Kọ Whọ Sae Ruẹ Ufuoma?
Evaọ ukpe ọ 1854, Henry Thoreau, okere-obe obọ America jọ, o kere nọ: “Ahwo buobu a bi yeri izuazọ imimẹ ọkora.”
O wọhọ nọ evaọ edẹ riẹ ahwo buobu a jẹ reawere ufuoma ha. Dede na oyena o vrẹ ikpe 150 no. Kọ eware i wo ohẹriẹ nẹnẹ? Hayo kọ eme ọ Thoreau na e gbẹ rọ iruo? Kọ ẹvẹ kpahe owhẹ omara? Kọ who wo edẹro, je wo udhedhẹ? Hayo kọ whọ rọ awawa, ababọ imuẹro kpahe obaro na, evaọ “imimẹ ọkora,” wọhọ epanọ Thoreau ọ ta riẹ na?
AVỌ ọkora, eware buobu e rọ akpọ na nọ i bi mi ahwo ufuoma. Joma fodẹ ejọ. Evaọ erẹwho buobu ababọ iruo gbe iruo nọ a be jọ ruẹ emamọ ugho ho e be wha uvuhu ze o vẹ jẹ wha ọkora eyero-ugho ze. Evaọ ekwotọ efa ibuobu e be rehọ ẹgba rai kpobi le efe gbe ekwakwa iwo. Rekọ, ẹsibuobu, eyero-uzuazọ omahrowo na o rẹ wha awaọruọ ze, orọnikọ udhedhẹ hẹ. Ẹyao, ẹmo, ethube, ẹdhoguo-okienyẹ, gbe okienyẹ i bi je mi ahwo udhedhẹ re.
A Gwọlọ Ufuoma
Ahwo buobu a be sai kiakọ uyero-uzuazọ akpọ na ha. Antônioa ọ jọ ọga iruo evaọ uwou eware-ikuo ologbo jọ evaọ São Paulo, Brazil. Fikinọ ọ gwọlọ re izuazọ ahwo i woma viere, o ve koko ahwo họ re a gu inoma je luje, rekọ onana o wha udhedhẹ iroro sei hi.
Ahwo jọ a roro nnọ orọo o te lẹliẹ uzuazọ rai dina wo udhedhẹ, rekọ ẹruore rai ọ sae jọ ofofe. Marcos yọ ọhreki ologbo. O duomahọ esuo-ohrowo o te zihe ruọ oletu okpẹwho ologbo jọ. Dede na, uzuazọ uviuwou riẹ u fioka ha. Okenọ emọ riẹ a rro kpako je no uwou no, tei te aye riẹ a tẹ hẹriẹ fiki ẹwhọ nọ a sai kuhọ họ.
Gerson, ọmọ nọ ọ jọ iyẹrẹ ghoro n’otọ ze evaọ Salvador, Brazil, ọ gwọlọ rovie aro. O te je no okpẹwho ruọ okpẹwho, evaọ emu imoto ilogbo. U kri hi o te muọ imu egaga họ ẹlọ, o te muọ uji họ etho re ọ ruẹ ugho rọ dẹ imu. Ẹsebuobu iporisi a mu rie. Ghelọ uruemu ugbarugba ozighi riẹ na, Gerson ọ gwọlọ udhedhẹ. Kọ ọ sae te rue riẹ?
Okenọ Vania ọ gbẹ jọ ọmaha, oni riẹ o te whu, fikiere Vania o te zihe ro ọnọ ọ be rẹro te uwou na, kugbe ẹruorote oniọvo riẹ nọ ọ be mọ. Vania o bi kpohọ ichọche rekọ o wọhọ nọ Ọghẹnẹ o gbolaro kufiẹ kẹe. O wo udhedhẹ iroro vievie he.
Ma te je wo Marcelo. Oware nọ Marcelo ọ gwọlọ kpobi họ akpọriọ. Ọ rẹ gwọlọ kpohọ epati ẹsikpobi kugbe izoge na—avọ ile-igbe, idieda, gbe ogbẹlọ-imu. Ẹdẹjọ ọ tẹ nwa uzoge jọ oma evaọ ohọre. Uwhremu na, oware nọ o ru na o tẹ dae gaga ọ tẹ lẹ se Ọghẹnẹ kẹ obufihọ. Ọ gwọlọ udhedhẹ iroro re.
Iriruo enana i dhesẹ iyero jọ nọ e rẹ sae raha udhedhẹ iroro. Kọ edhere jọ ọ riẹ nọ ọga iruo na, ọgba esuo-ohrowo na, ọmọ iyẹrẹ na, ọmọtẹ nọ o bi ruiruo vrẹta na, gbe ọnọ o re kpohọ epati na a sai ro wo ufuoma nọ a gwọlọ na? Kọ eware nọ e via kẹ ae na i wuhrẹ omai oware jọ? Uyo enọ ivẹ na họ E, wọhọ epanọ ma te jọ uzoẹme n’otha ruẹ na.
[Oruvẹ-obotọ]
a A nwene edẹ na jọ.
[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 3]
Kọ whọ gwọlọ ufuoma?