ họ’ no, Pọl ọ tẹ ta nọ: “Re ohwo jọ o te ru oma riẹ fo no eva oware onyenye uruo, koyehọ ofo kẹ epanọ a rẹ rehọ iẹ ruẹ okpoware. A rẹ te rehọ iẹ muẹ re o wo iruo kẹ olori uwou na, jẹ ruẹrẹ kpahe-kẹ-iruo iwoma kpobi.” Fikiere wha joma tuduhọ izoge mai awọ re a muẹrohọ usu rai. Jọ a “si omano urusio ogena re [a] jẹ iroro ẹrẹreokie, orọwọ, uyoyou, gbe udhedhẹ, ro kugbe otu nọ ọ be rehọ eva efuafo se odẹ Ọnowo na.” (2 Timoti 2:20-22) Ọruẹrẹfihotọ uviuwou nọ a rẹ rọ ‘bọ ohwohwo ga’ u re w’iruo gaga evaọ ẹma izoge mai. (1 Ahwo Tẹsalonika 5:11; Itẹ 22:6) Isase gbe uwuhrẹ Ebaibol ekẹdẹ kẹdẹ, avọ ebe Society nọ i fo, o rẹ jọ emamọ obufihọ.
Ẹma kẹ Ohwo Kpobi
17. Ẹvẹ ọwhọkuo ọ sae rọ ma omai, kọ ekuhọ oghọghọ vẹ o re noi ze?
17 Re a ruẹse ma omai, Jihova ọ kẹ ohrẹ no Ẹme riẹ ze no gbe ẹkwoma ukoko riẹ. Who veghe uzou kẹ ohrẹ Ọghẹnẹ utioye he! J’owọ ziezi kẹe, re ọ ma owhẹ kẹ iruo iwoma nọ Jihova ọ rẹ rehọ owhẹ ru. Itẹ 3:11, 12 ọ hrẹ nọ: “Ọmọ mẹ whọ jẹ ozọusio ỌNOWO na kufiẹ hẹ, hayo who ri ẹwhọkuo riẹ evevere he. Keme ỌNOWO na ọ rẹ [whọku] ọnọ o you, wọhọ epanọ ọsẹ-ọmọ o re ru ọmọ nọ ọ were riẹ.” A kẹ obọdẹ ohrẹ ofa evaọ Hibru 12:6-11: “Ọ nọ Ọnowo na o you ọ ye o re dhesẹ kẹ. . . . Awere ọ rọ uye orọkẹ eva oke ọsosuọ họ; rekọ uwhremu riẹ o rẹ mọ ubi udhedhẹ o rọ [ẹrẹreokie kẹ ọnọ] a kẹ uye na.” Ehri nọ ọwhọkuo otiọye na o re no ze họ Ẹme nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ ẹgba.—2 Timoti 3:16, 17.
18. Rọ kẹ ekurẹriẹ, eme who wuhrẹ no Luk uzou avọ 15 ze?
18 Jihova o wo ohrọ re. (Ọnyano 34:6) Epanọ ohwo o ruthọ te kẹhẹ, o te ghine kurẹriẹ, ọ rẹ rọ vrẹ riẹ. A rẹ sai tubẹ ma ‘otu ogbọfariẹ’ inẹnẹ fihọ ekwakwa ọghọ. (Luk 15:22-24, 32) Ẹsejọhọ izieraha mai e rẹ nwane rro te erọ ogbọfariẹ na ha. Rekọ owọ omarokpotọ nọ ma rẹ jẹ kẹ ohrẹ Ikereakere u re fiobọhọ nọ a jẹ ma omai fihọ ekwakwa ọghọ.
19. Ẹvẹ ma re gbe ro ruiruo wọhọ ekwakwa ọghọ evaọ abọ Jihova?
19 Okenọ ma kaki wuhrẹ uzẹme na, ma fi oma mai h’otọ re Jihova ọ ma omai. Ma nyasiọ idhere akpọ ba, whẹ uruemu okpokpọ na h’oma, je zihe ruọ Ileleikristi nọ e roma kẹ jẹ họ-ame. Ma yoẹme kẹ ohrẹ orọ Ahwo Ẹfẹsọs 4:20-24, “si obọno uruemu ẹdẹe nọ wha je yeri, ohwo anwae na, nọ o gbo no fiki ọlẹliẹhọ urusio, . . . [jẹ] wha ohwo ọkpokpọ na họ oma, ọnọ a ma tho Ọghẹnẹ eva uvi ẹrẹreokie gbe ẹfuọ.” Joma rọ oma mai kpobi kẹ Jihova ẹsikpobi, Ọmebẹ Ologbo na, re ma ruiruo ẹsikpobi wọhọ ekwakwa kẹ iruo ọghọ riẹ!
Evaọ Ọkiẹriwo
◻ Eme họ ẹjiroro Ọmebẹ Ologbo na kpahe otọakpọ mai?
◻ Ẹvẹ a sae rọ ma owhẹ kẹ iruo ọghọ?
◻ Didi edhere a sae rọ ma emọ mai?
◻ Ẹvẹ ma re rri ọwhọkuo?
[Picture on page 20]
Kọ a te ma owhẹ kẹ iruo ọghọ manikọ a te se owhẹ?
[Picture on page 22]
A rẹ sae ma emaha no emefofa ze