Obọdẹ Uzi Uruemu Na—Uwuhrẹ nọ A jọ Akpọ-Soso Jẹrehọ

“Fikiere koware koware nọ wha guọlọ nọ ahwo a ru kẹ owhai, wha ru [itieye] kẹ ai re.”—Matiu 7:12.

JESU KRISTI ọ ta eme eyena enwenọ ikpe idu ivẹ nọ e vrẹ evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru riẹ nọ o viodẹ gaga na. Evaọ ikpe na kpobi ze na, a ta je kere eme buobu kpahe eme elọlọhọ eyena no. A jọ eria jọ jiri iei no wọhọ “ọgbakugbe Ikereakere na,” “ọgbakugbe owha-iruo Oleleikristi kẹ ọrivẹ riẹ,” gbe “uvi uzi uruemu.” A riẹ uzi na te epanọ a bi ro sei Obọdẹ Uzi Uruemu na.

Dede na, orọnikọ udevie Ileleikristi ọvo a jọ rọwo Obọdẹ Uzi Uruemu na ha. Ahwo egagọ Ju, Buda, eriariẹ-ikpehru Griki a rọwo uzi onana evaọ abọ sa-sa. Ahwo buobu, maero evaọ ofẹ Ugbothabọ Ovatha-Ọre na, a riẹ eme nọ Confucius, ọnọ a be rọ adhẹẹ kẹ evaọ ofẹ Ovatha-Ọre wọhọ owuhrẹ nọ ọ mae rro kpobi na ọ ta. Evaọ obe na, The Analects, orọ avesa evaọ usu Four Books ọ Confucius na, ma rẹ ruẹ oghẹrẹ ẹme nana nọ a wariẹ isiasa. Evaọ uyo kẹ enọ emọ-isukulu riẹ jọ, Confucius ọ ta isiava inọ: “Oware nọ whọ gwọlọ nọ a ru k’owhẹ hẹ, who ru ei kẹ amọfa ha.” Evaọ ofa jọ, okenọ ọmọ-isukulu riẹ Zigong o seha nọ: “Oware nọ mẹ gwọlọ nọ amọfa a ru k’omẹ hẹ, mẹ gwọlọ ru kẹ ae gbe he,” owuhrẹ na ọ tẹ kuyo nana, “E, rekọ whọ re sai ru ere he.”

Who te se eme nana, ohwo ọ rẹ sae ruẹ nọ eme ọ Confucius na yọ ọkpọ ẹme nọ Jesu ọ ta uwhremu na, rekọ ọ rehọ abọdekọ riẹ tae. Ẹhẹriẹ nọ ọ riẹ na họ Obọdẹ Uzi Uruemu nọ Jesu ọ ta kpahe na o gwọlọ emamọ owojẹ orọ eruo oware ezi kẹ amọfa. Ma dae rehọ iẹe nọ ahwo a j’owọ lele eme ezi Jesu na, wo ọdawẹ jẹ daoma fiobọhọ kẹ amọfa, rria lele ehri-uzi nana kẹdẹ kẹdẹ. Kọ who roro nọ oyena o sae lẹliẹ akpọ inẹnẹ na woma viere? Avro ọ riẹ hẹ.

Makọ a dhesẹ uzi na evaọ abọ ewoma, abọdekọ riẹ, hayo abọ ọfa riẹ kpobi, oware nọ o jariẹ gbunu họ ahwo evaọ etoke gbe eria sa-sa nọ i no oghẹrẹ eria kpobi ze a fi eva họ ẹjiroro nọ ọ rrọ emu Obọdẹ Uzi Uruemu na. Onana o tẹ nwani dhesẹ nnọ eme nọ Jesu ọ ta evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru na yọ ewuhrẹ nọ a jẹrehọ wariẹ akpọ soso họ nọ u bi duobọte uzuazọ ahwo evaọ oria kpobi evaọ oge kpobi.

Nọ oma ra: ‘Kọ mẹ gwọlọ re ahwo a yeri kugbe omẹ avọ adhẹẹ, ababọ ọriẹwẹ, gbe oruọzewọ? Kọ mẹ gwọlọ rria akpọ nọ ọ kare omohẹriẹ uyẹ, ethube, gbe ẹmo? Kọ mẹ gwọlọ jọ uviuwou nọ ahwo kpobi a re jo dhesẹ ọdawẹ kẹ iroro gbe ewoma ahwo ọdekọ?’ Evaọ uzẹme, ono o re yo nọ ijo kẹ irẹro itieye na? Odada riẹ họ umutho ahwo jọ ọvo a be reawere iyero itieye na. Rọkẹ ahwo buobu, re a rẹro eware eyena o wọhọ ohwo nọ ọ be gwọlọ ike edhere.

A Raha Obọdẹ Uzi Uruemu na No

Evaọ ikuigbe kpobi, iriruo uziothọ buobu e riẹ nọ a jọ gbolo aro kẹ ẹkẹ-uvẹ ahwo riẹriẹriẹ. Onana u kugbe ekiọthuọ erigbo evaọ Africa, ega uwhu Nazi, emọ nọ a be gbahọ ruiruo, gbe ikpakpe-utu evaọ eria sa-sa. Enana yọ umutho eware ugbarugba jọ gheghe.

Nẹnẹ, akpọ mai nọ o rovie aro gaga no na ọ vọ avọ oriobọ. Umutho ahwo jọ ọvo a re roro kpahe amọfa nọ a tẹ ruẹ nọ akpọriọ hayo oware nọ a roro nọ ẹkẹ-uvẹ rai o rọ awa. (2 Timoti 3:1-5) Eme ọ soriẹ ze nọ ibuobu e rọ vọ avọ oriobọ enẹ, avọ evega, ababọ ororokẹ, gbe ubiuvo? Kọ ogbẹrọ fikinọ a bi gele Obọdẹ Uzi Uruemu na họ akotọ wọhọ oware nọ o kare iroro, uzi anwae jọ, dede nọ a jọ oria kpobi riẹe na? Uyoma gaga, onana o tubẹ rọ ere evaọ udevie enọ e ta nọ a rọwo Ọghẹnẹ dede. Yọ who te rri epanọ eware e be nya, ahwo a ti wo oriobọ viere.

Fikiere, uvi enọ nọ a re roro kpahe họ: Eme ẹria lele Obọdẹ Uzi Uruemu na o gwọlọ? Kọ ohwo jọ ọ riẹ nọ o bi lele iei? Kọ okejọ o te jariẹ nọ ahwo-akpọ kpobi a te rọ rria lele Obọdẹ Uzi Uruemu na? Rọkẹ iyo uzẹme kẹ enọ enana, iviena se uzoẹme nọ o rrọ obaro na.

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 3]

Confucius gbe amọfa a wuhrẹ oghẹrẹ Obọdẹ Uzi Uruemu na jọ